K. W. Wójcicki - Klechdy, Starożytne Podania i Legendy Ludowe.pdf - podania i legendy - cathwyllt

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

K.W. WÓJCICKI

KLECHDY

STAROŻYTNE

PODANIA

I POWIEŚCI

LUDOWE

Tower Press 2000

Dominikowi Magnuszewskiemu

Kiedy pierwszej wiosny przeminie poranek, jak miło wskrzeszać pamięcią te sny dziecin-

ne, te cuda i powieści, których pełno by kawek na słotę, każdy niemal do swojej kołyski na-

wiązał i marzył o nich małym pacholęciem, gdy ze czworaków podnosił wyżej czoło ku nie-

bu!

Ale nie ten cel jedynie mają niniejsze Klechdy, by miłym dziecinnym chwilom naszego

żywota zaśpiewały alleluja: zbiór ich ma dać poznać fantazję ludu polskiego, a razem ukazać

cząstkę niepiśmiennej literatury, która dotąd w całym jaśnieje blasku przy ognisku chaty sie-

lanów.

Któż ich nie zna? Kto nie przypomina, a z wspominkiem nie westchnie za tymi laty, gdy

je chciwie chwytało ucho dziecinne, gdy każdy wtedy był za bajkami, jak on stary szlachcic

poety, za szumką i dumką?

Niech po rosie jęknie dumka,

Niech zaszumi w lesie szumka,

To jakbym był opętany,

W lasy, pola, słuch, wzrok nęcę,

Zasłuchany, zapłakany,

Wracam dumać po piosence.

A zadrzemię, to mi łażą

Szumki, dumki ponad twarzą,

Ponad okiem, ponad czołem;

Drzemię z dumką, jak z aniołem.

Jaskółka przypomina wiosnę, te klechdy niech ci przypomną twego przyjaciela; niech jak

ten ptak rodzinny, co ulepia gniazdko pod twoją strzechą, i klechdy moje znajdą słodkie

przyjęcie pod twoim dachem. Posyłam ci owoc moich wędrówek, plon lat wielu, uzbierany to

na wątłych tratwach górali, to w śniegowych górach, na piaszczystym Mazowszu i czarnej

glebie krakowskiej, to w lasach Kurpi i na równinach starego Podlasia. One w dymnej chacie

skracały przydłuższe wieczory. Rodzone siostry pieśni ludu, więcej przysiadłe do zimowych

wieczernic niż pieśni.

Spojrzyj na te koła wiejskich słuchaczy i opowiadacza! Noc już na dworze ciemna, zimny

wiatr poświstuje, śniegowa zamieć wszystko okrywa, a w chacie przy piecu i kominie nie

czują zimna, przy cieple ognia nie słyszą poświstu wichru słuchając bajek i powieści: bo te

powieści pełne cudów i dziwów przestraszają, zachwycają, silniej niż do naszych przemówią

do serc prostych sielan, gdyż dla nich żyją cuda, widzą je jeszcze i wierzą w nie szczerze.

Dobry opowiadacz budzi w nich przestrach i radość na przemian. Oto noc, zębata strzyga

piszczy na dachu, upiór wychodzi z mogiły, wilkołak wyje za płotem, a całe koło drży prze-

strachem i z bijącym sercem ściska się coraz bliżej jedno drugiego jak trwożliwe owce. A tu

książę możny sprawia wesele, huczą grajki, miody leją po podłodze i wszyscy radośnie

klaszczą w ręce, bo o przestrachu zapomnieli, już nie słyszą ani strzygi, ani wilkołaka za

płotem.

Ileż lat już upłynęło, ile zmian w tych latach, ale bajki zawsze bawiły pokolenia ludu. Słu-

chaliśmy je z zajęciem, z czystą wiarą, bo z całą ufnością w dziwy: zapomnieli potem o nich,

gdy przestaliśmy wierzyć w dziwy, zostawując w spuściźnie jako cacko dla naszych dzieci, a

nikt przecież nie zważał, że w nich prawdziwa rodowa, przedchrześcijańska jeszcze, oddycha

fantazja.

Nieraz pragnąłeś, mój druhu, mieć odświeżone w pamięci, szukałeś z tęsknotą i pragnie-

niem, budziłeś je w duszy swojej pełnej poezji. Otóż ci więc posyłam: widzisz w nich dowód,

żem pamiętał o tobie, żeś mi bliski serca!

Niech one posłużą ci do wskrzeszenia jakiego obrazu, a ja dosyć się cieszyć nie przestanę,

gdy – będę mógł wyrzec: „Klechdy moje, na próżno was w świat nie posłałem.”

Jachronka nad Narwią 1837 r.

K. W. Wójcicki - Klechdy, Starożytne Podania i Legendy Ludowe.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: