Neurofizjologia.doc
(
57 KB
)
Pobierz
Fizjologia układu nerwowego
Fizjologia układu nerwowego
•
Neuron jako podstawowa jednostka strukturalna
•
Zjawiska zachodzące w ośrodkach nerwowych
•
Organizacja czynnościowa układu nerwowego
•
Układ siatkowaty wstępujący
•
Pojęcie i klasyfikacja odruchów
Podział neuronów
W zależności od liczby wypustek odchodzących od ciała komórki wyróżnia się neurony:
Jednobiegunowe
– tylko jedna wypustka (akson)
Dwubiegunowe –
neurony posiadające akson i dendryt (np. neurony siatkówki)
Rzekomojednobiegunowe –
neurony, których wypustki uległy złączeniu na kształt litery T (komórki zwojów rdzeniowych)
Wielobiegunowe –
komórki kory mózgowej, komórki Purkiniego, motoneurony
Pod względem długości wypustek wyróżnia się neurony:
Golgi I –
posiadają długie aksony i służą do przewodzenia impulsów na duże odległości
Golgi II –
posiadają krótkie wypustki i przewodzą impulsy między sąsiednimi lub blisko położonymi ośrodkami (interneurony)
Pod względem czynnościowym neurony można podzielić na:
Czuciowe (aferentne) –
słuchowe, wzrokowe, węchowe, przedsionkowe, skórne i
trzewne)
Eferentne somatyczne –
zaopatrujące mięśnie szkieletowe (motoneurony)
Eferentne autonomiczne
– unerwiające mięśnie gładkie, mięsień sercowy oraz gruczoły
Glej i jego czynności
Morfologicznie i czynnościowo wyróżnia się dwie grupy komórek glejowy
ch:
•
Komórki makrogleju (komórki ependymy, astrocyty i oligidendrocyty)
•
Komórki mikrogleju (mikrocyty)
Astrocyty
•
Posiadają liczne wypustki , które stykają się z naczyniami włosowatymi tworząc tzw. stopki naczyniowe
•
Stopki tworzą glejową błonę okołonaczyniową będącą jednym z ważnych elementów bariery krew mózg
FUNKCJE GLEJU:
•
Udział w barierze krew-mózg
•
Oddzielanie i podpora neuronów
•
Funkcja odżywcza – pośrednictwo w wymianie produktów metabolicznych między krwią, a neuronami
•
Oddzielenie sąsiadujących synaps i włókien bezrdzennych
•
Ochrona neuronów przed substancjami toksycznego pochodzenia zewnętrznego lub wewnętrznego
•
Udział w wytwarzaniu płynu mózgowo-rdzeniowego
•
Ukrwienie mózgowia
Krążenie mózgowe obejmuje
15% wyrzutu sercowego
i pochodzi z dwóch źródeł:
•
Tętnic szyjnych wewnętrznych
•
Tętnic kręgowych tworzących wspólny pień tętnicy podstawnej mózgu
Na powierzchni brzusznej mózgowia powstaje z odgałęzień tętnic szyjnych wewnętrznych i tętnicy podstawnej tzw.
krąg tętniczy Willisa
, od którego odchodzą tętniczki unaczyniające poszczególne obszary mózgu.
Szczególną właściwością tych naczyń jest
ścisłe przyleganie naczyń śródbłonka
i otaczająca je błona podstawna z licznymi stopkami astrocytów od zewnątrz. Te elementy tworzą opisaną poprzednio
barierę krew-mózg
i ściśle oddzielają przepływającą krew od tkanki mózgowej.
Ukrwienie mózgowia
Całkowity przepływ mózgowy krwi utrzymuje się na względnie stałym poziomie, pomimo wahań ciśnienia, w zakresie 70-180mmHg. Zjawisko to określa się mianem
autoregulacji mózgowej.
Do
czynników wzmagających przepływ
należą zmiany metabolizmu,
np. wzrost pCO
2
lub spadek O
2
w tkance mózgowej, wzrost stężenia jonów H
+
, K
+
, neuromediatory i adenozyna.
Pobudzenie nerwów adrenergicznych prowadzi do skurczu, a cholinergicznych do rozkurczu naczyń mózgowych.
Główna funkcja krążenia mózgowego
to ciągła podaż tlenu i substancji odżywczych do mózgu. Ogółem mózg zużywa około 20% całkowitego zapotrzebowania organizmu na tlen, to jest około 50ml/min. Krążenie mózgowe zaopatruje stale
tkankę mózgową w glukozę
, gdyż jej łączna zawartość w komórkach mózgu wraz z niewielką ilością glikogenu wystarcza zaledwie na okres dwóch minut.
Czynność i rodzaje synaps
SYNAPSA
– anatomicznie wyspecjalizowane
złącze do przewodzenia stanu czynnego
pomiędzy dwoma neuronami, lub pomiędzy neuronem i komórką nieneuronową (np. mięśniową, gruczołową) Aktywność elektryczna neuronu przedstykowego wpływa poprzez synapsę na pobudliwość drugiego neuronu albo wzmagając pobudliwość tego neuronu
(synapsa pobudzająca)
albo ją hamując
(synapsa hamująca)
.
Każda synapsa składa się z:
•
Elementu przedstykowego (
presynaptycznego
)
•
Szczeliny synaptycznej
•
Elementu pozastykowego (
postsynaptycznego
)
Czynność i rodzaje synaps
Synapsy ze względu na swoje umiejscowienie dzielą się na:
•
Nerwowo-n
erwowe
W zależności od
lokalizacji na neuronie odbierającym
wyróżnia się cztery rodzaje synaps:
•
Aksono-dendryczne;
pomiędzy zakończeniem aksonu, a dendrytem
•
Aksono-somatyczne;
pomiędzy zakończeniem aksonu, a ciałem neuronu
•
Akso-aksonalne;
pomiędzy zakończeniem jednego aksonu, a aksonem innego neuronu
•
Pomiędzy dendrytem jednego i dendrytem innego neuronu (bezaksonowego)
•
Nerwowo-mięśniowe
Ze względu na rodzaj przekaźnictwa synapsy możemy podzielić na:
•
Elektryczne –
potencjał czynnościowy wędrujący do zakończeń aksonu wywołuje lokalne prądy depolaryzujące błonę postsynaptyczną
(koneksony),
przewodnictwo w tych synapsach jest dwukierunkowe
•
Chemiczne – mitochondria i pęcherzyki synaptyczne + cały zestaw enzymów niezbędnych do syntezy neurotransmitera
wytwarzane są w ciele komórki i stąd wędrują wzdłuż aksonu
ortodromowo
do jego zakończeń na zasadzie
transportu aksonalnego
Neurotransmitery
Substancja, której przypisuje się
funkcje neurotransmitera
musi spełniać następujące kryteria:
•
Powstaje w neuronie i jest gromadzona w elementach presynaptycznych w puli wolnej w cytoplazmie i w puli związanej w pęcherzykach synaptycznych
•
Jest uwalniana przy wzroście stężenia jonów wapnia w wyniku depolaryzacji zakończenia presynaptycznego
•
Działa na komórkę postsynaptyczną jako ligand i za pośrednictwem receptorów otwiera związane z nim jonowe białkowe kanały powodując depolaryzację lub hiperpolaryzację błony postsynaptycznej
•
Ulega szybko inaktywacji w rejonie synapsy przez odpowiednie enzymy, przez wychwyt neuronalny poprzez specyficzne receptory lub na drodze dyfuzji poza obręb synapsy
•
Działanie tej substancji może być znoszone przez odpowiednie związki antagonistyczne blokujące jej syntezę, uwalnianie lub działanie na receptory w błonie postsynaptycznej
•
Podanie tej substancji w pobliżu synapsy powinno dawać podobne odpowiedzi, jak stymulacja neuronu, który ją uwalnia
Do najbardziej znanych neurotransmiterów występujących w układzie nerwowym należą:
ACETYLOCHOLINA (Ach) – neurony cholinergiczne
NORADRENALINA (NA) – neurony adrenergiczne
DOPAMINA – neurony dopaminergiczne
A po za tym kwas
γ
-aminomasłowy (GABA), serotonina, histamina, kwas glutaminowy, kwas asparaginowy, glicyna i tauryna
Czynność i rodzaje synaps
Ze względu na efekt wywoływany przez neuromediator synapsy można podzielić na:
Pobudzające
– neurotransmiter (acetylocholina, noradrenalina, serotonina, dopamina) powoduje otwarcie kanałów sodowych i napływ sodu do komórki co prowadzi do
depolaryzacji błony postsynaptycznej
i powstawania
postsynaptycznego potencjału pobudzającego (EPSP)
Hamujące –
neurotransmiter (GABA, glicyna, somatostatyna, alanina, prostoglandyny) wywołuje otwarcie kanałów potasowych i chlorowych, ucieczka potasu i napływ chloru do komórki wywołuje
hiperpolaryzację błony postsynaptycznej
czyli powstanie
postsynaptycznego potencjału hamującego (IPSP)
CECHY PRZEKAŹNICTWA CHEMICZNEGO:
•
Jednokierunkowość
•
Opóźnienie synaptyczne –
powodowane bezwładnością chemicznych procesów związanych z przewodnictwem synaptycznym (uwalnianie transmitera, jego dyfuzja przez szczelinę, czas reakcji z receptorami na błonie postsynaptycznej
•
Wrażliwość na hipoksję, leki i zmęczenie (zaburzenia równowagi Ca
+2
/Mg
+2
)
•
Sumowanie czasowe i przestrzenne
•
Torowanie i hamowanie
Zasada dywergencji i konwergencji
Występowanie na błonie pojedynczej komórki postsynaptycznej tysięcy synaps pochodzących z kolbek od wielu różnych neuronów presynaptycznych nosi nazwę
konwergencji.
Każdy zaś neuron łączy się rozbieżnie z sąsiednimi neuronami i jego akson rozgałęziając się przesyła impulsy do wielu innych neuronów wpływając na ich pobudliwość. Zjawisko to nosi nazwę
dywergencji.
W integracji nerwowej odgrywają rolę następujące fakty:
•
Aktywacja pojedynczej synapsy zwykle nie wywołuje potencjału czynnościowego
•
Neurony tworzą sieci połączone ze sobą anatomicznie w taki sposób, ze zachodzą zjawiska dywergencji i konwergencji
•
Przewaga aktywności synaps pobudzających powoduje częściową depolaryzację neuronów postsynaptycznych (
torując
) ułatwiając ich wyładowanie
Poziomy funkcjonalne układu nerwowego
•
Rdzeń kręgowy
(poziom najstarszy filogenetycznie z zachowanymi cechami budowy odcinkowej)
•
Czynność rdzenia kręgowego ma głównie charakter odruchowy (szczególne znaczenie mają
odruchy somatyczne
: odruch rozciągania, odruch odwróconego rozciągania i odruchy zginania oraz
odruchy autonomiczne
, takie jak naczynioruchowe, termoregulacyjne i oddawania stolca i moczu)
•
Niższy poziom mózgowy
obejmuje ośrodki leżące w obrębie rdzenia przedłużonego, mostu, śródmózgowia, podwzgórza, wzgórza i jąder kresomózgowia. Ośrodki te, zwłaszcza układ siatkowaty, jądra przedsionkowe, nakrywka i oliwka dolna mają zdolność do modyfikacji funkcji rdzenia.
•
Układ siatkowaty pnia mózgu – regulacja ciśnienia tętniczego krwi, kontrola akcji serca i oddychania
•
Ośrodki pnia mózgu, jądra podkorowe i podwzgórze – odruchy pokarmowe (żucie, połykanie, wydzielanie śliny)
•
Jądra przedsionkowe, móżdżek i układ pozapiramidowy – regulacja postawy ciała, równowaga
•
Układ limbiczny – zachowania popędowo-emocjonalne (złość, gniew, strach, agresja, ból, podniecenie, aktywność seksualna)
•
Wyższy poziom mózgowy
obejmuje struktury najmłodsze filogenetycznie tj. korę mózgową
•
Na korę składa się kora somatoruchowa i somatoczuciowa, kora wzrokowa, słuchowa, smakowa oraz kora obszarów kojarzeniowych. Tutaj magazynowana jest pamięć (płat skroniowy) i znajdują się wzorce reakcji motorycznych. Tu wreszcie jest siedlisko myślenia, planowania i przewidywania.
Podział odruchów rdzeniowych
W zależności od rodzaju efektora wyróżnia się:
•
Odruchy wegetatywne (autonomiczne)
– zmiana ukrwienia skóry, zmiana częstości skurczów serca, pocenie się. Rolę efektora spełniają mięśnie gładkie, naczynia krwionośne lub gruczoły
•
...
Plik z chomika:
Blackkalia
Inne pliki z tego folderu:
Neurofizjologia 2.doc
(46 KB)
Przewodnictwo nerwowe.pdf
(111 KB)
Neurofizjologia.ppt
(1942 KB)
Neurofizjologia.doc
(57 KB)
Kanal sodowy.ppt
(476 KB)
Inne foldery tego chomika:
Giełdy
Inne
Kompendium
krew
Układ krążenia
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin