WYKŁAD 2 (15.10.98.)
AUGUST COMTE (1798 – 1857)
Dzieło:
„Kurs filozofii pozytywnej”
· Comte był jednym z głównych przedstawicieli pozytywizmu
· Comte stworzył termin „socjologia”, dlatego nazywa się go ojcem socjologii
· Wprowadził pojęcie metoda pozytywna – jako sposób patrzenia na świat, aby go poznawać i nad nim panować, by go zmieniać, budować wg swego uznania w sposób możliwie najlepszy
· W jego obrazie rzeczywistości społecznej można dostrzec pozytywistyczną wizję „wojny wszystkich ze wszystkimi”
· Wzory naturalistyczne powinny być podstawą do budowania naukowej socjologii;
· Źródła zdobywania wiedzy przez badacza socjologa:
Przy zdobywaniu wiedzy należy wykorzystać doświadczenia nauk przyrodniczych
(wzory naturalistyczne):
- obserwacja – oparta na minimalnej wstępnej teorii (inaczej nie miałaby żadnego sensu)
- eksperyment – zdobywanie wiedzy, aby zastąpić ją wiedzą eksperymentalną
- porównanie – wg metody historycznej, porównywanie danych z różnych okresów historycznych, porównywanie różnych faz
· Comte stworzył swoją ewolucjonistyczną wersję rozwoju społecznego. Ponieważ wywodził socjologię z biologii, jego teoria ewolucji była oparta na ontogenezie. Trzy fazy rozwoju człowieka (dzieciństwo, dojrzałość, dorosłość) przeniósł on na fazy rozwoju społecznego:
a) faza teologiczna (dzieciństwo) - oparta na wojsku,
b) faza metafizyczna (dojrzewanie) - dominują tu abstrakcyjne pojęcia, abstrakcyjne siły, otwiera ona możliwość spekulacji myślowej,
c) faza naukowa (dorosłość) - najważniejsza jest wiedza o rzeczywistości materialnej i zdobycie możliwości władania tą rzeczywistością;
wiodącymi osobami w tej fazie są zarządcy przemysłowi, a władzę sprawują naukowi moraliści.
· Klasyfikacja nauk wg Comte’a;
od ogólnych do szczegółowych
- ogólne – najmniejsze zastosowanie praktyczne, proste (np.: matematyka)
- szczegółowe – największe zastosowanie praktyczne, złożone (np.: biologia, socjologia)
· Comte twierdził, że w społeczeństwie istnieje harmonia, którą zakłócają przypadki patologiczne.
· Wg Comte’a podstawową jednostką w rzeczywistości społecznej jest rodzina – w niej dokonuje się przekazywanie wzorców społecznych.
· Różnice między socjologią, a biologią -
- język - wyróżnia społeczeństwo jako pewną całość funkcjonującą w określonej strukturze; dzięki niemu ma miejsce akumulacja kulturowa i możliwy jest consensus
- religia – dostarcza pozytywnego wzoru zachowań, bez niej nie byłoby porządku społecznego; dla Comte’a stanowi ona jednoczącą wizję świata.
- podział pracy – wynika z porządku społecznego opartego na religii, jednostki poprzez pracę realizują się i nabywają indywidualnych uzdolnienień
· Doktryna normatywna (wynikająca z religii nauki – tzn. jak należy postępować)
- przedstawiciele nauki najlepiej wiedzą jak należy kierować społeczeństwem, by wykorzystać jego możliwości
- społeczeństwem będą rządzić inżynierowie społeczni, opierając się na nauce
· Pozytywistyczny wzór uprawiania socjologii (wg Szackiego):
- Antykrytycyzm tj. budowanie idealnej wizji społeczeństwa, krytyka poprzez to „jak powinno być”
- Fenomenalizm - najważniejsze jest to co doświadczamy tzn. fenomen – zjawisko; doświadczenie stoi przed koncepcją
- Przyrodoznawstwo - nauki przyrodnicze mają być wzorem dla socjologii
- Badanie faktów społecznych jako rzeczy, wiara, że badacz jest niezależny od rzeczywistości
- Antynormatywizm - nie ocenianie społeczeństwa ze względu na jakieś wartości, nie moralizowanie
- Inżynieria społeczna - badania powinny prowadzić do możliwości dokonywania zmian społecznych
1
Wykłady z socjologii klasycznej
(c) Yareth
januszernest