służbie niepodległoci Monotonny stukot kół pocišgu Królewskich Kolei Wschodnich, zmierzajšcego do Berlina przez Krzyż w kierunku Bydgoszczy, przerywał co pewien czas, na krótkš zresztš chwilę, postój na kolejnych stacyjkach, gdzie wysiadały niewielkie grupki podróżnych i wsiadali nowi pasażerowie. Parowóz sapišc i sypišc iskrami z dymišcego komina cišgnšł za sobš rzšd wagonów skrajem nadnoteckich łšk i lasów Krajny, okrytych włanie styczniowym niegiem skrzšcym się w promieniach słońca. W jednym z przedziałów wagonu trzeciej klasy, tuż przy oknie, siedział krępy, redniego wzrostu mężczyzna w okularach, który z widocznš ciekawociš i zainteresowaniem wpatrywał się przez nie zamarznięty fragment szyby w nieżnš przestrzeń. Od czasu do czasu głoniejsze rozmowy w wagonie odrywały uwagę naszego podróżnego od krajobrazu. Przysłuchiwał im się w milczeniu, ale z wyranym zadowoleniem. - Wreszcie tylko polskš mowę słychać - pomylał z radociš. Poczšwszy od Kostrzyna nad Odrš wyłapywał z satysfakcjš z panujšcego gwaru dwięki polskiej mowy; im dalej na wschód toczyły się koła wagonów, mowy tej przybywało. Nasz podróżny po krótkim odpoczynku w Bydgoszczy, rankiem dnia następnego miał wyruszyć dalej, ku Toruniowi, a stšd zaprzęgiem konnym do Ryńska pod Wšbrzenem. Teraz za cieszył się, że jest już wród swoich, na polskiej ziemi, z którš rozstał się tak dawno. - Ile to lat minęło? - próbował sobie przypomnieć. W 1848 roku wyjechał do Wrocławia, w 1850 do Pragi, potem do Berlina, znów do Wrocławia i z powrotem do Berlina, a w końcu Francja, Włochy, znów Francja, Anglia, Belgia... - Będzie prawie trzynacie. - Szmat czasu. Spora częć życia - stwierdził z zadumš. Teraz wrócił, ale rodzinnych stron nie pisane mu było odwiedzić. Krotoszyn leżał daleko na południe od Noteci, na samym prawie pograniczu Wielkopolski i lšska. Tam się włanie urodził dnia 5 sierpnia 1827 roku, jako trzeci z kolei i ostatni syn Eleonory z Kluczewskich i Wojciecha Langiewicza, "lekarza praktycznego". Ojca prawie nie pamiętał. Jak przez mgłę, przypomina sobie jedynie jego duże wšsy, które lubił szarpać małymi ršczkami, i miech ojca. Całš resztę poznał z opowiadań matki. - Miałe synku zaledwie cztery lata, kiedy los uczynił cię sierotš - powiedziała którego wieczoru. - Nieszczęsna nasza polska dola sprawiła, że nadszedł czas, kiedy ojciec musiał rzucić wszystko i opucić Krotoszyn. Stało się to pod koniec listopada 1830 roku, kiedy w Warszawie wybuchło powstanie. Rzšd pruski zaniepokojony wydarzeniami w Kongresówce, obawiajšc się, by powstanie nie ogarnęło także ziem polskich zagarniętych niegdy przez Prusy, postanowił wzmocnić szeregi swej armii powołujšc rezerwistów. Ojciec, jako lekarz, podlegał poborowi w pierwszej kolejnoci. Nie chciał jednak włożyć obcego munduru. Pospieszył na teren walk powstańczych, aby tam ofiarować swe dowiadczenie lekarskie w warszawskich lazaretach. W postanowieniu tym nie był odosobniony. Blisko dwanacie tysięcy ochotników z Wielkiego Księstwa Poznańskiego przekroczyło wówczas graniczny kordon rozdzielajšcy dwa zabory, aby wspierać swych braci w ich walce o wolnoć. Biedaczysko, opuszczajšc spokojny Krotoszyn i nas wszystkich nie wiedział, że więcej tu nie wróci. Padł w czasie walk wrzeniowych o Warszawę w 1831 roku. Co było potem, sam pamiętasz. Pamięta. Rodzina Langiewiczów składała się wówczas z czterech osób: matki, dwóch starszych braci - Józefa Antoniego i Aleksandra - i jego - Mariana Melchiora. Cała troska o wychowanie dzieci, kiedy zabrakło żywiciela, spadła na owdowiałš matkę, która rozporzšdzajšc drobnymi dochodami z małego, a "deponowanego w sšdzie majštku", zmuszona była gospodarować nimi bardzo oszczędnie, aby zaspokoić najpilniejsze potrzeby zarówno swoje, jak i synów. Podstawowš edukację Langiewicz otrzymał wraz z braćmi w domu rodzinnym, gdzie pod troskliwym okiem matki wprowadzał ich w arkana abecadła, tabliczki mnożenia i sztuki pisania prywatny nauczyciel. W sierpniu 1836 roku przekazany został przez rodzicielkę na dalszš naukę w szkole powiatowej krotoszyńskiej, kierowanej wówczas przez "rektora" Mońskiego. Dziewięć lat nauki w progimnazjum krotoszyńskim minęło jak z bicza strzelił. Nadszedł rok 1844, ostatni rok pobytu w szkole. Langiewicz miał czyste sumienie. Lat spędzonych w gimnazjum nie zmarnował. Uczył się pilnie i z zapałem. Nic też dziwnego, że na wiadectwach otrzymywanych co roku rektor Moński wystawiał mu najlepsze oceny, co stanowiło ródło dumy jego matki, a i on sam z tego powodu odczuwał duże zadowolenie. Pod jednym względem edukacja krotoszyńska nie spełniła swego zadania. W szkole tej bowiem, jak zresztš we wszystkich szkołach zaboru pruskiego, nauka języka polskiego traktowana była jako nauka języka obcego. Z tych włanie powodów w wykształceniu Mariana Melchiora powstała luka, którš uzupełnił dopiero w następnych latach dodatkowš pracš. Doskonałe natomiast rezultaty osišgnšł już w Krotoszynie w zakresie nauk matematyczno-fizycznych, przy czym specjalnym zainteresowaniem darzył wojskowoć, a szczególnie w przedmiocie artylerii, czemu chciał się powięcić w przyszłoci. Przypomina sobie, że tak włanie sprecyzował swoje plany w jednym z listów do brata Józefa, nagabywany przez niego w tej sprawie. Wspomnienia te zostały nagle przerwane. Pocišg zatrzymał się na jakiej większej stacji. Langiewicz wyjrzał przez okno. Na budynku dworca widniał napis - Nakel. - Nakło - stwierdził - to do Bydgoszczy już niedaleko. Peron stacji rozjaniony nielicznymi lampami naftowymi pełen był ruchu. Trzaskały drzwi wagonów. Jedni podróżni wysiadali, drudzy wsiadali i układajšc bagaże na półkach zajmowali miejsca w przedziałach. Po jakiej chwili gwar nieco ucichł. Rozległ się dzwonek zawiadowcy stacji i pocišg sapišc z wysiłkiem ruszył w dalszš drogę do Bydgoszczy. Znów zanurzył się we wspomnieniach. Ukończywszy wiosnš 1844 roku najwyższš klasę szkoły krotoszyńskiej, na w. Michała, t. 29 wrzenia tego roku, przeniósł się Langiewicz zaopatrzony w skromnš sumę pieniędzy, niezbędnš garderobę i matczyne błogosławieństwo do gimnazjum w Trzemesznie, gdzie przyjęto go do klasy drugiej, czyli sekundy. Mieszkanie wynajšł wspólnie z innymi kolegami u wdowy upoważnionej przez dyrekcję gimnazjum do prowadzenia uczniowskiej stancji. Jednym ze współlokatorów był Józef Iłowiecki, do którego teraz włanie jechał, powiadomiwszy go z Berlina telegraficznie o swoich odwiedzinach. - Jak też kochany Józek wyglšda? - pomylał serdecznie. - Tyle lat, tyle lat. - Umiechnšł się na wspomnienie tamtego okresu. - Dobre to były czasy, najlepszy okres w moim życiu. Pamięć znów nasuwa wspomnienia. Pracował w Trzemesznie solidnie. Zyskał sobie uznanie nauczycieli i sympatię kolegów, którym wiele pomagał, szczególnie w naukach matematycznych, będšc w tej dziedzinie wiedzy jednym z najlepszych. Intensywna nauka odbiła się niekorzystnie na stanie jego zdrowia. Przyplštała się choroba oczu, która uniemożliwiła mu czytanie i pisanie. Wtedy to włanie zadziwił wszystkich umiejętnociami rozwišzywania zawiłych nie raz zadań matematycznych pamięciowo. Nie zaniedbał także pracy nad uzupełnieniem wiadomoci z języka polskiego, przy czym i tu zyskał sobie uznanie oraz serdecznš pomoc polonisty - profesora Lutomskiego. W sierpniu 1848 roku, po czterech latach solidnej pracy w gimnazjum trzemeszeńskim, przystšpił wreszcie do składania egzaminów maturalnych z języka polskiego, niemieckiego, łaciny, francuskiego oraz matematyki. Osišgnšł pełny sukces. 24 wrzenia dyrektor gimnazjum wręczył mu upragnione wiadectwo dojrzałoci, w którym podkrelono jego wybitnš pilnoć w nauce i to we wszystkich przedmiotach, a szczególnie osišgnięcia w matematyce. Nadto wiadectwo zawierało pochlebnš adnotację o pełnej samodzielnoci w myleniu i wydawaniu sšdów. Langiewicz nie zdawał sobie w tym radosnym dniu sprawy, że ten dyplom będzie dokumentem zamykajšcym najprzyjemniejszy, najbardziej beztroski okres jego życia. Cieszył się chwilš obecnš, snujšc plany dalszych studiów matematycznych na uniwersytecie we Wrocławiu, dokšd w miesišc po otrzymaniu matury wyjechał razem z bratem Józefem Antonim, który idšc w lady ojca postanowił powięcić się medycynie. Plany Mariana Melchiora, jak się rychło okazało, musiały niestety ulec zmianie. Fatalnym zrzšdzeniem losu ani matka, ani nikt z rodziny nie mógł mu w tym czasie pospieszyć z pomocš materialnš, a scheda po ojcu przepadła w jakich bliżej nie okrelonych okolicznociach i młody student musiał pożegnać się z nadziejš zgłębiania wiedzy matematycznej. Zdany wyłšcznie na własne siły, aby zdobyć rodki na utrzymanie, podejmuje pracę prywatnego nauczyciela u wrocławskiej rodziny Chłapowskich, której dzieci uczył bardzo sumiennie. Pełnišc funkcję guwernera nie zaniechał myli o własnej nauce. Nie mogšc kontynuować studiów matematycznych zaczšł uczęszczać na wykłady z zakresu filologii. Po blisko dwuletnim pobycie na uniwersytecie wrocławskim, zachęcony przez profesora Czelakowskiego, którego poznał na zebraniach akademickiego koła słowiańskiego, przenosi się do Pragi czeskiej w lutym 1850 roku, aby tu powięcić się studiom języków słowiańskich. Po upływie roku opuszcza jednak praski uniwersytet Karola i wyjeżdża do Berlina, gdzie wreszcie rozpoczyna ulubione studia matematyczne. Ciężkie warunki materialne, w których żył, były powodem, że stronił od życia towarzyskiego, odmawiał udziału w imprezach rozbawionej, a nie liczšcej się z wydatkami zamożnej młodzieży akademickiej. W tamtejszym polsk...
filmy.bajki.seriale