Magdalena Bogusławska
Zasady edukacji i rewalidacji osób niepełnosprawnych umysłowo w stopniu lekkim.
Przedmiot : Pedagogika specjalna
Wykładowca: dr Elżbieta Bednarz
Praca Zaliczeniowa
Warszawskie Seminarium Teologiczne
Warszawa 2008
Istnieje wiele zasad edukacji i rewalidacji osób niepełnosprawnych. Niektóre z nich wymienia Maria Grzegorzewska, pionier pedagogiki specjalnej w Polsce. W swych publikacjach wymienia takie zasady jak: zasada życzliwej pomocy; zasada niwelowania nieufności do otoczenia; zasada budowania wiary we własne siły; zasada pozytywnej atmosfery pracy; zasada aktywności w nauczaniu; zasada dominacji wychowania nad nauczaniem; zasada stopniowania trudności; zasada aktywnego i świadomego udziału dziecka w procesie edukacyjnym; zasada wszechstronnej poglądowości i przyrządu; zasada zintegrowanego oddziaływania pedagogicznego; zasada trwałości osiągnięć i umiejętności korzystania z nich.
Zanim przejdę do omówienia poszczególnych zasad przyjrzyjmy się dla lepszego zrozumienia tematu czym jest rewalidacja. Pojęcie to oznacza przywrócenie człowiekowi pełnej sprawności. Jest procesem wychowawczym, z zaplanowanymi celami, uwzględniającym wiedzę teoretyczną i działanie skierowane na osobę niepełnosprawną. usprawnianie jej zaburzonych funkcji rozwojowych i intelektualnych. W obecnych czasach rewalidacja w swym zakresie obejmuje szereg oddziaływań natury pedagogicznej i społecznej mające za cel przywrócenie jednostce niepełnosprawnej możliwości funkcjonowania w społeczeństwie.
Pierwsza z wymienionych zasad brzmi: zasada życzliwej pomocy. Odnosi się ona zarówno do pedagogów jak i każdej osoby nauczającej dzieci. Nauczyciel musi dopomóc dziecku pokonywać swoje słabości, nauczyć go podejmować wyzwania, dodawać odwagi i wspierać jego działania. Musi pokazać dziecku jak ma wierzyć we własne siły, zmagać się z krytyką, radzić sobie z kompromitacją i wstydem. Trzeba postrzegać dziecko indywidualnie, traktować je jak człowieka potrzebującego uczuć, akceptacji, osoby która ma wolny wybór.
Zasada niwelowania nieufności do otoczenia. Dzieci z zaburzeniami umysłowymi często izolują się od otoczenia, zamykają się w sobie, są apatyczne, nieufne. Budują barierę i dystans bojąc się bycia odtrąconym czy wyśmianym. Istotne jest by złapać dobre relacje z uczniem nawiązać z nim przyjaźń. Tak by dziecko mogło się otworzyć, trzeba zdobyć przychylność, zostać przez dziecko zaakceptowane. Musimy też uważnie słuchać dziecko, koncentrując się na jego problemach, na tym co ono ma nam do powiedzenia.
Kolejny punkt to zasada budowania wiary we własne siły. Często i nasza wiara we własne siły jest zaburzona. Zatem jak mamy dopomóc komuś ją budować? A może to i nam pomoże? Przede wszystkim proces budowania wiary we własne siły zaczyna się w domu. To od rodziców dziecko musi przede wszystkim słyszeć słowa że jest dla nich ważne i kochane. Dziecko niezmiernie potrzebuje wsparcia i słów zachęty podczas porażek. Młoda istota musi podnieść się gdy mu coś nie wyjdzie, zacząć od początku, ale też znaleźć swoje mocne strony. Nie może mówić sama o sobie w sposób negatywny, ale winna postrzegać siebie pozytywnie jako zdolnego człowieka, który będzie dążył do celu.
Zasada pozytywnej atmosfery pracy jest niezbędna gdy chcemy osiągnąć jak najlepsze rezultaty w edukacji dziecka. Trzeba zadbać o optymalne warunki pracy. Nie tylko pedagodzy muszą mieć pozytywne relacje z podopiecznym ale i w klasie powinna być zachowana dobra atmosfera między dziećmi. Uczeń nie może bać się chodzić do szkoły czy też odczuwać strach przed nauczycielem. Dziecko w pozytywnej atmosferze będzie chętnie z nami współpracowało a jego rezultaty w nauce będą znacznie lepsze.
Zasada aktywności w nauczaniu opiera się na pracy wszystkich uczniów w klasie nie tylko najlepszego. Każde dziecko musi być aktywnie zaangażowane w przebieg lekcji, trudniejsze zajęcia jak fizyka czy matematyka powinny opierać się jeśli jest to możliwe na zabawie, ruchu czymś co dziecko bardzo lubi i będzie chętnie w tym uczestniczyło. Jednocześnie pobudzi to jego umysł do pracy, do myślenia.
Zasada dominacji wychowania nad nauczaniem jest istotna, gdyż dziecko musi być przystosowane do codziennego życia w społeczeństwie, gdyż człowiekowi nie wystarczy tylko wiedza teoretyczna ale przede wszystkim potrzebna jest wiedza praktyczna. Dziecko musi umieć podstawowe czynności dnia codziennego, radzić sobie z problemami a także nie bać się prosić o pomoc. Często osoby niepełnosprawne są również bardziej agresywne, mają problemy z prostymi czynnościami, czy relacjami międzyludzkimi. Dlatego też istotne jest wychowanie, określenie dziecku norm społecznych, nauczenie odróżniać co jest dobre a co złe.
zasada stopniowania trudności polega na stopniowym przekazywaniu wiedzy. Program nauczania musi być dostosowany do indywidualnego nauczania dziecka, odpowiednio dobrany do jego stopnia rozwoju i zdolności. Nie może być przeładowany i zbyt trudny lecz powinien być dostosowany do wiedzy i umiejętności dziecka niekiedy powtarzany kilka krotnie.
Zasada aktywnego i świadomego udziału dziecka w procesie edukacyjnym winna opierać się na zasadach zabawy przez co dziecko aktywnie uczestniczyłoby na zajęciach w grupie poznawało by nowe osoby, integrowało by się przy czym nie należy zmuszać dziecka do gry na siłę. Podczas takich zajęć dziecko będzie rozwijało swoja sprawność fizyczna jak i intelektualną, pobudzało wyobraźnię. Będzie zauważone i miało możliwość pokazania swoich umiejętności.
Zasada wszechstronnej poglądowości polega na przedstawieniu dziecku otaczającego go świata. Można pokazać dziecku piękno świata poprzez wycieczkę edukacyjną np. do parku czy muzeum. Przeżywanie tego bez pośrednio, gdy dziecko może poczuć się uczestnikiem wydarzeń, odkryć swoją rolę w świecie ułatwi mu naukę a także rozbudzi jego ciekawość i pragnienie poznawania zjawisk, kultur, miejsc.
Zasada zintegrowanego oddziaływania pedagogicznego. Wraz z przedmiotami mającymi na celu pogłębienie wiedzy dziecka potrzebne są zajęcia terapeutyczne, które by wspierały i mobilizowały dziecko w pracy, dawały mu poczucie własnej wartości, uczyły jak ma sobie Radzic w sytuacjach stresowych. Zajęcia zaspokajały by potrzebę sukcesu u dziecka, dawały mu siłę i wytrwałość w nauce.
Zasada trwałości osiągnięć i umiejętności korzystania z nich. Aby to osiągnąć potrzebna jest systematyczność w nauce. Układ zajęć musi być logiczny i przejrzysty bez przeskoków tematycznych. Należy na bieżąco powtarzać omówiony materiał a nabyte wiadomości i umiejętności stosować w praktyce, w życiu codziennym.
Jest wiele zasad nauczania, każda z nich ma swoje zalety jak i wady. Zastosowanie ich w nauczaniu dziecka niepełnosprawnego w stopniu lekkim wymaga wiele pracy i poświęcenia ze strony pedagogów. Bez wątpienia trud włożony w prace przyniesie wiele korzyści i satysfakcji.
aliensda30