KOMUNIKACJA NIEWREBALNA
W każdej rozmowie pojawiają się komunikaty niewerbalne, czyli tzw. "mowa ciała". Niosą one wiele ważnych informacji o wzajemnych stosunkach między rozmówcami, zawierają ocenę istniejącego między nimi układu. Komunikaty niewerbalne uzupełniają, modyfikują i wspomagają komunikaty słowne, nadając im większą wyrazistość i czytelność.
Emila – GESTYKULACJA
MIMIKA I WYRAZ TWARZY są z jednej strony wyrazem naszych emocji: sympatii, złości, pogardy, zdumienia, z drugiej zaś elementem wspierającym werbalne treści.
Ćwiczenie: Spróbujcie rozpoznać emocje na załączonych buziach.
Emila – DOTYK I KONTAKT FIZYCZNY
DYSTANS PRZESTRZENNY to niewidzialny obszar otaczający jednostkę, w którym przebiega większość jej kontaktów z innymi ludźmi, odzwierciedlający charakter stosunków między nimi. W przypadku rozmowy jest to przestrzeń rozciągająca się miedzy nadawcą i odbiorcą, która służy zakomunikowaniu czegoś. Rozmówca znajduje się w określonej odległości. Nie jest ona przypadkowa, zależy bowiem od charakteru rozmowy i stosunków między nimi. Dystans informuje więc o bliskości psychicznej partnerów, ich zażyłości, a także poprawności wzajemnej relacji. Najczęściej najmniejszy dystans występuje w kontaktach z najbliższymi, nieco większy w przypadku spotkań z przyjaciółmi, jeszcze większy między przełożonym a podwładnym, największy zaś w kontaktach z publicznością. Złamanie bariery fizycznej, nadmierne zbliżenie się może wywołać zachowania agresywne, np. kłótnię. Jednym z nieświadomych sygnałów wyznaczania przez nas minimalnego dystansu jest rozkładanie własnych rzeczy na stolikach, zwłaszcza wtedy kiedy są one wspólnie używane. W innych sytuacjach wybieramy miejsca bardziej odległe od sąsiada (np. w czytelni).
Emila – KONTAKT WZROKOWY I WYMIANA SPOJRZEŃ
POZYCJA CIAŁA czyli sposób, w jaki dana osoba stoi lub siedzi. Wyraża ona napięcia lub rozluźnienie, którego wskaźnikami są np. wychylenie tułowia do przodu lub tyłu. I tak np. pochyloną sylwetkę ze skrzyżowanymi ramionami przyjmują często osoby, które się nie znają i czują się ze sobą niepewnie. Zamieszone rysunki pokazują cztery sylwetki osób wyrażające ich stany.
Emila – NIEWERBALNE ASPEKTY MOWY
Funkcje komunikatów werbalnych:
~ służą przekazywaniu znaczeń (emblematy), a więc odgrywają tę samą rolę, co wypowiedzi
~ ilustrują to, co się mówi
~ regulują przebieg rozmowy i stosunki między rozmówcami (regulatory)
~ służą przekazywaniu uczuć
~ pozwalają dostosować się do aktualnej sytuacji
Komunikaty niewerbalne poprzez swoją różnorodność mogą więc w znaczny sposób wpływać na przebieg rozmowy, choć nie zawsze jesteśmy tego świadomi. Często jednak trudno dowiedzieć się, co nasz partner naprawdę czuje i myśli. Mówi coś innego i robi, co innego. Np.: stwierdza, że jest do nas przywiązany, ale obserwując jego zachowanie nie wierzymy w jego szczerość. Wygląda na to, że nas lubi, ale nigdy tego nie powie.
betty11