Cechy charakterystyczne : -ściana komórkowa
– specyficzny przebieg mitozy
– obecnośc plastydów wszelkiego typu
– centralna wakuola
Tkanki merysematyczne waskularne
prokambium:
-ksylem pierwotny(drewno pierwotne)
– protoksylem: powstają kiedy rośliny rosną na długość
– metaksylem : po zaprzestaniu wzrastania
-floem pierwotny(łyko pierwotne)
-protofloem: powstają kiedy rośliny rosną na długość
-metafloem : po zaprzestaniu wzrastania
kambium:
– ksylem wtórny
– floem wtórny
W momencie kiedy powstaje część merystematyczna, pod wierzchołkiem pędu powstają wiązki prokambium
KSYLEM
cechy charakterystyczne:
– tkanka złożona
– elementy martwe i żywe
– pełni funkcję przewodzące i wzmacniające
Typy komórek ksylemu
- cewki (nagozalążkowe): wydłużone komórki, cewki ciągną wodę do góry, stykające do siebie komórki, kontaktują się (transport powolny) : pasma cewek
- człony naczyń ( okrytozalążkowe) pojedyncza komórka ( człon naczynia) jedna na drugiej tworzą naczynie (rozpuszczenie ściany poprzecznej(PERFORACJA) albo całkowite albo częściowe (płyty perforacyjne : złożone (drabinkowe) oraz proste
Obecność listwowego zgrubienia ściany pierwotnej w ksylemie pierwotnym
Protoksylem –odkładanie się ściany komórkowej: pierścieniowy i helikalny : daje możliwość wzrostu na długość
Metaksylem –odkładanie się ściany komórkowej: drabinkowy i jamkowaty : nie daje możliwości wzrostu na długość
Komórki ksylemu elementy martwe.
Floem :
Cechy charakterystyczne
– elementy żywe – podyfikacje protoplastu
Typy komórek floemu:
-komórki sitowe (nagozalążkowe) – długie komórki na powierzchni ściany pierwotnej posiadają drobne przewężenia – pory zbiór porów tworzy pola sitowe
- człony rurek sitowych (okrytozalążkowe) – powierzchnia poprzeczna między członami rur to płyta sitowa : może być prosta lub złożona
-komórki Strasburgera, albuminowe, białkowe ( nagozalążkowe)(zawiadują pracą komórek sitowych)
-komórki towarzyszące ( okrytozalążkowe)(zawiadują pracą członów rurek sitowych)
Usprawnienia transportu :
- tworzenie rurek sitowych
– tworzenie płyt sitowych : skupienie pól sitowych na ścianie poprzecznej pomiędzy członami rurek sitowych
– komórki towarzyszące : wspomagają rurki sitowe które nie posiadająca własnego jądra
Budowa pierwotna pędu – stela
Jeśli ksylem otoczony jest floemem w centrum łodygi to będzie protostela ( widłak i paprocie)
protostela :
– protostela (drewno w samym środku otoczone łykiem)
– aktynostela( drewno ulega gwiazdkowaniu)
– plektostela
Syfonostela ( stela ulega modyfikacji : elementy przeowodzące do okoła obwodu łodygi(cylinder), wnętrze rośliny wypełnione tkanką miękiszową : centrum(rdzeń)
Eustela – wiązki waskularne ułożone dookoła obwodu łodygi ( ale nie w postaci pierścienia, lecz odseparowanych wiązek)
Kierunki różnicowania :
– floemu pierowtnego
dośrodkowo (centrypetalnie)
- ksylemu pierwotnego
odśrodkowo (centryfugalnie)
Pasmo prokambium nie ulega różnicowaniu
wiązka która zostawia niezróżnicowane prokambium nazywamy wiązką otwartą
Ataktostela – wiązki waskularne rozproszone ( u jednoliściennych)
wiązki zamknięte – całe prokambium ulega zróżnicowaniu na ksylem i floem pierowtny ( np kukurydza) nie ma moliwości tworzenia budowy wtórnej
• Modyfikacje pędu :
- pędy przybyszowe i zarodkowe
– bulwy pędowe, kłacza, rozłogi, cebule
– gałęziaki, liściaki
– dormicia( uwypuklone pędy, po to by mogły tam mieszkać mrówki xD )
Korzeń :
funkcje :
– pobieranie wody
– utrzymywanie rośliny, zakotwiczanie w podłożu
WKLEIĆ BUDOWĘ KORZENIA!!
Budowa od środka do zewnątrz:
w części centralnej(walec osiowy) : ktanki przwodzące
peryckl (okolica) tkanka komórek miękiszowych która otacza walec osiowy
kora pierwotna
ryzoderma ( może zachodzić na nią czapeczka)
Floem różnicuje się na przeciwko siebie
Ryzoderma :
– trichoblast(tworzą włośniki)
– atrichoblast(komórki właściwe ryzodermy)
BUDOWA PIEROWTNA KORZENIA ROŚLINY JEDNOLIŚCIENNEJ
– nigdy nie tworzy się budowa wtórna
najbardziej zewnetrzne i wenetrzne pasma komórek tworzą pochwy
endoderma(gruba ściana pierwotna) i egzoderma(pełni funkcję ochronne)
(wkleić przekrój poprzeczny przez korzeń )
ksylem pierwotny różnicuje się dośrodkowo
floem pierwotny różnicuje się dośrodkowo
Endoderma otacza walec osiowy i posiada komórki przepustowe ( mające cieńkie ściany)
Transport wody w korzeniu
– symplast ( połączenie protoplastów za pomocą plasmodesmów) wnika do protoksylemu
– apoplast ( transport wzdłuż ścian komórkowych(ciągłość ścian komórkowych))
w endodermie pasemka Casparyego (wymuszają przepływ wody do środka komórki (protoplastu) Endoderma jest zaparą dla transportu apoplastowego
Modyfikacje korzenia :
korzenie przybyszowe i zarodkowe
korzenie oddechowe(pneumatofory)
korzenie podporowe
korzenie czepne ( np u winobluszczu)
korzenie kurczliwe
korzenie spichrzowe(rzodkiewki, marchewki)
Haustoria ( korzenie roślin pasożytniczych)
Bulwy korzeniowe
uwr.biologia2010