menopauza.pdf

tego okresu - edukacja pacjentek

Naturalny proces biologicznym, w którym

wskutek osiabienia funkcji hormonalnej

jajników nastepuje zanik menstruacji.

Pie:rwszc sygnaly okresu :n::mopauzy

pojawiaja sie zwykle okolo czterdziestego roku

zycia i nasilaja sie z uplywem lal

Krwawienia miesiaczkowe staja si~

nieregularne, cykle sa coraz krótsze,

w koncu zanikaja,

I evtMiM,p'.rr;VWf(1(,tqJ2

(z gr. men - miesiac, pauza- przerwa)

oznacza ostatnia miesiaczke w zyciu

kobiety.po której nastepuje

szesciomiesieczna prze"va.

dotyczy okresu przejsciowego w zyciu

kobiety pomiedzy latami reprodukcji

a pcczatk!em okresem ~~;:II'Zp.nia

Slowo klimakterium wywodzi sie z

jezyka greckiego. gdzie "klimakter"

oznacza krytyczne lata zycia.

Klimakterium/przekwitanie jest

nastepstwem fizjologicznej

niewydolnosci jajników.

W Polsce menopauza przypada na

okolo 50 rok zycia.

(climacterium praecox) rozpoznaje sie,

gdy menopauza wystepuje przed 45

rokiem zycia, tj. miedzy 40-44 rokiem

zycia, natomiast wystapienie menopauzy

po 55 roku zycia okresla sie jako

przekwitanie op6znione (climacterium

tarda).

Metody lagodzenia dolegliwosci

- .

!':ie

Okres przedmenopauzalny (premenopauza) -

okres kilkulat przed wystapieniem menopauzy. zwykle

po 40 roku zycia. gdy miesiaczki staja sie mniej

reglJJame. .

Okres okolomenopauzalny (perimenopauza) -

okres kilku lat przed menopauza z zaznaczonymi

klinicznymi. endokrynologicznymi i biologicznymi

objawami menopazy i trwa do roku po menopauzie.

Okres pomenopauzalny (postmenopauza) - .

czas powyzej roku po ustaniu miesiaczkowania.

objawy stale.

Objawy wypadowe (neurowegetatywne) sa

charakterystyczne dla okresu perimenopauzy.

Wsród objawów przejsciowych wyróznia. sie objawy

naczynioruchowe (wazomotoryczne) oraz objawy

psychoemocjonalne.

Niektóre z nich sa bezposrednio spowodowane

obnizeniem sie poziomu estrogenów. przyczyna

innych jest naldadanie sie takich czynników jak:

odmienny od poprzedniego tryb zycia. stresy oraz

pojawienre sie nowych sytuacji zyciowych.

Uderzenia goraca,

Nadmierne pocenie sie, wystepujace

zwlaszcza w porze nocnej,

Zawroty, bóle glowy,

Obwodowe poszerzenie naczyn,

Kolatanie sercal palpitacje,

Bezsennosc,

Zmniejszona pamiec.

Zmniejszona pewnosc siebie,

Obnizone libido,

Placzliwosc,

Zmienne nastroje.

Niepokój,

Spadek koncentracji

Irytacja,

Obnizenie energii.

r~c

._0.

W wyniku zabiegów ginekologicznych

przebiegajacych z usunieciem jajników

lub napromieniowania miednicy

mniejszej w okresie dojrzalosci plciowej

lub przekwitania wystepuje zespól

pokastracyjny, który charakteryzuje sie

równiez dolegliwosciami typowymi dla

zespolu klimakterycznego.

Zespól nasilonych objawów

neurowegetatywnych

i psychoemocjonalnych wystepujacych

w okresie przekwitania.

Zespól klimakteryczny wystepujacy

w nastepstwie fizjologicznej menopauzy

jest wywolany obnizaniem sie

estrogenów w ustroju

Wystepuja objawy przejsciowe (okreslane równiez

jako objawy wypadowe lub neurowegetatywne)

wystepuja miedzy 7 a 30 dniem po zabiegu

operacyjnym.

Im pózniej przeprowadzone zostaje w zyciu

chir-urgiczne usuniecie. jajników, tym przebieg

klinicznyjest bardziej zblizony do normalnego

okresu przekwitania.

Objawy zespolu klimakterycznego oraz

zespolu pokastracyjnego, jezeli sa to objawy

lekkie nie wymagaja leczenia

farmakologicznego

Wystarcza czesto uswiadomienie kobiety o

istocie okresu przekwitania i nauczenie

sposobów lagodzenia wystepujacych

dolegliwosci.

Objawy srednio i silnie wyrazone wymagaja

leczenia hormonalnego (HTZ - hormonalna

terapia zastepcza), podawania estrogenów

(ETZ), gestagenów, rzadziej androgenów lub

hormonów anabolicznych (odgrywaja role

pomocnicza)

Poza objawami naczynioruchowymi i

psychoemocjonalnymi wystepuja zmiany

zanikowe glównie:

w narzadach plciowych,

gruczolachpiersiowych,

w obrebie skóry,

ukladumoczowego,

kostnego,

ukladukrazenia.

Spadek procesów anabolicznych sprzyja

otylosci.

Do najczestszych schorzen ogólnych nale:2:a:

nadcisnienie tetnicze krwi,

miazdzyca.

choroba wiencowa serca,

schorzenia pecherzyka zólciowego. schorzenia

stawowe (gosccowe i zwyrodnieniowe),

cukrzyca oraz osteoporoza.

Objawy okresu klimakterium

moga wystepowac

róznie

dlugo: przez krótki czas. np. szesc miesiecy

lub przez

dlugi czas, kilka lat. nawet do 5 lat.

Do czynników

wplywajacych

na rozwój objawów

nalezy zaliczyc:

Wielkosc zmniejszania sie tkankowego ste%enia E

(estrogenów).

Wrodzona i nabyta sldonnosc do poddawania sie lub tez

opierania procesom starzenia.

Umiejetnosc radzenia sobie ze zmianami w stosunkach z

otoczeniem. a w szczególnosci

z czJonkami rodziny.

Wyksztalcenie. warunki socjalno -

ekonomiczne. warunki kulturowe oraz rasa w

duzej mierze wplywaja na umiejetnosc walki

ze stresem.

Wieksze szanse poradzenia sobie z

problemami tego okresu maja te kobiety, które

zrozumieja dokladnie. co sie dzieje w ich

organizmie i co mozna zrobic by zapobiec

przykrym objawom lub przynajmniej je

zmInimalizowac.

Jest to zadanie dla polo:znej.

Polozna

realizujac

zadania

zawodowe.

opiekuje

sie

kobieta w róznych okresach jej zycia.

Kobiety w okresie menopauzy powinny wiedziec:

Na CO na/ety zIwóci6 uwage. jakie objawy moga

wyslaPl6?

Jak sie od2'/lI;a6. by zap0biega6 skutkom dlugofalowym

menopauzy?

Jak dba6 o prolvid/olVa postawe. alaYIVnos6 rucholVa?

Jak lVaZ/lYjest wypoczynek czynny?

Jak unikac sytUacji Sresoll')lch. jak lValczy<!ze stresem?

Jak prowadZic zdrowy styl tyCia?

Jak zapobiegac osteoporozie?

1. Identyfikacja (rozpoznanie) objawów okresu

menopauzy naturalnie wystepujacej lub

wystepujacej po operacji ginekologicznej

(menopauza chirurgiczna).

? Edl,kacja kobiety w zakresie:

Edukacja kobiety w zakresie:

Zmian nastepujacych w organizmie wraz z wiekiem

i pomoc w zaakceptowaniu tych zmian.

Wystepowania objawów krótkofalowych

(przejsciowych).

Wystepowania objawów cllugofalowych (choroby

ukladu krazenia osteoporoza. inne).

Zapobiegania przykrym objawom.

Sposobów lagodzenia lub zminimalizowania tych

objawów.

Propagowania zdrowego stylu zycia.

3. Edukacja rodzinytak, aby maz i dziecibyli

pomocny w podejmowaniu decyzji i

rozwiazywaniuproblemów.

t "

Profilaktyki osteoporozy.

Zapobiegania otylosci.

Odzywiania.

Zadbania o prawicIIowa postawe. ruch i

wypoczynek.

Unikania sytuacji stresowych i radzenia sobie ze

stresem.

Do najczesciej wystepuJacyd1 problemow z<towotnych kobiet w okresie

menopauzy naleta:

W $fene psychicznej:

Uczuci_".

BezseRnoSC:I hOCnepaIy.

ZmiennoiC:Alstroju..

II"ofeIze somatyCZnej:

ZalMnenia mi~czko\Y.nia.

Zespól napiecia prudmlesiaczkowego.

PIodnoiC.

WgrenCMe

bóle glowy.

-go.

SuchoSC pochwy. _hO

Ibldo.

NietJZymaniernoc:zv.

Sucha. slabo napieta skora.

Nadmierne wypadanie 'A4osOw.

BClJootgOS!upa.

ryzpo~nio

OSIe_.

;;

troskliwi. opiekunczy wobec kobiety, a maz

Ze wzgledu na zlozonosc problemów

zdrowotnych okresu menopauzy, polozna

powinna byc przygotowana do udzielania

porad zdrowotnych kobiecie i jej rodzinie

w zakresie:

samoobserwacji.

samoopieki.

profilaktykiosteoporozy, chorób ukladu

kraz:enia, schorzen nowotworowych, chorób

przewleklych.

W szczególnosci powinna umiec:

Ustalic i wyjasnic kobietom dzialania pielegnacyjne.

Przekonac kobiete do zdrowego stylu tycia w okresie

pre i postmenopazy.

Przedstawic spos0i3y lagodzenia codziennych

dolegliwosci wynikajacych z wystepowania objawów

przejsciowych.

Przejawiac gotowosc do udzielania porad i ponosic za

nie pelna odpowiedzialnosc.

Skierowac kobiete po porade i leczenie do poradni

menopauzy.

- edukacja kobiety i jej rodziny

Wystepuje z róZna czestotiwosda i intensywnoscia-

Moga wystepowac przez kilka miesiecy, a nastepnie ustapic I

ponownie Pojawic sie po 1-2 latach. W'edlug ba<:lan 75% kobiet

t!asv.;adcza tych objaWów, trwaja ZWykleoa 30 sekund do k~ku

mInut

Powoduja be2sennosc. skrepowanie w stosunkach

miedzylUdzkich.

Uderzenia Q9I'aC!isa skojarzone z \!OQÓIlIionympoQudzeniem

uklad'! wspoICZiJJnego.z rozszerzeniem naczyn Iirwionosnych w

obre!:ie t\'!8!Z'J. k;or!!I!! f'lk

Zbyt niski poziom estrogenów dopRM'Bdza do gN!Iltownego

rozszerzenia naczyn krWionosnych. Jesli uderzenie goraca pojawi

sie W czasie snu. wymiana ciepla z otoczeniem poprzez skóre

mote ulec zakl6ceniu. czego wynikiem sa nocne poty.

Zastosowanie HTZ skutecznie efminuje objawy.

Sa jednak kobiety. które nie chca stosowac

hormonalnej terapii. J~eli objawy nie sa silnie

wyrazone moze pomóc:

Ubieranie sie stosownie do temperatury otoczenia

(kilka warstw).

Noszenie ubrania przewiewnego.

Czeste wietrzenie pomieszczen. zimny natrysk.

wybieranie miejsc zacienionych. chlodnych.

Noszenie bielizny dziennej i nocnej z bawelny.

Rzucenie lub ograniczenie palenia tytoniu (uposledza

uklad krazenia i wzmaga uderzenia goraca oraz nocne

poty).

Ograniczenie potraw solonych. pikantnych i goracych.

slodyczy. alkoholu. kofeiny- kawy. colO.

Spozywanie owoców cytrusowych, które

zawieraja estrogenotworcze bioflawonoidy.

Przyjmowanie witaminy E - poprawia krazenie

i przyczynia sie do produkcji hormonów,

Uprawianie regularnie gimnastyki (zmniejsza

sklonnosc do uderzen goraca). Badania

szwedzkie kobiet w okresie menopauzy

wykazaly zmniejszenie czestosci uderzen

goraca dzieki cwiczeniom fizycznym.

Czesta relaksacja - odprezenie lagodzi

intensywnoSC uderzen goraca.

Przyjmowanie frtoestrogenów.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: