Grzybice skóry
Podział grzybic
Grzybice skóry i błon śluzowych mogą być wywołane przez:
Dermatofity- grzybice właściwe (tinea), dotyczą naskórka, włosów, paznokci
Drożdżaki i grzyby drożdżopodobne-drożdżyca błon śluzowych, skóry, paznokci
Pleśniowce- zakażenia błon śluzowych i skóry
Grzybice właściwe – dermatofitozy (Tinea)
Podział zakażeń wywołanych dermatofitami:
Grzybice skóry owłosionej głowy (strzygąca, drobnozarodnikowa, woszczynowa)
Grzybica z odczynem zapalnym wywołana przez grzyby zoofilne
Grzybice skóry gładkiej (grzybica skóry gładkiej, przewlekła grzybica skóry gładkiej, grzybica pachwin)
Grzybice stóp
Grzybica paznokci
Rozpoznanie grzybicy skóry
Do badania pobiera się zeskrobiny z płytki paznokciowej , naskórka lub włos. Wykonuje się badania mikologiczne:
badanie bezpośrednie-pobrany materiał oglądany jest w mikroskopie świetlnym (badanie szybkie, wykazuje nici grzyba w preparacie lub ich brak,nie określa rodzaju grzyba)
hodowla- pobrany materiał jest posiewany na odpowiednie podłoże, hodowla trwa ok. 4 tygodni, po wyglądzie kolonii określa się rodzaj grzyba wywołującego grzybicę
Grzybice skóry owłosionej
Grzybica strzygąca owłosionej skóry głowy
w ogniskach chorobowych włosy są ułamane na różnych wysokościach, co sprawia wrażenie włosów przystrzyżonych (stąd nazwa - grzybica strzygąca)
zmiany chorobowe ustępują bez bliznowacenia, włosy odrastają całkowicie
choroba dotyczy głównie dzieci przed okresem pokwitania
Grzybica drobnozarodnikowa owłosionej skóry głowy
Włosy równo ułamane nad powierzchnią skóry na wysokości kilku milimetrów
przebieg jest przewlekły, może dojść do samowyleczenia
ustępuje bez bliznowacenia, włosy odrastają całkowicie
głównie dzieci
Grzybica woszczynowa owłosionej skóry głowy
zmiany chorobowe - tarczki woszczynowe, o średnicy kilku cm, żółtym zabarwieniu i nieprzyjemnym zapachu
po ich usunięciu pozostają blizny i trwałe wyłysienie
włosy są matowe, szorstkie i suche
Leczenie
wszystkie odmiany grzybic owłosionej skóry głowy wymagają leczenia doustnego
preparaty stosuje się przez kilka tygodni (np.flukonazol lub terbinafina)
Grzybica skóry gładkiej
zmiany mają charakter owalnych ognisk, wyraźnie odgraniczonych od otoczenia, na obwodzie zmian drobne pęcherzyki, grudki i krosty
umiejscowienie zmian: najczęściej na skórze odkrytej (twarz, grzbiety rąk i stóp), ale mogą być umiejscowione na całej skórze gładkiej
objawy podmiotowe-świąd
Grzybice skóry gładkiej
Grzybica pachwin
najczęściej wywoływana jest przez grzyb epidermophyton, zakażenie następuje głównie przez kontakt bezpośredni lub mokry ręcznik
czynnikami usposabiającymi są wzmożona wilgotność i nadmierne pocenie
częściej chorują mężczyźni niż kobiety
ognisk chorobowe mają charakter wyniosłych, wielokolistych, czerwonych plam, na obwodzie których występują grudki i pęcherzyki
zmiany są swędzące
umiejscowienie-okolica pachwin, rzadziej pachy
przebieg jest nawrotowy
rozpoznanie - na podstawie badania mikologicznego bezpośredniego i hodowli
leczenie-doustne preparatami p-grzybiczymi
Leczenie:
Pojedyncze ogniska grzybicy skóry gładkiej - leczenie miejscowe lekami p-grzybiczymi (np. clotrimazol, batrafen, daktarin, lamisil, tenasil, hascofungin, micetal, mykodermina)
Wieloogniskowa grzybica skóry gładkiej - leczenie doustne (np.flukonazol, terbinafina) oraz miejscowe
Przewlekła grzybica skóry gładkiej - leczenie doustne i miejscowe
Grzybica pachwin -leczenie doustne i miejscowe
najczęściej wywoływana jest przez grzyb trichophyton
zakażenie następuje poprzez zakażone skarpety, buty, drewniane kratki na basenach lub dotyczy osób chodzących w pracy w obuwiu gumowym
wyróżniamy następujące odmiany grzybicy stóp:
odmiana międzypalcowa
odmiana potnicowa
odmiana złuszczajaca (hiperketatotyczna)
Odmiana międzypalcowa
zmiany chorobowe - ogniska rumieniowo-złuszczające z tendencją do pękania i maceracji
choroba zaczyna się od ostatniej przestrzeni międzypalcowej, stopniowo obejmuje pozostałe przestrzenie oraz grzbiet stopy i podeszwę
Odmiana potnicowa
zmiany chorobowe mają charakter drobnych pęcherzyków, czasami zlewających się w ogniska wysiękowe
Odmiana złuszczająca
zmiany chorobowe - ognisk hiperkeratotycznych z tendencją do pękania
odmianie tej często towarzyszy grzybica paznokci
przebieg jest przewlekły, z okresami zaostrzeń
grzybica hiperkeratotyczna wymaga leczenia doustnego i miejscowego
grzybica międzypalcowa i potnicowa- leczenie miejscowe, jedynie w przypadkach długotrwałych lub o bardzo znacznym nasileniu wskazane jest dodatkowo leczenie doustne
czynnikami usposabiającymi są: ucisk mechaniczny (np. przez niewygodne obuwie), zaburzenia
odporności komórkowej oraz hormonalne
zaczyna się od wolnego brzegu płytki paznokciowej i od pierwszego palca
obraz kliniczny - kruche, łamliwe, stopniowo ulegają pogrubieniu, rozwarstwieniu; płytki przybierają kolor żółtobrunatny lub zielonkawy
okres trwania choroby jest długi, niekiedy wieloletni; nawet po całkowitym ustąpieniu objawów istnieje skłonność do nawrotów
zmiany w obrębie paluchów mogą być wywołane również przez pleśniowce (Scopulariopsis brevicaulis)
zakażenie dotyczy głównie osób starszych, z zaburzeniami troficznymi paznokci
płytki paluchów są pogrubiałe, zniekształcone, żółtozielonkawe, z obfitą hiperkeratozą podpaznokciową
rozpoznanie grzybicy opiera się na badaniu mikologicznym, podstawą rozpoznania jest wynik hodowli
Leczenie miejscowe – lakiery (batrafen, loceryl), płyny p-grzybicze (polfugicid, acifungin)
Leczenie doustne – terbinafina, orungal, flukonazol
Zakażenia drożdżakowe (Candidiasis)
zmiany są wywoływane przez gatunek candida albicans
czynnikami usposabiającymi są:
czynniki wewnątrzustrojowe:
cukrzyca, otyłość , antybiotykoterapia, stany wyniszczenia organizmu, leczenie immunosupresyjne i kortykosteroidoterapia
czynniki zewnątrzpochodne :
mikrourazy, maceracja naskórka związana z nadmierną potliwością
zakażenia drożdżakowe mogą mieć charakter zawodowy : u praczek, robotników przemysłu cukierniczego i przetwórczo-owocowego
Zakażenia drożdżakowe skóry gładkiej (Candidiasis)
Wyprzenie drożdżakowe
ogniska rumieniowo-wysiękowe, z tendencją do złuszczania i maceracji, w głębi fałdów pęknięcia
na obwodzie ogniska mogą - drobne grudki, pęcherzyki lub nadżerki, tzw. wykwity satelitarne
najczęstsze umiejscowieni to; przestrzenie międzypalcowe rąk, fałdy podsutkowe i podbrzuszne, pachwiny, szpara międzypośladkowa
Leczenie miejscowe:
leki p-grzybicze przez 2-3 tygodnie (batrafen, daktarin, clotrimazol, lamisil,travogen, micetal)
Leczenie doustne:
ketokonazol i jego pochodne
terbinafina
nystatyna
amfoterycyna B
Drożdżyca płytek paznokciowych
początkowo zmiany dotyczą wałów paznokciowych, które są obrzęknięte, zaczerwienione i bolesne, a przy ucisku wydobywa się treść ropna
potem dochodzi do zajęcia paznokci, które stają się szaro-brunatne, tracą połysk, ulegają pogrubieniu i rozwarstwieniu
Zakażenia drożdżakowe
Łupież pstry (pitiriasis versicolor)
czynnikami usposabiającymi są: nadmierna potliwość, np. w solarium
początkowo zmiany mają charakter lekko złuszczających, różowych lub żółtobrunatnych plam, kształtu owalnego lub nieregularnego
pod wpływem promieni słonecznych w tych miejscach powstają odbarwienia; drożdżak hamuje melanogenezę naskórka
brak objawów podmiotowych
Umiejscowienie – klatka piersiowa, plecy, szyja, skóra owłosiona głowy
zmianom skórnym nie towarzyszą objawy podmiotowe
okres trwania choroby jest niekiedy wieloletni
zakaźność dla otoczenia jest niewielka
leczenie- miejscowe np. szampon Nizoral lub maści p-grzybicze
doustne- tylko w przypadku zmian długotrwałych lub o bardzo dużym nasileniu (np.flukonazol przez 5-10 dni)
Leczenie miejscowe zawsze powinno obejmować skórę gładką i owłosioną głowy
kot_fredek