Lubomir Czupkiewicz - Pochodzenie i rasa słowian.pdf - Realizm rasowy(1) - vortext

LUBOMIR CZUPKIEWICZ

POCHODZENIE

I RASA SŁOWIAN

WYDAWNICTWO

„NORTOM"

WROCŁAW

1996

WSTĘP

Na tożsamość narodową składa się między innymi wiedza o bliskiej i naj

dawniejszej przeszłości narodu, o jego pochodzeniu, a także o przeszłości i ge

nezie szczepu, do którego dany naród przynależy. Ponadto określają ją

odziedziczone po przodkach cechy, składające się na charakter narodu i jego

wizerunek.

Przejawem zachodzących zmian zapoczątkowanych wydarzeniami z 1989 r.

jest między innymi usuwanie białych plam i niedomówień dotyczących naszej

przeszłości. O ile jednak proces ten przebiega dość sprawnie i we właściwym

kierunku, jeśli chodzi o dzieje najnowsze i niezbyt odległe, to nie można tego

samego powiedzieć o przedstawianiu najdawniejszych dziejów Polski i Sło

wiańszczyzny oraz problemów związanych z naszym pochodzeniem. Gdy

chodzi o tę ostatnią sprawę, w dalszym ciągu w podręcznikach i oficjalnych

dziełach naukowych powielana jest teoria tzw. autochtoniczna, głosząca, że

Słowianie zamieszkują obszary nad Odrą, Wisłą i Dnieprem od wielu tysięcy

lat i jest to ich pierwotna praojczyzna. Czy to jednak możliwe, aby w ciągu

tych tysięcy lat, gdy całe ludy zmieniały swoje siedziby i przemieszczały się

przez centralną Europę, w tym i przez obecne ziemie polskie, Słowianie nie

ruszali się z miejsca i zdołali się na tych obszarach utrzymać. Wszak już uczeń

szkoły średniej zada sobie pytanie, jak to wytłumaczyć, że obcy deptali nasze

ziemie bez żadnego sprzeciwu z naszej strony, przemierzając je ze wschodu

na zachód, z zachodu na wschód i z północy na południe, o czym donoszą

starożytne źródła, a brak jest w tychże źródłach przekazu lub wzmianki o ja

kiejkolwiek potyczce tych obcych ludów ze Słowianami lub o stawianym

przez nich oporze.

Czy byłoby to zgodne z charakterem Słowian, znanych z bitności i wa

leczności? Czyżby przed każdym z tych najeźdźców uciekali oni do lasu? (jak

można wyczytać w jednym z poważnych dzieł). O ileż sensowniejsza jest inna

teoria, tzw. allochtoniczna, do której skłania się coraz więcej historyków,

przyjmująca, że w tamtych odległych czasach nas w tej części Europy po

prostu jeszcze nie było, a wyparci z pogranicza Europy i Azji przez ludy

turecko-mongolskie dokonaliśmy najazdu tych ziem dopiero w V-VI wieku

n.e., zdobywając je ogniem i mieczem i pozostając w nowej ojczyźnie na

stałe. O problemie tym piszemy w niniejszym opracowaniu.

Innym zagadnieniem, pomijanym milczeniem w podręcznikach i niechęt

nie podejmowanym przez oficjalną literaturę naukową, jest problem ras

Wszelkie prawa zastrzeżone

Książki Wydawnictwa „NORTOM" można zamawiać:

ul. Sanocka 15/17, 53-304 Wrocław

tel. (071) 67-76-88 i 61-16-26

I strona okładki. Przykład różnic międzyosobniczych

w łonie jednej populacji. Polak tzw. typu dynarskiego i Polka

tzw. typu subnordycznego (WEP, t. 9)

ISBN 83-85829-06-7

Druk i oprawa: Wrocławska Drukarnia Naukowa

ul. Lelewela 4, 53-505 Wrocław

ludzkich. W tym przypadku niechęć ta jest powodowana drażliwością tematu

i łatwością posądzenia o rasizm, jak też przykrymi doświadczeniami sprzed

półwiecza, gdy antropologia była wykorzystywana dla celów politycznych.

Wydaje się jednak, że dla dobra nauki względy te nie powinny być trwałą

przeszkodą w rozwoju antropologii, w tym także typologii rasowej, wzbo

gacającej wiedzę o człowieku. Pojęcie rasy wszakże jest kategorią naukową,

mającą odniesienie w istniejącej rzeczywistości i nie musi łączyć się z

rasizmem. W ramach każdej z istniejących odmian człowieka — białej, czarnej

i żółtej — jest po kilkanaście ras. Np. wewnątrz białej odmiany jest tych ras

jedenaście. Rzadko jednak między rasami dochodzi do konfliktów na tle

rasowym. Częściej natomiast zdarzają się konflikty międzyodmianowe, po

tocznie również zwane konfliktami rasowymi.

Spośród licznych ras odmiany białej usiłowano już w XIX wieku (Gobi

neau, de Lapouge) przypisać szczególne walory rasie nordycznej czyli „ger

mańskiej", okrelając ją jako rasę organizatorów i władców i utożsamiając ze

starożytną rasą aryjską, właściwą dawnym ludom aryjskim, które stworzyły

podstawy cywilizacji i kultury europejskiej. Miało to predestynować przedsta

wicieli rasy nordycznej, a więc głównie Germanów, do panowania nad innymi

rasami i narodami. Koncepcja ta była przed 1945 r. wykorzystywana przez

Niemcy dla uzasadnienia ich agresywnych poczynań, skierowanych między

innymi przeciwko Słowianom, jako rzekomo należącym do rasy hierarchicznie

niższej od rasy nordycznej. Po wojnie poglądy te potępiono i odrzucono głów

nie z moralnego i politycznego punktu widzenia, natomiast nie spotkały się

one w zasadzie z'pełnym odporem ze strony nauki. W niniejszym opracowaniu,

w rozdziale dotyczącym przynależności rasowej Słowian, dowodzimy między

innymi, że powyższe poglądy, utożsamiające rasę nordyczną z rasą reprezen

towaną przez starożytne ludy aryjskie, nie mają uzasadnienia naukowego.

Przeczą temu wyniki badań licznych cmentarzysk dawnych ludów aryjskich,

przeprowadzonych na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat na obszarze

centralnej Azji i wschodniej Europy, wskazujące, że cechy antropologiczne

tych ludów były całkowicie odmienne od cech rasy nordycznej, natomiast

odpowiadały cechom rasowym znacznej części współczesnych Słowian.

W związku z tym, w oparciu o powyższe dowody antropologiczne, a także

dowody językowe, stawiamy w zakończeniu tezę, iż przedstawicielami i kon

tynuatorami dawnej rasy aryjskiej są dziś w głównej mierze Słowianie.

POCHODZENIE

SŁOWIAN

Zagadnienie pierwotnych siedzib Słowian i kierunków ich ekspansji na

obszary, które zajmuą od okresu wczesnego Średniowiecza, od dawna budzi

wśród historyków spory i kontrowersje. Istnieje obecnie kilka teorii dotyczą

cych tego tematu, opartych na interpretacji wyników dotychczasowych badań

naukowych:

— teoria środkowoeuropejska, uznająca za praojczyznę Słowian przestrzeń

między środkową Łabą a Bugiem (J. Kostrzewski, L. Kozłowski, J. Czeka-

nowski, M. Rudnicki);

— teoria dnieprzańska, upatrująca centrum praojczyzny Słowian w do

rzeczu Dniepru (J. Rostafiński, M. Vasmer, L. Niederle, H. Ułaszyn);

— teoria azjatycko-dnieprzańska, szukająca obszaru wyjściowego dla

Słowian w Azji, na północnym pograniczu wielkiego stepu, skąd na kilkaset

lat p.n.e. mieli przybyć na obszary między Dnieprem a Bugiem (K. Moszyński).

Pierwsza teoria, tzw. autochtoniczna, w świetle nowszych badań nauko

wych nie wytrzymała próby czasu. Opierała się na przeważnie błędnych

założeniach metodologicznych i nieuzasadnionych należycie podstawach nau

kowych, wyzyskując na swój użytek, w sposób niekiedy chybiony, źródła

archeologiczne, językowe, pisane oraz antropologiczne, wskutek czego nie

mogła w syntezie dojść do ustaleń zgodnych z rzeczywistością historyczną.

Druga teoria, wyznaczająca miejsce pierwotnych siedzib Słowian w

dorzeczu Dniepru, opiera się w głównej mierze na słowiańskim nazewnictwie

rzek, wykazującym cechy dość archaiczne. Jeśli chodzi o górne dorzecze

Dniepru, ostatnie badania wykazały, że w tej części dorzecza słowiańskie

nazwy rzek datują się dopiero od VI-VII wieku. Nie stwierdzono tu ponadto

występowania form ceramiki, będących odpowiednikami lub prototypami

charakterystycznej dla Słowian ceramiki tzw. typu Korczak. Ustalono, że

najstarsze nazwy rzeczne tego obszaru sprzed VI wieku nie są pochodzenia

słowiańskiego, lecz wschodniobałtyjskiego. Fakty te skłaniają do wyłączenia

terenów położonych w górnym dorzeczu Dniepru z obszarów mogących

stanowić pierwotne siedziby Słowian (Rusanowa, 1973, 1976). Pozostawałaby

zatem tylko środkowa i dolna część dorzecza. Jeżeli chodzi o środkowe do

rzecze Dniepru, odkryto tu w wykopaliskach (na południe od Prypeci)

słowiańską ceramikę typu Korczak, pochodzącą z połowy V wieku, a więc

najstarszą spośród wszystkich znalezisk tego typu na terenie Słowiańszczyzny.

Świadczy to o tym, że spośród wszystkich ziem słowiańskich, ten właśnie

Warszawa, wrzesień 1996

czeń słowiańskich w językach finougryjskich, stwierdzono podobne zjawisko

między językiem prasłowiańskim a dawnymi językami irańskimi. W języku

prasłowiańskim występują liczne wyrazy mające podobne brzmienie i zna

czenie do używanych w językach irańskich w okresie od II wieku p.n.e. do

wieku IV n.e., co z kolei dowodzi sąsiedztwa Słowian w tym okresie z ple

mionami pochodzenia irańskiego. Sąsiedztwo to, jak też sąsiedztwo z plemio

nami finougryjskimi, musiało trwać przez dłuższy czas, bowiem powstawanie

tego rodzaju naleciałości językowych jest procesem długotrwałym. Przejścio

wego obszaru osadnictwa Słowian należy zatem poszukiwać w takim miejscu

na wschodzie Europy, gdzie mogliby sąsiadować jednocześnie z ludami fino

ugryjskimi i irańskimi.

Ludy finougryjskie od najdawniejszych czasów aż do wieku X zamiesz

kiwały, jak już wspomniano, północ Europy, od zachodnich stoków Uralu,

przez dorzecze północnej Dźwiny aż do północnych wybrzeży Bałtyku. Na

tomiast koczownicze plemiona pochodzenia irańskiego — a więc Scytowie,

po nich Sarmaci, a następnie Aorsowie i Alanowie — od VII wieku p.n.e. do

wieku IV n.e. zajmowały strefę stepową na południu, ciągnącą się od Kazach

stanu, przez obszary nadkaspijskie i nadczarnomorskie, aż do ujścia Dunaju.

Na przeważającej części kontynentu wschodnioeuropejskiego terytoria ludów

finougryjskich i irańskich dzieliła przestrzeń ponad tysiąca kilometrów i tylko

w jednym miejscu zbliżały się one do siebie na odległość 200-300 kilometrów:

między środkową Wołgą a górami południowego Uralu. Na tej długości geo

graficznej terytorium osadnictwa plemion finougryjskich tworzyło wysuniętą

na południe półenklawę i sięgało rzeki Kamy i Białej, a terytorium zajęte

przez plemiona irańskie dochodziło do północnej granicy stepu, przebiegającej

mniej więcej wzdłuż rzeki Samary. Na całym pozostałym obszarze wschodniej

Europy nie znajdziemy innego miejsca, gdzie granice zasięgu terytorialnego

ludów finougryjskich i irańskich przebiegały tak blisko siebie.

Wydaje się zatem, że jedynym miejscem, gdzie Słowianie w zamierzchłej

przeszłości mogli sąsiadować jednocześnie z ludami finougryjskimi i irańskimi,

mógł być tylko obszar położony pomiędzy środkową Wołgą a górami Uralu,

na północy sięgający dolnego biegu Kamy, a na południu dochodzący do rzeki

Samary i granicy stepu. Jest to obszar o powierzchni około 200 tysięcy km .

kraina lasów i lasostepów, o przewadze czarnoziemu. Na tej dość rozległej

przestrzeni, równej dwom trzecim obecnego terytorium Polski, z łatwością

mógł się pomieścić słowiański szczep, liczący w końcu poprzedniej ery, jak

należy szacować, około 200-300 tysięcy ludzi.

Słowianie przybyli tu ze stepów północnego Kazachstanu przypuszczalnie

na przełomie III i II wieku p.n.e., kiedy to kroniki zanotowały w centralnej

Azji wielkie ruchy etniczne wywołane najazdami mongolskich i irańskich

ludów koczowniczych ze wschodu i południa, mające niewątpliwie związek

obszar był przez Słowian zasiedlony najwcześniej, bo już w połowie V stulecia

n.e. Jeśli chodzi o tereny nad dolnym Dnieprem, nie mogą one wchodzić w

ogóle w zakres rozważań, bowiem przyczarnomorskie obszary stepowe były

od dawna terenem przemarszów koczowniczych ludów scytyjskich, sar

mackich, mongolskich i innych i z tego względu żadna większa grupa etniczna

nie mogła tu osiąść na stałe, a te, które tego próbowały, po stu czy dwustu

latach ulegały rozbiciu i rozproszeniu.

Trzecia teoria, azjatycko-dnieprzańska, jest najbardziej przekonująca w

części dotyczącej koncepcji azjatyckiego obszaru wyjściowego Słowian. Kon

cepcja ta oparta jest głównie na przesłankach lingwistycznych, mianowicie

na podobieństwie niektórych słów występujących w językach słowiańskich i

językach turko-tatarskich, co wskazywałoby na bliskie w przeszłości sąsiedz

two Słowian z tymi ludami. Ponadto K. Moszyński wskazywał na niektóre

związki kultury duchowej i społecznej Słowian z kulturą ludów stepowych

środkowej Azji, a także na takie elementy orientalne u dawnych Słowian, jak

wschodni sposób strzelania z łuku (spuszczanie cięciwy kciukiem), używany

przez Japończyków, Chińczyków, Mongołów, Turków, a także starożytnych

Scytów, czy też używanie w zamierzchłej przeszłości na wzór scytyjski

namiotów ustawianych na wozach, czego śladem jest wyraz „wieża" (od

„wieźć"). Wskazywałoby to jego zdaniem na północne pogranicze wielkiego

stepu azjatyckiego jako praojczyznę Słowian. Wspomnieć należy, że właśnie

Azję centralną przyjmuje się za kolebkę ludów indoeuropejskich, do których

należą także Słowianie. Byliby więc jednymi z ostatnich Indoeuropejczyków,

jacy opuścili te obszary, podejmując wędrówkę na zachód.

Przy przyjęciu tej teorii za najbardziej prawdopodobną, nasuwa się pyta

nie, czy Słowianie przybyli w V wieku nad Dniepr bezpośrednio z Azji, po

konawszy przestrzeń 3 tysięcy kilometrów, czy też po wyjściu z Azji i prze

kroczeniu Uralu zajmowali na wschodzie Europy jakiś obszar przejściowy.

Pierwszą ewentualność należy odrzucić, bowiem gdyby przywędrowali nad

Dniepr bezpośrednio z Azji, byliby w V wieku jeszcze koczownikami, a jak

wiemy, w tym czasie prowadzili już osiadły tryb życia i zajmowali się rol

nictwem. Przeczy temu również fakt, że w językach ludów finougryjskich

obserwuje się liczne zapożyczenia z języka prasłowiańskiego, co świadczy o

dłuższym sąsiedztwie Słowian z tymi ludami, a jak wiadomo, siedziby plemion

finougryjskich znajdowały się dość daleko zarówno od stepów północnego

Kazachstanu, jak i od dorzecza Dniepru — na północnych obszarach Europy,

rozciągających się od Uralu do północnych wybrzeży Bałtyku. Zatem w swej

wędrówce z Azji centralnej na zachód Słowianie musieli się zatrzymać na

dłużej gdzieś w pobliżu finougryjskiego terytorium językowego.

Gdzie wobec tego należy szukać owego obszaru przejściowego? Sięgnijmy

ponownie do źródeł lingwistycznych. Oprócz wspomnianych licznych zapoży

Lubomir Czupkiewicz - Pochodzenie i rasa słowian.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: