księga przychodów i rozchodów.pdf

INFOR LEX Księgowość

Strona 1 z 53

Prawo Przedsiębiorcy 38/2008 z 14.10.2008, str. 5

Księga przychodów i rozchodów

Kto jest zobowiązany do prowadzenia księgi przychodów i rozchodów? Jak wypełniać poszczególne

kolumny księgi? Jakie są wymagane inne ewidencje przy prowadzeniu księgi?

Podatkowa księga przychodów i rozchodów (w skrócie p.k.p.r.) jest to ewidencja podatkowa, którą są zobowiązani

prowadzić osoby fizyczne osiągające przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, gdy dla tego rodzaju

przychodów wybrali opodatkowanie na zasadach ogólnych albo w formie podatku liniowego.

Obowiązek prowadzenia księgi nie dotyczy więc przedsiębiorców, którzy wybrali opodatkowanie przychodów z

działalności gospodarczej w innych formach, tj. ryczałtu ewidencjonowanego albo karty podatkowej. Księgi

przychodów i rozchodów nie są zobowiązani prowadzić również przedsiębiorcy, którzy prowadzą księgi rachunkowe

(handlowe). W 2009 r. księgi rachunkowe będą miały obowiązek prowadzić te osoby fizyczne oraz spółki cywilne,

jawne i partnerskie osoby fizyczne, których przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji

finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosą co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro.

Limit ten został zwiększony na podstawie ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz.U. Nr 144, poz. 900), która

weszła w życie 22 sierpnia 2008 r. Obowiązek prowadzenia księgi mają również osoby fizyczne będące wspólnikami

spółki cywilnej, jawnej i partnerskiej. Podatnikiem podatku dochodowego nie jest spółka, tylko poszczególni

wspólnicy, mimo to prowadzi się jedną księgę przychodów i rozchodów dla całej spółki, a nie odrębnie dla

wspólników.

Wymienione wyżej podmioty są zobowiązane do prowadzenia księgi składającej się z 16 kolumn. Istnieje również

uproszczony wzór księgi. Składa się ona tylko z 6 kolumn. Mogą ją jednak prowadzić tylko rolnicy prowadzący

działalność gospodarczą, pod warunkiem że wykonują tę działalność osobiście lub tylko z udziałem członków

rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, nie zatrudniają innych osób, a łączny przychód z

działalności gospodarczej nie przekracza 10 000 zł w roku podatkowym.

Obowiązku prowadzenia księgi nie ma również osoba, która osiąga dochody z najmu i opodatkowuje je na zasadach

ogólnych, a nie jest przedsiębiorcą.

Przykład

Pan Andrzej osiąga przychody z działalności gospodarczej prowadzonej jednoosobowo jako firma „X”

zakład mechaniki pojazdowej, oraz z działalności gospodarczej prowadzonej jako wspólnik spółki jawnej

„Y” sklep z częściami samochodowymi. Ponadto pan Andrzej osiąga przychody z wynajmu lokali

mieszkalnych prowadzonego poza działalnością gospodarczą. Dochody z wynajmu opodatkowuje na

zasadach ogólnych (skala podatkowa), natomiast dochody z działalności gospodarczej podatkiem

liniowym.

Pan Andrzej nie ma obowiązku prowadzenia księgi dla dochodów osiąganych z najmu. Musi ją

prowadzić dla firmy „X” oraz odrębnie dla spółki „Y” (jedna księga dla wszystkich wspólników).

Termin dokonywania zapisów

Zapisów w księdze przychodów i rozchodów należy dokonywać co do zasady na bieżąco, raz dziennie po

zakończeniu dnia, nie później niż przed rozpoczęciem działalności w następnym dniu.

Podatnik może też dokonywać zapisów w porządku chronologicznym w terminie do 20 dnia każdego miesiąca za

miesiąc poprzedni, jeśli:

http://ksiegowosc.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,ko,I01.2008.038.000000500,Ksieg...

20110630

INFOR LEX Księgowość

Strona 2 z 53

w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej prowadzi ewidencję sprzedaży bezrachunkowej; obowiązek

prowadzenia tego rodzaju ewidencji nie dotyczy podatników dokonujących sprzedaży udokumentowanej wyłącznie

fakturami w rozumieniu rozporządzenia w sprawie p.k.p.r., czyli fakturami VAT, rachunkami, fakturami

korygującymi;

księga jest prowadzona przez biuro rachunkowe.

Podatnik może dokonywać zapisów w powyższym terminie (tj. do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni)

również wtedy, gdy nie prowadzi ewidencji sprzedaży, ale ewidencjonuje ją za pomocą kasy fiskalnej albo dokonuje

sprzedaży udokumentowanej wyłącznie fakturami. Należy zauważyć, że rozporządzenie w sprawie prowadzenia

p.k.p.r. przez pojęcie „faktura” rozumie nie tylko fakturę VAT, ale także m.in. rachunek.

Przykład

Pani Agata wykonuje usługi tłumaczenia i redagowania tekstów. Korzysta ze zwolnienia od VAT ze

względu na wielkość obrotów. Jest opodatkowana podatkiem liniowym. Wykonanie każdej usługi

potwierdza wystawieniem rachunku. Nie występuje więc u niej sprzedaż bezrachunkowa, którą

musiałaby ujmować w ewidencji sprzedaży. Pani Agata może zatem, mimo braku tej ewidencji,

dokonywać zapisów w księdze w terminie do 20 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni.

Oprócz terminu, w jakim należy dokonać zapisów w księdze, należy zwracać uwagę, pod jaką datą są ujmowane

poszczególne zdarzenia gospodarcze. Zasady regulujące te zagadnienia zostały określone w przepisach ustawy o

podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przychody należy ujmować w dacie, która zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

jest uznawana za moment powstania przychodu. Co do zasady, momentem powstania przychodu jest dzień

wydania towaru, wykonania usługi, nie późniejszy niż dzień:

wystawienia faktury albo

uregulowania należności.

Koszty uzyskania przychodów należy ujmować w księdze w różnych datach, w zależności od rodzaju kosztu.

Zakup towarów handlowych oraz materiałów podstawowych należy ujmować w księdze pod datą ich

otrzymania, najpóźniej przed przekazaniem do magazynu, przerobu lub sprzedaży. Koszty takie jak

wynagrodzenia dla pracowników, składki na ubezpieczenie społeczne w części pokrywanej przez

pracodawcę, trzeba ujmować pod datą faktycznego poniesienia tych wydatków, czyli wypłaty lub postawienia do

dyspozycji.

Koszty zaliczane do pozostałych wydatków (które należy ujmować w kolumnie 13 księgi) podatnik powinien

rozliczyć w zależności od wybranej przez siebie metody księgowania kosztów. Podatnik ma do wyboru rozliczanie

kosztów według metody kasowej (uproszczonej) albo według metody memoriałowej:

metoda kasowa polega na uwzględnianiu kosztów w dacie ich ponoszenia, tj. w dacie wystawienia

dokumentu księgowego;

metoda memoriałowa wymaga rozróżniania kosztów bezpośrednio i pośrednio związanych z osiąganym

przychodem. Podatnik stosujący tę metodę powinien ujmować koszty bezpośrednie w okresie, w którym powstają

odpowiadające im przychody, natomiast koszty pośrednie w dacie ich poniesienia, tj. w dacie wystawienia

dokumentu księgowego stanowiącego podstawę zapisu w księdze. Przy czym koszty pośrednie, które przypadają na

okres przekraczający dany rok podatkowy, podlegają proporcjonalnemu podziałowi na lata podatkowe, których

dotyczą.

Przykłady

http://ksiegowosc.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,ko,I01.2008.038.000000500,Ksieg...

20110630

INFOR LEX Księgowość

Strona 3 z 53

W styczniu 2008 r. „ABC” s.c. otrzymała fakturę o wartości 3630 zł, wystawioną 11 stycznia 2008 r. za

zużycie energii w okresie od 10 listopada 2007 r. do 8 stycznia 2008 r. Jest to koszt pośredni dotyczący

więcej niż jednego roku podatkowego. W zależności od przyjętej metody rozliczania kosztów w czasie

zostanie on ujęty w księdze następująco:

metoda kasowa: koszt zostanie uwzględniony w całości w kosztach 2008 r. i ujęty pod datą

wystawienia faktury, tj. 11 stycznia 2008 r.,

metoda memoriałowa: koszt zostanie podzielony proporcjonalnie na lata podatkowe, a wartość:

3146 zł (3630 : 60 dni x 52 dni) zostanie zaliczona do kosztów 2007 r.,

484 zł (3630 : 60 dni x 8 dni) zostanie zaliczona do kosztów 2008 r.

Część przypadającą na 2008 r. (tj. 484 zł) można ująć w księdze za 2007 r. w kolumnie 16 „Uwagi” z

opisem, że jest to część kosztów dotycząca 2008 r.

Pani Nina prowadzi salon kosmetyczny. Rozlicza się na zasadach ogólnych i prowadzi p.k.p.r. Koszty

rozlicza metodą memoriałową. 1 września br. zawarła umowę leasingu operacyjnego na okres 4 lat

dotyczącą urządzenia służącego do wykonywania zabiegów kosmetycznych. W związku z tym poniosła

opłatę wstępną w wysokości 6000 zł. Kwota ta zostanie uwzględniona w kosztach w następujących

wartościach:

2008 r.: (6000 : 48 miesięcy) x 4 miesiące = 500 zł,

2009 r.: (6000 : 48 miesięcy) x 12 miesięcy = 1500 zł,

2010 r.: jw. 1500 zł,

2011 r.: jw. 1500 zł,

2012 r.: (6000 : 48 miesięcy) x 8 miesięcy = 1000 zł.

Pan Maciej prowadzi działalność usługową. Prowadzi p.k.p.r., a koszty rozlicza metodą kasową

(uproszczoną). We wrześniu br. otrzymał fakturę z datą wystawienia 3 września 2008 r. za ogłoszenie

prasowe, które ukaże się w ostatnim kwartale 2008 r. Zapis w księdze wygląda następująco:

Wyciąg z p.k.p.r. za wrzesień

Przechowywanie p.k.p.r.

Księga przychodów i rozchodów powinna, co do zasady, znajdować się w miejscu wykonywania działalności lub w

miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziba. Jeżeli działalność wykonywana przez podatnika polega na

handlu obnośnym i obwoźnym, księga nie musi znajdować się w miejscu wykonywania handlu, jeśli jest w nim

przynajmniej ewidencja sprzedaży.

Jeżeli podatnik prowadzi przedsiębiorstwo wielozakładowe, to księgi powinny znajdować się w każdym zakładzie.

Podatnik może w takiej sytuacji prowadzić jedną księgę dla wszystkich zakładów, ale pod warunkiem, że w każdym

zakładzie prowadzi ewidencję sprzedaży. Ta jedna, wspólna księga powinna się wówczas znajdować w siedzibie

podatnika. Jeżeli podatnik nie ma siedziby księga powinna znajdować się w jednym z miejsc prowadzenia

działalności.

http://ksiegowosc.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,ko,I01.2008.038.000000500,Ksieg...

20110630

INFOR LEX Księgowość

Strona 4 z 53

Jeśli podatnik powierzył prowadzenie księgi biuru rachunkowemu, księga może znajdować się w tym biurze albo w

siedzibie lub miejscu wykonywania działalności przez podatnika, w zależności od treści umowy łączącej go z biurem.

W takim przypadku podatnik ma obowiązek zawiadomić naczelnika właściwego dla niego urzędu skarbowego, w

terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy z biurem rachunkowym, o tym fakcie, wskazując nazwę i adres biura oraz

miejsce, gdzie zgodnie z umową będzie przechowywana księga. W miejscu prowadzenia działalności podatnik

powinien prowadzić również ewidencję sprzedaży. Obowiązku tego nie mają podatnicy, którzy ewidencjonują obrót

z zastosowaniem kas rejestrujących, oraz podatnicy dokonujący sprzedaży udokumentowanej wyłącznie fakturami

w rozumieniu rozporządzenia w sprawie p.k.p.r., czyli fakturami VAT, rachunkami, fakturami korygującymi.

Wzór. Zawiadomienie o zawarciu umowy o prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów

Podstawa dokonywania zapisów w księdze

Podatnik powinien dokonywać zapisów w księdze na podstawie dowodów księgowych. Dzielimy je na dowody obce i

dowody własne. Podatnik ma również możliwość dokonywania zapisów na podstawie dokumentów zbiorczych albo

danych pochodzących z niektórych ewidencji.

Dowody obce. Dowodami tego rodzaju są:

faktury VAT,

rachunki,

dokumenty celne,

dowody opłat pocztowych i bankowych,

noty księgowe.

http://ksiegowosc.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,ko,I01.2008.038.000000500,Ksieg...

20110630

INFOR LEX Księgowość

Strona 5 z 53

Dowody własne. Dzielimy je na dowody zewnętrzne oraz dowody wewnętrzne. Dowody księgowe własne

zewnętrzne są sporządzane w dwóch egzemplarzach. Podstawą zapisu u podatnika je wystawiającego jest kopia. Są

nimi przede wszystkim faktury i rachunki. Natomiast dowody własne wewnętrzne, jakimi może się posługiwać

podatnik, to: dzienne zestawienie sprzedaży bezrachunkowej, dowody przesunięć oraz dowody, które służą do

udokumentowania niektórych wydatków, takich jak koszty podróży służbowej, opłaty za parkowanie (tzw. dowody

wewnętrzne, o których mowa w § 14 rozporządzenia w sprawie p.k.p.r.).

Przykład

Pani Maria jest właścicielką pasmanterii. Ze względu na niewielkie obroty nie jest zobowiązana do

prowadzenia ewidencji za pomocą kasy rejestrującej. Sprzedaż nieudokumentowaną rachunkami

ujmuje w księdze codziennie, na koniec każdego dnia, na podstawie dowodu wewnętrznego.

Konieczność posługiwania się dowodami przesunięć powstaje wówczas, gdy podatnik prowadzi przedsiębiorstwo

wielozakładowe, czyli wykonuje działalność w więcej niż jednym miejscu, np. ma kilka sklepów, punktów

usługowych. Dowód przesunięcia jest podstawą zapisu w księgach, gdy taki podatnik dla każdego zakładu prowadzi

odrębną księgę. Dowód przesunięcia jest sporządzany po to, aby odzwierciedlić przemieszczanie towarów i

materiałów pomiędzy zakładami. Dowód ten należy sporządzić w dwóch egzemplarzach. Jeden powinien być

przechowywany w zakładzie, z którego pochodzi towar (materiał), a drugi w zakładzie, do którego towar (materiał)

został przyjęty. Dowód przesunięcia powinien zawierać następujące dane: numer kolejny wpisu, datę dokonania

przesunięcia, nazwę towarów lub materiałów, ich ilość oraz wartość obliczoną według cen zakupu. Dowód ten nie

musi być sporządzany wówczas, gdy podatnik prowadzi jedną księgę dla przedsiębiorstwa wielozakładowego, a

zakupione towary przekazuje tylko do jednego zakładu. W takiej sytuacji na dowodzie zakupu podatnik ma

obowiązek podania zakładu, do którego przekazał te towary.

Przykład

Pani Stefania prowadzi trzy sklepy odzieżowe. Dla każdego ze sklepów prowadzi odrębną księgę.

Każdy przypadek przemieszczenia towaru z jednego sklepu do pozostałych jest dokumentowany w

formie dowodu przesunięcia o treści podobnej do niżej przedstawionej:

http://ksiegowosc.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,ko,I01.2008.038.000000500,Ksieg...

20110630

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: