Jacek Woroniecki - O swietej cnocie pokory.pdf

(77 KB) Pobierz
259051679 UNPDF
O ŚwiĘtej cnocie pokory
I
POKORA NIGDY NIE MIAŁA UZNANIA TEGO ŚWIATA. I NIC DZIWNEGO! JAKŻE TEN ŚWIAT, KTÓRY SIĘ
WZDRAGA PRZED WSZELKIM WYRZECZENIEM, BYŁBY W STANIE POGODZIĆ SIĘ Z NAJWIĘKSZA
OFIARĄ - OFIARĄ MIŁOŚCI WŁASNEJ.
ALE MA SIĘ WRAŻENIE, ŻE MOŻE POKORA SAMA JEST ODPOWIEDZIALNĄ W PEWNYM STOPNIU
ZA TEN DYSKREDYT, JAKI JĄ OTACZA NA ŚWIECIE I OD KTÓREGO NAWET W ŚRODOWISKACH
CHRZEŚCIJAŃSKICH NIE JEST ZUPEŁNIE WOLNĄ. LUB, JEŚLI WYRAZ DYSKREDYT WYDAĆBY SIĘ MIAŁ
KOMU ZBYT SILNYM, TO POWIEDZMY, ŻE SAMA JEST ONA PONIEKĄD WINNĄ TEMU, IŻ NIE JEST
DOŚĆ CENIONĄ NAWET PRZEZ UCZNIÓW TEGO, KTÓRY TAK JAK NIKT INNY BYŁ "CICHYM I
POKORNEGO SERCA". NIE DBA ONA DOSTATECZNIE O TO, ABY SIĘ DAĆ POZNAĆ ZE SWEJ STRONY
POZYTYWNEJ, CZYNNEJ, POCIĄGAJĄCEJ UMYSŁY I SERCA, ALE ZAWSZE POKAZUJE RACZEJ TYLKO
TO, CO MA W SOBIE NEGATYWNEGO, BIERNEGO I ODRAŻAJĄCEGO � BIEDNĄ NATURĘ LUDZKĄ.
SĄDZĘ, ŻE TU TEŻ NALEŻY SZUKAĆ RACJI, DLA KTÓREJ POKORA WYDAJE SIĘ WIELU WPROST
NIEMOŻLIWĄ DO PRAKTYKOWANIA I W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH. JUŻ W OSOBISTEM
NASZEM ŻYCIU ŻĄDA ONA NIERAZ WIELKIEGO, W PEWNYCH WYPADKACH HEROICZNEGO,
ZAPARCIA SIĘ SIEBIE, KTÓRE JEDNAK IDZIE NA NASZ WŁASNY RACHUNEK, I OTO SŁUSZNIE MOŻNA
SIĘ ZAPYTAĆ CZY MA SIĘ PRAWO DO PODOBNYCH WYRZECZEŃ JUŻ NIE NA SWÓJ RACHUNEK, ALE
NA RACHUNEK CUDZY, TO JEST NA RACHUNEK TYCH GRUP SPOŁECZNYCH, CZYTO NARODOWYCH
CZY TEŻ INNYCH, DO KTÓRYCH SIĘ NALEŻY ?
ZAPEWNE, ŻE I W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH PODOBNIE JAK I W STOSUNKACH MIĘDZY
JEDNOSTKAMI NALEŻY PANOWAĆ NAD PRZECZULENIEM MIŁOŚCI WŁASNEJ, KTÓRA ŻADNEJ
NAGANY ANI NAWET KRYTYKI NIE ZNOSI I NIERAZ NAS TYLKO OŚMIESZA. NALEŻY UMIEĆ ZNIEŚĆ
UJEMNY SĄD ZARÓWNO GDY SIĘ ODNOSI DO NAS SAMYCH, JAK I WTEDY, GDY ODNOSI SIĘ DO
NASZEGO NARODU; I NAWET GDYBY ZAWIERAŁ ON ZARZUTY PRZESADZONE, NIESŁUSZNE,
NIEPRZEDMIOTOWE TO I TO NALEŻY UMIEĆ UŚMIERZYĆ ODRUCH NIEZADOWOLENIA I NIE DAĆ SIĘ
POCIĄGNĄĆ CHĘCI ODWETU I ODPOWIEDZENIA GORSZEMI JESZCZE ZARZUTAMI: "A U WAS TO
MOŻE LEPIEJ!" UMIEĆ ZAMILCZEĆ Z GODNOŚCIĄ JEST NIERAZ NAJLEPSZYM SPOSOBEM
BRONIENIA CZCI SWOJEJ I SWOICH.
JASNEM JEST JEDNAK, ŻE MOŻNA I NAWET NALEŻY DALEJ PÓJŚĆ W PRZYJMOWANIU UPOKORZEŃ,
GDY NAS DOTYKAJĄ OSOBIŚCIE, NIŻ GDY MA NA NIEM CIERPIEĆ CAŁA GRUPA SPOŁECZNA, DO
KTÓREJ NALEŻYMY JAKTO RODZINA, KORPORACJA, NARÓD, PAŃSTWO. W TAKICH WYPADKACH
DOBRA SŁAWA WINNA BYĆ BRONIONA JAKO DOBRO WSPÓLNE, KTÓREM POSZCZEGÓLNE JEDNOSTKI
NIE MAJA PRAWA ROZPORZĄDZAĆ SIĘ, JAK SAME CHCĄ.
"MIEJ PIECZĘ O DOBRĄ SŁAWĘ, - MÓWI KSIĘGA KAZNODZIEJSKA, - BO TA DŁUŻEJ TRWAĆ BĘDZIE
TOBIE NIŻ TYSIĄC SKARBON DROGICH I WIELKICH" (KAZN. 41, 15). TĘ TO UZASADNIONĄ PIECZĘ I
DBAŁOŚĆ O DOBRĄ SŁAWĘ MOŻEMY NAZWAĆ DUMĄ I PRZEZ NIĄ W ŻYCIU NARODOWEM
ROZUMIEĆ TO POCZUCIE ZADOWOLENIA ZE WSZYSTKIEGO, CO JEST DOBREM, SZLACHETNEM I
PIĘKNEM W NASZEJ PRZESZŁOŚCI I TERAŹNIEJSZOŚCI NARODOWEJ. DLA OZNACZENIA ZAŚ
SPACZENIA TEGO UCZUCIA POSŁUGIWAĆ SIĘ BĘDZIEMY WYRAZEM PYCHA NARODOWA, ALBO TAK
BARDZO ROZPOWSZECHNIONYM OD CZASÓW NAPOLEOŃSKICH TERMINEM "SZOWINIZM", KTÓRY
JEST NICZEM INNEM JAK TARYZEJSKIEM ZDEPRAWOWANIEM PATRJOTYZMU.
JEDNAK POWYŻSZE ROZWAŻANIA DALEKIE SĄ OD WYCZERPANIA ZAGADNIENIA I DANIA NAŃ
ZADAWALAJĄCEJ ODPOWIEDZI. DOTYKAJĄ ONE POKORY Z JEDNEJ TYLKO STRONY I TO MIANOWICIE
Z JEJ STRONY NEGATYWNEJ I BIERNEJ, KTÓRA NIE MOŻE NAM WYSTARCZYĆ ANI W ŻYCIU
INDYWIDUALNEM ANI TEMBARDZIEJ W ŻYCIU SPOŁECZNEM. MYLIŁ SIĘ, I TO MYLIŁ SIĘ BARDZO
POTĘPIONY PRZEZ LEONA XIII AMERYKANIZM, GDY W POKORZE DOPATRYWAŁ SIĘ WYŁĄCZNIE
BIERNEGO NASTROJU DUSZY, NIEMAJĄCEGO NIC INNEGO NA CELU JAK TYLKO ZAPRAWIĆ NAS DO
PRZYJMOWANIA UPOKORZEŃ. NIE! WINNA ONA BYĆ CZYMŚ O WIELE SZERSZEM I GŁĘBSZEM,
WINNA BYĆ MOCĄ CZYNNĄ I TWÓRCZĄ, I TYLKO TAK POJĘTA JEST W STANIE PRZEOBRAZIĆ NASZE
ŻYCIE I WNIEŚĆ DUCHA CHRZEŚCIJAŃSKIEGO I DO STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH.
II
OTWÓRZMY W SUMMIE TEOLOGICZNEJ ŚW. TOMASZA W II-II. PIĘKNĄ QU. 161-Ą, KTÓRĄ ŚW.
TOMASZ POŚWIĘCIŁ CNOCIE POKORY, A WNET ZOBACZYMY JAK BARDZO GÓRUJE ONA NAD TYM
ZUBOŻAŁEM I ZACOFANEM POJĘCIEM POKORY, KTÓRE JEST DZIŚ MIĘDZY NAMI W OBIEGU.
DLA DOKTORA ANIELSKIEGO CNOTA POKORY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ JEST NADPRZYRODZONEM
USPOSOBIENIEM, DZIĘKI KTÓREMU CHĘTNIE I SPRAWNIE SKŁANIAMY SIĘ PRZED BOGIEM I
PRZED TEM WSZYSTKIEM, CO JEST BOSKIEGO W BLIŹNIM. NIE MYŚLIMY BYNAJMNIEJ ODRZUCAĆ
TEGO, COŚMY NAZWALI STRONĄ NEGATYWNĄ I BIERNĄ POKORY, I ŚW. TOMASZ WYZNACZYŁ JEJ
TEŻ ODPOWIEDNIE MIEJSCE W CAŁOKSZTAŁCIE SWEJ DOKTRYNY O POKORZE, WCIELAJĄC DO NIEJ
PIĘKNĄ NAUKĘ ŚW. BENEDYKTA O STOPNIACH POKORY. ALE SĄ TO CZYNNIKI WTÓRNE, KTÓRE
WINNY WYPŁYWAĆ JAKO NASTĘPSTWO Z TEGO PODSTAWOWEGO A POZYTYWNEGO NASTROJU
DUSZY, BEZ KTÓREGO NAJBARDZIEJ UNIŻONE ZACHOWANIE SIĘ I NAJPOKORNIEJSZE SŁOWA
WYDAWAĆ BĘDĄ JAKIŚ FAŁSZYWY DŹWIĘK I NIE PRZEKONAJĄ NIKOGO.
DODAJMY JESZCZE, ŻE TE WTÓRNE CZYNNIKI POKORY SĄ W NAS NASTĘPSTWEM ZŁA I TEGO
GRZESZNEGO STANU, Z KTÓREGO NIGDY NIE JESTEŚMY W STANIE SIĘ CAŁKOWICIE WYZWOLIĆ.
GRZECH TO SPRAWIA, ŻE CZŁOWIEK WINIEN BYĆ W KAŻDEJ CHWILI GOTOWYM DO ZNIESIENIA
UPOKORZEŃ, KTÓRE NAŃ SPADAJĄ I ZAWSZE SĄ MNIEJSZE, NIŻ MU SIĘ NALEŻY. ALEĆ
OCZYWISTEM JEST, ŻE O TAKIEJ POKORZE NIE MOGŁO BYĆ MOWY ANI U CHRYSTUSA PANA, ANI U
MATKI NAJŚWIĘTSZEJ. GDYBY WIĘC TO, CO NAZWALIŚMY STRONĄ NEGATYWNĄ I BIERNĄ POKORY I
CO JEST NASTĘPSTWEM GRZECHU, STANOWIŁO GŁÓWNĄ JEJ ISTOTĘ, TO NIE DO POJĘCIA BYŁOBY,
JAK MÓGŁ CHRYSTUS POWIEDZIEĆ O SOBIE "UCZCIE SIĘ ODEMNIE ŻEM JEST CICHY I
POKORNEGO SERCA", ANI JAK MARJA MOGŁA W MAGNIFICAT ŚPIEWAĆ "WEJRZAŁ NA POKORĘ
SŁUŻEBNICY SWOJEJ". INACZEJ RZECZ SIĘ BĘDZIE MIAŁA GDY ZA ISTOTĘ POKORY UZNAMY TĘ
SKŁONNOŚĆ PODPORZĄDKOWYWANIA SIĘ BOGU WE WSZYSTKICH NASZYCH DĄŻENIACH; WTEDY
JASNEM SIĘ NAM STANIE, ŻE WŁAŚNIE W TYCH DWÓCH ISTOTACH, KTÓRYCH SKAZA GRZECHU
NIGDY NIE TKNĘŁA, MUSIAŁA ONA ZAJAŚNIEĆ NAJPIĘKNIEJSZYM BLASKIEM I ŻE I POD TYM TAKŻE
WZGLĘDEM BĘDĄ ONE DLA NAS ZAWSZE NAJWYŻSZEMI WZORAMI.
POKORA TEDY W TEM, CO JEST NAJISTOTNIEJSZEGO, JEST JAKBY JAKĄŚ CZUŁOŚCIĄ NA BOGA I
WSZYSTKO, CO BOŻEGO NA ŚWIECIE; SPRAWIA ONA, ŻE CZŁOWIEK ŁATWO I CHĘTNIE MIARKUJE
SWE DĄŻENIA DO WŁASNEJ WIELKOŚCI DUCHOWEJ, NIE WYRZEKAJĄC SIĘ ICH BYNAJMNIEJ, GDYŻ
TO BYŁOBY MAŁODUSZNOŚCIĄ, LECZ, PODPORZĄDKOWUJĄC HIERARCHICZNIE WIELKOŚCI BOŻEJ,
KTÓRĄ WSZĘDZIE W STWORZENIACH, ALE SZCZEGÓLNIE W STWORZENIACH ROZUMNYCH
DOSTRZEGA. TO MIAŁ NA MYŚLI ŚW. TOMASZ GDY PISAŁ, ŻE POKORA CZYNI CZŁOWIEKA
"CAPACEM DEI" (IN MAT. C. X, 3) ZDOLNYM DO BOGA, DO ODCZUWANIA GO WSZĘDZIE, DO
ODSZUKANIA GO W KAŻDYM JEGO STWORZENIU, TAM GDZIE DUSZA PYSZNA GO NIE DOSTRZEGA.
PIERWSZYM PRZETO PRZEDMIOTEM POKORY JEST SAMA WIELKOŚĆ BOŻA, PRZED KTÓRĄ DUSZA
CHĘTNIE SIĘ KORZY, PRZED KTÓRĄ PRAGNĘŁABY UNICESTWIĆ W SOBIE WSZYSTKO, CO NIE JEST
POCHODZENIA BOŻEGO, A WIĘC ZŁO I GRZECH I WSZELKIE BRAKI I NIEDOSTATKI BĘDĄCE
WŁASNEM NASZEM DZIEŁEM. ROZCIĄGA SIĘ ONA NASTĘPNIE I DO BLIŹNIEGO, KTÓRY WIĘCEJ NIŻ
JAKIEKOLWIEK INNE STWORZENIE ZIEMSKIE ODZWIERCIEDLA W SOBIE NIESKOŃCZONE
DOSKONAŁOŚCI BOŻE; WOBEC NIEGO POKORA WINNA NAS UCZYĆ SKŁANIAĆ SIĘ,
PODPORZĄDKOWUJĄC TO WSZYSTKO, CO W NAS JEST NASZEGO, A WIĘC NASZE BRAKI, TEMU, CO
W NIM JEST BOŻEGO. NIE JEST TO NATOMIAST POKORĄ, ALE NAJGORSZĄ JEJ PARODIĄ ZWANĄ
UNIŻONOŚCIĄ, SKŁANIAĆ SIĘ PRZED UJEMNEMI, CECHAMI CHARAKTERU BLIŹNIEGO, GDY
WYSTĘPUJĄ Z POZORAMI PEWNEJ POTĘGI I MOCY TEGO ŚWIATA, A JESZCZE BARDZIEJ
PODPORZĄDKOWYWAĆ IM TO, CO W NAS JEST BOŻEGO. (PATRZ GŁĘBOKI WYKŁAD TEGO
ZAGADNIENIA W S.TH. 2-2, QU. 161, ART. 3).
III
NIC TAK ŁATWO NIE POZWOLI NAM ROZPOZNAĆ CZŁOWIEKA MAJĄCEGO JUŻ SILNE PODSTAWY
POKORY W CHARAKTERZE OD TAKIEGO, KTÓRYM OWŁADNĘŁA, CHOĆ MOŻE JESZCZE W SPOSÓB
NIEWIDZIALNY, PYCHA, JAK ICH ZACHOWANIE SIĘ WOBEC TEGO WSZYSTKIEGO CO ZASŁUGUJE NA
POCHWAŁĘ W BLIŹNIM.
PIERWSZY SZUKA ZAWSZE NAJPIERW TEGO, CO DOBRE I PIĘKNE W BLIŹNIM, TEGO CO ZASŁUGUJE
NA UZNANIE I NA POCHWAŁĘ; W KAŻDYM CZŁOWIEKU, CHOĆBY W NAJGORSZYM, DOSTRZEŻE ON
ZAWSZE JAKIŚ PIERWIASTEK BOŻY, PRZED KTÓRYM Z RADOŚCIĄ POCHYLI GŁOWĘ. TO TEŻ CHĘTNIE
KORZYSTA ON Z KAŻDEJ OKAZJI, ABY WYRAZIĆ UZNANIE I POCHWALIĆ, A NAGANA MU JEST
PRZYKRA I WPROST GO KOSZTUJE. REZULTATEM TEGO JEST, ŻE CI, CO GO ZNAJĄ, NAGANĘ Z JEGO
UST DOBRZE PRZYJMUJĄ, WIEDZĄ BOWIEM, ŻE ON W TEM ŻADNEJ NIE MA PRZYJEMNOŚCI, ŻE
PRZECIWNIE O WIELE BARDZIEJ WOLAŁBY POCHWALIĆ NIŻ ZGANIĆ.
SKŁONNOŚĆ DO PYCHY PRZECIWNIE PRZEJAWIA SIĘ W ŁATWOŚCI GANIENIA I POTĘPIANIA. PYCHA
SPRAWIA, ŻE NAJPIERW SPOSTRZEGAMY W BLIŹNIM TO, CO JEST ZŁEM, BRZYDKIEM, CO
ZASŁUGUJE NA NAGANĘ, NAD CZEM MOŻEMY SIĘ WZNIEŚĆ I UZNAĆ SIĘ WYŻSZYMI. CZŁOWIEK
PYSZNY NAWET GDY CHWALI CZYNI TO NIECHĘTNIE I JAKBY Z WYSIŁKIEM, BOĆ KAŻDA POCHWAŁA
TO POCHYLENIE SIĘ PRZED BLIŹNIM I UZNANIE JEGO WYŻSZOŚCI, NATOMIAST GANIENIE SPRAWIA
MU ZADOWOLENIE, KTÓREGO NIE ZAWSZE UMIE UKRYĆ, BO W NAGANIE JEST ZAWSZE
STWIERDZENIE SWOJEJ WYŻSZOŚCI.
TU ZDAJE SIĘ TKWIĆ SEKRET TEGO CUDOWNEGO ODDZIAŁYWANIA ŚWIĘTYCH NA OTACZAJĄCYCH
ICH LUDZI. GŁĘBOKIE ZJEDNOCZENIE Z BOGIEM DAJE IM TO CAŁKOWITE PODPORZĄDKOWANIE
BOGU, KTÓRE, JAKEŚMY TO POWIEDZIELI, JEST ISTOTĄ POKORY I KTÓRE POTEM SPRAWIA, ŻE I W
BLIŹNIM WIDZĄ ONI PIERWIASTKI BOŻE TAM, GDZIE OCZY PYSZNYCH SAME TYLKO ZŁO
DOSTRZEGAJĄ. UMIEJĄ ONI ODKRYĆ TE ŻYCIODAJNE PIERWIASTKI W NAJGORSZYCH NAWET
GRZESZNIKACH, KTÓRZY SAMI SIĘ ICH WYPARLI I PODEPTALI JE, I OTO KU ICH ZADZIWIENIU
ZACZYNAJĄ IM MÓWIĆ O TEM DOBRU, KTÓRE W NICH JEST Z DARU BOŻEGO I PRZED KTÓREM Z
TAKĄ RADOŚCIĄ POCHYLAJĄ, GŁOWĘ. DOTĄD WSZYSCY ICH TYLKO GANILI I POTĘPIALI, A TU RAPTEM
KTOŚ IM MÓWI, ŻE PRZECIEŻ COŚ ZOSTAŁO W NICH Z TYCH SKARBÓW BOŻYCH, COŚ CZEGO NIE
ZDOŁALI ROZTRWONIĆ, CHOĆBY TYLKO TA GODNOŚĆ ISTOTY ROZUMNEJ NA OBRAZ I PODOBIEŃSTWO
BOŻE STWORZONEJ, DLA KTÓREJ PODNIESIENIA, Z UPADKU CHRYSTUS PAN KREW SWĄ
PRZENAJŚWIĘTSZĄ PRZELAŁ.
OTO NA CZEM POLEGA UKRYTA MOC PRAWDZIWEJ CZYNNEJ I POZYTYWNEJ POKORY
CHRZEŚCIJAŃSKIEJ! ZAPEWNE, ŻE WINNA ONA UMIEĆ ZNIEŚĆ UPOKORZENIA, KTÓRYCH NIGDY W
ŻYCIU CHRZEŚCIJANINA NIE BRAKUJE, ALE BYNAJMNIEJ SIĘ DO NICH NIE MOŻE OGRANICZAĆ,
CZEKAJĄC BEZCZYNNIE AŻ ONE PRZYJDĄ. TAKA BEZCZYNNOŚĆ MOGŁABY NIERAZ I DŁUŻEJ
POTRWAĆ, CZĘSTO SIĘ BOWIEM ZDARZA, ŻE WARUNKI ŻYCIA MAŁO DAJĄ OKAZJI DO UPOKORZEŃ,
A W BEZCZYNNOŚCI KAŻDA CNOTA RDZEWIEJE I TRACI SPRAWNOŚĆ. ZAMIAST WIĘC BIERNIE
CZEKAĆ NA UPOKORZENIA, KTÓREBY JĄ MOGŁY ZASTAĆ NIEPRZYGOTOWANĄ I NIEWPRAWNĄ,
PRAWDZIWA POKORA SZUKA OKAZJI DO USPRAWNIENIA SIĘ I WYĆWICZENIA. BACZĄC, ABY WE
WRODZONEM PĘDZIE DO WIELKOŚCI NIE PRZEKROCZYĆ GRANIC PRZEZ BOGA NAKREŚLONYCH,
CHĘTNIE KORZY ONA DUSZĘ PRZED WIELKOŚCIĄ BOŻĄ I PRZED PIERWIASTKAMI BOŻEMI TAK
HOJNĄ DŁONIĄ ROZSIANEMI PRZEZ STWÓRCĘ W DUSZACH LUDZKICH; PRZEZ TO NABIERA TEŻ
WIELKIEJ SPRAWNOŚCI DO ŁATWEGO, A NAWET CZASEM I CHĘTNEGO PRZYJMOWANIA TYCH
NIEOCZEKIWANYCH, NIEDOBROWOLNYCH NIERAZ I NIESŁUSZNYCH PONIŻEŃ, KTÓREMI SĄ WŁAŚNIE
UPOKORZENIA.
DODAJMY, ŻE JAKO KRYTERJUM DO ROZPOZNANIA ZACZĄTKÓW POKORY I PYCHY W CHARAKTERZE
CUDZYM, CZY TEŻ, CO ZNACZNIE WAŻNIEJSZE, WŁASNYM, CZYNNA STRONA POKORY JEST O
WIELE DONIOŚLEJSZA OD BIERNEJ PRZEZ TO WŁAŚNIE, ŻE MA WIĘCEJ OKAZJI DO PRZEJAWIENIA
SIĘ. KAŻDY ABY SIĘ PRZEKONAĆ, JAK STOI Z POKORĄ I PYCHĄ, POWINIEN W RACHUNKU
SUMIENIA ZBADAĆ CZY WOLI CHWALIĆ CZY TEŻ GANIĆ, CZY CHWALENIE GO KOSZTUJE A
GANIENIE SPRAWIA MU ZADOWOLENIE, CZY MIARĄ I KRYTERJUM W CHWALENIU I GANIENIU JEST
DOSKONAŁOŚĆ BOŻA LUB TEŻ JEJ BRAK W BLIŹNIM, CZY TEŻ JEGO WŁASNA, KTÓRĄ PRAGNIE WŚRÓD
BLIŹNICH OBNOSIĆ.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin