Nota ministra spraw zagranicznych RP
Ignacego Jana Paderewskiego
do ludowego komisarza spraw zagranicznych RSFRR G. Cziczerina zapowiadająca przybycie do Moskwy specjalnego delegata rządu polskiego A. Więckowskiego
W uzupełnieniu depeszy radiowej z 29 stycznia Nr 1290, komunikujemy rządowi Republiki Radzieckiej, że w rezultacie drobiazgowego śledztwa przeprowadzonego przez komisję specjalną pod przewodnictwem członka sądu apelacyjnego p. Bonisławskiego, zostały aresztowane wszystkie osoby podejrzane o udział w zbrodni, popełnionej na członkach Komisji Rosyjskiego Towarzystwa Czerwonego Krzyża. Władze polskie przedsięwezmą najsurowsze środki w celu wyjaśnienia wszystkich okoliczności dokonanego zabójstwa.
Ponieważ konflikt pomiędzy dwoma rządami przedłuża się wskutek stanowiska rządu radzieckiego, który wysuwa pod adresem rządu polskiego zarzuty, nie mające dostatecznych padstaw, Ministerstwo Spraw Zagranicznych uważa za konieczne wysłać do rządu radzieckiego specjalnego delegata w osobie p. Aleksandra Więckowskiego w celu rozpoczęcia za jego pośrednictwem rokowań z wyżej wymienionym rządem. Delegat nasz jest ugoważniony do omówienia z rządem radzieckim wysuniętych przez niego kwestii, których szybkie rozwiązanie leży we wspólnym interesie obu rządów. Prosimy Ludowy Komisariat o podanie marszruty dla naszego delegata, który w najbliższym czasie udaje się do Moskwy.
Minister Spraw Zagranicznych
[I.] Paderewski
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
1919 luty 10, Moskwa
Nota ludowego komisarza spraw zagranicznych RSFRR G. Cziczerina do ministra spraw zagranicznych RP I. Paderewskiego
w sprawie uregulowania spornych kwestii i nawiązania stosunków dyplomatycznych
Otrzymawszy depeszę radiową Pana Ministra Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 7 lutego nr 414, ludowy komisarz spraw zagranicznych zmuszony jest oświadczyć, że niestety nie otrzymał wspomnianej w niej depeszy radiowej z dn. 29 stycznia.
Rosyjska Republika Radziecka, dążąc do współżycia w niezmiennej przyjaźni ze wszystkimi narodami, zawsze pragnęła i pragnie gorąco zachować pokojowe i dobrosąsiedzkie stosunki z narodem polskim. Rosyjski rząd radziecki wyraźnie ujawnił swoje życzenie wyświadczenia przysługi polskim masom ludowym przez pieczołowitość, z jaką dbał o zachowanie w dobrym stanie polskich skarbów narodowych, polskich zabytków, bezcennych dzieł sztuki, obrazów sławnych malarzy, rękopisów polskich kompozytorów, w ogóle skarbów będących dziedzictwem historycznej przeszłości Polski, wśród których samych tylko dywanów przedstawiających dużą wartość artystyczną i historyczną jest kilka tysięcy. Rosyjski rząd radziecki z największą troskliwością chroni te skarby w tym celu, by zwrócić je w odpowiednim momencie masom ludowym Polski.
Życząc sobie i obecnie równie gorąco usunięcia wszelkich przyczyn zatargów z rządem Rzeczypospolitej Polskiej i ustalenia z nim normalnych stosunków, rosyjski rząd radziecki przyjmie zgodnie z tymi dążeniami delegata Rzeczypospolitej Polskiej. Porozumiał się on z bratnimi robotniczo-chłopskimi rządami radzieckimi Litwy i Białorusi w eelu zabezpieczenia swobodnego przejazdu do Moskwy delegatowi rządu Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustalenia najbardziej odpowiedniej dla niego marszruty, przy czym ten ostatni problem może być rozstrzygnięty jedynie na miejscu, ze względu na zniszczenia dróg i mostów dokonane przez cofające się wojska niemieckie, a także ze względu na walki toczone przez różnorodne oddziały przeciwko Republikom Litwy i Białorusi w strefie granicznej tych republik z ich zachodnimi sąsiadami. Natychmiast po otrzymaniu odpowiedzi w tej sprawie zakomunikujemy ją Panu Ministrowi Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej.
Podobnie jak rząd Rzeczypospolitej Polskiej, uważamy za niezmiernie doniosłe te problemy, które powinny być rozpatrzone przez oba rządy, przy czym niektóre z nich, w szczególności dotyczące układów terytorialnych, powinny być rozstrzygnięte w drodze rokowań z rządami Radzieckich Republik Litwy i Białorusi, których dotyczą bezpośrednio. Mamy zamiar zwrócić się do nich z propozycją naszego pośrednictwa w celu pomocy w rozwiązaniu interesujących je problemów.
Rosyjski rząd radziecki, powstrzymując się ze swej strony od interwencji w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej Polskiej, zmuszony jest zwrócić uwagę rządu Rzeczypospolitej Polskiej na fakt, że oddziały legionistów polskich uczestniczą nadal w działaniach wojennych prowadzanych przez kontrrewolucyjne bandy białogwardyjskie przeciwko Rosyjskiej Republice Radzieckiej w kraju Murmańskim, na Syberii i w innych miejscach, oraz domaga się od rządu polskiego, by położyć kres temu niedopuszczalnemu stanowi rzeczy.
Ustanowienie normalnych stosunków dyplomatycznych pomiędzy obiema republikami leży tym bardziej w interesie polskich mas ludowych, ponieważ kilkaset tysięcy polskich uchodźców oczekuje na terytorium Rosji Radzieckiej z utęsknieniem chwili, gdy otworzy się przed nimi droga powrotu do domu. Te masy uchodźców, znajdujące się w ciężkim położeniu wskutek zahamowania ich powrotu do kraju, błagają rząd polski, by przyspieszył moment, gdy powrót ich stanie się możliwy i pomógł im w uzyskaniu normalnych warunków egzystencji. W samym tylko okręgu orenburskim, gdzie niedawno została przywrócona władza Rosyjskiej Republiki Radzieckiej, stwierdzono obecność wielu tysięcy uchodźców polskich, pozbawionych wszelkich środków egzystencji.
Rosyjski rząd radziecki rozpatrzy wszystkie wymienione problemy, jak też inne, dotyczące obu rządów, w duchu bezwzględnie pokojowym, przeniknięty chęcią usunięcia wszelkich przyczyn konfliktu z rządem Rzeczypospolitej Polskiej.
Ludowy Komisarz Spraw Zagranicznych
[G.] Cziczerin
1919 luty 20, Warszawa
Uchwała Sejmu Ustawodawczego o powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa (tzw. mała konstytucja)
Sejm przyjmuje oświadczenie Józefa Piłsudskíego, że składa w ręce Sejmu urząd Naczelnika Państwa, do wiadomości i wyraża Mu podziękowanie za pełne trudów sprawowanie urzędu w służbie dla Ojczyzny.
Aż do ustawowego uchwalenia tej treści Konstytucji, która określi zasadniczo przepisy o organizacji naczelnych władz w Państwie Polskim; Sejm powierza dalsze sprawowanie urzędu Naczelnika Państwa Józefowi Piłsudskiemu na następujących zasadach:
Władzą suwerenną i ustawodawczą w Państwie Polskim jest Sejm Ustawodawczy; ustawy ogłasza Marszałek z kantrasygnacją Prezydenta Ministrów i odnośnego Ministra fachowego.
Naczelnik Państwa jest przedstawicielem Państwa i najwyższym wykonawcą uchwał Sejmu w sprawach cywilnych i wojskowych.
Naczelnik Państwa powołuje Rząd w pełnym składzie na podstawie porozumienia z Sejmem.
Naczelnik Państwa oraz Rząd są odpowiedzialni przed Sejmem za sprawowanie swego urzędu.
Każdy akt państwowy Naczelnika Państwa wymaga podpisu odnośnego Ministra.
Marszałek
Trąmpczyński Prezydent Ministrów
I. J. Paderewski
1919 luty 28, Paryż
Nota Delegacji Polskiej na Konferencję Pokojową
w sprawie granicy zachodniej Polski
Odbudowanie Państwa Polskiego winno być uważane, jako:
akt sprawiedliwości i odszkodowania za zbrodnię rozbiorów (1772-1793-1795).
wynik rozwoju polskich sił narodowych, które rosły mimo destrukcyjnych wysiłków mocarstw rozbiorczych i konsekwencja rozpadnięcia się Austro-Węgier, rozkładu Imperium Rosyjskiego i klęski Niemiec.
konieczność utworzenia między Niemcami a Rosją państwa silnego i prawdziwie niepodległego.
Z pierwszego założenia wynika, że punktem wyjścia dla określenia granic odbudowanego Państwa Polskiego powinno służyć terytorium Polski sprzed pierwszego rozbioru (1772).
Drugi wzgląd narzuca pewne zmiany dawnych granic przez włączenie do Państwa Polskiego niektórych ziem, położonych poza jej granicami z 1772, a gdzie ludność polska dała dowód swej żywotności, lub też przez pozostawienie poza Państwem Polskim tych części terytorium 1772 r., gdzie siły narodowe polskie uległy znacznemu zmniejszeniu po rozbiorach.
Konsekwencją trzeciego założenia jest pewna rektyfikacja dawnych granic, przez przystosowanie ich do wymagań ekonomicznych nowożytnego państwa i do jego obrony.
Ziemie zachodnie Polski, zabrane w czasie rozbiorów przez Austrię i Niemcy, są następujące: 1) Galicja, 2) Poznańskie, 3) Prusy Zachodnie, za wyjątkiem powiatu sztumskiego (Stuhm), suskiego (Rosenberg) oraz wschodniej połowy kwidzyńskiego (Marienwerder), 4) części Prus Wschodnich, Warmia (Ermeland).
GALICJA jest starożytną dzielnicą Państwa Polskiego, do którego należała od czasów najdawniejszyc,h aż do 1772 r. Wyjątek stanowi dla jej wschodniej części czas od 1091-1340.
Ludność Galicji wynosi 8 025 675 dusz (1910), osiadłych na 78 490 km kw. i z tego według oficjalnej statystyki austriackiej 3 200 000 używa języka ruskiego, a 4 700 000 - języka polskiego.
Ludność używająca języka ruskiego zamieszkuje wschodnią część kraju i przedstawia tam 58% ogółu ludności. Wśród tej ludności dwa prądy narodowościowe, zwrócone przeciwko polskiemu panowaniu, zarysowały się w ciągu ostatniego pięćdziesięciolecia: jeden z nich, dzięki ro syjskiej propagandzie, dążył do zastąpienia języka ruskiego przez język rosyjski, drugi, protegowany przez rząd wiedeński, a później przez rząd berliński starał się wytworzyć narodowość ruską, późniejszą ukraińską. W ciągu ostatnich dwudziestu Iat, dzięki wzmożeniu się wpływów niemieckich w Europie środkowej i wschodniej, ruch ukraiński wziął górę.
Będąc narzędziem w walce Niemców z Polakami, ruch ukraiński przybrał charakter czysto negatywny. Wbrew innym ruchom narodowego odrodzenia, zdziałał on bardzo mało w dziedzinie intelektualnej i w ekonomicznej organizacji ludności, manifestując swą energię prawie wyłącznie w walkach politycznych.
Trzeba podkreślić, iż 91% ludności ruskiej należy do drobnych rolników lub robotników rolnych. To wyjaśnia, dlaczego nawet pod panowaniem austriackim, administracja całej Galicji leżała w rękach polskich; kraj nie posiadał żadnych innych czynników zdolnych do rządzenia.
Taki stan żywiołu ruskiego w Galicji niczym nie uzasadnia pretensji wodzów ruchu ukraińskiego do oderwania Galicji Wschodniej od Państwa Polskiego. Pomimo to prawa narodowości ruskiej są niezaprzeczalne i nie ma żadnej wątpliwości, iż będą one w całości przez Polskę szanowane.
Z całą pewnością spodziewać się należy, iż z chwilą, gdy ustaną wrogie Polsce wpływy austro-niemieckie, zgodne stosunki zapanują między Polakami a Rusinami.
Galicja zajmuje wśród innych dzielnic polskich specjalnie ważne miejsce z powodu swych naturalnych bogactw. Posiada ona bogate pokłady węglowe i solne na zachodzie oraz naftę i potas (kainit) na wschodzie. Na jej to południowo-wschodnim krańcu posiada Polska wspólną granicę z Rumunią, z którą naród polski związany jest więzami tradycyjnej przyjaźni i wspólności interesów. W odpowiedzialnym i trudnym polożeniu, w którym się oba kraje znajdu...
MMarkMMark