PYTANIA DO PIERWSZEGO WYKŁADU
1.JAKA JEST DEFINICJA PRAWO FINANSOWE?
Definicja: jest to ogół norm prawnych regulujących działalność finansową w danym państwie. Prawo finansowe wyrosło z prawa publicznego. Prawo finansowe powstało, aby normy dawały możliwość zbierania dochodów na późniejsze ich wydatkowanie.
2. CHARAKTERYSTYKA SYSTEMATYKI PRAWA FINANSOWEGO.
Zakres prawa finansowego. Systematyka:
1. Prawo budżetowe: (gminy, powiat, województwo, jednostki budżetowe, zakłady) zawiera normy prawne regulujące finansowanie sektora finansów W ramach jego mamy 2 akty prawne:
- Ustawa o finansach publicznych.
- Ustawa budżetowa.
2. Prawo podatkowe:
Jest to ogół przepisów regulujących zasady powstawania, ustalania oraz wygasania zobowiązań podatkowych oraz obowiązki podatników, płatników i inkasentów poszczególnych podatków. Prawo podatkowe stanowi także o obowiązujących procedurach, które winny być przestrzegane przez organy podatkowe oraz strony w trakcie postępowania podatkowego i wykonywania innych czynności zmierzających do ustalenia prawidłowej wysokości zobowiązania podatkowego i skutecznego poboru podatku. Określenie podatków oraz ich podział. W ramach jego mamy 2 grupy:
- Prawo podatkowe materialne: reguluje materię danego podatku
o Ustawa o podatku od towarów i usług.
o Ustawa o podatku akcyzowym.
o Ustawa o podatku dochodowych od osób prawnych.
o Ustawa o podatku dochodowych od osób fizycznych.
- Prawo podatkowe proceduralne:
o Ordynacja podatkowa.
3. Prawo celne:, które reguluje zasady i tryb przywozu towarów na polski obszar celny oraz wywozu towarów z polskiego obszaru celnego, oraz związane z tym prawa i obowiązki osób wraz z uprawnieniami i obowiązkami organów celnych. W ramach jego mamy akty prawne:
- Ustawa prawo celne (zawiera regulacje specyficzne).
- Wspólnotowy Kodeks Celny.
4. Prawo finansowe ubezpieczeń gospodarczych i społecznych
Prawo ubezpieczeń gospodarczych– to zespół norm prawnych regulujących stosunki społeczne i zobowiązaniowe powstałe między oznaczonymi umową ubezpieczenia podmiotami. Podmiotami tych norm są z jednej strony - zawsze zakład ubezpieczeń, z drugiej - ubezpieczający, ubezpieczony, uposażony, uprawniony z umowy, zobowiązany do wyrównania szkody itp., więc każdy podmiot, którego interes prawny lub majątkowy wiąże się z umową ubezpieczenia.
W zakresie ubezpieczeń gospodarczych mamy do czynienia z podmiotami prywatno-prawnymi Np. Zakłady ubezpieczeń. W ramach jego mamy akty prawne:
- Ustawa o działalności ubezpieczeniowej.
- Kodeks Cywilny.
Prawo ubezpieczeń społecznych – to zespół norm prawnych mających na celu zabezpieczenie obywateli przed niedostatkiem spowodowanym utratą zdolności do pracy na skutek wieku, choroby lub inwalidztwa.
- Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych
5. Prawo finansowe jednostek samorządu terytorialnego:, czyli zależności finansowe samorządów terytorialnych. Chodzi o regulacje Gmin, Powiatów i Województw, ale tylko w zakresie dochodów. W tym zakresie mamy:
- Ustawa o podatku dochodowych od osób fizycznych (w pewnym zakresie dotyczy gmin).
- Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych (podatek od nieruchomości, od posiadania psów).
6. Prawo walutowe(1) i dewizowe(2): (1) dotyczące organizacji porządku pieniężnego, który określa jednostkę pieniężną, jej stosunek do złota lub walut innych państw. (2 normy prawne które określają zasady obrotu dewizami w danym kraju W tym zakresie mamy:
- Ustawa prawo dewizowe
7. Prawo bankowe: określające zasady prowadzenia działalności bankowej, tworzenia i organizacji banków, oddziałów i przedstawicielstw banków zagranicznych oraz zasady sprawowania nadzoru bankowego, postępowania naprawczego, likwidacji i upadłości banków. Prawo finansowe w sposób bezpośredni wskazuje, czym mogą zajmować się banki. W tym zakresie mamy:
- Ustawa prawo bankowe.
- Ustawa o NBP.
8. Prawo finansowe podmiotów gospodarczych: dotyczące finansowych spraw pomiędzy firmami, spółkami czy wzajemnymi relacjami pomiędzy nimi a skarbem państwa. W tym zakresie mamy:
- Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.
3. JAKA JEST BUDOWA NORMY PRAWNO – FINANSOWEJ?
Budowa normy prawnofinansowej:
1. Hipoteza:
- Powoływanie się na akt normatywny (źródła prawa, z którego wynika jej obowiązywanie).
- Powołanie się na stan faktyczny, uzasadniający dyspozycję normy
2. Dyspozycja:
v Przedmiot normy: określone zachowanie stanowiące uprawnienie jednego podmiotu a zobowiązanie drugiego, może być ono szczegółowo określone, co do miejsca i sposobu jego wykonania.
v Podmioty normy: czynny (uprawniony) i bierny (zobowiązany).
3. Sankcje: - z reguły są to dolegliwości karne lub materialne
4. ŹRÓDŁA PRAWA FINANSOWEGO WRAZ ZE WSKAZANIEM PRZYKŁADÓW AKTÓW PRAWNYCH.
Pierwsza klasyfikacja:
1. Ustrojowe – określają organizację, kompetencje oraz formy prawne ich realizacji przez organy administracji państwowej - Konstytucja RP
2. Prawa materialnego – normy prawne regulujące określone obowiązki, zakazy lub nakazy i przewidujące określone sankcje za ich nieprzestrzeganie - prawo podatkowe, ubezpieczeniowe
3. Prawa formalnego – zespół norm prawnych regulujących postępowanie przed organami wymiaru sprawiedliwości i administracji publicznej -Ordynacja podatkowa
Druga klasyfikacja:
1. Prawa państwowego – dotyczy całego terytorium państwa – prawo bankowe, dewizowe
2. Prawa lokalnego – dotyczy terytorium gminy, powiatu – ustawa o opłatach i podatkach lokalnych
źródła prawa finansowego wraz ze wskazaniem przykładów aktów prawnych
5. FINANSE PUBLICZNE A FINANSE PRYWATNE – PODOBIEŃSTWA I RÓŻNICE.
1. Definicja: publiczne zasoby pieniężne, operacje tymi zasobami oraz normy w prawie je regulujące.
2. Finanse publiczne, a finanse prywatne:
a) Fundusze publiczne są gromadzone na zasadzie przymusu ( policja skarbowa, sądy karne ) i przeznaczone na zaspokojenie potrzeb publicznych. ( szkolnictwo, obronność państwa )
b) Szeroki zakres znaczeniowy.
c) Operacje finansowe dokonywane w zakresie finansów publicznych rzutują na ogólna równowagę finansową państwa.
6. CHARAKTERYSTYKA ŚR. PUBLICZNYCH.
Środki publiczne:
1. Dochody publiczne – daniny publiczne ( np. podatki, opłaty, cła ) i inne dochody wynikające z umów cywilnoprawnych. ( czynsze ) i publicznoprawnych ( umowy najmu, dzierżawy, leasingu ).
2. Przychody jednostek samorządu terytorialnego pochodzące za sprzedaży papierów wartościowych, prywatyzacji majątku oraz z otrzymanych kredytów i pożyczek.
3. Bezzwrotne środki ze źródeł zagranicznych
4. Dochody pochodzące od jednostek sfery budżetowej
7. JAKIE PROCESY OBEJMUJĄ FINANSE PUBLICZNE.
1. Proces pobierania i gromadzenia dochodów ( podatki, opłaty, cła )
2. Proces wydatkowania środków publicznych na realizowanie celów publicznych
3. Proces finansowania deficytu budżetowego ( zaciąganie kredytów i pożyczek, prywatyzacja majątku, pokrycie z nadwyżek budżetowych lat ubiegłych )
4. Proces zarządzania środkami publicznymi
- Minister Finansów zarządza finansami centralnymi
- w jednostkach sam. terytorialnego odpowiednio powołane jednostki
5. Proces zarządzania długiem publicznym – ustawa o finansach publicznych określa zasady obliczania długu i zarządzania nim, zaciągania zobowiązań przez podmioty sektora finansów publicznych; reguluje kwestie proceduralne, które mają gwarantować stałą kontrolę nad jego wielkością
8. W JAKI SPOSÓB REALIZOWANA JEST W PRAKTYCE ZASADA JAWNOŚCI FINANSÓW PUBLICZNYCH.
Jawność finansów publicznych jest realizowana w szczególności przez:
1. Jawność sejmowej debaty budżetowej i debat budżetowych jednostek samorządu terytorialnego.
2. Jawność sejmowej debaty nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa i debat nad wykonaniem sprawozdań budżetowych jednostek samorządu terytorialnego.
3. Podanie do publicznej wiadomości:
a) kwot dotacji udzielanych z budżetu państwa i budżetu jednostek samorządu terytorialnego.
b) zbiorczych danych dotyczących finansów publicznych przez Ministra Finansów.
5. Udostępnianie corocznych sprawozdań dotyczących finansów i działalności jednostek należących do sektorów finansów publicznych.
Jawność finansów publicznych wyłącza się w stosunku do tych środków publicznych, których pochodzenie lub przeznaczenie zostało uznane za tajemnicę państwową na podstawie odrębnych przepisów.
9. FORMY ORGANIZACYJNE FINANSÓW PUBLICZNYCH.
1. Jednostki budżetowe – jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Jednostki budżetowe tworzą, łącza i likwidują:
a) Ministrowie, kierownicy urzędów centralnych i wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie odrębnych przepisów – państwowe jednostki budżetowe.
b) Organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego np. rada gminy lub powiatu – gminne, powiatowe lub wojewódzkie jednostki budżetowe.
2. Zakłady budżetowe – jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania.
Pokrywają koszty swojej działalności z przychodów własnych za wyjątkiem sytuacji, gdy otrzymują:
a) dotacje przedmiotową z budżetu
b) dotację podmiotową lub dotacje celową na dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji.
...
chomikSGHowy