SZKOŁA CHICAGOWSKA

WYKŁAD 21   (22.04.1999)

SZKOŁA CHICAGOWSKA

·         Socjologia początku XX wieku (lata 30 i 40) była socjologią opisową:

-                                  programowe odejście od teorii badań społecznych

Badania trzeba skoncentrować na społecznościach lokalnych jako reprezentantach całego społeczeństwa.

Społeczność lokalna jest wyróżniana przez terytorium. Jest to bardzo ważny element życia społecznego, mikrokosmos w którym odbija się reszta społeczeństwa.

Badając jedną społeczność lokalną można odkryć pewne formy i prawidłowości, które występują w każdej innej społeczności.

Techniki badań (zaczerpnięte z antropologii kulturowej i etnologii):

-                                  obserwacja uczestnicząca

-                                  wywiady kierowane (rozmowa bezpośrednio nakierowana na pewien cel)

-                                  unikano technik statystycznych (nie odkrywają one bowiem wzorów kultury)

·         Założenia socjologii opisowej (orientacje):

1.       Typologiczna – szukano pewnych typów, które mogłyby opisywać zastana rzeczywistość np. miasto, wieś, wspólnota, stowarzyszenie, grupa pierwotna i wtórna

2.       Ekologiczna – społeczność ujmowana na tle środowiska przyrodniczego. Zakłada się tu wpływ przyrody na życie społeczne i bada ten związek

3.       Strukturalno – formalna – badanie rzeczywistości społecznej jako całości, systemu, który jest ściśle wewnątrz siebie powiązany. Wszystkie elementy mają pośrednio lub bezpośrednio wpływ na siebie.

·         Szkoła chicagowska

1892 rok – założenie wydziału socjologii i antropologii – są to pierwsze podstawy instytucjonalne badań socjologii opisowej

W Chicago w tym okresie miała miejsce bardzo szybka urbanizacja, wzrost przestępczości i przyrost miejskiego proletariatu.. Na tym terenie działała grupa terenowych badaczy, której przewodził Robert Park.

Park i Burges są autorami „Wprowadzenie do nauki socjologii” oraz artykułu „Miasto – uwagi na temat badań zachowania ludzkiego w mieście”

Rozróżnienie 2 rodzajów badań:

a)                                                        social surwey – czysty opis tego co istnieje

b)                                                       sociological surwey – związane z socjologią i ważne dla niej badania, które prowadzą do okrywania praw socjologicznych

Programowo badacze tej szkoły zakładali badanie procesów urbanizacji, które wywołują zanik więzi. Głównym pytaniem przez nich stawianym było: jak w warunkach miejskich można uzyskać ład społeczny taki, jaki istniał zanim pojawiło się życie wielkomiejskie (czyli taki jaki Toennies opisywał w swojej „wspólnocie”).

W grupie społecznej wyróżniano 2 aspekty:

a)                               Comunity czyli wspólnota, zbiorowość oparta na wspólnym terytorium. Jest to twór społeczny w którym rządzi teoria ewolucji – jej wyznacznikiem jest terytorium, wyznaczające życie grupy. Współpraca ma tu charakter przejściowy i żywiołowy. Mamy tu do czynienia z jednostkami nastawionymi egoistycznie, między którymi rządzą prawa dżungli. Ten aspekt biologiczny nigdy nie występuje w czystej postaci.

b)                               Society czyli społeczność – jednostki współpracują świadomie, są solidarne, potrafią dążyć do wspólnego celu.

Zbiorowość terytorialna składa się z osób. Osoba to jednostka posiadająca swój status powiązany z normami, posiada „miejsce moralne”

Ważne są postawy jednostek, które w aspekcie kulturowym stanowią empiryczny przejaw osoby. Ważna jest tu rola społeczna, jaka jednostka przyjmuje.

Procesy elementarne – to dzięki nim odbywa się ewolucja od comunity do society:

1.                                Konkurencja – występuje na poziomie zbiorowości terytorialnych, ma miejsce w środowiskach ludzkich i zwierzęcych

2.                                Konflikt – forma przejawiania się konkurencji – element świadomości

3.                                Akomodacja – przystosowanie do sytuacji konfliktu

4.                                Asymilacja

·         Podejście ekologiczne

1.                    Skupiska ludzkie są określone według jakiegoś wzoru przestrzennego – jest on podyktowany przez środowisko przyrodnicze

2.                    Terytorialnie wyróżnione strefy posiadają specyficzne wskaźniki np.: religię, mentalność, obyczaje, język, poziom dochodu, zawód itp.

3.                    Rzeczywistość społeczna jest dynamiczna, wiąże się ze zmianą terytorialną

4.                    Przedstawiciele tej szkoły przedstawiali wyniki swoich badań w sposób graficzny

Procesy w ramach których należy opisywać społeczności lokalne:

-                                  centralizacja

-                                  sukcesja

-                                  koncentracja

-                                  inwazja

1

Wykłady z socjologii klasycznej

(c) Yareth