Jan Tschichold Nowa typografia.pdf

SYGNET TYPOGRAFICZNY

Dobry sygnet jest bardzo czsto' choc nie ZaWSzeI podstawq spjnego twonze.

nia reklam i pnoduktow, Musi byc onyginalny, pnosty w formie i maksymalnie

wyrazisty, a WicatWorozpoznawaIny oraz mozIiwieatwydo zapamitania'

Tymi cechami bynajmniejnie moze Si poSzczycic kaidy Sygnet- jest to do-

wd na to, jak tnudnoopracowa naprawddobry znak firmowy czy towarowy'

Aktywna propaganda na rzecz tego elementannegorodka rek|amy sprzyjaa

powstawaniuwie|unowych znakow, wywoujqcp|awdziwyich zaIew.Wymy|a-

nie efektownychznakowstaosi wic podwojnietrudne'

DzisygnetySQopracowywanei rysowanenajczciej przez grafikow Takiery-

Sowanefonmy nie podIegajq zadnym rygonom technicznym,z jednym Zast|ze-

zeniem,ze mUszQbyc zazwyczajczarno-biae,beztonow ponedniCh'

Sygnet wcaIenie musi byc jednak koniecznierysowany'Z materiauzecenskie.

go takemozna tworzyefektownesygnety,czsto nawet bardziej efektowne

niformy odrczne. ZaIetqtakich.,typosygnetow''lest oszczdnoc kosztowkIi-

szy drukarskiej, mo|iwoc

bardzo tatwegotworzeniamniejszych iwikszych

wersji znaku o|az WieIkasia'jakatkwi we wszystkichformach' ktnychwyg|qd

jest efektem wyqczn

ie technicznego proceSu wytwarzania'

-i:S c.+lctv.r r..p

KURT SCHWITTERS: Sysnet nazwy Pellkan

) a,,

h orsr

P" Gtry r,r7- l

JOHANhES

MOIfAHN:

poaoU'ni"jak sygnet Heunenta, jest lapidannymsymbolem typowegowyrobur

wyabstrahowanymiliniami okna witnazowego,

Chocia byobybar.dzo poqdane, aby drukarze czciej nidotychczas po-

wicaIiSi opracoWywaniusygnetw, to jednak naIeykategorycZnie prze-

stnzec przed okre|aniem

sygnet

Iypogra||czny

dIa Iabryki wyrobw

elaznych wllhelma

Heuneria w Soest

tym mianem samych zestawieriliter (monogramow)

wytworzonychza pomocq materiauzecerskiego; nie naIeyich tworzy ani

uzywa' Sygnetem jest coZ gnuntU innego, coSzIachetniejszego niz zwy-

kymonogr.am,a kiepski sygnet moebandziej zaszkodzi ni jego brak.Dzi

dnukanze cZsto uIegajq pokuSie' by w miejsce dawnego ozdobnika wsta-

wic monognam typograficzny' W dr.ukach nekIamowych powinien by jed-

nak umieszczany wyczniesygnet;stoSoWaniew nich monogramw nie ma

w dzisiejszych czasach zadnego uzasadnienia,Monogram jako znak towano-

Wy zawsze Ustpule sygnetowi,ale mannySygnetmoze sta si podStaWoWym

mankamentem rekIamy.DIatego, je|i zabraknie czasu potnzebnegona Spo-

|ZQdzenietyposygnetu,lepiejznezygnowa z monogramU jako jego namiastki

i ograniczyc si do zwykegonapiSU.

opnacowanie sygnetu typograficznego moe byc dla drukarza inspinujqcym

i wdzicznymzajciem,a trudnoci pnzy twonzeniudobnego znaku powinnyby

jedynie zachtqdo ich pr^zezwycienia'

Przy tworzeniusygnetu dnukarz ma do dyspozycjiformy typogr.aficzne pocho-

dzqce z kaszty zecer.skiej'czyli Iinie,uki,formy geometnycznei Iitery, i oczy-

wiciewyobrani. Bez niej naWetnajnowszewyposazenieiczcionki na nie ic

nie zdadzq,

Sygnet przedstawianalczciejlitery zaaranowaneW SpoSb niekonwencjo-

nalny lub symbol towaru,albo oba te elementy nanaz. Sita znaku Pelikana wy-

nika z zastosowaniana.jprostszych

form typograficznycho kontnastujqcychze

Sobqgrubociach i kier.unkach'Znakfirmy Heunert to symboI produkowanych

przez niqwynobwze|aznych,skadajqcy si z powtnzonego inicjaunazwiska

jej waciciela'Pienwszalitera imienia Piet zestawjona z cza?nym kwadratem

(sowo ',zwart'' znaczy po hoIendersku,'czarny',)staje si znakiem' ktry trud-

no zapomnie'Typosygnet dIa witraysty, opracowany przez HerbentaBayer.a,

PIETZWART:

Znak aulorskl (sygnet typogratlczny)

HERBERT BAYER:

sygnet typogralIczny d!a wiIraysly

lt2

fl3

__-l

LIST FIRMOTIYY'

Nagoweklistowy jest jednym z podstawowychzamwien, jakie otr.zymujeska-

dacz drukow akcydensowych,i z tej racji zasugujena obszerne omwienie,

obecnie wikszoc papierW IistowychdIa firm nadal jeszcze produkowana

jest w nznonodnychformach i rozmianach.Ponwnanie ilocipapierw listo-

wychw danymfonmacieuzywanychw dzisiejszejkonespondencjihandlowejpo-

kazuje,ewikszocz nich ma dawnyformat kwarto,czc,'formaty wtasne'',

a niewieIka reSzta fonmat DIN. Brak norm dotyczqcychformatow uzasadnia

w przeszoci

takq rnor.odnoc'

List to nie tyIko najwaniejszenar.zdziekomunIkacji handIowej'Czsto za.

wiera on takeinformacje o cenach, umowach iustaIeniach' ktre powodujq'

e konieczne jest poniejsze odszukiWanie Iistu w segregatorze,do ktorego

tnafia po udzieIeniuodpowiedzi,W ten sposob staje si on czciqwikszej

caoci-korespondencji' Bez pnzeStrze9aniapewnych zaSad tnudnonad niq

zapanowac'7e wzg|duna duze ronice Szerokoci i wysokocijednoczesne

stosowanie dawnego formatu kwarto i rozmaitych formatow specjalnych,do

ktrych (po probie unzdowejStandaryzacji)doQczy

ilE|

z oo

6O {

:"F

takestary format folio'

utnudnia' je|i nie uniemozliwia'odnaIezieniewaciwego pisma.

Zasadniczym warunkiemwtaciwegoksztatowaniakorespondencji byozatem

ustaIenieujednoIiconegofonmatu.Format taki zostatokre|onyprzez Komitet

Normalizacji w normie 476, I tak,dla listu firmowego odpowiedni jest format

-D

z {E

!1 D

i {g

!i-

(21ox297 mm) - wielkoc porczna i pnzyjemna' Urzdy juz od jakiego

czasu Wp|.oWadzajq

go w miejsce dawnegofonmatufoIio jako format oboWiQ-

zujqcy w Niemczech; coraz czciejstosujq go takeprzedsibiorstwa'a na-

wet osoby prywatne. Jest on nieco wyszyniz dawny format kwarto, a jego

szeroko jest taka sama jak formatu folio' Monago bandzo wygodnie ar.chi-

wizowac w segregatorach stanegotypu.

Papier IistowytworzonyZgodniez nowymi zasadami typograficzny.i przez

Theo van Doesburga prezentujemyjako pr.zykad dr.ukunieznormaIizowanego

(jest w starym formacie kwarto),ale poza tym zgodnegoz duchem czasu, Gdy

go tworZono'fonmatznonmaIizowanynie by jeszcze w ogoIeznany,a Fr.ancja'

miejsce pojawienia si papieru Iistowego'do tej pory nie doqczya

jeszcze do

tych panstw europejskich' ktre wprowadziynowy system formatow. Zapewne

paplep llstowv (nieznormalizowany)

. Mo|iwo

THEO vAN DOESBURG:

Firmowy

zamieszczeniaW nastpnychrozdzialachreprodukciikart no|m zawdziczamyycz|iwoci

NiemieckiegoKomitetuNormalizacji (DlN) Miarodaine jest aktualnewydanienorm DlN, ktore mozna za-

mawiaza porednictwemwydawnictwaBeuthl Ber|inS14 Dresdene| StraBe 97'

W tym samym wydawnictwieukazaasi takeksiQeczka 'Formate und Vordnucke''(Formaty i druki),

ktora jest cennymufupeinieniemspisu norm (cena 1'20M) Pod wzgldemtypograficznym jest to zresz-

t pozycja zadZiwiaico marnei jakoci; naleywrcz przeStrzecprzed na|adowaniemzamieszczonych

tam przyk|adowlistow znofmaIifowanych oba le ZaStrzeenianie przekre|aj

iednak jei pozostaych'

crysto praktycznych walorow,

It5

ll4

takei w przyszocibdzie si jeszcze zdarza,ez jakichuzasadnionych

powodow bdqzamawiane papieny Iistowenieznormalizowane pod wzg|dem

ukaduinfonmacji.DIategoteZ zapfezentowanie ich jest chyba celowe'

We wszystkich nowych reaIizacjach naIeaoby

Lisl lirmowy

Formal A4 (2lOx297l

jednak bezwarunkowoStoSo-

wac for.mat A4. Ma on tzaIet'e pasuje wymianamido wikszociaktuaInych

dnukw,czasopism itp'' ktne coraz czciejwychodzq waniew tym forma-

cie i z ktrymi, jak wiadomo' list firmowy jest czsto wysyany'Trudno jest te

uzasadnictez'estaneformaty sq |epszeCzyw?czadniejszeninoWe.

Je|ifonmat o Wymianach21ox297 mm wydaje si komuza durydla ljstu

pnywatnego(co rownie jest tnudne do zrozumienia)'niech uywaformatu A5

(14A><21O

Kod archiwum'

Fir.ma

Produkty llustracie itd

<-2G-;

Adres pocztowynadawcy -1 Telegraf Telefon Godz pracy Banki

- ---t

mm),w pionie lub poziomie,

Adnolacle o reiestfacii

i dekretacti pisma

Ad.es pocztowyodbiorcy

Podzia arkusza papieru listowego zgodnGgo z normami DlN

Poza samym formatem znormaIizowane jest takze rozmieszczenie staych

eIementowwszystkich Iistow'np.wielko pola pr'zewidzianego na nagowek

firmowy.

Informacjena temat tych wszystkich nonmzawiera karta normy DIN 676, kto-

rej neprodukc1 zamieszczamy na koIelnychstronach.

Znorma|izow ane zostaynastpujqce eIementy:

'l' PoIe adresowe- po lewej stronie,poniewapo donozeniuIistudo adnesa-

ta nie bdzie juz potrzebnei moze znajdowacsi w miejscu stosunkowonie-

korzystnym,czyli po stnoniespiciaWsegregatorze.

2' Po|ena adnotacjeo r.ejestracjipjsma idekretacji (na pieczqtkpotwierdza.

jqcq wpyniciepisma ltp')- na tej samej wysokoci, po pnawej stronie.To

poIe odgrywawaniejszro| nipole adr.esowe,powinno si je bez tr.udu

odszukiwai odczytywac,dIategoteznajdujesi bIiskozewntnznegopna-

wego marglnesu.

3' KoIejno

l. ----toc

Wasz

znak

Dala

Waszo Dlsmo z dnla

lla3z znak

l;.ilil.^"I Dolyczy

. Inst.ukcjedotyczce nadfuku

-$_.

1. Linie tyIko markui oddzielenie poszcze9|nychpo|; na waciwym

arkuszu, za pomoc cienkich Iinii.nafonikw. pUnktw itp',naIey

l .

zaznaczaly|ko margines na Wpicie [w miar mo|iwoci

takena

znak | .

i pasowa-

odwrocie'wtedyz praWej s't191y)1

znaki ko ca. zamywania

!::"T::: ]

3' TyIkopozycje podkrelonepowinnyby wydrukowanedosownieIub

w zbIionei fo.mie' PozostaIemaj lunkci iedynie objaniaiqcQ.

: 4 W wierszu p.zeznaczonymna dane pocztowei firmowe [telelon, ban-

j ki) monaopuszczac poszczeglnepozycjeIubdodawacinne

' 5 za|eca si takie Umieszczanieoznaczell miejsc na znak]i daty pism,

]

;'#il..''

informacji:',wasz znak'', ',wasze

pismo z dnia'''.'naszznak'',,'data'''W porownaniuz wczeniejszymiprobami

zaIetqnormaIizacjijest to' ze wszystkiete adnotacjepisane sq na maszynie

w jed nej Iinijce(pod sowamiwydnukowanymi w nagwku)' Dawniej sto-

sowneinformacjenieznajdowaysiobok siebie, jak przewidujenorma, Iecz

najczciej

i usytuowanieczterech.gownych

aby odpowiedniewpisy nie sta|y obok nich,|ecz poniej. aby unik.

ncwieIok.otnegodokadnegouStawianiamaszyny do pisania Z Iego

samego powodu nie naleynadrukowywacroku w dacie' W pozycji

iiix. =_

'wasz znak,'i .'naszznak,'zamieszcza si sygnatUr akt i dyktowania

| :

jedna pod dnugq,co zmuszaodo czstego zaczynaniaod nowe-

go wiersza i wymagaona ogodokadnegoustawianiamaSzynyza kadym

razem od nowa.obecna norma pozWaIana bardzo Zrczne uniknicietego

problemu' poniewaz nie ma potnzebydokadnegoustawiania ani wysokoci

Iinijki'ani poczqtku adnotacji' Ponadto gotowyformularz pozwaIa uniknqc

sytuacji, w ktorej te adnotacjezostanq pnzez nieuwag pominiie.

4' KoIejnoc

[ciqg dalszy na 1aslpne] st|onie)

: Formar DIN a4 t2Ex297)

* Praktyczne jest archiWizowanie kofespondenciizgodniez porzqdkiemaIfabetycznym.

odstp midzydziurkamil80 mm (wg Konwenciio szerokocimechanjzmww segnegatorach)

Lisl.y-polowkiw formacie A5 patrz DIN 677

Kope.ty palrr DIN 678 Kopertyz okienkiem patrz DIN 680

iumiejscowienie danych firmowych (adresu pocztoWego nadaw-

cy' kodu adresu teIegraficznego.teIefonu'godzin urzdowania' infor.macji

opracowane przez BranowqKomisi ds Biur

przy Komis]iAdministracjiGospodarczei (AWV)

Cig da|szy na s 2

|g24

tt6

Stfona 2

bankowych itp'). B,demwikszocidawnych,,artyStycznych''papierd\,v

Iistowych jeSt to,ze przejrzystoc i pr.ecyzj informacji poWicono W nich

na rzecz,,antystycznej fonmy". Na wielu starych papierach listowych dane

finmowe zajmuiq wiele dugichWienszy;poSZczegoInegrupy infonmacli SQ

zazwyCzajnieWyStarcZajqcood siebie oddzieIonei znalezienie potnzebnej

akUratinformacjiWymagaczSto przeczytania Wszystkichwierszy. Na znor-

maIizowanychpapierach Iistowychte infor"macje

List tirmowy

Formaf

DIN

676.

A4 (2lOx29Z,

tworzqgrupy |oZmieszczo-

ne W Sposb pnZejrZyStyWokrelonych miejscach' ZaIetqnor"my jes1 take

Sprecyzowanieich koIejnoci'

5. Margines na WpiCiedo segregatorao Szenokoci minimum 20 mm' W wie|u

Iistachstar.egotypUten mangineS jest pomijany'Monato chyba tumaczyc

nieWiadomym

Dala

*20+:

Finma

Dolyczy

Adiesat

6 Jelimieisce wysaniajest |fne od ac]|esu siedziby finmy to za'

miast pozycji ''data' monawydrukowamiejsce wysiania

7 Pozycja ,,doIyczy"

trwaniem W minionel epoCe'W ktnej listy nie byy jeszcze,

jak dzi'Systematycznie porzqdkowane i anchiWizowane.

W pienwszej chwili niezapisanyunormalizowanypapier lisiowynierzadkospra-

Wia WraZenie' e nie pozostao W nim zbyt duo miejsca na ko|esponden-

cj' Jest to zudzenieWyWoaneumiejscowieniem Iinijkiz informacjami,,wasz

znak'' itd' Najczciej Zapominamy' ze adreS odbioncy znajdzie si na d tym

Wierszem; miejSce pozoState na waciwqkorespondencj jest Wic naWet

WikSzeniw wieIudawnychpapierach Iistowych'

i dane o .odzaju pisma (np.potwjerdzenie rlece-

nia) naIeyumieszczac z Iewejstrony powyej tekstu' za|czniki,

Iist pozostaych adresatow.sposb dorczenia (np' ',po|econy')

umieszcza si pod tekstem z Iewej strony, natomiast podpis po

prawej,

8 Praktyczne iest dziurkoWaniearkuszy w {azieprodukcji' dziki cze-

mu zbdnejest zaznaczaniemiejsca pasowania dziurkacza'

9 Na manginesie na wpiciemona Umiecic

inlormacjeprodukcy;ne

(wysokoc nakadu,data pfodUkcji]'gramatur. pol" nu kont.u"yg-

na1itp'

l0 Znak'zamywan'amUsf byc Jmieszczane tyIkowiedy' 9c]y lIsl ]esI

wysylanyw kopercie z okienkiem

11 Na nastpnychstronach Iistu naIeykoniecznieprzestrzeoac ko-

Iejnoci danych,rownie Wtedygdy uywa si stron bez iadnych

nadrukow'P.zy SporZqdzani!drukUlistoWego monaopucipozy-

cje ',fJrrna ',dotycfy''

Opracowanie lypograliczne papieru lirmowego zgodnego z DIN

Zadaniem drukarzy jest teraz znalezienie takiej formy typograficznej,ktora

W peniodpowiada normie ijednoczenieSpnaWiahanmonijnewraZenie'

obowiqzkowy mangineS na Wpicie do segregatora na Iewym bnzegunie-

mal automatycznie wymuSza fonm aSymet|ycznQ.Byobywaciwieabsun-

daIne,gdyby z chci uZySkaniafor.mysymetrycZnej powtorzy go po praWej

Stronie, gdzie byby j6dynie ozdobnikiem' Po co uknywa specyficzne cecliy

papienuIistowego?|Przeciez gdy w Iewymmanginesiewytnie si dwie dziunki,

to symetria itak zostanie zahurzona (nie mwiqc ju o tym, e nikt poza pa-

noma snobami nie pisze Samego Iistu symetnycZnie; ponadto przy skadaniu

nag,oWkW

i.,adresat','mona tedodainne'

]2 Specja|ista od rek|amy i a|tysta majq penq swobod poza pfze-

strzeganiem zasady2. i 11

papienow Iistowychstanegotypu z neguyzapomina si o tym, e

odbjorca otrZymuje Iist w postaci zapisanej' sygnoWanej i ztozonej' i epowi-

nien on byc pikny'jakocaol)'

Mar.ginesuna wpicie do segregatora nie powinno si zaznaczac cenkq|iniq

ani w jakikoIwiek inny spoSob'NaIezy pozoStaWicgo bez adnychznakw i noz-

pocZyna skiadan.e wierszy tek51u od jego prawego br.zeguDokadniena tej

gnanicy' ktra jest WyZnacZonap|zez poczQteknadrukowanych wier"szy'po-

winno Si takenozpoczynacpisanie na maSZynie.Je|itego pnzestnzegamy.

to na lewym br.zegu gotowego Iistu powstaje przyjemnie wiecqcy biaypas

-li

r18

fl9

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: