mhz6.pdf

Rozdział 6

Finansowanie handlu

zagranicznego

6.1

Kredyty eksportowe

6.2

Faktoring i forfaiting – jako instrumenty finansowania handlu zagranicznego

6.2.1 Faktoring

6.2.2 Forfaiting

6.3

Nowe usługi z zakresu finansowania handlu zagranicznego

6.4

Rola pastwa w finansowaniu handlu zagranicznego

6.1 Kredyty eksportowe

Bardzo cz sto w kontraktach eksportowych zdarza si , e dostawa towarów lub

wiadczenie usług dokonywane jest w zamian za płatno dokonywan w terminie

pó niejszym. Mamy wówczas do czynienia z operacjami kredytowymi. Z jednej strony,

w przypadku takim, eksporter finansuje odbiorc udzielaj c mu kredytu (kupieckiego), z

drugiej strony cz sto sam musi refinansowa transakcj eksportow poprzez sprzeda

nale no ci z tytułu tego kontraktu lub bior c kredyt bankowy. Finansowanie transakcji

eksportowej ma charakter etapowy. W pierwszym etapie jest to finansowanie „cyklu

produkcyjnego”, czyli dostarczenie rodków obrotowych na sfinansowanie produkcji

dóbr przeznaczonych na eksport ( pre-shipment financing ). W drugim etapie finansuje si

„cykl rozliczeniowy”, to jest okres od dostarczenia dokumentów importerowi lub jego

bankowi czy towaru do otrzymania efektywnej zapłaty za towar ( post-shipment

financing ) 328 . W zale no ci od tego, co jest przedmiotem kredytu rozró ni mo na

kredyty:

towarowe – udzielane w towarze,

finansowe 329 .

Z punktu widzenia ródeł pochodzenia rodków mo emy rozró ni nast puj ce grupy

kredytów wykorzystywanych do finansowania handlu zagranicznego:

kupieckie,

bankowe,

pa stwowe (w tym wi zane),

pa stwowo-prywatne,

organizacji mi dzynarodowych 330 .

Kredyt kupiecki zwi zany jest z rynkiem pieni nym (gdzie jest finansowany). Jest on

mo liwy dzi ki wyst powaniu w systemie finansowym, w krótkim okresie, nadwy ek

wolnych rodków pieni nych. Wielko tych rodków okre la łatwo w pozyskaniu

finansowania i okre lana jest mianem płynno ci rynku. Płynno rynku nie pozostaje

równie bez wpływu na koszt takiego kredytu. Koszt kredytu krótkoterminowego jest

zale ny od wysoko ci stopy dyskontowej banku centralnego oraz od:

terminu zaci gni tego kredytu (im krótszy termin tym kredyt jest ta szy),

ryzyka indywidualnego kontrahenta.

Najbardziej rozpowszechnion form kredytu kupieckiego jest kredyt wekslowy (w

dyskoncie weksli własnych lub trat). Eksporter, udzielaj c takiego kredytu doł cza do

dokumentów trat terminow ci gni t na importera i przesyła te dokumenty do banku

importera z instrukcj wydania dokumentów po akcepcie traty. Zaakceptowana trata

wraca do eksportera i mo e słu y jako zabezpieczenie udzielonego kredytu b d jako

instrument refinansowania eksportera (wtedy ten oddaje j w swoim banku do dyskonta).

Dyskonto jest w gruncie rzeczy kredytem udzielonym przez bank eksporterowi. Dla

ograniczenia wynikaj cego z nich ryzyka kredytowego banki cz sto ustalaj limity

warto ci przyjmowanych do dyskonta weksli. Płynno rynku wierzytelno ci

wekslowych zwi kszana jest przez istnienie banków wyspecjalizowanych w obrocie tym

instrumentem zwanych bankami kupieckimi ( merchant banks ) lub domami

dyskontowymi. Zarabiaj one nawet na niewielkich ró nicach w oferowanych stopach

dyskontowych (sposób obliczania stopy dyskontowej - zobacz podrozdział Weksel).

Kredyt w dyskoncie weksli zazwyczaj udzielany jest na okres od 30 do 180 dni 331 .

Inn form kredytu udzielanego przez eksportera importerowi jest kredyt w rachunku

otwartym 332 . Polega on na tym, e eksporter wysyła importerowi faktur wraz z

dokumentami towarowymi i obci a, prowadzony przez siebie, jego rachunek. Zapłaty

dokonuje importer w okre lonych w umowie terminach, a koszt kredytu zazwyczaj jest

wliczony do faktury (wówczas rachunek nie jest oprocentowany). Jest to forma

stosowana raczej rzadko, gdy udzielany przez eksportera kredyt w rachunku otwartym

jest niezabezpieczony.

W przypadku eksportu dóbr inwestycyjnych mo liwe jest wyst powanie kredytów

kupieckich rednio- i długoterminowych . Najcz ciej importer dokonuje wówczas

przedpłaty i przedkłada eksporterowi dodatkowe zabezpieczenie w postaci np. gwarancji

bankowej, b d awalu na wekslach oraz dodatkowo ubezpieczenia takiego kredytu.

Bardzo cz sto, w przypadku du ych korporacji tego typu kredytów udzielaj

wyspecjalizowane działy finansowe. Kredyty tego typu spłacane s w ratach kwartalnych

i półrocznych.

Bardzo cz sto w finansowanie działa eksportowych wł czaj si banki proponuj c cał

gam kredytów o ró nych terminach wymagalno ci. Nale do nich:

w rachunku bie cym,

w rachunku kredytowym,

dyskontowe,

lombardowe,

techniczne (udzielane bankom korespondentom) 333 .

Analizuj c kredyty bankowe nie nale y rzecz jasna zapomina o najprostszym z nich,

czyli przekroczeniu stanu konta ( overdraft ). Z kolei kredyt dyskontowy polega na

zbyciu bankowi weksli własnych importera lub ci gnionych przez eksportera na

importera, ale tak e inne nale no ci zagraniczne (np. nale no ci kredytów tytułu

otwartych akredytyw) 334 . Tego typu kredyt mo e mie charakter dora ny, ale mo liwe jest

tak e przyznanie przez bank klientowi linii dyskontowej . W ród innych kredytów

krótkoterminowych warto wymieni kredyt w rachunku bie cym i kredyt

akceptacyjno-rembursowy . W przypadku kredytu w rachunku bie cym bank okre la

limit, kwot , do jakiej kredytobiorca mo e si zadłu y . Najcz ciej w obrocie

mi dzynarodowym jest to kredyt udzielany bankowi korespondentowi (bankowi –

obsługuj cemu importera 335 . W ramach tej umowy okre la si :

wysoko linii kredytowej,

okres wykorzystania,

przeznaczenie,

sposób wykorzystania,

termin spłaty,

sposób zabezpieczenia kwot kredytowych 336 .

Kredyt w rachunku bie cym, podobnie, jak kredyt dyskontowy mo e mie charakter

dora ny. Jest te mo liwe automatyczne odnawianie po ka dej terminowej spłacie

wysoko ci udzielonego limitu kredytowego. Kredyt taki nazywany jest odnawialnym lub

rewolwingowym.

Odmian kredytu w rachunku bie cym jest tzw. kredyt standby 337 . Jest to zobowi zanie

banku lub grupy banków (konsorcjum) do postawienia do dyspozycji kredytobiorcy

okre lonych z góry rodków do wykorzystania (ci gni cia) w okre lonym czasie 338 .

Podstaw kredytu akceptacyjno-rembursowego jest zabezpieczony wekslami obrót

towarowy 339 . Kredytu udziela bank eksportera, a cało kosztów ponosi bank importera

i w konsekwencji sam importer. W ramach tej umowy bank eksportera zobowi zuje si

do zaakceptowania i pó niejszego wykupienia weksla ci gni tego przez eksportera na

jego bank. Mo liwe jest te jego dyskonto w tym banku. Dokonuje go eksporter lub

podmiot, któremu eksporter ten weksel zbył. Weksel ten podlega wykupowi w terminie

pó niejszym. rodki na wykup w ramach rembursu dostarcza bank importera (rys. 27).

Kredyt akceptacyjno- rembursowy ma najcz ciej charakter rewolwingowy –

odnawialnej linii kredytowej. Ze wzgl du na regres do innego banku kredyt ten z punktu

widzenia banku eksportera jest stosunkowo bezpieczny. Uruchamiany jest on umow ,

w której okre la si m.in.:

kwot , do jakiej bank eksportera zobowi zuje si akceptowa traty,

okres kredytowania (najcz ciej od 60 do 270 dni),

warunki wa no ci umowy,

koszty bankowe pobierane przy realizacji kredytu 340 .

W chwili obecnej wykorzystywane s równie mutacje tej formy finansowania. Dla

przykładu banki eksportera i importera mog porozumie si , e pomimo, i akredytywa

wymaga postawienia do dyspozycji banku potwierdzaj cego rodków z góry, bank ten

nie b dzie obci ał rachunku banku importera do momentu realizacji akredytywy 341 .

Rysunek 27. Schemat płatnoci w kredycie akceptacyjno-rembursowym

1,2 - Zlecenie otwarcia akredytywy z odroczonym terminem płatno ci

3 - Informacja o otwarciu akredytywy

4 - Dokumenty handlowe i trata

5 - Dokumenty handlowe

6 - Zaakceptowana trata

7 - Dyskonto traty

8 - rodki z dyskonta

9 - Remburs o pokrycie wydatków na wykup traty

10 - rodki w ramach rembursu

11 - Regres o zwrot rodków

12 - Pokrycie regresu

ródło: opracowanie autora

Znaczenie kredytu w handlu zagranicznym jest nie do przecenienia. Nale y zwróci

uwag na jego wpływ na:

o ywienie popytu,

podnoszenie konkurencyjno ci eksportu,

bycie ródłem zasile kapitałowych eksporterów,

skracanie cyklu rozliczeniowego, przez co przyczynianie si do obni ki kosztów

działalno ci eksportowej.

Kredyty eksportowe s wa nym narz dziem polityki gospodarczej rz du 342 .

6.2 Faktoring i forfaiting – jako instrumenty finansowania handlu

zagranicznego

Dynamiczny wzrost mi dzynarodowego obrotu gospodarczego w ostatnich latach na

wiecie spowodował, e obok tradycyjnych sposobów jego finansowania, takich jak

akredytywy czy gwarancje bankowe, coraz wi ksze znaczenie nabieraj inne formy,

skonstruowane w oparciu o wierzytelno ci handlowe, powstałe bezpo rednio w wyniku

realizacji transakcji handlowej. Najszerzej stosowane obecnie instrumenty to factoring

oraz forfaiting.

6.2.1 Faktoring 343

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: