POJĘCIE POMOCY SPOŁECZNEJ
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej
Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
ü Ustawa o pomocy społecznej nie posługuje się terminem „ryzyko socjalne” - termin ten został zastąpiony przez „trudne sytuacje życiowe”.
Cele pomocy społecznej:
1) wsparcie dla osób i rodzin, mające na celu zaspokojenie niezbędnych potrzeb i umożliwiające życie w warunkach odpowiadających godności człowieka;
2) zapobieganie powstawaniu trudnych sytuacji życiowych - to zapobieganie polega na podejmowaniu działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin.
Zasady pomocy społecznej:
· rodzaj, rozmiar i forma świadczeń z pomocy społecznej są dostosowane do potrzeb osób ubiegających się o świadczenia;
· osoby korzystające z pomocy społecznej są zobowiązane do współdziała-nia w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej.
Przesłanki nabycia prawa do świadczeń z pomocy społecznej:
Ø przesłanka obywatelstwa - z pomocy społecznej mogą korzystać obywatele polscy zamieszkujący i przebywający na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej;
Wyjątki od przesłanki obywatelstwa - cudzoziemcy, którzy przebywają na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej z zamiarem dłuższego pobytu, to samo dotyczy obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA).
Ø trudna sytuacja życiowa → ustawodawca wymienia trudne sytuacje życiowe, których zaistnienie uzasadnia przyznanie świadczeń z pomocy społecznej - wyliczenie ma charakter przykładowy (art. 7):
- ubóstwo;
- sieroctwo;
- bezdomność;
- bezrobocie;
- niepełnosprawność;
- długotrwała lub ciężka choroba;
- przemoc w rodzinie;
- potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi;
- ochrona macierzyństwa lub wielodzietności;
- bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego;
- brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze;
- trudności w integracji cudzoziemców;
- alkoholizm lub narkomania;
- zdarzenie losowe i sytuacja kryzysowa;
- klęska żywiołowa lub ekologiczna.
Ø spełnianie kryterium dochodowego - kryteria ustalone dla osoby samotnie gospodarującej i dla osoby będącej członkiem rodziny:
1) w przypadku osoby samotnie gospodarującej progiem dochodowym jest 477 zł;
2) w przypadku osoby w rodzinie progiem dochodowym jest 351 zł na osobę w rodzinie.
Podmiotem ochrony są nie tylko osoby fizyczne, ale również rodzina jako całość - kryterium dochodowe dla rodziny jest ustalane poprzez sumowanie kryterium dochodowego na osobę w rodzinie
Kryteria dochodowe podlegają weryfikacji - taka weryfikacja jest przeprowadzana raz na 3 lata, a podstawą weryfikacji są wyniki badań progu interwencji socjalnej.
· Podmiotem, który przeprowadza badanie progu interwencji socjalnej jest Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
Postępowanie → tryb uzgadniania kryterium dochodowego prowadzony jest w Komisji Trójstronnej do spraw Społeczno-Gospodarczych:
ü do dnia 15 maja roku kalendarzowego, w którym przeprowadzana jest weryfikacja, Minister Pracy i Polityki Społecznej przestawia Komisji Trójstronnej propozycję kwot kryterium dochodowego;
ü do dnia 15 czerwca Komisja Trójstronna ma czas na to, aby zawrzeć porozumienie w sprawie ustalenia nowych kwot kryterium dochodowego;
ü jeżeli do zawarcia porozumienia w sprawie ustalenia nowych kwot kryterium dochodowego nie dojdzie, wówczas kryteria te są określane w drodze rozporządzenia Rady Ministrów - takie rozporządzenie jest wydawane do dnia 15 lipca;
ü nowe progi kryterium dochodowego obowiązują od dnia 1 października roku kalendarzowego, w którym przeprowadzana jest weryfikacja.
Przesłanki negatywne:
§ marnotrawienie przyznanych świadczeń albo własnych zasobów materialnych;
§ brak współdziałania osoby lub rodziny w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, np. odrzucenie propozycji podjęcia określonej pracy;
§ dysproporcje stwierdzone przez pracownika socjalnego między udokumentowaną wysokością dochodów a sytuacja majątkową osoby lub rodziny;
§ odbywanie kary pozbawienia wolności albo tymczasowego aresztowania.
Zadania pomocy społecznej:
1) udzielanie świadczeń z pomocy społecznej;
2) praca socjalna;
3) prowadzenie i rozwój niezbędnej infrastruktury socjalnej;
4) analiza przyczyn postawania zapotrzebowania na świadczenia socjalne;
5) realizacja zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych;
6) rozwój nowych form pomocy społecznej.
Administrowanie pomocą społeczną należy do organów administracji publicznej, a na zasadzie współpracy także do organizacji społecznych, kościołów i związków wyznaniowych oraz osób fizycznych i prawnych.
ü Ustawa o pomocy społecznej rozdziela zadania z zakresu pomocy społecznej pomiędzy organy administracji samorządowej a organy administracji rządowej - zdecydowana większość tych zadań obciąża organy samorządu terytorialnego najniższego stopnia, czyli gminy.
Podział zadań z zakresu pomocy społecznej:
Ø zadania realizowane przez gminę:
- zadania własne gminy o charakterze obligatoryjnym, np. przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych i celowych;
- zadania własne gminy o charakterze fakultatywnym, np. prowadzenie i zapewnianie miejsc w domu pomocy społecznej;
- zadania realizowane przez gminę jako zlecone z zakresu administracji rządowej, np. wypłacanie zasiłków stałych z pomocy społecznej czy opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne;
Ø zadania realizowane przez powiat:
- zadania własne, np. organizowanie i prowadzenie ośrodków adopcyjno-opiekuńczych oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych dla dzieci i młodzieży;
- zadania zlecone, np. zadania związane z pomocą cudzoziemcom;
Ø zadania realizowane przez województwo (zadania z zakresu samorządu województwa):
- zadania o charakterze koordynacyjnym - samorząd województwa opracowuje założenia polityki społecznej na terytorium danego województwa;
Ø zadania realizowane przez wojewodę:
- zadania z zakresu administracji rządowej, np. sprawowanie nadzoru nad domami pomocy społecznej (ten nadzór polega na wydawaniu decyzji zezwalających na utworzenie takiego domu oraz prowadzenie rejestru domów pomocy społecznej).
Przynależność do zadań z zakresu pomocy społecznej do określonej kategorii decyduje o finansowaniu tych zadań:
· zadania własne są finansowane z dochodów własnych;
· zadania zlecone z zakresu administracji rządowej realizowane przez organy samorządu terytorialnego są finansowane ze środków budżetu państwa.
Zgodnie z ustawa o pomocy społecznej zadania z zakresu pomocy społecznej mogą być powierzone - to powierzenie może nastąpić w drodze konkursu ofert, a podstawę realizacji zadań stanowi umowa zawierana z odpowiednią strukturą administracji publicznej.
ü Formą realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej przez osoby prowadzące działalność jest prowadzenie domów pomocy społecznej.
1
acuaria89