Skrypt.docx

- Triada Arystotelesowska – Mówca-mowa- słuchacz

- lata 30 i 40-te XX wieku powstaje nowa dziedzina zwana komunikologią

Komunikologia – systematyczne studia obejmujące wszystkie elementy, fazy, aspekty społecznego procesu komunikowania bezpośredniego oraz pośredniego, dokonującego się zarówno za pomocą środków masowego przekazu jak i różnych urządzeń technicznych pozwalających na kontakt jednostek

- istotnym obszarem w ramach nauk o komunikowaniu jest wiedza o komunikowaniu masowym zwana socjologią komunikowania masowego (prawoznawstwo, radioznastwo, telewizjoznastwo itp.)=> medioznastwo

Medioznastwo zajmuje się:

- mediami masowymi

- relacjami mediów z otoczeniem zewnętrznym (politycznym, ekonomicznym)

- relacjami wewnątrz przedsiębiorstwa medialnego między pracownikami mediów, dziennikarzami, twórcami

- zawartością, językiem i efektem przekazów medialnych

Ze względu na muliti-dyscyplinarność komunikologii można mówić o różnych podejściach:

- podejście socjologiczne (sondażowe)

- politologiczne

- psychologiczne (małych grup)

- psychologiczne (eksperymentalne)

- antropologiczne

- psychiatryczne

- dziennikarskie

- psycho-lingwistyczne

- matematyczne

- historyczne

Podstawowe elementy aktu komunikacyjnego

NADAWCA=> cechy, kompetencje nadawcy, środki produkcji, wiarygodność organizacji medialnej

INTENCJA=> dziedzina psychologii, filozofii, studia nad perswazją w reklamie, propaganda polityczna, strategia i programowanie

PRZEKAZ=> analiza empiryczna i semiologiczna zawartości prasy, programów, analiza różnych tekstów, analiza semiologiczna reklamy

KODOWANIE=> studia nad formami ikonicznymi, kody werbalne i niewerbalne, zawartość przekazu

DZIAŁANIE KOMUNIKACYJNE=> dynamika interakcji i działania komunikacyjnego w strukturach instytucjonalnych

KANAŁ=>  kanał w komunikowaniu interpersonalnym, masowym, sieciowym w instytucji, nowe technologie komunikacyjne

SZUM INFORMACYJNY=> czyli zakłócenia psychologiczne i fizyczne danego przekazu, pomiędzy nadawcą i odbiorcą

ODBIORCA=> jako jednostka i jako publiczność, kwestia używania mediów przez publiczność

DEKODOWANIE=> cała gama zagadnień związanych z percepcją, badania znaków na poziomie werbalnym i para-werbalnym i niewerebalnym

INTERPRETACJA=> rozumienie tekstu, obrazu, dźwięku, symbolika reklam, wspólnota kodów nadawcy i odbiorcy

EFEKT=> studia nad efektem mediów masowych, efekt społeczny, kulturalny, reklama, wpływ na wiedzę, zachowanie, opinie

SPRZĘŻENIE ZWROTNE=> studia cybernetyczne

POZIOMY PROCESU KOMUNIKOWANIA

ETAPY ROZWOJU KOMUNIKOLOGII:

Trendy amerykańskie

Okres przed powstaniem dyscypliny naukowej(XVII/XIXw)

Adam Smith (1723-1790) podział pracy wymusza komunikowanie się ludzi.

Claude Henri de Saint Simon (1760-1825) społeczeństwo to organizm, który potrzebuje transportu.

Herbert Spencer (1820-1903) dystrybucja, regulacja

Scipio Sighel (1868-1913) opinia i tłum

Gustaw le Bona (1841-1931) psychologia tłumu

ETAP PREKURSORSKI (1910-1935)

- amerykański pragmatyzm społeczny

* John Dewey – społeczeństwo istnieje dzięki procesowi przekazu, „Demokracja i przekaz”

   Przekaz odbywa się w ramach procesu komunikowania, które obejmuje czyny, myśli i uczucia kierowane do najmłodszych. Bez komunikowania idei od najstarszych do najmłodszych społeczeństwo nie może istnieć i przetrwać

Proces komunikowania wg Dewey’a:

Społeczeństwo->przekaz->komunikowanie->społeczeństwo->…->przekaz->komunikowanie..itd.

Charles H. Cooley (1864-1929) socjolog.

Komunikowanie się z ludźmi to jedyna droga uczenia się. Mechanizm, przez który istnieją i rozwijają się ludzkie stosunki. Ogól symboli ludzkiego umysłu wraz ze środkami do ich przekazywania w przestrzeni i czasie. Obejmuje wyraz twarzy, postawę i gest, tonację głosu, słowa, pismo, druk, koleje, telegrafy, telefony i wszystko co zostanie jeszcze wynalezione w toku rozwoju przestrzeni i czasu.

Cztery czynniki mające zasadnicze znaczenie dla dynamiki stosunków społecznych:

*ekspresywność- zakres idei i uczuć, które może przekazać system komunikacyjny

*trwałość zapisu – możność przezwyciężenia czasu

*szybkość – przezwyciężenie przestrzeni

George Mead (1863-1952) psycholog społeczny. Interakcjonizm symboliczny, analizował proces interakcji społ. poprzez symbole. Koncentrował się przede wszystkim na akcie komunikowania, który traktował w sposób szczególny, uważając go za proces kreatywny.

Interakcjonizm:

*znaczenie (konstruowanie rzeczywistości społecznej)

* język (źródło znaczenia)

* myśl (przyjmowanie roli innego)

Szkoła chicagowska( 1915-35) wydział socjo.,antropologii na uniwer. w Chicago.

Robert Parck, Ernest Barges.

Def.komunikowania nie ogranicza się do prostego przekazu info., jest to proces symboliczny, w wyniku którego kształtuje się kultura. Występuje w sztuce, architekturze, regułach, normach, rytuałach, polityce. Akcent położymy na interakcje społeczne, ich opis, relacje interpersonalne. R.Parck pojęcie tłumu, odwoływanie się do doświadczenia dziennikarskiego.

Trendy europejskie

Szkoła frankfurcka: Theodor Adarno, Max Horkherimer, tradycja krytyczna.

Szkoła francuska: Ferdynand Terrou(prawo i inf.prasowa) 1937r. Paryski Instytut Nauki o Prasie. Francuski Instytut Prasy.

Badania totalitaryzmu III rzeszy i ZSRR. Sergey Tchakhotin, model wszechmocy propagandy, media jako narzędzie manipulacji.

Powstanie i rozwój amerykańskich badań nad komunikowaniem(1935-1955)

Złoty wiek psychologii społ. i socjologii.

Fundamentalny okres rozwoju NAUKI O KOMUNIKOWANIU., w którym się rozwinęły: 1)paradygmaty dominujące:

a) p. behawioralny /psychologowie/

b) p. funkcjonalny /socjologowie/

c) p. cybernetyczny /matematycy, informatycy/

d) p. interpretacyjny.

2) p. techniczny

3) p. krytyczny

4) p. instytucjonalny.

Paradygmat pojęcie to wprowadził Thomas Kuhn w 1960r. Jest to zbiór zasadniczych i najważniejszych koncepcji i założeń w określonym czasie, który dot. konkretnych dziedzin wiedzy.

W najszerszym ujęciu filozof.były 3 paradygmaty /podział wg. Cholbacka/

p. ontologiczny zajmował się bytem, światem wokół nas, pytanie-co istnieje? Co to znaczy, że byt jest a nie bytu nie ma? Od Platona, Arystotelesa, po scholastykę. Filozofia od zachwytu nad światem

p. mentalistyczny powstały w XVII w. Jego twórcami byli Kant, Hegel, Kartezjusz, którzy badali nie tylko byt jako świadomość, czy można ją poznać, będą ich interesowały przebiegi psychiczne, a nie to, co na zewnątrz człowieka, pytanie co mogę poznać? Co mogę wiedzieć?, przedmiot poznawczy- świadomość. Filozofia zaczyna się od wątpienia.

p. lingwistyczny /pocz. XX w./

-przejście od świadomości do języka; zmiana świadomości społeczeństwa.

–język, zdania nabierają większego znaczenia.

–lingwistyka zaczyna odgrywać ważną rolę /symbole, znaki, dialog/

-poprzez język poznajemy świat, gry językowe „o czym nie można mówić, o tym należy milczeć’’

– Ludwik Wittgenstein /dziedzina badań- język, przedmiot badań- zdania/ -Filozofia wywodzi się od KONFUZJI, stanu zmieszania, zakłopotania. –pytanie-> co w ogóle mogę zrozumieć?

Dla Tomasza Gobana-Klasa paradygmat na gruncie nauk o komunikowaniu jest specyficznym wzorem teoretycznym opierającym się na akceptacji pewnego postępowania, który jest wynikiem wcześniejszych studiów empirycznych w tej dziedzinie.

Charakterystyka paradygmatów

P. dominujące: szkoła empiryczna amerykańska. Media mówią nam co myśleć i co robić /paradygmat wpływu mediów/ l. 40. i 50. XX w, społeczeństwo wyizolowane i słabe; media- silne, wpływowe, Columbia University.

P. behawioralny:

- ma źródła w modelu psychologicznym bodziec- reakcja,

-media są silne i wywierają wpływ na publiczność

–współcześnie poddawany jest krytyce, człowiek może tylko przyjąć komunikat; jest zbyt słaby

P. funkcjonalny: 

-f.komunikowania, jawna, ukryta, dysfunkcje

-człowiek nie może bronić się przed komunikatami.

P. cybernetyczny / l. 50-60 XX w./

-maszyny- element komunikacji.

-wywodzi się z cybernetyki, inżynierii, nauk przyrodnicznych

-sieci komunikacyjne: kanały przepływu informacji

-satysfakcja w grupie związana z poprawną komunikacją

-paradygmat biologiczno- fizykalno- matematyczny.

P. interpretacyjny / z niem. Idealizmu Kanta/

-interpretowanie, analizowanie znaczeń

-społeczeństwo to konstrukcja techniczna

-interpretacja znaczeń i symboli

P. krytyczny: reakcja krytyczna na myślenie pragmatyczne, amerykańskie, refleksja: media mówią „nie myśleć”, lub „o czym mamy nie myśleć”, a człowiek powinien myśleć, akcentuje nierówności społeczne, odrzuca neutralną rolę mediów

P. instytucjonalny: proces przekazywania informacji w ramach systemu politycznego, media to instrument perswazji, przywołuje stereotypy, obraz społeczeństwa słabego, zdominowanego przez media

P. techniczny:

*technologia nowy sposób poznawania świata, „medium is the message” im mocniejszy tym jest bardziej w stanie wpływać na jednostki, technika- czynnik sprawczy, klucz do sukcesu lub nie

Dominujący:

PARADYGMAT BEHAWIORALNY:

na gruncie badania propagandy politycznej znaleźli się głównie:

*Sergey Tchakhotine 1883-1973 Model wszechmocnej propagandy Tchackhotine'a: Teoria „magicznego pocisku” lub „podskórnego ukłucia”:

1.Media są najważniejszym czynnikiem integrującym społeczeństwo

2.Jednostka nie może im się oprzeć, gdyż bazują one na emocjach i instynktach,

3. Bodźce płynące z mediów wywołują natychmiastową i bezpośrednią reakcję niezależną od woli odbiorcy

4.Odbiorcy są zatomizowanym tłumem(masą) skazaną na wszechpotężne media, które działają na zasadzie bodziec-reakcja, kształtują ich poglądy, postawy, zachowania

Harold Lasswell (1902-1978) → badał problemy strategii i środków propagandowych. PROPAGANDA: Kształtowanie zbiorowych zachowań przez manipulowanie znakami tj. symbolami i półprawdami,a nawet kłamstwami w ”celu osiągnięcia celu”, który nie zawsze musi być znany i rozumiany przez opinię publiczną

→ podkreślał rolę mediów masowych w formowaniu świadomości narodowej i patriotycznej

→ poszukiwał związków między propagandą, a postawami i opiniami

→ uważał, że propaganda jest bardziej racjonalnym i skutecznym środkiem oddziaływania niż przemoc,korupcja albo inne techniki stosowane przez władzę

→ jego zdaniem propaganda nie jest ani moralna,ani niemoralna,gdyż może być stosowana zarówno dla realizacji dobrych i złych celów

→ media to środki cyrkulacji skutecznych symboli, które działają na zasadzie „zastrzyku podskórnego”

→ określił i opisał też „linearny model komunikacji” lub „Model aktu perswazyjnego”-model ten odwołuje się do sukcesu propagandowego:1.Kto?>Nadawca>Analiza nadawcy

2.Co?>Komunikat>Analiza treści 3.Jakim medium?>Analiza kanału 4.Do kogo?>odbiorca>Analiza odbiorcy 5.Z jakim skutkiem?>Analiza efektów

Proces komunikowania to akt złożony z 5 elementów, w których do klasycznej triady Arystotelesa dodał nowe elementy: kanał i efekt. Wszystkie formy komunikowania traktuje się w sposób instrumentalny CEL>Spowodowanie określonego skutku.

Model aktu perswazyjnego Lasswella: dogodny do badania skutków w pytaniu „co media robią z ludźmi?” Analizuje efekty

*Wady: linearność i jednokierunkowość(bierność odbiorcy)

*w praktyce nie uwzględnił zbyt głęboko motywów nadawcy i okoliczności

*na stałe zapisał się w teorii komunikowania

Funkcje Mediów Masowych WG LASSWELLA:

1.utrwalenie otoczenia społecznego w którym wyrażony jest system wartości

2.podtrzymywanie relacji członków społeczeństwa i wytwarzanie reakcji na otoczenie

3.przekazywanie dziedzictwa społecznego

Kurt Lewin 1890-1947