Opracowane tezy do kolokwium.doc

1.  Istota orientacji pozytywistycznej:
- dążenie do wytwarzania wiedzy pewnej o rzeczywistości edukacyjnej i oświatowej, przydatnej do przewidywania tego, co na pewno się zdarzy
- wiedza ta umożliwi opanowanie wszelkiej żywioł ości i uczyni świat bardziej przewidywalnym oraz uporządkowanym
- obszar edukacji to proces kształtowania człowieka określonej „jakości”.
Pozytywizm odrzuca wszelkie nauki, które dociekają (a nie stawiają dogmatów) pewnych obszarów funkcjonowania człowieka. Odrzuca wszelkie nauki, które mogłyby zakłócić ten system w odniesieniu do wychowanka.
W pozytywizmie projektuje się działania, a później dostosowuje się w praktyce. Odrzuca wszystko co mogłoby się przyczynić do zniekształcenia danej prawdy.
2. Pedagogika uprawiana w orientacji pozytywistycznej

Nauczyciel pracuje mechanicznie wg. szablonu, brak indywidualnego podejścia do ucznia, nie poszukuje nowych rozwiązań ,nie zważa na indywidualność, góruje nad wychowankiem.
Twórcą pozytywizmu jest August Comte- zawarł swoje rozważania w rozprawie o duchu filozofii pozytywnej
Pozytywizm stawiał na wiedzę użyteczną, na wiedzę która umożliwi opanowanie wszelkiej żywiołowości
Gloryfikacja racjonalizmu podstawowe założenie pozytywizmu.
Wychowanie wszystko może.
Liczy się ogół społeczeństwa.
Podstawowym zadaniem nauki miało stać opisanie świata a nie jego wyjaśnianie.
Skonstruowanie jednolitego obrazu świata, jednostka jest abstrakcją.
Jedynym realnym spostrzeżenie jest  społeczeństwo czyli świat społeczny fundamentalne zadanie pedagogiki w orientacji pozytywistycznej to doskonalenie człowieka, który jest przydatny światu społeczności krajowi
Dwie odmiany pozytywizmu empiriokrytycyzm- dążył do uwolnienia od nauki trendów wiedzy potocznej. Neopozytywizm-zwalczał metafizykę, liczy się racjonalność, postęp
3. Projekt nauczania wychowującego – założenia i związki z filozofią oraz psychologią eksperymentalną.

Wychowanie poprzez stworzenie swoistego przedmiotu badań
Stworzenie systemu kategorialnego i struktury dyscypliny naukowej oraz dysponowaniem kapitałem wynikającym  autorytetu nauki.
Pomost pomiędzy myśleniem filozoficznym a naukowym, połączenie myślenia filozoficznego z naukowym oferowało wiedzę pozytywną w postaci systemu pedagogicznego.
Związek z filozofią ujawnił się w sposobie stawiania celów zaprojektowanego systemu działań, kategorię cnót w uzasadnieniu w etyce czyli w filozofii.
Działanie związane z realizacją nauczania wychowującego ,czyli buduje autorytet swoim postępowaniem.
4. Koncepcja filozoficzna W. Diltheya:
- punktem wyjścia jest cały człowiek, całość życia i całość ludzkiego doświadczenia (punktem wyjścia jest cały człowiek, nie tylko zewnętrzna część biologiczna)
- wszystkie wymiary życia człowieka kumulują się w szeroko pojętej duchowości
- rzeczywistość jest czymś podstawowym i niemożliwym do opisania
- podkreśla godność człowieka, która opiera się na fakcie, że jako jedyna istota ma charakter kulturowy.- podmiotowość człowieka- człowiek jest istotą fizyczną i duchową - w każdą czynność człowiek angażuje się całym sobą.
5. Założenia systemu edukacyjnego w Pedagogice Kultury:
1.Kształcenie jednostki poprzez jej spotkanie z dobrami kultury.
2.Dzięki temu jednostka może doświadczać:
- obiektywnych wartości
- zrozumieć siebie
- dostrzec nowe możliwości własnej egzystencji.
1.Rozumienie ma wymiar egzystencjalny- opiera się na tzw. wnikającym przeżywaniu.
2. Wychowanie winno być oparte na przeżywaniu i interpretacji kultury, które zmierza tak naprawdę do zrozumienia i kształtowania jednostkowego bytu- człowieka.
1 Przekonanie o możliwości (zdolności ucznia do bycia kształconym) i wręcz obowiązku kształcenia, który spoczywa na starszej generacji.
2 Postulat podjęcia wysiłku kształcenia i przejęcia odpowiedzialności przez jego uczestników- nauczycieli i uczniów- za sposoby samo rozumienia.
1 Podstawą wychowania jest zaangażowana relacja dorosłego człowieka do człowieka dorastającego, i to ze względu na niego samego, gdyż pozyskuje on swoje życie i własną postać.
2 Wychowanie ma wymiar dialogiczny i nie jest wręcz możliwe bez odwołania się do pewnej namiętności.
3 Zadaniem wychowania jest dążenie do autonomii i pełni osobowości.
Wychowanie jest oparte na przeżywaniu.
6. Warstwicowa koncepcja wychowania S. Hessena: Człowiek jako istota biologiczna- wymagająca pielęgnowania

Człowiek jako istota społeczna- wymagająca urabiania (kształtowania) = heteronomia
Człowiek jako istota wykształcona- staje się osobą dojrzałą moralnie (autonomia moralna).
7. Pojęcie hermeneutyki.
Hermeneutyka (przedrozumienie)- zwrócenie uwagi na głębie, wnętrze człowieka. Wychowanie człowieka w kulturze. Tylko człowiek jest twórca kultury- z czego wynika godność człowieka, jego podmiotowość. Człowieka nie można poznać do końca, można się starać go zrozumieć. Rozumienie różnych przejawów aktywności ludzkiej, zwłaszcza o charakterze kulturowym, zmierzająca do odkrycia ich głębokiego sensu i umieszczenia ich w szerszym kontekście historycznym, społecznym, światopoglądowym itp.

8. Postawy opiekuńczo – wychowawcze J. Korczaka – pozytywne i negatywne:
NEGATYWNE:
1. wychowawca brutal- cechuje go brutalny, lekceważący stosunek do dziecka, nie rozumie dziecka, jest zły na dziecko za wszystko np. że brudzi spodnie, rwie kieszenie, jest zły, że dzieci bałaganią, hałasują, że żyją. Generalną cechą tej postawy jest fakt pomijania, niedostrzegania podstawowych potrzeb dzieci.
2 wychowawca liberał- pobłażliwy, bardzo szybko chce skokietować dzieci, przypodoba się, róbcie co chcecie, ale mi nie przeszkadzajcie, mistyfikator, jest pobłażliwy, pozwala dzieciom robić to co chcą. Przemienia się to często w wybuchy gniewu.
3) wychowawca dozorca- wychowawca, który myśli, że jego obowiązkiem jest nieustannie kontrolować. Korczak mówił, że dozorca nie powinien robić nic. Wychowawca ten robi system zakazów i nakazów.
4) wychowawca tyran- dzisiaj się raczej tej postawy nie spotyka. Wychowawca, który ucieka się do bicia, do przemocy. To była metoda wychowawcza.
5) wychowawca apostoł- to także negatywna cecha wychowawcy (jego działania mogą mieć pozytywne skutki dla dzieci) nastawiony na dawanie, zaniedbuje siebie, więc nie zaprowadzi go to zbyt daleko, bo może popaść w depresje.
6) wychowawca dogmatyk- to taki, który wszystkich chce jednakowo wyrobić, wychować wg jednego wzoru. Korczak krytykował to wychowanie.
Korczak tak mówił: Pewna doza swobody i wymaganie.
7) wychowawca idealista- wydaje mu się, że dzieci są czyste, niewinne, czarujące duszyczki, a potem się okazuje, że tyle jest złych ludzi w świecie dzieci, bo uważają, że zostaną skarcone. Oczekuje od dzieci idealnego zachowania.
8) wychowawca rutyniarz- np. ktoś kto popadł w rutynę (20 lat używa takich środków i teraz też chce je zastosować). Przykład: z matematyki robi kartkówki, dotąd aż się nauczą, a można zastosować inne metody. Praca uproszczona, zmechanizowana, która oddala od tajnej pracy kwestie uczuciowe, emocjonalne (brak miłości).
9) wychowawca bez samokontroli i samooceny- nie posiada krytycznego podejścia do własnego zachowania, odwraca od siebie uwagę, poszukiwanie winy u swoich podopiecznych, winą obarcza dzieci, brak samokrytycyzmu.
„Duszą szkoły jest nauczyciel” Sebastian Dawid
Korczak zaleca wychowawcy:
10( Bądź sobą. Szukaj własnej drogi, poznaj samego siebie zanim zechcesz dzieci poznać. Sam zdaj sobie sprawę do czego jesteś zdolny, co potrafisz, zanim dzieciom zaczniesz wybierać obowiązki. Zaczynamy od pracy nad sobą. Dobry nauczyciel to ten, który pracuje nad sobą.
POZYTYWNE:
-wychowawca pracownik- powinien odznaczać się pracowitością. Praca najcenniejsza część swojego życia najbardziej osobistego.
-wychowawca diagnostyk- poznawanie psychiki dziecka, diagnozowanie potrzeb i wartości osobowości wychowanka. Poznawanie dziecka poprzez wczuwanie się w jego świat, przeżywania z nim.
-wychowawca pielęgniarz- nie wolno mu lekceważyć ani wymawiać się czynności pielęgnacyjnych, nawet gdy budzą w nim obrzydzenie.

Korczak stawiał wymagania, ale najpierw wymagał od siebie, a później od innych.
-wychowawca ogrodnik- pielęgnuje, wspiera w rozwoju wychowanka, zasadzi roślinkę i pielęgnuje, dostarcza niezbędnych składników do jego rozwoju, obrania dziecko przez złem.
-wychowawca organizator- cechuje go dobra organizacja, pewny plan, pewne założenia do bezpiecznych warunków.
-wychowawca i odpowiedzialność- wychowawca jest odpowiedzialny za dzień dzisiejszy dziecka tu i teraz, nie za przyszłość (tylko po części).
-wychowawca obrońca- ma świadomość, że dziecko ma prawo skłamać, wyłudzić, ukraść, a wychowawca nie powinien się oburzać, ale stanąć w obronie. Może to nieświadomość spowodowała, że to zrobił.
-wychowawca i cierpliwość- cierpliwość pozwala dotrzeć do dziecka i pomóc mu.

9. Działania socjalizacyjne w koncepcji J. Korczaka

(Działanie zmierzające do socjalizacji to przede wszystkim odpowiedzialność za dziecko tu i teraz , samowychowanie)
Współgospodarzenie ( najlepszych pracowników, pracę, narzędzia pracy dażono wielkim zaufaniem  współzarządzanie (dyżury w domu sierot), oddziaływanie opinii publicznej ( ujawniało się w pracy komu powierzyć dyżur, w wyrokach sądowych), Respektowanie praw dziecka; prawo do śmierci dziecka, prawo do tego  czym jest.
Pozytywne postawy opiekuńcze (diagnostyka, pielęgniarz, przyrodnik, organizator, pracownik). odpowiedzialność i cierpliwość.
POTRZEBY DZIECKA: bezpieczeństwa, intymności, prawo dziecka do tajemnicy, życzliwości, zainteresowanie,
współzarządzanie (rada samorządowa, sąd koleżce wszystkich)koleżeński i sejm ustalony w porozumieniu z dorosłymi, prawa obowiązują  poznawanie świata
Praktyczna realizacja podstawowych założeń koncepcji opiekuńczo- wychowawczej
1. Zaspokojenie potrzeb biologicznych dziecka.
2. Prace porządkowe zorganizowane dyżury

10. Podstawowe prawa dziecka wg J. Korczaka:
- prawo do szacunku (dziecko ma prawo nie wiedzieć, prawo do wiedzy, do smutku, do niepowodzeń i łez, prawo do misterium poprawy, prawo do młodego wysiłku i ufności, do pracy poznania, do tajemnic i wahań ciężkiej pracy wzrostu, do własnych słabości)
- prawo do miłości (do piersi matki, atmosfery, ciepła i troski)
- prawo do tajemnicy (tajemnicy własnej osoby, jak i własnych spraw, przeżyć i doznań)
- prawo do stanowienia (do antytezy, do wyrażania sprzeciwu, do oporu, do protestu, do upominania się i żądania, do wypowiadania własnych myśli, do życia własnym wysiłkiem i własną aktywnością)
- prawo do własności (siebie- do samo posiadania i do swoich rzeczy)
- prawo do własnego rozwoju i dojrzewania
- prawo do ruchu, do zabawy, do pracy i badania
- prawo do sprawiedliwości w życiu i do sprawiedliwego traktowania tego dziecka.