kulturowy_savoirvivre.pdf

Kulturowy savoir-vivre

Amoja Three Rivers

Przewodnik dla osób

o dobrych intencjach

Stowarzyszenie Kobiet Konsola, 2006

Kulturowy Savoir-vivre. Przewodnik dla osób o dobrych intencjach.

Tytuł oryginału: Cultural Etiquette. A Guide for the Well-Intentioned

Tłumaczenie: Monika Serkowska

Redakcja: Agata Teutsch

Opracowanie graficzne: Agnieszka Kraska

Wydanie pierwsze: 2006 r.

First published by Market Wimmin, USA, in 1990

Wydawczyni:

Stowarzyszenie Kobiet Konsola

e-mail: konsola@free.art.pl

Strona internetowa: http://free.art.pl/konsola

Strona projektu „Nikt nie rodzi się z uprzedzeniami“: http://www.bezuprzedzen.org

ISBN 83-918193-4-5

Prawa autorskie należą do Stowarzyszenia Kobiet KONSOLA. Przedruk, kopiowanie, skracanie,

wykorzystanie tekstu (lub jego fragmentu) dozwolone jest jedynie w celach niekomercyjnych,

z powołaniem się na źródło.

Osoby zainteresowane otrzymaniem bezpłatnej kopii tej publikacji zachęcamy do kontaktu ze

Stowarzyszeniem Kobiet KONSOLA.

Tłumaczenie zostało wykonane w ramach projektu „Nikt nie rodzi się z uprzedzeniami – prze-

ciwdziałanie uprzedzeniom i dyskryminacji w działalności edukacyjnej i szkoleniowej“, dzięki

pomocy finansowej Unii Europejskiej. Za treść tego dokumentu odpowiada Stowarzyszenie Ko-

biet KONSOLA, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają w żadnym razie oficjalnego sta-

nowiska Unii Europejskiej.

Podręcznik został wydany w ramach projektu współfinansowanego przez Fundację Edukacja dla De-

mokracji w ramach programu pomocy zagranicznej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2006 r.

S p i s t r e ś c i :

Wstęp do wydania polskiego

Od tłumaczki

Podziękowania autorki

I. Wstęp

II. Jak się określamy?

III. Co to jest etnocentryzm i co należy o nim wiedzieć?

IV. Podstawowe informacje

V. Naga prawda

VI. Po prostu tego nie rób, dobrze?

VII. Czerwoni z wściekłości

VIII. Rozważania

IX. Podejmowanie działań

X. Epilog

W S T Ę P D O W Y D A N I A P O L S K I E G O

W Polsce wciąż zbyt mało mówi się o rasizmie i zbyt mało robi, aby rasizmowi przeciwdziałać.

Często można spotkać się ze stwierdzeniem, że w Polsce nie ma rasizmu, bo nie ma tu osób

kolorowych. To nie prawda. Rasizm w Polsce istnieje. Wystarczy zapytać o to pierwszego na-

potkanego Roma albo Romkę.

Przykładami rasistowskich treści w naszej kulturze mogą być np. powszechne w języku polskim

określenia osób pochodzenia afrykańskiego, takie jak „czarnuch“ czy „asfalt“, określenie „cze-

koladka“ w stosunku do kobiet pochodzenia afrykańskiego, określenia „żółtek“, „pekińczyk“

stosowane do osób pochodzenia azjatyckiego, czy powiedzenia „ciemno jak w d... u murzy-

na“, „murzyn zrobił swoje, murzyn może odejść“.

Przykładami rasistowskich zachowań mogą być: nazywanie romskich dzieci „czarnymi psami“,

odmawianie osobom pochodzenia romskiego podstawowych praw, takich jak np. zameldowa-

nie kogoś we własnym mieszkaniu, pobicia osób pochodzenia afrykańskiego, liczne żarty i

dowcipy dotyczące osób o kolorze skóry innym niż biały.

Nie mamy też w Polsce języka, którym można mówić o rasizmie. Określenia „czarny“,

„żółtek“ są obraźliwe, określenie „osoby kolorowe“ brzmi sztucznie. Poza tym czyż „biały“

nie jest kolorem?

Niniejsza broszura jest mocno osadzona w amerykańskiej kulturze i historii. Chciałybyśmy

jednak, aby czytelnicy i czytelniczki nie patrzyli/ły na nią jedynie jak na zapis relacji w

społeczeństwie amerykańskim, ale by spróbowali/ły odnieść ją do naszej sytuacji, do polskiej

kultury, historii i tradycji. Do naszego stosunku do „obcych“, „innych“ i „odmieńców“.

Rasizm w Polsce istnieje, podobnie jak antysemityzm, homofobia, seksizm, ageism, ableism i

in. Uprzedzenia prowadzące do dyskryminacji bardzo często biorą się ze strachu przed innoś-

cią, brakiem wiedzy na temat innych ludzi i grup. Metodami przeciwdziałania dyskryminacji są

edukacja, konfrontacja z osobami pochodzącymi z innych, niż my grup, możliwość wymiany

doświadczeń, opinii. Mamy nadzieję, że „Kulturowy savoir-vivre“ przyczyni się, w tym kon-

tekście, do szerzenia tolerancji i równości w Polsce.

*****

„Kulturowy savoir-vivre“ w wersji oryginalnej, anglojęzycznej, pokazały nam w trakcie warszta-

tu na temat rasizmu niemieckie trenerki WenDo – metody samoobrony i asertywności dla ko-

biet i dziewcząt. Od razu wzbudziła nasze zainteresowanie jako jedyny w swoim rodzaju ma-

teriał w dyskusji o rasizmie.

Postanowiłyśmy go przetłumaczyć i udostępnić czytelnikom i czytelniczkom w Polsce, co udało

nam się dzięki dotacjom z Unii Europejskiej oraz Fundacji Edukacja dla Demokracji.

Oryginalna wersja broszury została wydana w 1990 roku przez organizację MARKET WIMMIN

z USA. Prawa autorskie do broszury posiada autorka Amoja Three Rivers.

Niestety, mimo wielu prób, nie udało nam się skontaktować w celu uzgodnienia praw autors-

kich ani z autorką, ani z wydawczyniami broszury. Nasze listy wracały z adnotacją „doręczenie

niemożliwe“, a poszukiwania internetowe nic nie dały. Postanowiłyśmy więc wydać broszurę i

w dalszym ciągu poszukiwać kontaktu z autorką i wydawczyniami z nadzieją, że kiedyś uda

nam się uporządkować kwestię praw autorskich.

Monika Serkowska

Stowarzyszenie Kobiet KONSOLA

O D T Ł U M A C Z K I

Niniejsza publikacja jest mocno osadzona w rzeczywistości amerykańskiej i anglojęzycznej. W

wielu przypadkach trudno było odnaleźć polskie odpowiedniki pewnych sformułowań i okreś-

leń. W związku z tym często posiłkowałam się przypisami (wszystkie przypisy w tym wydaniu

pochodzą od tłumaczki), które mam nadzieję uczynią ten tekst bardziej zrozumiałym dla pol-

skiego czytelnika i polskiej czytelniczki.

Tekst momentami może się wydać nieco chropawy – jest to zamierzony efekt, wynikający z

próby oddania charakteru oryginału.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: