1617.txt

S�OWNICZEK ORTOGRAFICZNY

Obja�nienia o uk�adzie
  s�owniczka

Alfabet, czyli abecad�o
Kolejno�� liter w alfabecie
jest nast�puj�ca: a, �, b,
c, �, d, e, �, f,g, h, i, j; 
k, l, �, m, n, �, o, �,p, r, 
s, �, t, u,v, w, x, y, z, �, 
�.

Uk�ad alfabetyczny wyraz�w
Wyrazy s� u�o�one w s�owni-
czku wed�ug alfabetu. A wi�c 
najpierw s� podane wszystkie 
wyrazy zaczynaj�ce si� na a:
aba�ur, abecad�o, Abisynia
itd.(na � wyrazy polskie si� 
nie zaczynaj�), potem wszy-
stkie wyrazy zaczynaj�ce
si� na b: babka, babunia,
baczno�� itd., nast�pnie
wszystkie zaczynaj�ce si� na  
c itd.  Poniewa� jednak na 
ka�d� liter� zaczyna si� 
bardzo du�o wyraz�w, wyrazy 
zaczynaj�ce si� na t� sam� 
liter� s� u�o�one znowu 
wed�ug alfabetycznej 
kolejno�ci drugich liter; 
a wi�c najpierw: aba�ur, 
abecad�o, Abisynia ..., 
potem: ach, potem: adiutant,
administracja, admira�...,
nast�pnie: aeroplan itd.
Ale tak�e na te same dwie
litery zaczyna si� wiele 
wyraz�w, wi�c wszystkie 
wyrazy zaczynaj�ce si� na te 
same dwie pocz�tkowe litery 
s� u�o�one znowu alfabety-
cznie wed�ug trzeciej litery,
np.: Arab, architekt, areszt, 
arfa, arkusz, arsena�, 
artyleria.  Na te same trzy 
litery te� si� zaczyna po 
kilka wyraz�w, wi�c te 
wyrazy znowu s� u�o�one 
wed�ug czwartej litery, 
np.: Albania, albo, album.  
Nast�pnie wyrazy maj�ce 
cztery litery pocz�tkowe 
jednakie s� u�o�one wed�ug 
pi�tej litery, maj�ce pi��
pocz�tkowych liter jednakich 
s� u�o�one wed�ug sz�stej
litery itd.

Jak znale�� w�a�ciwy wyraz
Jest kilka g�osek, kt�re 
w pi�mie oznacza si� dwojako.
Np. g�osk� u oznacza si� 
w pi�mie przez u lub �; 
g�osk� � oznacza si� przez � 
lub rz. Tak�e wiele wyraz�w 
pisze si� inaczej, ni� si� 
je wymawia. Np. wymawia si�: 
fpa��, a pisze: wpa��;
wymawia si�: ssypywa�, 
a pisze si�: zsypywa�;
wymawia si�: tromba, 
a pisze si�: tr�ba.  Je�li
wi�c kto� nie znajdzie
szukanego wyrazu pod jedn�
liter�, mo�e go znale�� pod
inn�. Mianowicie je�li brak 
jakiego� wyrazu pod liter� 
podan� tu w s�upku 1., 
nale�y go szuka� pod liter� 
podan� w tej samej linijce 
w s�upku 2. W s�upku 3. s�
podane przyk�ady takich
wyraz�w.   

1.     2.     3.
u   -  �      �smy, tr�jka
�   -  rz     rzodkiew,
              orzech
ch  -  h      herbata,
              bohater
cf  -  cw     cwa�em
chf -  chw    chwyta�,
              zuchwa�y
czf -  czw    czwartek,
              poczwarka
�f  -  �w     �wiczy�
kf  -  kw     kwiat
sf  -  sw     sw�j
tf  -  tw     tw�j, bitwa
ksz -  krz    krzak
psz -  prz    prz�d, wieprz
tsz -  trz    trzask,
              patrz�
f   -  w      wpisa�, �awka
s   -  z      zsun��
s   -  �      �cisn��
sz  -  s      sczesa�,
              sczernie�
cz  -  trz    trzcina
z   -  s      spali�
�   -  z      zdzicze�,
              zdziwienie, 
              rozdzia�
gie -  ge     genera�,
              legenda
g   -  gie    giermek,
              cyngiel
kie -  ke     kelner
�   -  on,om  konstytucja,
              komfort
�   -  en,em  pensja,
              temperatura
on  -  �      k�t, p�czek
om  -  �      r�ba�, z�bki
en  -  �      grz�da, b��dy
em  -  �      z�by, t�py

Obja�nienie znak�w

Znak ; (�rednik) oddziela 
w s�owniczku formy liczby
mnogiej od form liczby
pojedynczej.
Znak / (uko�nik) znaczy, �e
dany wyraz w oznaczonej
cz�ci wolno podzieli�
tylko w miejscu tego znaku.
Skr�t a. oznacza albo.
Wyrazy podane w nawiasach 
i poprzedzone dwukropkiem,
np.  (: morski), stanowi� 
wyt�umaczenie pisowni 
wyraz�w podanych przed 
nawiasem (wyraz morski 
stanowi wyt�umaczenie 
pisowni wyrazu morze 
przez rz).



S�OWNIK

aba�ur, aba�uru, na
aba�urze
abdykacja, abdykacji
Abisynia, Abisynii
Abisy�czyk; Abisy�czycy
abisy�ski
abonament, abonamentu, w
abonamencie
Abraham
absolutyzm, absolutyzmu, w
absolutyzmie
aby
ach!
adapter, adaptera
adiutant, o adiutancie ;
adiutanci
administracja,
administracji
administrator;
administratorzy a.
administratorowie
admira�; admira�owie
adres, adresu; adresy
adresowa�, adresuj�
adriatycki, Morze
Adriatyckie
Adriatyk, Adriatyku
aerodynamiczny
aeroklub, aeroklubu
aeroplan, aeroplanu;
  aeroplany
afisz, afisza; afisze, tych
  afisz�w a.afiszy
Afryka; w Afryce
afryka�ski
agitacja, agitacji
agitator; agitatorzy
Agnieszka, Agnieszce
agrafka; tych agrafek
agresja, agresji
agrest, agrestu, w agre�cie
akacja, akacji; tych akacji
  (akacyj)
akademia, akademii; tych
  akademii (akademij)
Akademia Sztuk Pi�knych,
  Polska Akademia Nauk
akcent, akcentu, o
  akcencie; akcenty
akcentowa�, akcentuj�
akompaniament,
  akompaniamentu, przy
  akompaniamencie
akompaniowa�, akompaniuj�
akrobata; akrobaci
akt, aktu, w akcie; te
  akty, tych akt�w ( =
  cz�ci dramatu) oraz: te
  akta,tych akt a. akt�w 
  (= papiery urz�d.)
aktor; aktorzy
akumulator, akumulatora
akurat a. akuratnie
akustyka, akustyce
akwarium; akwaria, tych
  akwari�w
alarm, alarmu
Albania, Albanii
Alba�czyk; Alba�czycy
alba�ski
albo, alboby
albowiem
album, albumu; albumy, tych
  album�w
ale, aleby
aleja, alei, alej�; te
   aleje, tych alei - aleje
  Ujazdowskie
Aleksander, o Aleksandrze
alfabet, alfabetu
algebra, algebrze
alkohol, alkoholu
alpaka, alpaki
alpejski
Alpy, Alp
aluminiowy
aluminium
a�un, a�unu
amator; amatorzy
ambasador, o ambasadorze;
  ambasadorowie
ambicja, ambicji
ambulans, ambulansu, w
  ambulansie; ambulanse
ambulatorium, ambulatoria;
  tych ambulatori�w
Ameryka, w Ameryce
Ameryka P�nocna
Amerykanin, Amerykanina;
  Amerykanie, tych
  Amerykan�w
ameryka�ski
amnestia, amnestii
amoniak, amoniaku
amputacja; amputacji
amputowa�, amputuj�
amunicja, amunicji
analfabeta, analfabety;
  analfabeci, tych
  analfabet�w
anarchia, anarchii
andrut, andruta
Andrzej a. J�drzej
  (:J�drek)
anegdota, anegdocie; tych
  anegdot
anemia, anemii
angielski
Anglia, Anglii
Anglik; Anglicy
ani, ani razu
ankieta; tych ankiet.
An/na, An/ny, An/nie
antena; tych anten
Antoni, Antoniego, z
  Antonim
antyfaszystowski
antykwarnia, antykwarni
aparat, aparatu; aparaty
Apeniny, tych Apenin
apeni�ski, P�/wysep
  Apeni�ski
apetyt, apetytu
aprowizacja, aprowizacji
apteka; tych aptek
Arab; Arabowie a. Arabi
Arabia, Arabii
arabski
archipelag, archipelagu
architekt, architekta,
  architektowi; architekci,
  tych architekt�w
archiwum; archiwa, tych
  archiw�w
arcydzie�o
areszt, aresztu, w areszcie
argument, argumentu,
  w argumencie; argumenty
arkusz, arkusza; te
  arkusze, tych arkuszy
armata
armia, armii; tych armii
  (armij)
arsena�, arsena�u; arsena�y
artyleria, artylerii
artyleryjski
artylerzysta, artylerzysty;
  artylerzy�ci, tych
  artylerzyst�w
artysta, artysty; arty�ci,
  tych artyst�w
