zestaw_pytan_na_egzamin_z_histori_powszechnej.doc

  ZESTAW PYTAŃ NA EGZAMIN Z HISTORI POWSZECHNEJ

XX WIEKU

1.

1.       PRZEDMIOT BADAŃ HISTORII POWSZECHNEJ XX WIEKU.

2.       PRZYCZYNY WYBUCHU II WOJNY ŚWIATOWEJ.

3.       ONZ-FUNKCJE RADY BEZPIECZEŃSTWA I ZGROMADZENIA OGÓLNEGO.AD.1

Przyjęło się sądzić, że z nauką mamy do czynienia wtedy, kiedy spełnione są 3 warunki:
1. jest przedmiot badań,
2. są metody badawcze i siatka kategorialna,
3. są badacze.

W przypadku historii warunki te są spełnione. Przedmiotem badań są dzieje, czyli to, co się wydarzyło w bardziej lub mniej odległej przeszłości. Metody badawcze też istnieją. Jest to przede wszystkim krytyczna analiza źródeł. Nikt też nie wątpi w istnienie grupy historyków.

Trudność zajmowania się historią powszechną XX wieku polega i na tym, że nie znamy jeszcze konsekwencji wielu faktów, jakie miały miejsce w niedawnej przeszłości. Historia nie tylko bowiem spisuje wydarzenia, ale interpretuje je, szuka następstw, szuka w nich jakiegoś sensu.
Historia pełni różne funkcje. Od bycia "nauczycielką życia" do funkcji dostarczania argumentów w bieżącej walce politycznej i ideologicznej.

Można oczywiście przyjąć ścisłe ramy czasowe i powiedzieć, że XX wiek zaczął się 1 stycznia 1901 roku i skończył się 31 grudnia 2000 roku. Autorzy Najnowszej historii świata doprowadzają ją do 1995 r. Przyjmijmy jednak za wieloma historykami, że XX wiek zaczyna się wybuchem I wojny światowej w 1914 i trwa do ataku na World Trade Center w 2001 roku.AD.2 1.Upokorzenie Niemiec po I wojnie światowej

2.Faszyzm niemiecki dąży do obalenia systemu wersalskiego.Chodzi tutaj o to, że Niemcy chciały pomścić klęskę swoją w I wojnie światowej. Uważali to za hańbę i chcieli ją zmazać z historii Niemiec. Dążyli do obalenia systemu wersalskiego, który nakazywał im utratę wszystkich koloni, demilitaryzację Nadreni, oddanie Francji Alzacji, Lotaryngii i Zagłębia Saary, ograniczenie armii do 100 tys. żołnierzy, zakaz posiadania łodzi, lotnictwa wojskowego i czołgów i odszkodowania powojenne dla Francji. To wszystko przyczyniło się do tego, że Hitler, który założył NSDAP pozyskał wielu zwolenników i stworzył faszyzm. Dążenie Hitlera do podporządkowania sobie EuropyHitler powoli organizował państwo i zaczynał podbijać Europę. W roku 1938 przyłączył on Austrię do Rzeszy, później Sudety i zajął Czechy, Morawy i Kłajpedę. 3.Odrzucenie ZSRR na konferecji w Genui.Odrzucenie Niemiec miały duże znaczenie i było przyczyną wojny, ponieważ Związek Radziecki poszukał sobie sojusznika Niemcy i nastawił się przeciwko Europie. Niemcy tak jak ZSRR dąży do panowania w Europie, dlatego w Rapallo został podpisany trakt, na mocy którego Niemcy mogłu na terenie Rosji budować zakłady zbrojeniowe dzięki którym dobrze przygotowały się do wojny.

4.Niepodporządkowanie się Polski do Hitlera - nie zgodzenie się na zbudowanie eksterytorialnej autostrady łączącej Niemcy z Prusami i przyłączenie Gdańska do rzeszy.

5.Podpisanie 23.VIII.1939r. radziecko-niemieckiego paktu o nieagresji Ribbentrop-Mołotow.AD.3

Idea powołania ONZ narodziła się już w 1943, m. in. na konferencji w Teheranie. Zasady funkcjonowania organizacji ustalili eksperci Wielkiej Trójki w 1944 w Dumbarton Oaks.
Na konferencji w Jałcie w lutym  1945 rozstrzygnięto kluczową kwestię trybu głosowania w Radzie Bezpieczeństwa, prawo weta stałych członków (USA, W. Brytania, ZSRR, Francja, Chiny).
26 czerwca 1945 konferencja założycielska w San Francisco przyjęła Kartę Narodów Zjednoczonych podpisaną przez 51 państw-założycieli. Przedstawiciel Polski podpisał Kartę później.
Na czele organizacji staną Sekretarz Generalny wybierany przez Zgromadzenie Ogólne na wniosek Rady Bezpieczeństwa. Prawdziwa władza znajduje się w Radzie Bezpieczeństwa. Zasiada tam dziś 15 państw. % stałych członków z prawem veta (USA, W. Brytania, Francja, Federacja Rosyjska, ChRL). Pozostała 10 (do 1963 r. - 6) to niestali członkowie wybierani przez Zgromadzenie Ogólne na okres 2 lat.
ONZ nie ma własnych wojsk. Korzysta z wojsk państw członkowskich. Sekretariat z Sekretarzem Generalnym jest biurokratyczna strukturą powołaną do zarządzania majątkiem, zbierania składek i "sygnalizowania mocarstwom problemów groźnych dla pokoju".I sesja Zgromadzenia Ogólnego odbyła się w styczniu 1946 roku w Londynie. Postanowiono, że siedzibą ONZ będą Stany Zjednoczone.

2.

1.14 PUNKTÓW WISONA.OMÓW DWA.

2.PRZYCZYNY WOJNY NIEMIEC Z ZSRR

3.I WOJNA W ZATOCE PERSKIEJ.

AD.1 Jeszcze w styczniu 1918 prezydent USA W. Wilson w przemówieniu do Kongresu przedstawił w 14 punktach swoją wizję powojennego świata. Naszym programem jest program pokoju światowego. Program ten - naszym zdaniem jedynie możliwy - jest następujący:
1. Porozumienia pokojowe jawnie zawarte, po których nie będzie już żadnych, bez względu na ich naturę, porozumień tajnych, dyplomacja zaś będzie działać jawnie i publicznie.
2. Całkowita wolność żeglugi na morzach, poza wodami terytorialnymi, tak w czasie pokoju, jak i w czasie wojny, z wyjątkiem wypadków, w których morza te byłyby zamknięte całkowicie lub częściowo przez działania międzynarodowe, mające na celu wykonanie międzynarodowych porozumień.
3. Zniesienie, na ile to będzie możliwe, wszelkich barier gospodarczych i ustalenie warunków handlu równych dla wszystkich narodów akceptujących pokój i stowarzyszonych dla jego utrzymania.
4. Wzajemna wymiana wystarczających gwarancji, tak aby zbrojenia narodowe zostały zredukowane do minimum odpowiadającemu bezpieczeństwu wewnętrznemu kraju.
5. Załatwienie wszystkich pretensji kolonialnych w atmosferze swobodnej, otwartej i całkowicie bezstronnej, a opartej na ścisłym przestrzeganiu zasady, że przy rozstrzyganiu wszystkich tych kwestii suwerenności interesy ludności zainteresowanej mieć muszą wagę równą słusznym żądaniom Rządu, którego tytuł prawny ma być określony.
6. Ewakuacja wszystkich rosyjskich terytoriów i uregulowanie wszystkich problemów wiążących się z Rosją, tak aby zapewnić jak najlepszą i naj szerszą współpracę innych narodów świata, która by dała Rosji stosowną okazję do określenia, bez przeszkód i utrudnień, w warunkach pełnej niezależności, swej drogi politycznej i narodowej; aby zapewnić jej szczere przyjęcie do Ligi Wolnych Narodów z Rządem, który ona sama sobie wybierze; aby zapewnić jej wreszcie jak największą pomoc, pomoc, jaka. okazałaby się potrzebna i jakiej Ona sobie by życzyła. Sposób, w jaki bratnie narody będą traktowały Rosję w najbliższych miesiącach, będzie probierzem ich dobrej woli i zrozumienia potrzeb Rosji, niezależnie już od ich własnych interesów i ich rozumnej sympatii.
7. Cały świat zgodzi się na to, iż Belgia musi być ewakuowana i restytuowana bez żadnych prób ograniczenia jej suwerenności, z której korzysta na równi z innymi wolnymi narodami. Żaden akt bardziej niż ten właśnie nie pomoże w przywróceniu zaufania narodów do praw ustalonych i określonych, a mających regulować ich wzajemne stosunki. Bez tego aktu zadośćuczynienia cały układ i moc wszystkich praw międzynarodowych byłyby na zawsze osłabione.
8. Całe terytorium francuskie musi zostać uwolnione, a te jego części, które uległy najazdowi, powinny zostać całkowicie odbudowane. Krzywda, która została wyrządzona Francji przez Prusy w 1871 r., w tym co dotyczy Alzacji i Lotaryngii, a która zakłócała pokój świata przez blisko pięćdziesiąt lat, powinna zostać naprawiona tak, aby pokój mógł zostać przywrócony raz na zawsze, w interesie wszystkich.
9. Pewne "poprawienie" granic włoskich powinno zostać przeprowadzone wzdłuż dającej się wyraźnie oznaczyć linii narodowości.
10. Co do ludów Austro-Węgier, którym pragniemy zapewnić miejsce wśród narodów, powinna zostać stworzona, najszybciej jak to tylko będzie możliwe, szansa autonomicznego rozwoju.
11. Rumunia, Serbia i Czarnogóra muszą być ewakuowane; zwrócone im zostaną ich terytoria. Serbii zostanie przyznany wolny dostęp do morza, a stosunki między różnymi państwami bałkańskimi muszą zosta oparte na przyjacielskich porozumieniach, uwzględniających linie.
12. podziału wspólnot i narodowości, tak jak zostały one ustalone przez historię.
13. Co do tureckich części obecnego Imperium Osmańskiego, to zostanie im zapewniona pełna suwerenność i bezpieczeństwo, lecz innym narodowościom, które żyją obecnie pod rządami Imperium, musi, z drugiej strony, zostać zapewnione trwałe bezpieczeństwo istnienia i możliwość rozwoju bez przeszkód; musi im być nadana autonomia. Dardanele zostaną otwarte na stałe i będą stanowiły wolne, dla wszystkich okrętów wojennych i handlu wszystkich narodów, przejście, zabezpieczone gwarancją międzynarodową.
14. Powinno zostać stworzone niepodległe państwo polskie, obejmujące terytoria zamieszkane przez ludność niezaprzeczalnie polską i któremu musi zostać zapewniony wolny dostęp do morza; niepodległość polityczna, gospodarcza oraz integralność terytoriów zamieszkanych przez tę ludność będą zagwarantowane przez konwencję międzynarodową.
15. W oparciu o formalne konwencje musi zostać utworzona powszechna Liga Narodów, której celem będzie zapewnić wzajemne gwarancje niepodległości politycznej i integracji terytorialnej tak małym, jak i wielkim państwom.AD.2.Niemcy od dawna szykowali się do wojny z ZSRR. Układ Ribbentrop-Mołotow z 1939 przez obie strony traktowany był jako odłożenie konfrontacji. Dla Hitlera ZSRR był ojczyzną komunizmu, a Żydów i komunistów zwalczał on w pierwszym rzędzie. Na wschodzie leżały też tereny "Lebensraumu" przestrzeni życiowej niezbędnej dla realizacji idei 1000-letniej III Rzeszy. Tereny te zasiedlali Słowianie, rasa niższa od germańskiej. Teraz jak powiedział Hitler "rasa miała zetrzeć masę". Niemcy zakładali, że w ciągu kilku tygodni osiągną linię Archangielsk - Wołga- Astrachań. Na ZSRR ruszyło 73% całych sił niemieckich (153 dywizje). Wojnę ZSRR wypowiedziały również Włochy, Rumunia, Słowacja, Finlandia, Węgry.
Plan "Barbarossa" przygotowany przez niemieckich generałów zakładał, że po zdobyciu ZSRR 75% jego przemysłu zbrojeniowego będzie pracować na rzecz Niemiec. Niemcy rozpoczęły wojnę 22 czerwca 1941, w dniu inwazji Napoleona na Rosję. Stalin był ostrzegany przez swój wywiad, przez USA i W. Brytanię. Nie chciał uwierzyć w inwazję już w 1941. Spodziewał się tej wojny w 1942 roku.
Niemcy zaplanowali też politykę wobec podbijanej ludności. Żydów i komisarzy ludowych miano rozstrzeliwać.
Wstrząśnięty Stalin pokazał się dopiero 3 lipca 1941. Przemówił wtedy przez radio. Churchill natychmiast zaoferował pomoc ZSRR. Niemcy zaatakowali w trzech kierunkach: na północy w kierunku Leningradu, na środkowym froncie w kierunku Moskwy i na południu w kierunku Kaukazu. We wrześniu 1942 roku Niemcy szturmowali Stalingrad, najdalszy punkt na wschodzie, do jakiego dotarli. Tam otoczeni zostali wzięci do niewoli w styczniu 1943. 5 lipca do 23 sierpnia 1943 trwała zwycięska dla Rosjan bitwa pancerna na Łuku Kurskim. Niemcy stracili tam pół miliona żołnierzy. Od tego momentu rysuje się przewaga Rosjan w wojnie. Dotyczy to także uzbrojenia i zaopatrzenia.
Nie zmieniają tego faktu blokada Leningradu przez Niemców, zdobycie Krymu. Niemcom nie udało się zdobyć radzieckich pól naftowych w Baku.AD.3Wojna z Iranem była kosztowna dla Iraku. Poniósł on duże straty materialne i ludzkie. Husajn potrzebował sukcesu i pieniędzy. Chciał wzmocnić swój nadszarpnięty wizerunek polityczny. Pretensje terytorialne do Kuwejtu Irak zgłaszał już wcześniej. 2 sierpnia 1990 Irak dokonuje inwazji na Kuwejt. Irak szybko zajął cały Kuwejt i złupił go doszczętnie. Kuwejt stał się prowincją iracką. Poparcia Irakowi udzieliły jedynie Jordania, Jemen, Libia i OWP.Aneksję potępił nawet ZSRR. Inwazję potępiła Rada Bezpieczeństwa ONZ. Wprowadzono sankcje wobec Iraku (zakaz importu ropy). Upoważniono koalicję antyiracką od udzielenia pomocy Kuwejtowi, a więc de facto na wojnę z Irakiem. Ultimatum mówiło o 15 stycznia 2001 jako dacie opuszczenia Kuwejtu przez Irak.W nocy z 16 na 17 stycznia 1991 r. z baz w Arabii Saudyjskiej, atakiem lotnictwa wojsk sprzymierzonych na Irak rozpoczęła się operacja "Pustynna Burza" ("Desert Storm").Siły koalicji antyirackiej, którymi dowodził amerykański generał Norman Schwarzkopf, wynosiły około 700 tysięcy żołnierzy (koalicję tę stanowiły, obok USA: Arabia Saudyjska, Egipt, Wielka Brytania, Francja, Włochy, Kanada, Syria, Pakistan, Kuwejt, Bangladesz, Zjed­noczone Emiraty Arabskie oraz symboliczne kontyngenty z wielu innych krajów, w tym z Europy Wschodniej - z Węgier, Czech, Słowacji i Polski, swoim udziałem finansowym wspierały "Pustynną Burzę" m.in. Niemcy i Japonia). Armia ta dysponowała 3500 czołgów i 1800 samolotami bojowymi. Irak miał do obrony 500 tysięcy żołnierzy, 4200 czołgów i 650 samolotów bojowych. W rezultacie bombardowania za pomocą najnowocześniejszych urządzeń naprowadzających, głównych punktów strategicznych i linii zaopatrzenia znaczna część sił irackich, w tym zwłaszcza lotnictwo i flota, została niemal całkowicie zniszczona. Irak atakował rakietami Izrael, chcąc wciągnąć go do wojny i wywołać solidarnościowe reakcje państw arabskich. Zamiar ten nie powiódł się. W nocy z 23 na 24 lutego rozpoczęto zmasowaną ofensywę lądową. W parę dni rozbito opór iracki. Husajn ogłosił wycofanie się z Kuwejtu. Działania wojenne wstrzymano. Wojska koalicji nie poszły na Bagdad (choć mogły). Husajn jazał podpalić kilkaset szybów naftowych w Kuwejcie. Amerykanie nie zniszczyli Husajna z obawy przed Iranem. Niemniej straty Iraku były poważne (około 3800 czołgów, 240 samolotów, 35 tysięcy zabitych), zwłaszcza na tle niskich strat koalicji (około 30 czołgów, 50 samolotów, 250 zabitych).Husajn krwawo stłumił powstanie szyitów na południu i Kurdów na północy. Nic się nie zmieniło w Iraku. Musiał się on poddać kontroli międzynarodowej poszukującej broni masowego rażenia.

3.

1.KTO UCZESTNICZYŁ I CO ROZPATRYWAŁA KONFERENCJA PARYSKA PO I WOJNIE ŚWIATOWEJ. 

2.NIEMCY NA BAŁKANACH.

3.ZSSR W AFGANISTANIE.

AD.1   W styczniu 1919 roku w Paryżu zebrali się przedstawiciele 27 państw, które brały udział w wojnie (przynajmniej opowiedziały się po stronie Koalicji). Nie zaproszono Niemiec i Rosji Radzieckiej. Mówi się, że wielkie mocarstwa (USA, Wielka Brytania, Francja) były reprezentowane przez marnych polityków (Wilson, Lloyd George, Clemenceau) a małe przez wybitnych (Dmowski, Vanizelos, Benes).
Traktat pokoju z Niemcami, najważniejszy z zawartych 1919-20 traktatów kończących I wojnę światową, podpisany 28 VI 1919 przez zwycięskie państwa ententy i pokonane Niemcy, wszedł w życie 10 I 1920; ustalał on nową strukturę terytorialną i polityczną Europy wraz z określeniem granic Niemiec, uznających niepodległość m.in. Czechosłowacji i Polski oraz zobowiązujących się do zwrotu zagarniętych ziem (w tym Polsce - Wielkopolski i Pomorza Gdańskiego, Francji - Alzacji i Lotaryngii oraz Belgii - Eupen i Malmédy), ograniczenia liczebności (do 100 tys.) i uzbrojenia armii (bez m.in. lotnictwa), uiszczenia odszkodowań i przekazania Zagłębia Saary pod kontrolę międzynarodową. Ponadto na mocy pozbawiono Niemcy kolonii, nakazano plebiscyt w sprawie granic na Warmii, Mazurach i Górnym Śląsku, ustanowiono Wolne Miasto Gdańsk oraz wprowadzono demilitaryzację strefy nadreńskiej wraz z jej częściową okupacją, która miała stanowić gwarancję wypełnienia zobowiązań traktatu.
W lipcu 1919 r. prezydent Wilson przedłożył senatowi traktat pokoju z Niemcami i pakt gwarancyjny z Francją. Opozycja nie dopuściła do ratyfikacji.
Traktaty z państwami powstałymi na gruzach Austro-Węgier i z Turcją
Były to traktaty podpisane w czterech miejscowościach pod Paryżem - w Saint-Germain-en-Laye z Austrią 10 września 1919 r., w Neuilly-sur-Seine z Bułgarią 27 listopada 1919 r., w Trianon z Węgrami 4 czerwca 1920 r. i wreszcie w Sevres z Turcją 10 sierpnia 1920 r.
Problemami austriackimi zajął się już traktat wersalski stanowiąc (art. 80), że wbrew tendencjom połączenia z Rzeszą, które wówczas wystąpiły,
Austria będzie państwem niepodległym, a jej niezależność będzie mogła być zniesiona tylko za zgodą Rady Ligi Narodów.

AD.2 Źródła konfliktu bałkańskiego
Bałkany zawsze były niespokojne. To tu zaczęła się I wojna światowa. Szczególnie narody skupione w Jugosławii. Tito (Chorwat), mając dyktatorską wręcz władzę w Jugosławii po II wojnie światowej, jednoczył państwo. Najbogatsze republiki (Jugosławia była federacją) - to Chorwacja i Słowenia (katolickie z alfabetem łacińskim). Serbia - prawosławna, z cyrylicą jako alfabetem, Albańczycy i Muzułmanie w Kosowie, Macedończycy, Czarnogórcy.
Tito umiera w 1980 roku. Nacjonalizm wielkomocarstwowy "Wielkiej Serbii" zderzył się z nacjonalizmem narodowym Albańczyków stanowiących większość w Kosowie.
Miloszewicz (przewodniczący serbskiego Związku Komunistów) znosi autonomię Kosowa i wprowadza tam wojsko serbskie. Sytuacja jest opanowana gdzieś do 1990 roku.
W tym roku i następnym odbywa się szereg referendów w kwestii autonomii i niepodległości republik jugosłowiańskich. Tylko Czarnogóra chce pozostać w Jugosławii - reszta nie.
Bogate Chorwacja i Słowenia nie chcą łożyć na biedniejsze republiki. Słowenia i Chorwacja ogłaszają 25 czerwca 1991 roku swoją niezależność. 27 czerwca 1991  roku armia jugosłowiańska (składająca się głównie z Serbów) rozpoczyna działania wojenne skierowane przeciwko Słowenii. Później wojna przenosi się do Chorwacji. Wojna ma także charakter wojny domowej (problem Slavonii, Krainy).
27 kwietnia 1992 powstaje Nowa Jugosławia  z Serbią, Czarnogórą, Kosowem, Wojewodiną (mniejszość węgierska). Nowe państwo miało w swoich granicach 1,9 mln Albańczyków, 400 tys. Węgrów, 240 tys. Muzułmanów.
Trwały wewnętrzne walki w Bośni-Hercegowinie, pomiędzy Serbami i Muzułmanami sprzymierzonymi z Chorwatami.
Społeczność międzynarodowa uznała Bośnię-Hercegowinę. Serbów ONZ uznała za agresorów. Zakazano lotnictwu Jugosławii poruszania się w obszarze powietrznym Bośni i Hercegowiny.
14 grudnia w Paryżu zawarto układ pokojowy z wynegocjowany w Dayton. Stworzono dualistyczny twór: Federację Chorwacko-Muzułmańską i Republikę Serbską. Nad przestrzeganiem pokoju miały czuwać wojska interwencyjne NATO (IFOR). ( Z WYKŁADU)Niemcy dążyli do zagarnięcia Bałkanów, by odciąć tę część Europy od swoich przeciwników, zyskać bazy wypadowe do działań na morzu śródziemnym, oraz by zaopatrywać się z tych obszarów w naftę, żywność i siłę roboczą, Dyplomacja Hitlera zdołała pokłócić tamtejsze państwa, faworyzując Węgry i Bułgarię kosztem Rumunii i Jugosławii, dawnych sprzymierzeńców Francji, Pierwszym krokiem był arbitraż wiedeński z dnia 30 sierpnia 1940 roku, mocą którego państwa "osi" odebrały Rumunii obszary uzyskane w poprzedniej wojnie, oddając Węgrom północny Siedmiogród, a Bułgarii południową Dobrudżę, Gdy W Rumuni doszło do rozruchów na znak protestu, król Karol abdykował(3 września 1940r,), Atak niemiecki na Grecję, na linię Metany, chroniącą kraj od strony Bułgarii zatrzymany został tylko na dwa dni, Przedarcie się nieprzyjaciela na zachód przez przejście koło Strugnicy zmusiło oddziały jugosłowiańskie do wycofania się, aby mogły odsłonić lewe skrzydło greckie, Niemiecka dywizja pancerna przedarła się przez dolinę Wardaku do Salonik 8 kwietnia 1941 r, , okrążając linię Metaxy oraz odcinając dywizje greckie,(Z NETU)AD.3Afganistan to państwo na Środkowym Wschodzie. Graniczyło w końcu lat 70-tych m. in. z Iranem, Pakistanem, ZSRR.
W kwietniu 1978 roku komuniści pod przewodnictwem Tarakiego dokonują zamachu w Kabulu. Zdobywają władzę i rozpoczynają od radykalnej reformy wsi. Reakcją ludności jest sprzeciw w obronie religii i tradycji. Po zamordowaniu Tarakiego przywództwo dostaje się w ręce Hafizullaha Amina.
24 grudnia 1979 roku pomocy zbrojnej komunistom udziela ZSRR. Rosjanie przywożą nowego przywódcę - Babraka Karmala. Amin zostaje zamordowany.
Rozpoczyna się 10-letnia wojna imperium radzieckiego z partyzantami jednego z najbiedniejszych państw świata. W czasie wojny ginie ponad milion ludności. 5 milionów uchodzi, przede wszystkim do Pakistanu.
W 1986 roku Karmala (przeżył) zastępuje Mohamed Nadżibullah.
W 1988 roku zostaje przyjęta nowa, niemarksistowska konstytucja.
Wojna z partyzantką afgańską była nie do wygrania przez ZSRR. Kontrolował on 20% terytorium (wokół miast). Reszta była pod kontrolą partyzantów - wewnętrznie podzielonych.
Wśród partyzantów było 7 partii, na to nakładały się oddziaływania Pakistanu i USA, które zaopatrywały partyzantów w broń i doradców wojskowych.
Górzysty teren sprzyjał partyzantom. Fanatyzm, duma, odwaga, gotowość poświęcenia życia - to cechy Afgańczyków.
W 1989 ZSRR wycofuje się z Afganistanu. Nie oznacza to końca wojny domowej. Wręcz przeciwnie. Powodem walk są waśnie narodowościowe i religijne.
W 1991 roku ZSRR i USA wstrzymują dostawy broni do Afganistanu.
Mudżahedini (bojownicy islamscy) rozpoczynają rozmowy z Nadżibullahem i Rosjanami.
W 1992 obalony zostaje rząd Nadżibullaha (rezydenta ZSRR). Władzę obejmuje Burhanuddin Rabbani. Zaprowadza w kraju prawo islamskie. W 1996 władzę w Kabulu przejmują Talibowie.("Ci, którzy poszukują prawdy" - nazwa używana od 1994 roku).  Zabronili oni wszelkich rozrywek, telewizji, hazardu. Mężczyźni zobowiązani są do noszenia bród oraz ubierania się na wzór Proroka. Codziennie, zgodnie z nakazem Koranu, należy się pięciokrotnie modlić. Kobiety nie mają żadnych praw, nie mogą pracować, a na ulicy mogą się poruszać wyłącznie w towarzystwie męża lub innego dorosłego męskiego krewnego. Na twarzach muszą nosić specjalne zasłony, nie mają prawa uczęszczania do szkół.
Po zamachach z 11 września 2001 USA w 2002 roku interweniowały (wraz z innymi państwami) w Afganistanie. Powodem interwencji było udzielanie poparcia i schronienia przywódcom Al -Khaidy (Osama Ben Laden) przez reżim Talibów. Zostali oni pokonani militarnie. Tymczasowym prezydentem został Karzaj (obecnie został wybrany prezydentem w wyborach powszechnych).

4.

1.POSTANOWIENIA KONFERENCJI PARYSKIEJ WOBEC POKONANYCH NIEMIEC.

2.AGRESJA WŁOCH NA ALBANIĘ I GRECJĘ.

3.GORBACZOW I JEGO REFORMY.

AD.1 Traktat pokoju z Niemcami, najważniejszy z zawartych 1919-20 traktatów kończących I wojnę światową, podpisany 28 VI 1919 przez zwycięskie państwa ententy i pokonane Niemcy, wszedł w życie 10 I 1920; ustalał on nową strukturę terytorialną i polityczną Europy wraz z określeniem granic Niemiec, uznających niepodległość m.in. Czechosłowacji i Polski oraz zobowiązujących się do zwrotu zagarniętych ziem (w tym Polsce - Wielkopolski i Pomorza Gdańskiego, Francji - Alzacji i Lotaryngii oraz Belgii - Eupen i Malmédy), ograniczenia liczebności (do 100 tys.) i uzbrojenia armii (bez m.in. lotnictwa), uiszczenia odszkodowań i przekazania Zagłębia Saary pod kontrolę międzynarodową. Ponadto na mocy pozbawiono Niemcy kolonii, nakazano plebiscyt w sprawie granic na Warmii, Mazurach i Górnym Śląsku, ustanowiono Wolne Miasto Gdańsk oraz wprowadzono demilitaryzację strefy nadreńskiej wraz z jej częściową okupacją, która miała stanowić gwarancję wypełnienia zobowiązań traktatu.
W lipcu 1919 r. prezydent Wilson przedłożył senatowi traktat pokoju z Niemcami i pakt gwarancyjny z Francją. Opozycja nie dopuściła do ratyfikacji.AD.2W wojnie na Bałkanach zaangażowane były zarówno Niemcy, jak i Włochy. Jeszcze w 1939 roku Mussolini uderzył na Albanię. W  październiku 1940 Mussolini zaatakował Grecję. Nie odniósł sukcesu. Wojska greckie wkroczyły nawet do Albanii.  Jego klęski w wojnie z Grekami spowodowały interwencję niemiecką dla uratowania sojusznika. Grecji pomocy udzieliła W. Brytania, która przerzuciła swoje wojska okrętami do Grecji. Dla udzielenia efektywnej pomocy Grecji, a także dla przygotowania lepszych pozycji wyjściowych w wojnie przeciwko ZSRR Niemcy musieli podbić Bałkany. W ramach "Fall Marita" - 6 kwietnia 1941  roku najechał na Jugosławię i Grecję z pomocą dywizji włoskich, bułgarskich i węgierskich.
Warto pamiętać o nalocie Luftwaffe na jedną z dzielnic Belgradu, gdzie mieszkali Cyganie. Ten nalot zniszczył prawie całkowicie populację Cyganów w Jugosławii.
Niemcy podbijają Jugosławię bez większego trudu w ciągu 11 dni (17 kwietnia 1941 roku - kapitulacja). 27 kwietnia 1941 Niemcy wkraczają do Aten. W Grecji Brytyjczycy stracili ok. 30-tys. żołnierzy. Zdołali się jednak wycofać do Egiptu i na Kretę.
Brytyjczycy wycofali 18 tys. wojska z Krety (mieli tam 27 tys. żołnierzy), po desancie spadochronowym Niemców.
Bułgaria, Rumunia, Węgry - to sojusznicy Niemiec w tej wojnie. Dywizje rumuńskie i węgierskie wezmą udział w agresji na ZSRR.
W podbitej Jugosławii nasila się ruch oporu, choć jest on bardzo zróżnicowany. W Chorwacji powstaje marionetkowy rząd Ante Pavelica, podobnie jest w Serbii. Mamy ustaszów, czetników i komunistycznych partyzantów Jozefa Broz Tity. Ugrupowania te zwalczają się nawzajem. Ustasze i czetnicy współpracują z Niemcami. Ruch oporu utożsamiany jest z partyzantką Tity. To jemu udzielą alianci poparcia. W Jugosławii trwa i ruch oporu i wojna domowa. Straty w całym basenie Morza Śródziemnego, to przede wszystkim straty na terenach Jugosławii.
Silna pozycja Tity doprowadziła po wojnie do konfliktu ze Stalinem, którego nie chciał uznać za jedynego przywódcę i nauczyciela ruchu komunistycznego.AD.311 marca 1985 roku biuro polityczne KC KPZR powołało na sekretarza generalnego KPZR Michaiła Siergiejewicza Gorbaczowa. O jego wyborze zadecydowało poparcie stalinowców i neostalinowców .Gorbaczow zdawał sobie spraw? z tego, iż ZSRR wymagał reform - niedowład gospodarki, degradacja środowiska naturalnego, patologie trapiące społeczeństwo w różnych dziedzinach. Plany Gorbaczowa zawierały sporo sprzeczności i niekonsekwencji , uzdrowienia imperium w imię norm leninowskich bez naruszania stalinowskich podstaw ustrojowych. Ogólnie rzecz biorąc, plany te miały na celu udoskonalenie istniejącego systemu społeczno - politycznego. Na plenach KC KPZR w kwietniu i październiku 1985 r. padły z ust Sekretarza Generalnego Michaiła Siergiejewicza Gorbaczowa historyczne hasła:
- głasnost' - jawność życia politycznego
- Pierestrojka - przekształcenie stosunków społeczno - politycznych (przebudowa)
- uskorienije - przyspieszenie procesu rozwoju ekonomicznego państwa. Reformy przeprowadzone przez Gorbaczowa spowodowały osłabienie dotychczasowych struktur politycznych i państwowych, a nie doprowadziły do powstania nowych. Sytuacja ekonomiczna ZSRR pogorszyła się, np. deficyt budżetowy, inflacja, spadek produkcji. W państwie narastały tendencje anarchiczne.

5.

1.LIGA NARODÓW I JEJ ZNACZENIE PO I WOJNIE ŚWIATOWEJ.

2.”BITWA O ANGLIĘ”

3.PROBLEM CYPRYJSKI.

AD.1To międzynarodowy związek niezależnych państw, powołany do życia w Paryżu w 1919 roku i działający faktycznie do końca 1939. Formalnie rozwiązany uchwałą Zgromadzenia Ligi Narodów 18 IV 1946. Majątek po Lidze Narodów przejęła ONZ. Statut Ligi Narodów określał traktat wersalski z 28 VI 1919. Na siedzibę Ligi Narodów wybrano Genewę. Założycielem jej było siedem państw, na początku 1920 w skład Ligi Narodów wchodziły już 43 państwa. Do Ligi Narodów nie należały wówczas USA i ZSRR (nale...