Psychopata - Diabeł wcielony czy nieszczęśnik?

W tej pracy chcę przybliżyć pojęcie „psychopatia”.

Na początku XIX wieku Filip Pinel uważany wtedy za ojca nowoczesnej psychiatrii, wyróżnił w swojej klasyfikacji chorób i zaburzeń psychicznych określenia, które dotyczyły zachowania nazywanego obecnie „antysocjalnym” lub „psychopatycznym”. Było wiele terminów poprzedzających pojęcie „psychopatia”, m.in. „mania bez delirum”, „szaleństwo bez delirum”, „zwyrodnienie moralne”, „upośledzenie psychopatyczne”, „socjopatia”.

We współczesnej psychiatrii terminu „psychopatia” używa się rzadziej niż przed kilkudziesięciu laty. Pojęcie to zastępuje się dziś terminami takimi jak: „przewlekła nerwica”, „nerwica charakteru” oraz „niedojrzałość emocjonalna”.

Słowo „psychopatia” oznacza cierpienie psychiczne od słowa pathos – cierpienie. Powinno więc odnosić się ono do wszystkich pacjentów psychiatrycznych, ale odnosi się ono do tych u których cierpienie to utrwaliło się od młodych lat. Popularna definicja psychopatii podkreśla ten moment cierpienia. Psychopata to człowiek, który sam cierpi i/lub wywołuje to cierpienie u innych. Charakterystyczną cechą odróżniającą psychopatię od innych cierpień psychicznych jest niezmienność, można często przewidzieć jak psychopata w danej sytuacji się zachowa, ponieważ sposoby jego zachowania i przeżywania częściej się powtarzają niż u osób nie wykazujących cech psychopatycznych. Typologia psychopatii koncentruje się na cechach, które są przyczyną cierpienia danego człowieka i/lub jego otoczenia. Prawdopodobnie „zagęszczenie społeczne” tzn. ograniczenie wolnej przestrzeni człowieka, uzależnienie od wielu ludzi i instytucji, stałe spotykanie drugiego człowieka utrudnia powstawanie psychopatycznych zachowań.

Będąc małymi dziećmi zupełnie swobodnie wyrażamy uczucia złości, nie posiadamy wewnętrznej kontroli naszych potrzeb, a także nie odczuwamy żadnego poczucia winy. Więc z tego względu słuszne jest stwierdzenie, że wszyscy rodzimy się psychopatami. Mimo tego startu tylko bardzo nieliczni ludzie pozostają w stanie pierwotnym, czyli są psychopatami.

Cechy związane z psychopatią:

v     Impulsywność

v     Nie kontrolowana agresja

v     Nieumiejętność przewidywania

v     Brak poczucia winy i wyrzutów sumienia

v     Niezdolność do wyciągania wniosków

v     Błędy w ocenie sytuacji społecznej

v     Tendencje do samo wyniszczenia

v     Skłonności do kłamstwa

v     Skłonności do nadużywania alkoholu i środków odurzających.

Psychopatię charakteryzuje przede wszystkim przewaga procesów „biorę” nad „daję” w sferze uczuciowej. Psychopaci nie potrafią nawiązywać kontaktów z innymi ludźmi na podstawie głębszych związków emocjonalnych. Posiadają niski poziom lęku. Niedostatek ten powoduje to, że psychopaci nie przyswajają sobie dostatecznie szybko i trwale różnego rodzaju odruchów moralnych. Mniejszy poziom lęku stanowi istotną przyczynę trudności w ich prawidłowym przystosowaniu społecznym. Nieumiejętność wczuwania się w psychikę innych ludzi oraz gwałtowne reakcje emocjonalne wpływają na fakt, że psychopaci są na ogół bardzo groźnymi i okrutnymi przestępcami.

Psychopatia może mieć uwarunkowanie neurologiczne:

v     Nagłe wybuchy niekontrolowanej agresji

v     Nieliczenie się ze skutkiem własnego postępowania

v     Bezwstydność

v     Niezdolność do związków uczuciowych

v     Działanie na szkodę samego siebie

v     Silne reakcje na alkohol.

Życie psychiczne psychopatów ogólnie rzecz biorąc jest w poważnym stopniu zaburzone. Pozostają oni poza sferą odbioru pewnych subtelniejszych odczuć psychicznych, które mają swe źródło w nieistniejącej u psychopatów umiejętności wnikania w psychikę innego człowieka, zrozumieniu problemów i dylematów przeżywanych przez innych ludzi, itp.

              Terapia psychopatii należy do najbardziej złożonych zadań, ponieważ cechy psychopatyczne należą do tych, które powstają bardzo wcześnie stanowiąc tym samym niezwykle trwałe właściwości ludzkiego zachowania się.

Ogólnie można wyodrębnić trzy oddziaływania psychokorekcyjne:

v     Terapia indywidualna – jest to próba odbudowania straconych przez psychopatę mechanizmów nawiązywania bliskich związków emocjonalnych z innym człowiekiem. Aby tego dokonać, terapeuta musi swą bezwarunkowo sympatyczną, „ciepłą” postawą wobec pacjenta wyzwolić w nim poczucie bezpieczeństwa w kontaktach z innym człowiekiem, a następnie wytworzyć w nim potrzebę zawiązywania bliskich kontaktów emocjonalnych.

v     Terapia zbiorowa

v     Farmakoterapia – medyczne sposoby leczenia.

Słowo psychopatia przestało mieć neutralny charakter, weszło

w powszechną świadomość nie tylko jako obelga, ale stało się synonimem agresji i przemocy, a tak naprawdę jest to cierpienie.

Zatem psychopata to nieszczęśnik a nie diabeł wcielony.

2