Strugaccy A.B. - Przenicowany świat.pdf - Ksiazki, Opowiadania znanych Autorow - Duzo - vassylch

www.bookswarez.prv.pl

Autor - Strugaccy

Tytuł - Przenicowany świat

Część pierwsza

ROBINSON

Rozdział I

Maksym uchylił pokrywę włazu, wysunął się na zewnątrz i ostrożnie popatrzył w niebo. Niebo zwisało bardzo

nisko i było jakieś surowe, pozbawione tej przejrzystej lekkości, która pozwalała się domyślać bezmiaru

kosmosu i mnogości wypełniających go zaludnionych światów. To nie był nieboskłon, lecz prawdziwa biblijna

opoka, twarda, nieprzenikliwa i równomiernie fosforyzująca. Miejscowy Atlas musiał być nie lada siłaczem!

Maksym poszukał w zenicie dziury wybitej przez jego statek, ale dziury nie było. Były jedynie dwa wielkie

czarne kleksy, rozpływające się niczym dwie krople tuszu wpuszczone do wody. Maksym otworzył właz i

zeskoczył w wysoką trawę.

Powietrze było gęste i gorące. Pachniało kurzem, starym żelastwem, rozgniecionymi roślinami i życiem.

Pachniało też śmiercią, dawną i niepojętą. Trawa sięgała do pasa, w pobliżu ciemniały zarośla jakichś

krzewów i bezładnie sterczały smętne, pokrzywione drzewa. Było prawie widno, jak w księżycową noc na

Ziemi, ale bez księżycowych cieni i zamglonego księżycowego błękitu. Wszystko było szare, zakurzone i

płaskie. Statek stał na dnie ogromnej kotliny o łagodnych zboczach. Otaczający go teren wyraźnie się

wznosił ku nieostremu, rozmytemu horyzontowi. Maksym ze zdziwieniem stwierdził, że tuż obok płynęła

wielka i spokojna rzeka; płynęła na zachód.

Maksym obszedł statek wokoło, przesuwając palcami po jego zimnym, lekko wilgotnym boku. Znalazł ślady

uderzeń tam, gdzie się ich spodziewał. Głębokie wgniecenie pod pierścieniem indykacyjnym zjawiło się

wtedy, kiedy statek nagle podskoczył do góry i przechylił się na bok tak gwałtownie, że autopilot "stracił

głowę", i Maksym musiał pośpiesznie przejąć stery. Rozdarcie pancerza przy prawym wizjerze powstało

dziesięć sekund później, kiedy statek stanął dęba i zzezowaciał. Maksym znowu popatrzył w niebo.

Czarnych kleksów już prawie nie było widać. Atak meteorytowy w stratosferze. Prawdopodobieństwo: zero

całych, zero, zero... Ale przecież każde prawdopodobne wydarzenie musi wreszcie kiedyś nastąpić...

Maksym wsunął się do kabiny, przełączył sterowanie na samoremont, uruchomił autoanalizator i skierował

się ku rzece. Przygoda. Fakt. Ale co dla nas znaczą takie przygody. Nuda. W GOZ-ie - Grupie Otwartego

Zwiadu - nawet przygody są zrutynizowane. Atak meteorytowy, uszkodzenie ciała, atak promienisty, awaria

przy lądowaniu...

Wysoka, łamliwa trawa szeleściła i chrzęściła pod nogami. Z jękliwym brzęczeniem nadleciała chmara

jakichś komarów, pokręciła się koło twarzy i odleciała. Poważni, dorośli ludzie nie latają w Grupie Otwartego

Zwiadu. Dorośli, poważni ludzie mają swoje własne poważne, dorosłe sprawy i w dodatku wiedzą, że te

wszystkie obce planety są w gruncie rzeczy jednakowe i tak samo nużące. Jednostajnie nużące. Nużąco

jednostajne... Co innego, jeżeli się ma dwadzieścia lat, jeżeli właściwie niczego porządnie się nie umie i na

dobrą sprawę nie wie, co by się chciało umieć, jeżeli nie potrafi się cenić swego największego skarbu -

czasu, jeżeli dominantą dwudziestoletniej osobowości, tak samo jak dziesięć lat temu, pozostaje nie głowa,

lecz ręce i nogi; jeżeli, jeżeli, jeżeli... Wówczas proszę bardzo. Możesz wtedy wziąć katalog, otworzyć go na

dowolnej stronie, dotknąć palcem dowolnego wiersza i lecieć przed siebie, odkrywać planetę, nazywać ją

własnym imieniem, określać dane fizyczne, walczyć z potworami, gdy na takowe natrafisz, nawiązywać

kontakty - jeśli jest z kim, zabawiać się w Robinsona - jeśli nikogo nie znajdziesz... Nie znaczy to przy tym

wcale, że to wszystko zrobiłeś na darmo. Podziękują ci, powiedzą, że wniosłeś cenny wkład. Jakiś wybitny

specjalista zaprosi cię na szczegółową rozmowę... Uczniowie, zwłaszcza trójkowicze z młodszych klas, będą

na ciebie spoglądać z szacunkiem... Ale gdy spotkasz swojego nauczyciela, zapyta cię tylko: "Ciągle jeszcze

jesteś w GOZ-ie?" i zmieni temat rozmowy, a jego twarz będzie wyrażać smutek i poczucie winy, gdyż czuje

się odpowiedzialny za to, że nadal jesteś w GOZ-ie; ojciec zaś powie: "Hm..." i niepewnie zaproponuje ci

posadę laboranta, mama powie: "Maksiu, przecież ty zupełnie nieźle rysowałeś w dzieciństwie...", a Oleg:

"Jak długo można? Przestań się wreszcie wygłupiać!..."; Jenny natomiast: "Przedstawiam ci mojego męża". I

co najgorsze - wszyscy będą mieli rację, wszyscy - oprócz ciebie. A ty wrócisz do centrali GOZ-u i starając

się nie patrzyć na dwóch takich samych półgłówków szperających w katalogach przy sąsiednim regale

weźmiesz kolejny tom, otworzysz go na pierwszej z brzegu stronicy i tkniesz palcem...

Maksym stanął na skraju urwiska i obejrzał się. Poza nim poruszała się, prostowała przydeptana trawa,

koślawe drzewa czerniały na tle nieba i świecił malutki krążek otwartego włazu. Wszystko wyglądało bardzo

powszednio. No, dobrze - powiedział do siebie. - Od każdego według jego możliwości. Dobrze byłoby

znaleźć cywilizację. Potężną, starożytną, mądrą i w dodatku ludzką...

Zszedł ku rzece.

Rzeka była istotnie wielka, powolna i gołym okiem było widać, jak opadała ze wschodu i wznosiła się ku

zachodowi. (Refrakcja musi tu być potworna...) Było też widać, że drugi brzeg jest łagodny i porośnięty

trzciną, a o kilometr w górę rzeki sterczą z wody jakieś słupy, krzywe belki i poskręcane kratownice, kosmate

od pnączy. Cywilizacja - pomyślał Maksym bez szczególnego podniecenia. Dokoła wyczuwał wiele żelaza i

jeszcze coś nieprzyjemnego, dusznego, a kiedy zaczerpnął garść wody, zrozumiał, że to radioaktywność,

dosyć silna i zjadliwa. Rzeka niosła substancje promieniotwórcze i Maksym pojął, że z tej cywilizacji będzie

niewiele pożytku, że z kontaktami lepiej w ogóle nie zaczynać, tylko zrobić standardowe analizy, ze dwa razy

chyłkiem oblecieć planetę wzdłuż równika i zbierać się do powrotu. Na Ziemi przekazać materiały

zasępionym panom ze Służby Bezpieczeństwa Galaktycznego, którzy już wiele rzeczy w swoim życiu

widzieli, a samemu jak najszybciej zapomnieć o wszystkim.

Strzepnął z obrzydzeniem palcami i wytarł je o piasek. Potem przykucnął i zamyślił się. Próbował wyobrazić

sobie mieszkańców tej z pewnością niezbyt szczęśliwej planety. Gdzieś za lasami było miasto, z pewnością

niezbyt piękne, brudne fabryki zanieczyszczające rzeki radioaktywnymi pomyjami, brzydkie cudaczne domy

pod żelaznymi dachami. Dużo ścian, mało okien, brudne szczeliny pomiędzy domami zawalone odpadkami i

truchłami zwierząt domowych, głęboka fosa wokół miasta i zwodzone mosty... Chociaż nie, to wszystko było

przed fabrykami... No i ludzie. Spróbował wyobrazić sobie tych ludzi, ale nie zdołał. Wiedział tylko, że noszą

bardzo dużo odzieży, że są po prostu zapakowani w grubą, szorstką tkaninę, a wysokie białe kołnierze

obcierają im szyje. Potem zobaczył ślad na piasku.

Ślady bosych nóg. Ktoś zlazł z urwiska i wszedł do rzeki. Ktoś o wielkich szerokich stopach, ciężki,

krzywonogi i niezręczny. Niewątpliwie humanoid, ale u nóg miał po sześć palców. Postękując i sapiąc spełzł

z urwiska, przekuśtykał po piasku, zanurzył się z pluskiem w radioaktywnej wodzie, parskając popłynął na

drugi brzeg i ukrył się w trzcinach.

Jaskrawoniebieski błysk rozświetlił wszystko dokoła niczym uderzenie błyskawicy i natychmiast nad

urwiskiem zahuczało, zasyczało, zatrzeszczało. Maksym zerwał się na równe nogi. Z urwiska sypała się

sucha ziemia, coś z niebezpiecznym świstem przemknęło po niebie i upadło pośrodku rzeki, wznosząc

fontannę wody pół na pół z białą parą. Maksym zaczął biec pod górę. Wiedział już, co się stało, nie rozumiał

jedynie, dlaczego, nie zdziwił się więc, kiedy w miejscu, gdzie dopiero co stał statek, zobaczył kłębiący się

słup rozżarzonego dymu, który niczym gigantyczny korkociąg wwiercał się w fosforyzującą opokę nieba.

Statek pękł, ceramitowy pancerz jarzył się fioletowo, wesoło paliła się trawa, płonęły krzewy i dymne ogniki

przebiegały po koślawych drzewach. Wściekłe gorąco biło w twarz, więc Maksym osłonił ją dłonią i zaczął

się cofać wzdłuż urwiska, najpierw o krok, potem jeszcze o jeden, a później jeszcze i jeszcze. Cofał się nie

odrywając łzawiących oczu od tej wspaniałej pochodni sypiącej purpurowymi i zielonymi iskrami, od tego

niespodziewanego wulkanu, od bezsensownego szaleństwa rozpasanej energii.

Niby dlaczego nie? - pomyślał w rozterce. Zjawiła się wielka małpa, zobaczyła, że mnie nie ma, wlazła do

środka, podniosła pokład, sam co prawda nie wiem, jak to się robi, ale ona się domyśliła, widać te

sześciopalczaste małpy są bardzo zmyślne - uniosła więc pokład... Co tam u diabła jest pod pokładem?!

Słowem, znalazła akumulatory, chwyciła wielki kamień, co najmniej trzytonowy, zamachnęła się i trach!...

Potężny musiał być małpiszon... Wykończyła mój statek swoimi brukowcami; dwa razy w stratosferze, no i

teraz... Zadziwiająca historia... Nic podobnego zdaje się do tej pory nie było... A co ja właściwie mam teraz

robić? W centrali oczywiście wkrótce się zorientują, że coś tu nie jest w porządku, ale na pewno nie

pomyślą, że statek przepadł, a pilot ocalał... Co teraz będzie?

Obrócił się plecami do pożaru i poszedł, gdzie oczy poniosą. Pomaszerował szybkim krokiem wzdłuż rzeki.

Wszystko dokoła było zabarwione na czerwono, a w przodzie miotał się na trawie jego cień. Z prawej strony

zaczynał się las, rzadki i cuchnący zgnilizną. Trawa zrobiła się miękka i wilgotna. Dwa wielkie nocne ptaki

poderwały się z hałasem spod jego nóg i nisko nad wodą pociągnęły na drugi brzeg. Pomyślał przelotnie, że

ogień może go dopędzić i wtedy będzie musiał uciekać wpław, a to nie będzie przyjemne; czerwone światło

nagle pociemniało i zaraz potem zupełnie zgasło. Zrozumiał wtedy, że urządzenia gaśnicze spełniły swój

obowiązek z właściwą im solidnością. Wyobraził sobie nadtopione butle sterczące wśród płonących zgliszcz

rzygające ciężkimi kłębami pirogafów...

Spokojnie - pomyślał. Najważniejsze to nie tracić głowy. Mam czas. Właściwie mam masę czasu. Mogą

mnie szukać w nieskończoność: statku nie ma, więc znaleźć mnie niepodobna. Zresztą dopóki nie

zrozumieją, co się stało, zanim ostatecznie się nie przekonają, póki nie będą całkowicie pewni, mamie

niczego nie powiedzą... A ja tymczasem coś wymyślę...

Minął niewielkie, chłodne grzęzawisko, przedarł się przez krzaki i znalazł się na drodze, na starej, popękanej

betonowej szosie niknącej w lesie. Podszedł do skraju urwiska stąpając po betonowych płytach i zobaczył

kratownicę do połowy pogrążoną w wodzie, po drugiej zaś stronie rzeki przedłużenie drogi ledwie widoczne

pod świecącym niebem. Przypuszczalnie był tu kiedyś most i przypuszczalnie ten most komuś bardzo

przeszkadzał, tak bardzo, że go zwalił do wody. Maksym siadł na krawędzi urwiska, spuścił nogi i zaczął

rozmyślać:

Najważniejsze znalazłem. Oto mam przed sobą drogę. Złą, toporną i w dodatku bardzo starą, ale w każdym

razie drogę, a na wszystkich zamieszkanych planetach drogi prowadzą ku tym, którzy je zbudowali. Czego

mi brak? Głodny nie jestem. To znaczy chętnie bym coś zjadł, ale to sprawka zamierzchłych instynktów,

które zaraz stłumimy. Pić mi się zachce nie prędzej niż po upływie doby. Powietrza jest pod dostatkiem,

choć prawdę mówiąc wolałbym, żeby w atmosferze było mniej dwutlenku węgla i promieniotwórczego brudu.

Niczego przyziemnego więc nie potrzebuję. Potrzebuję natomiast niewielkiego, szczerze mówiąc

prymitywnego nadajnika zeroprzestrzennego ze spiralną emisją. Co może być prostszego od prymitywnego

nadajnika zeroprzestrzennego? Jedynie prymitywny zeroprzestrzenny akumulator...

Zmrużył oczy i pod czaszką natychmiast pojawił się dokładny schemat nadajnika pracującego na

pomiennikach pozytronowych. Gdyby miał odpowiednie części, zmontowałby go raz-dwa, nie otwierając

nawet oczu. Kilkakrotnie przeprowadził w myśli tę operację, lecz kiedy otworzył oczy - nadajnika nadal nie

było. Nie było w ogóle niczego. Robinson - pomyślał z niejakim dreszczykiem. Maksym Cruzoe. Masz ci los -

oprócz szortów bez kieszeni i trampek na nogach - niczego nie mam. Ale za to moja "wyspa" jest

zaludniona... A jeżeli wyspa jest zamieszkana, to zawsze pozostaje nadzieja na zdobycie prymitywnego

nadajnika zeroprzestrzennego. Usilnie myślał o nadajniku, ale nie bardzo mu to wychodziło. Ciągle miał

przed oczyma mamę, kiedy jej oświadczono: "Pani syn zaginął bez wieści", widział wyraz jej twarzy i widział

ojca bezradnie pocierającego policzki, czuł, jak im jest źle i pusto... Nie - powiedział sobie. -- - O tym myśleć

nie wolno. Wszystko jedno o czym, tylko nie o tym, bo inaczej niczego nie osiągnę. Rozkazuję i zabraniam.

Rozkazuję nie myśleć i zabraniam myśleć. Kropka. - Podniósł się i poszedł przed siebie.

Las, początkowo rzadki i nieśmiały, stopniowo nabierał odwagi i coraz bliżej podchodził do szosy. Niektóre

bezczelne młode drzewka rozłupały beton i rosły bezpośrednio na jezdni. Najwidoczniej droga miała dobre

kilkadziesiąt lat, a w każdym razie od dziesiątków lat nikt z niej nie korzystał. Las po obu stronach gęstniał,

stawał się coraz wyższy i zwarty. Gdzieniegdzie gałęzie drzew przeplatały się nad głową. Zrobiło się ciemno.

Z gąszczu to z lewej, to z prawej dobiegały gardłowe odgłosy. Coś tam szeleściło, poruszało się, tupało. Raz

nawet o jakieś dwadzieścia metrów przed nim coś krępego, ciemnego chyłkiem przebiegło drogę. Brzęczały

komary. Maksymowi nagle przyszło do głowy, że okolica jest do tego stopnia zaniedbana i dzika, że ludzi w

pobliżu może nie być, i że trzeba będzie do nich wędrować nawet kilka dni. Zamierzchłe instynkty

przebudziły się znów i dały znać o sobie, ale Maksym czuł wokół siebie bardzo dużo żywego mięsa i

wiedział, że z głodu nie zginie. Wiedział również, iż to wszystko będzie z pewnością niesmaczne, natomiast

polowanie może okazać się interesujące. Ponieważ o sprawie najważniejszej zabronił sobie myśleć, zaczął

wspominać, jak to oni z Peterem i gajowym Adolfem łowili zwierzynę. Polowali gołymi rękami, chytrość

przeciw chytrości, rozum przeciw instynktowi, siła przeciwko sile. Trzy doby bez przerwy gnać jelenia przez

wiatrołomy, dopędzić, chwycić za rogi i powalić na ziemię... Jeleni tu zresztą pewnie nie ma, ale nie było

wątpliwości, że tutejsza dziczyzna jest jadalna: wystarczyło się zamyślić, odprężyć, a już komarzyska

zaczynały kąsać jak wściekłe... To znaczy, że na tej planecie śmierć głodowa nie grozi. Nieźle byłoby

zabłądzić i spędzić ze dwa latka na włóczędze po lasach. Poszukałby sobie człowiek kolegi - jakiegoś wilka

albo innego niedźwiedzia - chodziłby sobie z nim na łowy, rozmawiał... W końcu by się to naturalnie

znudziło, zresztą nie wygląda wcale na to, aby po tutejszych lasach można było z przyjemnością wędrować:

tak wiele żelastwa poniewiera się dokoła, że aż nie ma czym oddychać... No i oczywiście trzeba najpierw

zmontować nadajnik zeroprzestrzenny...

Zatrzymał się i zaczął nasłuchiwać. Gdzieś w głębi chaszczy rozległ się monotonny głuchy łoskot. Maksym

uprzytomnił sobie, że już dawno słyszał ten hałas, ale dopiero teraz zwrócił nań uwagę. To nie było zwierzę

ani wodospad, to był mechanizm, jakaś barbarzyńska maszyna. Machina chrypiała, porykiwała, zgrzytała

metalem i rozsiewała nieprzyjemne, rdzawe wonie. I się zbliżała.

Maksym pochylił się i wzdłuż pobocza bezszelestnie pobiegł jej naprzeciw. Nagle gwałtownie się zatrzymał.

Z rozpędu o mało nie wskoczył na skrzyżowanie. Drogę pod kątem prostym przecinała inna szosa. Bardzo

brudna, przeorana obskurnymi koleinami, pokryta sterczącymi odłamkami betonowej nawierzchni i bardzo,

ale to bardzo radioaktywna. Maksym przykucnął i spojrzał w lewo. Łoskot silnika i metaliczne zgrzyty

dobiegały stamtąd. Grunt pod nogami zaczął wibrować. Maszyna się zbliżała.

Chwilę później pokazała się. Była nieprzyzwoicie wielka, gorąca, smrodliwa, cała z nitowanego metalu.

Potwornymi gąsienicami oblepionymi błotem miażdżyła drogę i nie mknęła, nie toczyła się, lecz parła do

przodu brzęcząc obluzowanymi blachami. Garbaty niechlujny stwór nafaszerowany surowym plutonem pół

na pół z lantanowcami, tępy, groźny, bezradny i niebezpieczny minął skrzyżowanie i parł dalej chrzęszcząc i

zgrzytając rozgniatanym betonem. Pozostawił za sobą chmurę rozpalonej duszności, skrył się w lesie i

ciągle ryczał, wiercił się, porykiwał, aż wreszcie ucichł w oddali.

Maksym złapał oddech i odpędził komary. Był wstrząśnięty. Nigdy w życiu nie widział niczego równie

idiotycznego i żałosnego. Taak - pomyślał sobie. Promienników pozytronowych tu się nie zdobędzie.

Popatrzył na ślady potwora i zauważył nagle, że poprzeczna szosa nie jest zwyczajną drogą, lecz przesieką,

wąską szczeliną w lesie. Drzewa nie przysłaniały nieba jak na pierwszej drodze. Może go dopędzić? -

pomyślał. Zatrzymać, wygasić kocioł... Wsłuchał się. W lesie rozległ się łomot i trzask. Potwór tarzał się w

gąszczu, jak hipopotam w bagnie. Później łoskot silnika znów się zaczął przybliżać. Potwór wracał. Znów

sapanie, ryk, fala smrodu, jazgot i pobrzękiwanie i oto machina mija skrzyżowanie i prze tam, skąd dopiero

co przyszła... Nie - powiedział Maksym. - Nie chcę z nią zaczynać. Nie lubię złych zwierząt i barbarzyńskich

automatów... Poczekał, aż potwór zniknie, wyszedł z krzaków, rozpędził się i jednym susem przesadził

skażone skrzyżowanie.

Przez jakiś czas szedł bardzo szybko i głęboko oddychał uwalniając płuca od wyziewów żelaznego

hipopotama. Potem znów powrócił do kroku marszowego. Myślał o tym, co zobaczył w ciągu dwóch

pierwszych godzin pobytu na swojej zaludnionej wyspie i próbował połączyć w jedną logicznie spójną całość

wszystkie sprzeczne i przypadkowe obserwacje. Ale było to ponad jego siły. Ten świat wydawał się bajkowy,

a nie rzeczywisty. Bajeczny był ten las zapchany starym żelastwem, bajkowe istoty gaworzyły w nim niemal

ludzkimi głosami; stara, nie używana droga - niczym w baśni prowadziła do zaczarowanego zamku i

niewidzialni, źli czarownicy starali się przeszkadzać człowiekowi, który trafił w te okolice. Na dalekich

rubieżach obrzucili go meteorytami, a kiedy to nic nie dało - spalili statek, schwytali w pułapkę i poszczuli

żelaznym smokiem. Smok okazał się jednak zbyt stary i głupi, czarownicy już pewnie spostrzegli swoje

potknięcie i teraz szykują coś nowocześniejszego...

--- Słuchajcie - powiedział do nich Maksym. - Ja przecież nie mam zamiaru odczarowywać waszych zamków

i budzić waszych śpiących królewien, chciałbym tylko zobaczyć się z którymś z was, wystarczająco

potężnym, aby potrafił wyczarować mi promienniki pozytronowe...

Ale źli czarownicy nie chcieli o niczym słyszeć. Najpierw ułożyli w poprzek szosy ogromne zmurszałe

drzewo, później zniszczyli betonową nawierzchnię, wykopali w ziemi ogromny dół i napełnili go

promieniotwórczym błockiem, a kiedy i to nie pomogło, kiedy komary nie miały już siły kąsać, wtedy, już nad

ranem, wypuścili z lasu zimną, złą mgłę. We mgle Maksymowi zrobiło się chłodno, więc zaczął biec dla

rozgrzewki. Mgła była lepka, oleista, zalatywała mokrym metalem i zgnilizną. Wkrótce jednak zapachniało

dymem i Maksym zrozumiał, że gdzieś w pobliżu płonie żywy ogień.

Wstawał świt i niebo zajaśniało już poranną szarością, kiedy zobaczył - w bok od drogi - ognisko i niską,

kamienną budowlę, starą i porośniętą mchem, z zapadniętym dachem i pustymi, czarnymi oknami. Tubylców

nie było widać, ale Maksym czuł, że są gdzieś w pobliżu, że niedawno tu byli i że prawdopodobnie wkrótce

wrócą. Skręcił z szosy, przeskoczył przydrożny rów i zapadając się po kostki w gnijących liściach podszedł

do ogniska.

Ognisko powitało go dobrym, pierwotnym ciepłem, przyjemnie łechcącym atawistyczne instynkty. Tu

wszystko było zwyczajne. Można było nie witając się z nikim przykucnąć, wyciągnąć ręce nad ogniem i

czekać w milczeniu, aż gospodarz tak samo bez słowa poda gorący kęs i gorący kubek. Gospodarza

wprawdzie nie było, ale nad ogniem wisiał okopcony kociołek z ostro pachnącą strawą, a trochę dalej

poniewierały się dwie kapoty z grubej tkaniny, brudny, opróżniony do połowy worek z szelkami, ogromne

kubki z pogniecionej blachy i jeszcze jakieś inne żelazne przedmioty o niejasnym przeznaczeniu.

Maksym usiadł przy ognisku i ogrzał się patrząc w płomienie. Następnie wstał i wszedł do domu. Właściwie z

całego domu pozostał jedynie kamienny zrąb. Przez połamane belki nad głową prześwitywało poranne

słońce, na zgniłe deski podłogi strach było wejść, a po kątach rosły kępki malinowych grzybów. Grzyby były

w zasadzie trujące, ale jeśli się je dobrze podpiecze, będzie je można bez obawy zjeść. Zresztą myśl o

jedzeniu natychmiast zniknęła, kiedy Maksym dojrzał w półmroku pod ścianą czyjeś kości przemieszane z

wypłowiałymi łachmanami. Zrobiło mu się nieprzyjemnie, odwrócił się, zszedł po zrujnowanych schodkach,

złożył dłonie w trąbkę i wrzasnął na całe gardło: - Hop, hop, hop, sześciopalczaści! - Echo prawie

natychmiast ugrzęzło we mgle pomiędzy drzewami. Nikt nie odpowiedział, tylko jakieś ptaszki nad głową

zapiszczały zdenerwowanymi głosikami.

Maksym wrócił do ogniska, podrzucił parę gałązek do ognia i zajrzał do kociołka. Polewka kipiała. Rozejrzał

się wokoło, znalazł coś w rodzaju łyżki, powąchał ją, wytarł trawą i znów powąchał... Potem ostrożnie zebrał

szarawe szumowiny i strząsnął je na węgle. Zamieszał zupę, zaczerpnął z brzegu, podmuchał i spróbował.

Okazała się całkiem niezła, coś w rodzaju polewki z wątroby tachorga, tylko bardziej ostra w smaku.

Maksym odłożył łyżkę, pieczołowicie, obiema rękami zdjął kociołek z ognia i postawił na trawie. Potem znów

się rozejrzał i powiedział głośno: - Śniadanie gotowe! - Nie opuszczało go wrażenie, że gospodarze są

gdzieś tuż obok, ale widział jedynie nieruchome, mokre od mgły krzewy i czarne, poskręcane pnie drzew.

Słyszał zaś tylko potrzaskiwanie ognia i pracowite ptasie nawoływania. - No dobrze - powiedział na głos. -

Róbcie, jak chcecie, a ja nawiązuję kontakt. - Bardzo szybko zasmakował w tej strawie. Czy to łyżka była

zbyt wielka, czy też odwieczne instynkty wzięły górę, w każdym razie ani się spostrzegł, jak wychłeptał

trzecią część kociołka. Wówczas odsunął się z żalem od niego, usiadł, starannie wytarł łyżkę, ale nie

wytrzymał i jeszcze raz zaczerpnął z samego dna tych apetycznych, rozpływających się w ustach

brunatnych grudek przypominających trepangi, odsunął się zupełnie, znów wytarł łyżkę i położył ją w

poprzek kociołka.

Wstał, zebrał kilka cienkich witek i wszedł do budynku. Ostrożnie stąpając po spróchniałych deskach i

starając się nie patrzeć na szczątki pod ścianą zaczął zbierać grzyby. Wybierał najbardziej jędrne malinowe

główki i nawlekał je na gałązkę. Warto by was posolić - myślał - posypać odrobiną pieprzu, ale to nic, dla

pierwszego kontaktu i tak się nadacie. Zawiesimy was nad ogniskiem, wszystkie trucizny z was wyparują i

będziecie smaczniutkie, że palce lizać... Staniecie się moim pierwszym wkładem w kulturę tej planety,

drugim zaś będą promienniki pozytronowe...

Nagle w domu zrobiło się odrobinę ciemniej i Maksym od razu wyczuł, że ktoś na niego patrzy. Chciał się

natychmiast odwrócić, ale się opanował, policzył do dziesięciu, wolno się wyprostował i z przygotowanym

zawczasu uśmiechem obrócił głowę.

Z okna patrzyła nań długa, ciemna twarz z wielkimi ponurymi oczami i smętnie opuszczonymi kącikami

warg. Patrzyła bez żadnego zainteresowania, bez wrogości i bez zadowolenia, patrzyła nie na człowieka z

innego świata, lecz jakby na nieposłuszne zwierzę domowe, które znów wlazło, gdzie nie należy. Przez kilka

chwil patrzyli na siebie i Maksym czuł, jak smętek promieniujący z tej twarzy wypełnia dom, zatapia las i całą

planetę, cały otaczający świat i że wszystko dokoła staje się nagle szare i płaczliwe; że wszystko już było i

będzie jeszcze wiele razy, że nie ma żadnej nadziei na wybawienie z tej szarej i płaczliwej nudy. Potem w

domu zrobiło się jeszcze ciemniej i Maksym odwrócił się ku drzwiom.

Stał w nich krępy człowiek całkowicie obrośnięty rudym włosem. Ubrany był w brzydki kraciasty kombinezon

i swymi szerokimi barami zagradzał całe przejście. Spomiędzy bujnego rudego zarostu spoglądały na

Maksyma kłujące niebieskie oczka, bardzo twarde, bardzo złe, a jednak jakieś wesołe; może zresztą tylko

przez kontrast z płynącą od okna rozpaczliwą melancholią. Ten włochacz najwidoczniej też nie pierwszy raz

widział przybyszów z innych światów, a w dodatku zwykł był postępować z tymi uprzykrzonymi gośćmi ostro,

szybko i zdecydowanie, bez różnych tam kontaktów i tym podobnych niepotrzebnych komplikacji. Z szyi

zwisała mu na skórzanym pasie gruba metalowa rura o nader złowieszczym wyglądzie. Otwór tego

narzędzia był skierowany prosto w żołądek Maksyma. Od razu było widać, że nigdy nie słyszał ani o

najwyższej wartości, jaką jest życie ludzkie, ani o Deklaracji Praw Człowieka, ani o innych podobnie

wspaniałych wynalazkach najwyższego humanizmu, ani też o humanizmie jako takim, gdyby zaś ktoś mu o

tych rzeczach opowiedział - z pewnością by nie uwierzył.

Maksym nie miał jednak wyboru. Wyciągnął przed siebie witkę z nawleczonymi grzybami, uśmiechnął się

jeszcze szerzej i powiedział z przesadną artykulacją: "Pokój! Przyjaźń!" Ponury osobnik zza okna

zareagował na to hasło długim bełkotliwym zdaniem, po czym opuścił rejon kontaktu i sądząc z

dobiegających z zewnątrz odgłosów zaczął podrzucać suche gałęzie do ogniska. Skołtuniona ruda broda

niebieskookiego zaczęła się poruszać i z miedzianych kołtunów posypały się jazgotliwe, porykujące dźwięki

przypominające Maksymowi do złudzenia hałas żelaznego smoka na skrzyżowaniu.

--- Tak! - powiedział Maksym energicznie kiwając głową. - Ziemia! Kosmos! --- Wskazał gałązką na zenit i

rudobrody posłusznie spojrzał na zrujnowany strop. - Maksym! - kontynuował Maksym dotykając palcem

własnej piersi. -- - Mak-sym! Nazywam się Maksym! - Aby nie było żadnych wątpliwości, walnął się w pierś

niczym rozwścieczony goryl. - Maksym!

--- Machch-ssym! - wrzasnął rudobrody z dziwnym akcentem.

Nie spuszczając oczu z Maksyma wystrzelił przez ramię serię zgrzytających, jazgotliwych dźwięków, w

których kilkakroć powtórzyło się słowo "Mach-sym", w odpowiedzi na co niewidzialny smętny osobnik zaczął

wydawać przerażająco płaczliwe dźwięki. Rudobrody wytrzeszczył niebieskie oczy, rozwarł żółtozębą

paszczękę i zarechotał jak szalony. Najwidoczniej coś go bardzo rozbawiło. Gdy się już do woli naśmiał,

wytarł oczy wolną ręką, opuścił swoją śmiercionośną broń i dał Maksymowi nie pozostawiający wątpliwości

znak głową: "No, wychodź!"

Maksym posłuchał, wyszedł na ganek i znowu wyciągnął ku rudobrodemu witkę z grzybami. Rudobrody

wziął gałązkę, zaczął obracać na wszystkie strony, powąchał i wyrzucił.

--- O, nie! - sprzeciwił się Maksym. - Jeszcze będziecie palce lizać...

Pochylił się i podniósł gałązkę. Rudobrody się nie sprzeciwiał. Klepnął Maksyma po plecach, pchnął ku

ognisku, nacisnął ramię, posadził i zaczął coś tłumaczyć. Ale Maksym nie słuchał. Patrzył na ponuraka, który

siedział po drugiej stronie ognia i suszył jakąś wielką, brudną szmatę. Jedną nogę miał bosą. Bez przerwy

poruszał palcami i tych palców miał pięć. Pięć, a wcale nie sześć.

Rozdział II

Gaj siedząc na brzeżku ławki pod oknem polerował mankietem godło na berecie i patrzył, jak kapral

Waribobu wypisuje mu dokumenty podróżne. Kapral trzymał głowę przechyloną na bok, oczy wytrzeszczył,

lewą rękę położył na stole przytrzymując blankiet z czerwoną obwódką, prawą zaś bez pośpiechu stawiał

kaligraficznie litery. Nieźle mu to wychodzi - myślał Gaj z niejaką zazdrością. Stary zatramenciały pryk:

dwadzieścia lat w legionie i ciągle gryzipiórek. Patrzcie go, jak to gały wytrzeszcza... Zaraz jeszcze i jęzor

wywali... Duma brygady... Nie mówiłem... Język też ma upaprany atramentem. Bywaj zdrów, Waribobu, ty

stary kałamarzu, więcej się już nie zobaczymy. W ogóle to jakoś smutno mu stąd odjeżdżać: chłopaki się

nieźle dobrały, panowie oficerowie też, no i sama służba pożyteczna, honorowa... Gaj pociągnął nosem i

wyjrzał przez okno.

Za oknem wiatr niósł biały kurz po szerokiej, gładkiej ulicy bez chodników, wyłożonej starymi sześciokątnymi

płytami; bielały ściany długich, jednakowych domów administracji i personelu inżynieryjnego; ulicą szła,

osłaniając się przed kurzem i przytrzymując spódniczkę, pani Idoja, dama pulchna i reprezentacyjna, mężna

kobieta, która nie zawahała się podążyć wraz z dziećmi za panem brygadierem w te niebezpieczne okolice.

Wartownik przed budynkiem komendantury, nowicjusz w sztywnym prochowcu i berecie naciągniętym na

uszy, poderwał się przed nią na baczność. Potem przejechały dwie ciężarówki z katorżnikami. Pewnie na

szczepienia... Racja, w łeb go, niech się nie rozgląda: to nie wycieczka...

--- Jak ty się właściwie piszesz? - zapytał Waribobu. - Gaal? Czy może zwyczajnie Gal?

--- Nie, panie kapralu - powiedział Gaj. - Nazywam się Gaal.

--- Szkoda - powiedział Waribobu, ssąc w zadumie obsadkę. - Gdyby było można "Gal", jak raz by się

zmieściło w linijce...

Pisz, pisz, gryzipiórku - pomyślał Gaj. - Nie ma co linijek oszczędzać. I to się nazywa kapral... Guziki

zaśniedziałe, ładny mi kapral. Masz dwie blachy, a strzelać porządnie się nie nauczyłeś, przecież wszyscy o

Strugaccy A.B. - Przenicowany świat.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: