19.Historia_Żydów-Kalendarium.pdf

Historia Żydów - kalendarium

PRZED ERĄ WSPÓLNĄ

2000-1700 Erec Israel - Patriarchowie: Abraham, Izaak i Jakub. Przymierze.

1700-1300 Egipt - Żydzi w niewoli.

c. 1280 Egipt - Exodus, objawienie na górze Synaj.

c. 1240 Erec Israel - Jozue zdobywa Kanaan.

c. 1200 Erec - Filistyni osiedlają się na wybrzeżu (Aszdod, Aszkelon, Gaza).

1200-1050 - Okres Sędziów: nowa grupa charyzmatycznych przywódców, którzy objęli

przywództwo nad plemionami Izraela.

c. 1050 - Filistyni ruszają na wschód i pokonują Izraelitów. Arka Przymierza zostaje

przez nich zdobyta. Działalność Samuela.

c. 1020-1000 - Powstaje monarchia - Saul pierwszym królem Izraela.

c. 1000 - Dawid zostaje koronowany w Hebronie.

c. 990 - Dawid zdobywa Jerozolimę i wprowadza do niej Arkę Przymierza.

965 - po śmierci Dawida, królem zostaje jego syn Salomon.

c. 950 - Salomon buduje Pierwszą Świątynię.

928 - po śmierci Salomona jego syn Roboam zostaje królem. Nie udaje mu się

zapanować nad północną częścią kraju. Powstają dwa żydowskie państwa: Juda na

południu i Izrael na północy.

722 - Assyria podbija królestwo Izraela (Samarię).

720 - Sargon II czyni z Samarii prowincję asyryjską.

715 - Juda przechodzi reformy wprowadzane przez Ezechiasza.

701 - król assyryjski, Sanherib, pustoszy północną część Judy. Za olbrzymią sumę

rezygnuje z oblężenia Jerozolimy.

704 - wbrew radom Izajasza Ezechiasz przyłącza się do powstania przeciwko Assyrii.

604 - Juda wpada pod kontrolę Babilonii. Staje się wasalem.

608-598 - 601: Jehoiakim buntuje się przeciwko Babilonii.

597 - Armia babilońska kładzie kres rebelii. Pierwsze wygnanie babilońskie.

589 - wbrew radom proroka Jeremiasza Zedekiasz decyduje się na bunt przeciw

Babilonii.

587/6 - Wojska Babilonii pustoszą Judę, Świątynia Salomona zostaje zniszczona.

Tysiące idą do Babilonu na wygnanie.

586 - zabicie gubernatora Gedaliasza.

582 - Po śmierci Gedaliasza Izraelici zostają wygnani do Babilonu.

539 - Armia babilońska zostaje pokonana przez Persów.

538 - król perski, Cyrus, pozwala wygnańcom z Judei powrócić do kraju i odbudować

Świątynię, o ile pozostaną lojalni względem niego.

c. 515 - zbudowana zostaje Druga Świątynia.

c. 445 - Nehemiasz, wysoko sytuowany przedstawiciel Żydów na dworze perskim,

dowiaduje się, że społeczność żydowska w Judei jest w bardzo trudnej sytuacji. Prosi o

zgodę na opuszczenie dworu, by móc pomóc współbraciom. Po przyjeździe do

Jerozolimy, rozpoczyna odbudowę murów miejskich. Następnie przystępuje do reform,

mających na cel wzmocnienie i zjednoczenie Żydów.

330-332 - Aleksander Macedoński podbija imperium perskie, w tym Judeę i Samarię.

323-322 - Po śmierci Aleksandra Macedońskiego Judea przechodzi pod kontrolę

jednego z jego dowódców, Ptolemeusza.

c. 200 - król Syrii, Antioch III z dynastii Seleucydów, po długotrwałej wojnie, przejmuje

kontrolę nad Judeą.

c. 175 - Antioch IV zachęca swoich podwładnych do hellenizacji. Wielu Żydów

pozytywnie odpowiada, co rozpoczyna okres silnej hellenizacji szczególnie w wyższych

warstwach społecznych Jerozolimy.

c. 170-165 - Hellenizacja przestaje być dobrowolna. Zakazane zostaje praktykowanie

judaizmu. W odpowiedzi wybucha powstanie Machabeuszy.

164 - Juda Machabeusz zdobywa Jerozolimę i ponownie wyświęca Świątynię.

152 - Jonatan, brat Judy Machabeusza ogłasza się najwyższym kapłanem.

104 - Siła Machabeuszy staje się coraz większa. Do tytułu najwyższego kapłana dodany

zostaje tytuł królewski.

67-63 - Stopniowa degeneracja, przemiana Machabeuszy w skonfliktowaną grupę

udzielnych książąt, kulminuje w wojnie dwóch braci o tron Judei. Z okazji korzystają

Rzymianie i obejmują kontrolę nad Judeą.

40 - Herod zostaje wyznaczonym przez Rzymian królem Judei.

ERA WSPÓLNA

4 - Herod umiera, a Judea zostaje podzielona pomiędzy jego synów.

6 - Rzymianie nie zaakceptowali Archelaosa, głównego następcy Heroda. Został skazany

na wygnanie, a teren, który władał został oddany w bezpośrednią kontrolę rzymskich

gubernatorów. Judea zostaje rzymską prowincją. Rodzi sie ruch zelotów, który

doprowadzi w końcu, ok. 60 lat później, do wielkiego powstania przeciwko Rzymowi.

c. 30 - śmierć Jezusa z Nazaretu.

38 - antyżydowskie rozruchy w Aleksandrii.

50 - śmierć Filona z Aleksandrii.

66 - wybucha powstanie przeciwko Rzymowi. Rzymski garnizon w Jerozolimie zostaje

zmasakrowany przez zelotów.

67 - Wespazjan prowadzi legiony rzymskie do Galilei w celu zduszenia powstania.

c. 68-69 - Johannan bez Zakkai, zgodnie z legendą, zostaje przemycony przez mury

oblężonej Jerozolimy i zakłada swą akademię w Jawne. Jego następcą zostanie Rabbi

Gamaliel.

70 - Tytus, syn Wespazjana, oblega Jerozolimę. Świątynia zostaje zniszczona 9. dnia

miesiąca aw. Jerozolima zostaje spustoszona.

73 - ostatnim epizodem rewolty przeciw Rzymowi było oblężenie Masady, zakończone

(najprawdopodobniej) popełnieniem zbiorowego samobójstwa przez jej obrońców.

115-117 - różne społeczności znajdujące się pod władzą Rzymu stawiają krótkotrwały

opór. Bunty wybuchają w Mezopotamii, północnej Afryce, Aleksandrii i na Cyprze.

c. 130-2 - cesarz Hadrian podejmuje decyzje, które budzą wzburzenie wśród Żydów -

zakazane zostaje obrzezanie, odbudowana przez pogan ma zostać Jerozolima.

132-135 - w roku 132 wybucha powstanie dowodzone przez Bar Kochbę. Początkowo

Żydzi odnoszą sukcesy i zmuszają Rzym do ściągnięcia odwodów z odległych prowincji.

Ostatecznie powstanie zostaje stłumione.

135 - w ostatnich fazach powstania Rzymianie zabijają niektórych wybitnych Żydów,

między innymi Rabbiego Akiwę. Jerozolima staje się miastem pogańskim o nazwie Aelia

Capitolina. Życie żydowskie przenosi się w północne rejony kraju. Sanhedryn przestaje

zbierać się w Jawne, a kilka lat później wyłoni się w Galilei.

c. 195 - pod koniec II wieku przywódcą Sanhedrynu był jeden z największych

autorytetów rabinicznych wszechczasów - rabbi Juda Hanasi. Udało mu się nawiązać

przyjazne stosunki z Rzymem, co wykorzystał, między innymi, do budowy autorytetu

Sanhedrynu.

c. 200-215 - jednym z największych osiągnieć Rabbiego Judy była ostateczna redakcja

Miszny.

212 - Żydom zostają przyznane prawa, jakimi cieszyli się inni obywatele Rzymu.

c. 219 - powstaje akademia w Surze.

c. 313-315 - rzymski cesarz Konstantyn, który uczynił z chrześcijaństwa oficjalną religię

Rzymu, zaczyna w tych latach wprowadzać antyżydowskie prawa.

c. 326-335 - Konstantyn wraz ze swą matką Heleną rozpoczyna budowę wielu kościołów

w Palestynie, by oznaczyć miejsca święte dla chrześcijaństwa. W tamtym okresie

powstaje kościół Świętego Grobu, a także kościół Narodzenia w Betlejem.

360-363 - cesarzem zostaje Julian, zdecydowany zwolennik kultury helleńskiej. Był on

bardzo przychylny Żydom i obiecał wyrazić zgodę na odbudowę Świątyni. Żydzi zaczęli

na powrót osiedlać się w Erec i samej Jerozolimie.

c. 385 - w tym czasie rozpoczyna się nowy okres antyżydowskich działań rzymskiego

imperium. Pełne nienawiści do Żydów nauki głosi jeden z Ojców Kościoła, Jan

Chryzostom w Syrii. Spalonych zostaje kilka synagog (Callinicum, Mezopotamia, 388),

zdarzają się wypędzenia i nawrócenia pod groźbą śmierci. W 415 zostaje zakazane

budowanie nowych synagog na terenie cesarstwa.

c. 400 - pod koniec IV wieku zakończona zostaje redakcja Talmudu Jerozolimskiego.

450-470 - prześladowania Żydów w Babilonii.

499 - ukończenie Talmudu Babilońskiego

513-520 - w Babilonii powstaje autonomiczne państwo żydowskie, które zostaje

zniszczone po 7 latach istnienia.

576 - we Francji Żydom daje się wybór: wygnanie albo konwersja.

c. 600 - papież Grzegorz wyznacza oficjalną kościelną politykę wobec Żydów. Kładzie on

nacisk na nawracanie Żydów. Równocześnie domaga się sprawiedliwego traktowania

Żydów, potępia niszczenie synagog i nawracanie siłą.

613 - Wizygoci w Hiszpanii zmuszają Żydów do konwersji lub opuszczenia kraju.

638 - Muzułmanie opanowują chrześcijańską Ziemię Świętą. Żydom pozwolono na

powrót do Jerozolimy.

660-691 - w Jerozolimie zostają zbudowane Meczet Al-Aksa i Meczet Skały.

711 - Arabowie opanowują Hiszpanię. Żydzi często postępowali za armią i osiedlali się

na zdobytych terytoriach.

c. 765 - w Babilonii rodzi się ruch karaitów.

c. 800 - w tym czasie Żydzi zaczynają powracać do północnej Europy. Zamieszkiwali te

rejony w czasach cesarstwa rzymskiego, ale opuścili je po jego upadku. Ośrodkiem

żydowskiego życia w tym rejonie stają się okolice Renu.

808 - Żydom zostaje przyznane prawo do osiedlenia się w marokańskim Fezie,

otrzymują tam wydzieloną część miasta.

c. 970 - żydowskie życie rozwija się pod arabskimi rządami na terenie Hiszpanii. W

kordobie powstaje pierwsza wielka jesziwa na tych ziemiach. To początek wielkiej

tradycji żydowskiego nauczania w diasporze.

1013 - w pierwszej połowie XI wieku upadła dynastia Ummajadów w Hiszpanii i kalifat

rozpadł się na wiele mniejszych państw. Żydzi znacznie skorzystali na tej zmianie i

rozpoczął się okres zwany często "złotym wiekiem" hiszpańskich Żydów. Niestety,

podział kalifatu zwiastował także koniec żydowskiego życia na tych terenach - osłabienie

państwa arabskiego otworzy drzwi dla rekonkwisty.

c. 1020 - w Egipcie, za panowania kalifa Al Hakima, rozpoczęły się prześladowania

chrześcijan i żydów. W rezultacie wielu przedstawicieli obu wyznań przeszło konwersję,

inni opuścili kraj. Niektórzy Żydzi udali się do Jemenu.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: