Robert Silverberg TEBY STU BRAM prze�o�y�a Anna Minczewska-Przeczek Niebiosa si� otwar�y, opromienia nas panteon bog�w! Amon-Re, Pan Karnaku, wyniesiony ponad wielkie morze! Wielkich Dziewi�ciu wyniesionych na swoje miejsca! Twe pi�kne przymioty s� twymi, o. Amonie-Re, Panie Karnaku! - Liturgia Amona O, P�omieniu, kt�ry przyby�e� cofaj�c si� - nie krad�em ofiar z�o�onych bogu. O, Wielki Drapie�ny Ptaku, kt�ry� dotar� tu z Heraklei - nie m�wi�em k�amstw. O, Wydziobywaczu Wn�trzno�ci, kt�ry przyby�e� z Domu Trzydziestu - nie pope�ni�em krzywoprzysi�stwa. O, Panie Ciemno�ci, kt�ry nadszed�e� z ciemno�ci - nie by�em k��tliwy. O, Nefertum z Memfis - nie czyni�em �le, nie widzia�em z�a. - Spowied� przecze� Od pierwszego, o�lepiaj�cego momentu, w kt�rym si� zjawi�, atakowa�y go ze wszystkich stron doznania zmys�owe. Odczuwa� gwa�towny nap�r zapach�w, widok�w, d�wi�k�w, a wszystko to by�o obce, zbyt intensywne, �yj�ce nieznanym, w�asnym �yciem. Naciera�y na niego roz�wietlone wizje. W�drowa� przez jaki� nieokre�lony przeci�g zdumionego czasu w migotliwych ba�niowych puszczach. Nawet powietrze by�o namacalne, daj�c sprzeczne, myl�ce odczucia mi�kko�ci i szorstko�ci, ci�aru i osza�amiaj�cej lekko�ci. Egipt p�dzi� przez niego jak rzeka nie do powstrzymania, b�yszcz�ca i ha�a�liwa, osza�amiaj�ca swoim ogromem, otumaniaj�ca �ywotno�ci�. Wch�ania� magi� i d�awi� si� ni�. Oddychanie przychodzi�o mu z trudno�ci� - czu� si� tak og�upia�y, �e musia� sobie przypomnie�, jak to si� robi. Prawdziwy problem stanowi�a jednak dezorientacja. Dociera�o do niego zbyt wiele informacji i mia� k�opoty z ich przetworzeniem. Przypomina�o wsadzanie do gniazdka z pr�dem ju� nie koniuszka palca, ale ca�ej g�owy. Mia� kilkana�cie r�nych rozmiar�w i prze�ywa� ka�d� z chwil swojego �ycia, ��cznie z tymi, kt�rych jeszcze nie by�o, w jednym, kr�tkim jak mgnienie oka momencie. 96 Robert Silverberg Przygotowywa� si� do tego od miesi�cy - w�a�ciwie mo�na by powiedzie�, �e przez ca�e swoje �ycie - ale w gruncie rzeczy nie da�o si� przygotowa� do czego� takiego. Wykona� trzy skoki pr�bne, najpierw dwie�cie, potem czterysta, wreszcie sze��set lat wstecz i wydawa�o mu si�, �e wie, czego oczekiwa� - wywo�uj�cego md�o�ci uczucia braku oddechu, zawrotu g�owy, wra�enia, �e z ca�ego rozp�du uderzy� o ska��. Wszyscy ostrzegali go jednak, �e skutki przeskoczenia nawet sze�ciu wiek�w s� niczym w por�wnaniu z uderzeniem przy naprawd� wielkim skoku. Mieli racj�. Przeskoczy� trzydzie�ci pi�� wiek�w i to by�o mordercze. - Po prostu trzymaj si� i pr�buj z�apa� oddech - radzili mu do�wiadczeni koledzy, tacy jak Charlie Farhad, kt�ry dotar� do Babilonu; Nick Efthimiou, kt�ry widzia� tancerzy przeskakuj�cych przez byki na dworze kr�la Minosa, i Amiel Gordon, kt�ry uczestniczy� w kr�lewskiej bar micwie w �wi�tyni Salomona, kiedy farba na �cianach by�a jeszcze �wie�a. - To jak skok bez spadochronu - m�wi� Efthimiou - Ca�a sztuka polega na tym, by przy uderzeniu przetoczy� si� na bok i nie stawia� oporu. Je�li prze�yjesz pierwsze pi�� minut, wszystko b�dzie dobrze. - Cofanie si� w czasie powoduje narastanie potencja�u temporalnego, a im dalsza podr�, tym wi�kszy �adunek, i to w wielu aspektach. Poma�u �wiat przestawa� mu dziko wirowa� przed oczyma i mija�y zawroty g�owy. Z miejsca, w kt�rym si� znajdowa�, widzia� bardzo niewiele. Starali si� zawsze zrzuci� ci� w takim miejscu, �eby twoje przybycie nie zosta�o zauwa�one. Wyl�dowa� na nie wybrukowanej alejce, szerokiej na jakie� dwa metry, ograniczonej z obu stron wysokimi murami z pobielonej suszonej ceg�y, kt�re zas�ania�y mu widok. Ostatnie b�yszcz�ce �lady z�otej aury w polu l�dowania by�y nadal widoczne w postaci otaczaj�cych go koncentrycznych kr�g�w, niczym l�ni�ca paj�czyna �wiat�a; szybko jednak zanika�y. Tu� przed nim sta�y dwa os�y, prze�uwaj�c s�om� i obser- TEBY STU BRAM 97 wuj�c go bez wi�kszego zainteresowania. Jakie� dziesi�� metr�w za nim le�a�a sterta �mieci, blokuj�ca niemal ca�� alejk�. Jego obuta w sanda� lewa stopa znajdowa�a si� kilka centymetr�w od rz�dku ciep�ego zielonego �ajna, najwyra�niej pozostawionego tu przez jednego z os��w. Po prawej stronie przep�ywa� cienki strumyk br�zowawej wody, tak brudnej, i� mia� wra�enie, �e dostrzega w niej gigantyczne mikroorganizmy - wielkie ameby i pantofelki oraz ponure, �ar�oczne wrotki, gniewnie p�yn�ce pod pr�d. Z miasta le��cego poza tym paskudnym, niechlujnym zak�tkiem, w kt�rym si� zmaterializowa�, nie widzia� nic pr�cz jedynej wysokiej i smuk�ej palmy przecinaj�cej jak strza�a bezchmurne, niebieskie niebo nad ograniczaj�cymi alejk� murami. M�g� by� w kt�rymkolwiek ze stu azjatyckich, afryka�skich czy po�udniowoameryka�skich pa�stw. Ale kiedy ponownie spojrza� na mur po lewej stronie, zauwa�y� nagryzmolony na nim napis przypominaj�cy nieco arabskie zawijasy, kropki i kwadraciki, typowe dla hieroglif�w z czas�w XVIII Dynastii. Jego wyszkolony umys� natychmiast dokona� t�umaczenia: "Niechaj w�� Amachu, po�eracz ducha, po�knie dusz� handlarza winem Ipuky, niechaj wpadnie on do Jeziora Ognia, uwi�nie w Lochu Potwor�w, umiera przez milion lat; niechaj jego ka zniknie na wieki, a jego gr�b b�dzie pe�en skorpion�w, albowiem oszustem jest i k�amc�". W tym momencie �wiat, w kt�ry w�a�nie wkroczy� - z ca�� swoj� nieuniknion�, dziwaczn� rzeczywisto�ci� - dotar� do jego �wiadomo�ci, wywo�uj�c gwa�towny przyp�yw emocji. Thot i Amon, Izyda i Ozyrys, �wi�tynie i grobowce, obeliski i piramidy, bogowie z g�owami jastrz�bi, czarna ziemia, gadaj�ce chrz�szcze, w�e z nogami, bogowie pawiany, bogowie s�py, mrugaj�ce sfinksy, unosz�ce si� dymy z kadzide�, zapach piwa s�odowego, worki z j�czmieniem i fasol�, na wp� zmumifikowane cia�a w kadziach wype�nionych natronem, ptaki o g�owach kobiet i kobiety o g�owach ptak�w, procesje zamaskowanych 98 Robert Silverberg kap�an�w, w�druj�ce w g�szczu przysadzistych kolumn, ko�a m�y�skie obracaj�ce si� leniwie na skraju rzeki, wo�y i szakale, ciel�ta i psy, alabastrowe wazy i z�ote pektorafy, pulchny faraon na tronie, poc�cy si� pod ci�arem dwubarwnej korony, a przede wszystkim s�o�ce, s�o�ce, s�o�ce, nieub�agane s�o�ce, przed kt�rym nie by�o ucieczki, dosi�gaj�ce swymi mackami wszystkiego, co �y�o lub nie �y�o w tym kraju �ywych i umar�ych. Wszystko to dotar�o do niego na raz. G�owa rozdyma�a mu si� jak balon. Ton��, zalewany informacjami. Chcia�o mu si� p�aka�. By� tak strasznie oszo�omiony, taki os�abiony skokiem w czasie, taki przyt�oczony. Przed tyloma rzeczami powinien si� broni�, a tak ma�o mia� �rodk�w, kt�rych m�g�by u�y� do tego celu. By� przestraszony. Znowu mia� zaledwie osiem lat, nagle przeniesiono go w szkole do starszej klasy ze wzgl�du na bystry umys� oraz niespokojnego ducha, niespodziewanie stan�� wobec tajemniczych przedmiot�w, kt�re po raz pierwszy by�y dla niego za trudne, a nie, jak dot�d, zbyt �atwe - dzielenia liczb wielocyfrowych, geografii - i klasy pe�nej nieznanych koleg�w, starszych od niego, g�upszych, wi�kszych, wrogich. Policzki zarumieni�y mu si� ze wstydu na wspomnienie tamtych chwil. Niepowodzenie by�o niedopuszczalne. Chyba ju� czas ruszy� si� z tego zau�ka, zdecydowa�. Wygl�da�o na to, �e najgorsze dolegliwo�ci somatyczne min�y, t�tno w�a�ciwie wr�ci�o do normy, odzyska� ostro�� widzenia - Je�li prze�yjesz pierwsze pi�� minut, wszystko b�dzie dobrze" - i czu� si� do�� pewnie na nogach. Ostro�nie omin�� os�y. Ledwie si� zmie�ci� mi�dzy nimi a �cian�. Jedno ze zwierz�t potar�o o jego rami� pokrytym szczecin� nosem. By� do pasa nagi; mia� na sobie jedynie bia�y lniany fartuszek, sanda�y z czerwonej sk�ry i tkan� czapeczk�, kt�ra chroni�a g�ow�. Nawet przez moment nie �udzi� si�, �e wygl�da jak Egipcjanin - ale te� nie musia�: w okresie rozkwitu Nowego Pa�stwa TEBY STU BRAM 99 by�o tu mn�stwo obcokrajowc�w - Hetyt�w, Krete�czyk�w, Asyryjczyk�w, Babilo�czyk�w, a mo�e nawet i Chi�czyk�w, jak te� paru uni�onych, drobnych drawidyjskich w�drowc�w z dalekich Indii. - Powiedz im, �e jeste� Hebrajczykiem - radzi� mu Amiel - prapradziadkiem Moj�esza i �eby si� lepiej do ciebie nie przypieprzali, bo ukarzesz ich dwunastoma plagami o sto lat wcze�niej, ni� to zosta�o zaplanowane. - Mia� za zadanie przystosowa� si� na kr�tki czas, wy�ywi� si�, p�ki nie wype�ni swojej misji, naj�� si� do takiej pracy, w kt�rej m�g�by udawa�, �e ma kwalifikacje - jako skryba, s�u��cy, garncarz czy formierz cegie�. Byle cokolwiek robi�. Byle sobie poradzi� przez trzydzie�ci dni. Jakie� sze�� metr�w od miejsca, w kt�rym sta�y os�y, alejka zakr�ca�a ostro. Zatrzyma� si�, uwa�nie ogl�daj�c to miejsce i zapisuj�c w pami�ci wszystkie szczeg�y: napis na murze, stert� �mieci, k�t skr�tu dr�ki, wysoko�� i nachylenie palmy. Za trzydzie�ci dni musi przecie� odby� drog� powrotn�. B�d� go szukali w czasie, a to jest jak �owienie ryb zagi�t� szpilk� i powinien dostarczy� im wszelkiej mo�liwej pomocy. Na moment zamar�o mu serce. U�wiadomi� sobie, �e zapewne w Tebach by�o z pi��dziesi�t tysi�cy identycznych zau�k�w. Podobno jestem inteligentn� form� �ycia, upomnia� sam siebie. Mo�e przecie� zanotowa� po�o�enie, wszystkie znaki szczeg�lne. Od tego zale�y jego �ycie. Wreszcie dotar� do ko�ca alejki. Wyjrza� na przecinaj�c� j� ulic� i jego oczom ukaza�y si� Teby Stu Bram. Miasto wywo�a�o w nim tak silny nat�ok wra�e�, �e poczu� si� niemal podobnie wstrz��ni�ty jak tu� po skoku przez czas. Ze wszystkich stron na raz zaatakowa� go ha�as, rozgardiasz, upa�, kurz. Zapach �ajna i gnij�cych owoc�w by� tak silny, �e go zemdli�o. I wsz�dzie byli ludzie; wielkie t�umy ludzi poruszaj�cych si� w zdumiewaj�co celowy spos�b, przeciskaj�cych si� obok, wpadaj�cych na niego, odsuwaj�cych go na bok. Jakby by� dla nich nie- 100 Robert Silverberg widoczny, kiedy tak sta� z rozdziawionymi ze zdziwienia ustami po�r�d tego szalonego t�oku. Mog�aby to by� Pi�ta Aleja w Nowym Jorku w wiosenne popo�udnie, gdyby nie to, �e wielu ludzi by�o nagich czy niemal nagich w tym zdumiewaj�cym skwarze buchaj�cym ja...
izebel