artystka, artystce; tych
  artystek
arytmetyczny
arytmetyka, arytmetyce
asfalt, asfaltu, na
  asfalcie
asygnata, w asygnacie
atak, ataku; ataki, tych
  atak�w
atakowa�, atakuj�
atlantycki, Ocean
  Atlantycki
atlas, atlasu
atleta, atlety; atleci,
  tych atlet�w
atmosfera, atmosferze; tych
  atmosfer
atmosferyczny
atom, atomu
atrament, atramentu,
  w atramencie; atramenty
audycja, audycji; tych
  audycji (audycyj)
Australia, Australii
australijski
Austria, Austrii
austriacki
Austriak; Austriacy
autobus, autobusu
automat, automatu
automobil, automobilu; tych
  automobili a. automobil�w
autonomia, autonomii
autor, o autorze; autorzy
  a. autorowie
autostrada, autostradzie
awantura, awanturze
Azja, Azji
azjatycki
a�, a�/by
a�eby
a�urowy
babka, babce; tych babek
babunia, babuni
baczno��, baczno�ci -
  baczno��!
ba� si�, boj� si�,
  boimy si�, b�j si�,
  ba� si�, bali  si�
baga�, baga�u; baga�e, tych
  baga�y
baga�owy
bagnet, bagnetu
bakalie, tych bakalii
bakcyl, bakcyla; bakcyle,
  tych bakcyli
bakelit, bakelitu
bakteria, bakterii;
  tych bakterii (bakteryj)
balet, baletu
balia, balii; tych balii
  (balij)
balijka; tych balijek
balkon balkon, balkonu
bal/lada; tych bal/lad
balon, balonu
balustrada; tych balustrad
Ba�kany, Ba�kan�w
ba�ka�ski, P�/wysep
  Ba�ka�ski
ba�tycki  (np. �led�
  ba�tycki) Morze Ba�tyckie,
  w Morzu Ba�tyckim
Ba�tyk, Ba�tyku
ba�wan (pos�g), ba�wana
ba�wan (fala), ba�wanu
bambus, bambusa
banda�, banda�u; banda�e,
  tych banda�y
banda�owa�, banda�uj�
bania, bani; banie,
  tych  ba�
bank, banku, Narodowy Bank
  Polski
banknot, banknotu
bankructwo ; tych bankructw
ba�ka, ba�ce; tych baniek
barbarzy�ca; ci barbarzy�cy
bardzo, bardziej
bariera, przy barierze
barometr, barometru,
  w barometrze
barszcz, barszczu
Bart�omiej
barykada, na barykadzie
barykadowa�, barykaduj�
basen, basenu
baszta, baszcie ;
  tych baszt
Ba�ka, Ba�ce (imi�)
ba��, ba�ni; te ba�nie,
  tych ba�ni
batalion, batalionu
bateria, baterii; tych
  baterii (bateryj)
batog, batoga
Batory, Batorego, z Batorym
bawe�niany
bawi� si�, bawi� si�,
  bawimy si�
baw�, bawo�u
bazia, bazi; bazie, tych
  bazi
ba�ka, ba�ce; tych baziek
  (= bazia)
ba�ant, ba�anta, o ba�ancie
b�d�, b�d�cie
b�k, b�ka
beczka, beczce; tych beczek
beczu�ka, beczu�ce; tych
  beczu�ek
bednarz; bednarze, tych
  bednarzy (: bednarstwo)
bekon, bekonu
Belgia, Belgii
Belgijczyk; Belgijczycy
belgijski
benzyna
berek, berka
beret, beretu
Beskid, Beskidu
beton, betonu
fbetoniarka
bez, bzu; bzy
bez (czego�), np. bez wody
bez/bron/ny
bez/celowy
bez/czelny
bez/czyn/ny
beze mnie
bez/karny
bez/klasowy
bez liku
bez/my�lny
bez/piecze�stwo
bez/pieczny
bez/p�atny
bez/rolny
bez/sen/ny
bez/silny
bez/skuteczny
bez/stron/ny
bez u/stanku
bez/u�yteczny
bez w�tpienia
bez wyj�tku
b�ben, b�bna; b�bny
b�bni�, b�bni�, b�bnimy
b�c
b�d�, b�dziemy, b�d�, b�d�
Bia�a, Bia�ej, w Bia�ej
bia�ko
bia�o-czerwony
Bia�orusin, Bia�orusina
bia�oruski
Bia�oru�, na Bia�orusi
bia�owieski (np. �ubr
  bia�owieski), Puszcza
  Bia�...