Superwulkan.pdf

Superwulkan

Superwulkan – wulkan, który powstaje wskutek potężnej eksplozji magmy

zalegającej w ogromnym zbiorniku kilka kilometrów pod powierzchnią Ziemi.

Taka komora magmowa ma z reguły objętość kilkunastu tysięcy kilometrów

sześciennych. Po erupcji superwulkanu pozostaje ślad w postaci zapadłego

krateru – gigantycznej kaldery o średnicy kilkudziesięciu kilometrów. W

odróżnieniu od zwykłych wulkanów, superwulkany są płaskie. Na powierzchni

ziemi nad nimi przebiegają zjawiska hydrotermalne: gejzery, fumarole,

solfatary. Magma zalegająca pod superwulkanem nie musi eksplodować, może

ulec "wymrożeniu" w nieszkodliwy batolit. Może także dojść do spokojnego

wylewu lawy, który będzie trwał miesiącami i będzie stosunkowo nieszkodliwy.

Erupcja superwulkanu może być nawet tysiące razy silniejsza od największych

erupcji zwykłych wulkanów. Objętość wyrzuconego materiału wulkanicznego

(magmy i materiałów piroklastycznych) przekracza 1000 km³. W skali zwanej

Indeksem Eksplozywności Wulkanicznej (Volcanic Explosivity Index, VEI)

erupcje takie mają największy stopień – VEI 8. Powodują one gigantyczne

zniszczenia w promieniu setek, a nawet tysięcy kilometrów oraz wpływają na

klimat całej Ziemi, wywołując z reguły epokę lodowcową z powodu olbrzymich

ilości uwalnianych do atmosfery tlenków siarki, które tworzą cienki welon

kwasu siarkowego naokoło planety odbijający słoneczne światło przez wiele lat.

Wybuch superwulkanu zdarza się na Ziemi średnio co 50-100 tysięcy lat.

Erupcje takie nie zdarzyły się za ludzkiej pamięci – wiemy o nich dzięki

badaniom geologicznym. Do tej pory znaleziono ślady kilkudziesięciu erupcji

superwulkanów. Ostatni taki wybuch miał miejsce ok. 26,5 tysiąca lat temu

(Taupo w Nowej Zelandii), natomiast wybuch wulkanu Toba na Sumatrze ok.

74 tys. lat temu postawił gatunek Homo sapiens na krawędzi zagłady,

ograniczając populację ludzką do zaledwie kilku tysięcy osobników.

Superwulkan w Parku Narodowym Yellowstone wybuchał ponad 2 mln lat, 1,3

mln lat oraz 640 tys. lat temu. I dlatego naukowcy wnioskują, że może on

wybuchnąć w najbliższym czasie tj. w ciągu najbliższych kilku tysięcy lat, jak i

w ciągu najbliższych kilkunastu lat, gdyż jego aktywność ostatnio wyraźnie

wzrosła.

Kaldera Yellowstone

kaldery Yellowstone: najnowsza – kolor fioletowy; starsze – kolor zielony

Kaldera Yellowstone – kaldera wulkaniczna znajduja się pod powierzchnią

ziemi na terenie Parku Narodowego Yellowstone w USA w stanie Wyoming.

Nazywana także "Yellowstone supervolcano" (Superwulkanem Yellowstone).