p1.doc

Podstawy gospodarki leśnej

Geneza zawodu leśnika w Polsce

- sięga połowy XVI w. (strażnik leśny, pomocnik wójta i sołtysa w nadzorowaniu dóbr leśnych)
- od połowy XVII w. zatrudnianie wykwalifikowanych fachowców (rozwój handlu drewnem)
- kształtowanie się zawodu leśnika, jego obowiązków i praw pod koniec XVIII w. (formowanie się zarysów zorganizowanej gospodarki leśnej)
- okres zaborów - wspólną cechą leśnictwa - brak wykształconych leśników

- okres przedwczesnych i nadmiernych wyrębów lasów po odzyskaniu niepodległości (degradacja pozycji społecznej i materialnej leśników)
- poczesne miejsce leśników w okresie II wojny światowej (pomoc i osłona dla walczących partyzantów, spadochroniarzy, ściganych i prześladowanych)
- leśnik — opiekun i hodowca lasu — pełniący funkcje łącznika pomiędzy administracją rządową, leśną i organizacjami leśnymi a społeczeństwem
- ranga zawodu leśnika zmieniała się wraz ze zmianami podstawowych funkcji lasu

Lasem w rozumieniu:

USTAWA o LASACH z 1991 roku jest grunt:
 1)  o zwartej powierzchni, co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) - drzewami i krzewami oraz runem leśnym - lub przejściowo jej pozbawiony:
a)  przeznaczony do produkcji leśnej
b)  stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego
c)  wpisany do rejestru zabytków;

2)  związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania drewna, a także wykorzystywany na parkingi leśne i urządzenia turystyczne.

„ENCYKLOPEDIA LEŚNA”

Jeden z odnawialnych zespołów przyrody, powstający w wyniku procesu lasotwórczego jako kompleks, w którym roślinność, swoista dla danego regionu biogeograficznego i wyróżniający się wybitnym ilościowym udziałem drzew rosnących zwarcie, świat zwierzęcy, klimat lokalny, stosunki wodne i gleba związane są ze sobą wzajemnymi wpływami
i współzależnościami. Proces lasotwórczy może przebiegać przy udziale człowieka (stosowane różnego rodzaju zabiegi gospodarcze) lub samoistnie.

SŁOWNIK ENCYKLOPEDYCZNY LEŚNICTWA”

Najbardziej skomplikowany ze wszystkich ekosystemów lądowych, w którym współżyją tworząc biocenozę różne organizmy roślinne i zwierzęce. Wyróżnia się wybitnym udziałem drzew rosnących w zwarciu.

Encyklopedia PWN 

Naturalny lub ukształtowany przez człowieka ekosystem lub kompleks ekosystemów, w którego szacie roślinnej dominującym składnikiem jest drzewostan utworzony przez zwarcie rosnące drzewa.

Las

Biocenoza                        siedlisko
zoo                                    • klimat
fito                                    • gleba
        drzewostan              • relief
        runo                          • otoczenie

Elementy łatwo zmienne
drzewostan
runo leśne
forma próchnicy
struktura gleby
odczyn (i in.) Gleb

Elementy względnie trwałe
utwór geologiczno-glebowy
makro klimat
relief
ekologiczne czynniki otoczenia

Gospodarka leśna - działalność leśna w zakresie urządzania, ochrony i zagospodarowania lasu, utrzymania i powiększania zasobów i upraw leśnych, gospodarowania zwierzyną, pozyskiwania - z wyjątkiem skupu - drewna, żywicy, choinek, karpiny, kory, igliwia, zwierzyny oraz płodów runa leśnego, a także sprzedaż tych produktów oraz realizację pozaprodukcyjnych funkcji lasu.

wg MAŁEJ ENCYKLOPEDII LEŚNEJ, PWN 1980

dział gospodarki narodowej, w którym wytwarza się część dochodu narodowego dzięki realizacji całokształtu zadań produkcyjnych i organizacyjnych w gospodarstwie leśnym

http://pl.wikipedia.org-Gospodarka

gałąź gospodarki narodowej obejmująca użytkowanie lasu (głównie produkcję drewna) oraz działania związane z utrzymaniem trwałości drzewostanów w warunkach ich eksploatacji: hodowlę, ochronę, utrzymanie i powiększanie zasobów leśnych, a także gospodarowanie zwierzyną leśną. Dodatkowymi elementami gospodarki leśnej są: pozyskiwanie płodów runa leśnego, choinek, roślin leczniczych oraz realizacja pozaprodukcyjnych funkcji lasu, związanych z ochroną powietrza, wód i gleby.

Nadzór nad gospodarką leśną sprawują:

1) minister właściwy do spraw środowiska - w lasach stanowiących własność Skarbu Państwa

 2) starosta - w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa.

Gospodarkę leśną prowadzi się według następujących zasad:

1) powszechnej ochrony lasów;
 2) trwałości utrzymania lasów;
 3) ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów;
 4) powiększania zasobów leśnych.

Gospodarka leśna realizowana jest w oparciu o:

n      Ustawę o lasach,

n      Politykę Leśną Państwa,

n      Ustawę o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju,

n      Zalecenia konwencji międzynarodowych.

Drzewostan:

- zespół drzew rosnących w bliskim sąsiedztwie i wzajemnie na siebie oddziałujących, o określonym składzie gatunkowym, budowie (często także wieku) i związku z warunkami siedliskowymi

- jednorodny pod względem przyrodniczym i gospodarczym płat lasu, wyróżniający się od płatów sąsiednich cechami taksonomicznymi oraz ukształtowaniem szaty roślinnej

lesistość Inaczej: wskaźnik lesistości – procentowy stosunek powierzchni lasów do ogólnej powierzchni geograficznej kraju (lub określonego obszaru).

Klasa wieku - umowny okres, zwykle 20-letni, umożliwiający zbiorcze grupowanie drzewostanów według ich wieku. Np. I klasa wieku obejmuje drzewostany do 20 lat, II – drzewostany w wieku 21–40 lat, itd

Miąższość - drewna objętość drewna, mierzona w metrach sześciennych (m3).

Grubizna:

n      miąższość drzewa od wysokości pniaka do miejsca, w którym średnica w cieńszym końcu wynosi co najmniej

              7 cm w korze (dotyczy zapasu na pniu)

n      drewno okrągłe o średnicy w cieńszym końcu bez kory co najmniej 5 cm (dotyczy drewna pozyskanego)

n      Grubizna brutto – w korze; grubizna netto – bez kory

Zapas - miąższość (objętość) wszystkich drzew żywych o pierśnicy powyżej 7 cm (w korze) na danym obszarze.

Zasobność - zapas na pniu w przeliczeniu na 1 ha nazywany jest zasobnością.

Pierśnica - grubość (średnica) drzewa stojącego na pniu, mierzona na wysokości 1,3 m od najwyższego punktu przy podstawie pnia

Siedlisko:

n      Abiotyczna część środowiska przyrodniczego

n      Zespół czynników decydujących o warunkach produkcji leśnej

n      Kształtuje się ono pod wpływem klimatu, gleby i położenia powierzchni

n      Siedlisko związane jest sprzężeniem zwrotnym z biocenozą

Odnowienia:

n      Nowe drzewostany powstające w miejscu dotychczasowych, usuniętych w toku użytkowania lub zniszczonych przez klęski żywiołowe

n      Nowe drzewostany powstałe na gruncie leśnym

n      Odnowienia naturalne – nowe drzewostany powstają w sposób naturalny – z samosiewu lub odrośli

n      Odnowienia sztuczne – nowe drzewostany są zakładane przez człowieka przez sadzenie lub siew

Zalesienia - lasy założone na gruntach nieleśnych, dotychczas użytkowanych rolniczo, lub stanowiących nieużytki

Etat:

n      Okresowa (1 rok, 10 lat) wielkość wyrębu wyrażona miąższością [m3] lub powierzchnią [ha]; określona dla jednostki administracyjnej (obrębu, nadleśnictwa) na podstawie sposobów zaleconych w obowiązujących przepisach (IUL)

n      Wielkość zmienna, zależna od stanu lasu, określana przy sporządzaniu planów gospodarczych na najbliższy okres (10 lat)

Rozmiar pozyskania - rzeczywista ilość (miąższość) drewna pozyskana corocznie w gospodarstwie leśnym, wynikająca z planów gospodarczo-finansowych

Zrąb zupełny - powierzchnia, na której w wyniku użytkowania rębnego usunięto cały drzewostan, przewidywana do odnowienia w ciągu 2 najbliższych lat

Przyrost - zwiększanie z upływem czasu miąższości drzewa lub drzewostanu (uwzględniając pozyskanie), dokonuje się w określonym czasie.