04. SYSTEM PODATKOWY teoria.doc

Podatek akcyzowy (folia)

Podatek akcyzowy zwany popularnie akcyza, jest:

·         podatkiem pośrednim,

·         podatkiem konsumpcyjnym,

·         podatkiem selektywnym,

·         podatkiem jednofazowym.

Zmiany związane z wejściem nowej ustawy o podatku akcyzowym z dnia 6 grudnia 2008r oraz wydane na jej podstawie przepisy wykonawcze z dniem 1 marca 2009r

Konsekwencją wejścia w życie ustawy o podatku akcyzowym z dnia 1 marca 2009 r., była urata mocy ustawy z dnia 23 stycznia 2004r.

Przedmiot opodatkowania

Opodatkowaniu akcyzą podlega:

1)     produkcja wyrobów akcyzowych zharmonizowanych;

2)     wyprowadzenie wyrobów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego;

3)     sprzedaż wyrobów akcyzowych na terytorium kraju, w tym również:

a) przekazanie lub zużycie wyrobów akcyzowych na potrzeby reprezentacji albo reklamy

b) przekazanie przez podatnika wyrobów akcyzowych na potrzeby osobiste podatnika, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, a także zatrudnionych przez niego pracowników oraz byłych pracowników;

c)zamiana wyrobów akcyzowych oraz wydanie wyrobów akcyzowych w zamian za inne czynności podlegające opodatkowaniu;

d) wydanie wyrobów akcyzowych w zamian za wierzytelności;

e) wydanie wyrobów akcyzowych w miejsce świadczenia pieniężnego;

f) darowizna wyrobów akcyzowych;

g) wydanie wyrobów akcyzowych w zamian za czynności niepodlegające opodatkowaniu;

h) świadczenie usług polegających na wytwarzaniu wyrobów akcyzowych w ramach umowy o dzieło lub innej umowy;

i) zużycie wyrobów akcyzowych na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej;

j) zużycie wyrobów akcyzowych niezgodne z ich przeznaczeniem, w przypadku gdy do wyrobów tych zastosowano zwolnienie lub obniżono stawki akcyzy;

4)     eksport i import wyrobów akcyzowych (obecnie eksport jest zwolniony od akcyzy);

5)     nabycie wewnątrzwspólnotowe i dostawa wewnątrzwspólnotowa.

Przedmiotem opodatkowania jest również:

à użycie  wyrobów  akcyzowych  objętych  zwolnieniem  od  akcyzy  ze  względu  na  ich przeznaczenie  albo  określoną  stawką  akcyzy  związaną  z  ich  przeznaczeniem,  jeżeli  ich użycie:

a) było  niezgodne  z  przeznaczeniem  uprawniającym  do  zwolnienia  od  akcyzy  albo zastosowania tej stawki akcyzy lub

b) nastąpiło  bez  zachowania  warunków  uprawniających  do  zastosowania  tej  stawki akcyzy;

àdostarczenie wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na  ich

przeznaczenie,  jeżeli  odbyło  się  ono  bez  zachowania  warunków  uprawniających  do

zastosowania zwolnienia od akcyzy;

à sprzedaż  wyrobów  akcyzowych  znajdujących  się  poza  procedurą  zawieszenia  poboru akcyzy,  objętych  określoną  stawką  akcyzy  związaną  z  ich  przeznaczeniem,  jeżeli  ich sprzedaż  odbyła  się  bez  zachowania  warunków  uprawniających  do  zastosowania  tej stawki akcyzy;

à  nabycie  lub  posiadanie  wyrobów  akcyzowych  znajdujących  się  poza  procedurą

zawieszenia  poboru  akcyzy,  jeżeli  od  tych  wyrobów  nie  została  zapłacona  akcyza  w

należnej  wysokości  a  w  wyniku  kontroli  podatkowej,  postępowania  kontrolnego  albo

postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony.

Akcyzie podlegają ubytki lub niedobory wyrobów akcyzowych zharmonizowanych powstałe w czasie produkcji, magazynowania, przerobu, zużycia lub przewozu, jednakże naczelnik urzędu celnego może ustalić pewną ilość ubytków i niedoborów, które nie podlegają akcyzie.

W  sposób  odmienny  uregulowane  zostało  zagadnienie  przedmiotu opodatkowania  energii elektrycznej,  która  z  uwagi  na  swoje właściwości  jest  szczególnym wyrobem  akcyzowym.

Zgodnie z ustawą o podatku akcyzowym opodatkowane jest:

1)  nabycie wewnątrz wspólnotowe energii elektrycznej przez nabywcę końcowego;

2)  sprzedaż  energii  elektrycznej,  w  tym  przez  podmiot  nieposiadający  koncesji  na

przesyłanie,  dystrybucję  lub  obrót  tą  energią w  rozumieniu  ustawy  z  dnia  10  kwietnia

1997 r. - Prawo energetyczne, który wyprodukował  tę energię, nabywcy końcowemu na terytorium kraju;

3)  zużycie energii elektrycznej przez podmiot posiadający koncesję;;

4)  zużycie energii elektrycznej przez podmiot nieposiadający koncesji, który wyprodukował tę energię;

5)  import energii elektrycznej przez nabywcę końcowego;

6)  zużycie  energii  elektrycznej  przez  nabywcę  końcowego, jeżeli  nie  została  od  niej

zapłacona  akcyza  w  należnej  wysokości  i  nie  można  ustalić  podmiotu,  który  dokonał

sprzedaży tej energii elektrycznej nabywcy końcowemu.

W odniesieniu do obrotu samochodami osobowymi, przedmiotem opodatkowania akcyzą objęto:

1)     Import samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium Polski zgodnie z przepisami o ruchu drogowym

2)     Nabycie wewnątrz wspólnotowego samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium Polski zgodnie z przepisami o ruchu drogowym

3)     Pierwszą sprzedaż na terytorium RP samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium Polski, który został wyprodukowany w Polsce

4)     Pierwszą sprzedaż samochodu pochodzącego z nabycia wewnątrz wspólnotowego lub importu, jeśli z tytułu tych czynności nie została zapłacona akcyza, bądź została zapłacona w wysokości mniejszej niż należna

Podatnicy podatku akcyzowego

Podatnikami  akcyzy  są  osoby  fizyczne,  osoby  prawne  oraz jednostki  organizacyjne  niemające  osobowości  prawnej,  które  dokonują  czynności podlegające  opodatkowaniu  akcyzą  lub wobec  których  zaistniał  stan  faktyczny podlegający opodatkowaniu akcyzą, w tym podmioty:

1)     nabywające lub posiadające wyroby akcyzowe znajdujące się poza procedurą zawieszenia poboru  akcyzy,  jeżeli  od  wyrobów  tych  nie  została  zapłacona  akcyza  w  należnej wysokości  a  w  wyniku  kontroli  podatkowej,  postępowania  kontrolnego  albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony;

2)     będące  nabywcą  końcowym  zużywającym  energię  elektryczną,  jeżeli  od  tej  energii  nie została  zapłacona  akcyza  w  należnej  wysokości  i  nie  można  ustalić  podmiotu,  który dokonał sprzedaży tej energii elektrycznej nabywcy końcowemu;

3)     u których powstają ubytki wyrobów akcyzowych, również gdy nie są właścicielami tych wyrobów akcyzowych;

4)     będące przedstawicielem podatkowym;

5)     będące  zarejestrowanym  handlowcem  -  z  tytułu  nabycia  wewnątrz wspólnotowego wyrobów akcyzowych na rzecz osoby trzeciej

6)     niebędący importerem, jeżeli ciąży na nim obowiązek uiszczenia cła.

7)     będące zleceniobiorcami usług polegających na wytwarzaniu wyrobów akcyzowych w ramach umowy o dzieło lub innej umowy.

Powstanie obowiązku podatkowego

Obowiązek podatkowy powstaje z  dniem  wykonania  czynności  lub  zaistnienia  stanu  faktycznego  podlegających opodatkowaniu akcyzą, do których zaliczamy:

·         produkcję wyrobów akcyzowych

·         wprowadzenie wyrobów do składu podatkowego

·         import wyrobów akcyzowych

·         nabycie wewnątrz wspólnotowe wyrobów akcyzowych, z wyłączeniem nabycia wewnątrz wspólnotowego dokonywanego do składu podatkowego

·         wyprowadzenie ze składu podatkowego poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, wyrobów akcyzowych niebędących własnością podmiotu prowadzącego ten skład podatkowy, z wyłączeniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie

W  odmienny  sposób  dzień  powstania  obowiązku  podatkowego  określono  w  przypadku energii elektrycznej.  Obowiązek podatkowy w przypadku prądu powstanie z dniem:

1)  nabycia wewnątrz wspólnotowego energii elektrycznej przez nabywcę końcowego;

2)  wydania  energii  nabywcy  końcowemu, w  przypadku  sprzedaży  energii  elektrycznej  na terytorium kraju;

3) powstania  długu  celnego,  w  przypadku  importu  energii  elektrycznej  przez  nabywcę

końcowego.

W imporcie wyrobów akcyzowych obowiązek podatkowy powstaje z dniem:

1)     powstania długu celnego w rozumieniu przepisów prawa celnego albo

2)     objęcia wyrobów akcyzowych procedurą celną: uszlachetniania czynnego, odprawy czasowej lub przetwarzania pod kontrolą.

Obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym powstaje z dniem:

·         przemieszczenia samochodu osobowego z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju - jeżeli nabycie prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło przed przemieszczeniem samochodu na terytorium kraju;

·         nabycia prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel - jeżeli nabycie prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło po przemieszczeniu samochodu osobowego na terytorium kraju;

·         złożenia wniosku o rejestrację samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym - jeżeli podmiot występujący z wnioskiem o rejestrację na terytorium kraju nabytego wewnątrzwspólnotowo samochodu osobowego nie jest jego właścicielem.

W przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego obowiązek podatkowy powstaje z dniem otrzymania wyrobów akcyzowych, będących przedmiotem tego nabycia, nie później jednak niż z dniem otrzymania faktury dokumentującej nabycie, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej.

W przypadku dostawy wewnątrzwspólnotowej obowiązek podatkowy powstaje z dniem wystawienia faktury, nie później jednak niż w terminie 7 dni, licząc od dnia wykonania czynności.

Zwolnienia przedmiotowe

Regułą jest, iż od podatku akcyzowego zwolniony jest eksport wyrobów akcyzowych. Ustawa zwalnia z podatku akcyzowego także:

·         piwo, wino i napoje fermentowane, wytworzone domowym sposobem przez osoby fizyczne na własny użytek i nieprzeznaczone do sprzedaży

·         energię elektryczną wytwarzaną z odnawialnych źródeł energii

·         dodatki lub domieszki do paliw silnikowych oraz towary przeznaczone do użycia jako paliwa silnikowe, gdy są zużywane do innych celów niż napędowe, opałowe lub jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych

·         ubytki wyrobów akcyzowych zharmonizowanych, powstałe w czasie ich produkcji, magazynowania, przerobu, zużycia lub przewozu w okolicznościach wykluczających winę podatnika

·         wyroby akcyzowe zharmonizowane, nieprzydatne do spożycia, dalszego przerobu lub zużycia, w przypadku ich zniszczenia

·         paliwa silnikowe po spełnieniu ściśle określonych dla każdego z rodzajów paliwa warunków i tylko w pewnych sytuacjach.

·         wyroby tytoniowe przeznaczone do badań naukowych;

·         wyroby tytoniowe i alkohol w wolnych obszarach celnych, składach podatkowych lub składach wolnocłowych

·         zwolniony od akcyzy jest czasowy przywóz samochodów osobowych w określonych warunkach, głównie dla celów prywatnych i zawodowych

Zwolnienia podmiotowe

Zgodnie z przepisami rozporządzenia niektóre podmioty zwolnione są z uiszczania podatku akcyzowego. Są to:

·         przedstawicielstwa dyplomatyczne.

·         siły zbrojne NATO i Kwatera Główna Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego.

·         podróżni z bagażem osobistym.

Inne przypadki zwolnienia

Ustawa wskazuje również inne sytuacje, gdy zwolnienie podatkowe może być również stosowane. Taka możliwość istnieje, gdy: uzasadnia to ważny interes związany z bezpieczeństwem publicznym, obronnością państwa lub ochroną środowiska; wynika to z przepisów prawa Wspólnoty Europejskiej, z umów międzynarodowych, z konieczności uniknięcia wielokrotnego opodatkowania wyrobów akcyzowych; gdy na podstawie przepisów prawa celnego wyroby akcyzowe są objęte zawieszającą procedurą celną lub zwolnione od należności celnych przywozowych.

Podstawa opodatkowania i stawki

Podstawą opodatkowania w przypadku wyrażenia stawki akcyzy w procencie podstawy

opodatkowania jest:

1)  kwota  należna z tytułu sprzedaży na terytorium kraju wyrobów akcyzowych

pomniejszona o kwotę podatku od towarów i usług oraz o kwotę akcyzy, należne od tych

wyrobów;

2)  kwota,  jaką nabywca jest obowiązany zapłacić za wyroby akcyzowe, w przypadku

nabycia wewnątrz wspólnotowego;

3)  kwota  należna z tytułu dostawy wyrobów akcyzowych na terytorium państwa

członkowskiego, w przypadku dostawy wewnątrz wspólnotowej;

4)  w przypadku importu - wartość celna wyrobów akcyzowych powiększona o należne cło i

prowizję, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, jeżeli nie zostały do niej

włączone, a już poniesione do pierwszego miejsca przeznaczenia w kraju.

Podstawą opodatkowania wyrobów akcyzowych w przypadku wyrażenia stawki akcyzy

w kwocie na jednostkę wyrobów jest ich ilość.

W ustawie o podatku  akcyzowym w art.89, art. 93-97 oraz art. 99 oraz art. 105 określone zostały stawki akcyzy dla wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych.

Stawki te są wyrażane w:

...