Neurologia W2.doc

Neurologia

W2  24.11.2006

Choroby naczyniowe mózgu

Udar mózgu

Definicja

Udarem mózgu nazywamy nagłe wystąpienie mniej lub bardziej nasilonych objawów ogniskowego uszkodzenia mózgu, wynikające z zaburzeń krążenia mózgowego.

Udar mózgu może przebiegać z utratą świadomości lub bez niej a jego podłoże stanowi krwotok mózgowy bądź też zator lub zakrzep tętnic mózgowych.

Udary mózgu dzieli się na krwotoczne (15-20%) oraz niedokrwienne (80-85%) a istotę udaru stanowi zawał mózgu (rozmiękanie). Osobną kategorię stanowi przemijające niedokrwienie mózgu (TIA).

Przyczyny udaru mózgu:

ü      Główne:

·         Nadciśnienie tętnicze

·         Miażdżyca tętnic szyjnych mózgowych

·         Materiał zatorowy pochodzący z serca (zaburzenia rytmu, wady serca – głównie wada mitralna, zapalenie wsierdzia, tętniak serca, zawał serca)

ü      Inne:

·         Choroby naczyń (zapalenie tętnic – kiła, AIDS, kolagenozy szczególnie toczeń i guzkowe zapalenie tętnic)

·         Choroba Takayashu, zapalenie olbrzymiokomórkowe, sarkoidoza)

·         Urazy tętnic mózgowych lub szyjnych

·         Tętniaki

·         Powikłania angiografii

·         Migrena

·         Spadki ciśnienia u osób z miażdżycą tętnic mózgowych

·         Choroby krwi (policytemia, trombocytoza)

·         Niektóre leki (doustne środki antykoncepcyjne, przedawkowanie leków zmniejszających krzepliwość – ASA; tiklopidyna; warfaryna).

Czynniki ryzyka udaru mózgu:

ü      Styl życia środowisko

·         Pewne: przewlekły nikotynizm, alkohol, uzależnienie lekowe, wiek (2x wzrost ryzyka, co 10 lat), płeć męska, czynniki genetyczne – występowanie rodzinne.

·         Prawdopodobne: doustne środki antykoncepcyjne, dieta bogato-tłuszczowa, np. dieta Kwaśniewskiego, otyłość, hyperlipidemia, mała aktywność fizyczna, warunki socjoekonomiczne.

ü      Choroby

·         Pewne: nadciśnienie tętnicze, choroby serca, przebyty incydent TIA lub udar mózgu, cukrzyca, zwiększony hematokryt, podwyższone stężenie fibrynogenu, homocysteiny.

·         Prawdopodobne: podagra, niedoczynność tarczycy, migreny.

Czynniki ryzyka udaru mózgu poddające się prewencji:

·         Nadciśnienie tętnicze

·         Choroby serca

·         Miażdżyca

·         Cukrzyca

·         Nikotynizm, alkoholizm, uzależnienie lekowe

·         Otyłość, zaburzenia gospodarki lipidowej

·         Mała aktywność fizyczna

·         Wysoki hematokryt.

Przejściowe napady niedokrwienne TIA

Definicja

Stany krótkotrwałego niedokrwienia różnych okolic mózgu z przemijającymi objawami ogniskowymi, których charakter zależy od miejsca niedokrwienia. Wyróżnia się napady z dorzecza tętnic szyjnych i tętnic kręgowo-podstawnych. Czas trwania od kilku minut do 24 godzin.

ü      Częstość występowania 50-150 przypadków na 100 000 populacji. Częściej chorują mężczyźni. Czynniki ryzyka jak w udarze mózgu.

ü      Rokowania: U 33% chorych dochodzi do udaru mózgu w ciągu 5 lat, z tego u 20% w ciągu miesiąca.

Niedokrwienny udar mózgu

Podział:

·         Zakrzepowe

·         Zakrzepowo-miażdżycowe

·         Zatorowe

·         Zatokowe (lakunnarne)

Pod względem dynamiki:

·         TIA

·         Odwracalny (mały udar – regresja w ciągu 3 tygodni)

·         Postępujący

·         Dokonany

Niedokrwienny udar mózgu

v     Udar miażdżycowo-zakrzepowy

Objawy kliniczne:

ü      Zwykle pojawiają się nagle pod postacią najczęściej porażenia połowiczego, często z afazją.

ü      Po udarowy obrzęk mózgu: częstość 7-20% przypadków udaru, czas powstania 2-5 dni po udarze, śmiertelność do 60%.

Obraz kliniczny obrzęku mózgu:

·         Senność

·         Asymetria źrenic

·         Zaburzenia oddychania

·         Bóle głowy

Powikłania:

·         Obrzęk mózgu i wklinowanie podnamiotpowe

·         Ukrwotocznienie zawału, napady drgawek

·         Wahania ciśnienia tętniczego

·         Powikłania infekcyjne

·         Powikłania kardiologiczne (ostre zespoły wiecowe, zaburzenia rytmu serca, niewydolność krążenia)

·         Apatia, depresja.

Postępowanie:

ü      Prewencja pierwotna – zwalczanie czynników ryzyka, rozważyć podawanie ASA i statyn. Leczenie ostrego udaru (leczenie fibrynolityczne do 3 godzin od początku objawów rt-PA po wykluczeniu w CT udaru krwotocznego.

ü      Prewencja wtórna: ASA, tiklopidyna lub klopidogren, statyny.

v     Udar zatorowy (10-15% wszystkich zawałów)

Przyczyny:

·         Wady mitralne, szczególnie reumatyczne zwężenie zastawki z migotaniem przedsionków

·         Inne wady zastawkowe

·         Wypadanie płatka zastawki mitralnej

v     Udar zatokowy

Def. Niewielkie ognisko zawałowe powstałe na skutek niedrożności małych tętnic mózgowych, często przebiegające bez objawów.

Objawy kliniczne:

ü      Występują krótko, zwykle całkowicie znikają w ciągu kilku dni.

ü      W zależności od umiejscowienia ogniska występują w postaci:

·         Czysty niedowład połowiczy

·         Połowicze zaburzenia czucia

·         Połowiczy niedowład z ataksją

·         Dyzartria z niesprawnością ręki

Krwotok mózgowy (15-20% wszystkich udarów)

Definicja

Nagłe wylanie krwi z pękniętego naczynia niszczące utkanie mózgu

Krwotok podpajęczynówkowy – nagłe krwawienie do przestrzeni płynowych pomiędzy oponą twardą i miękką

ü      Obraz kliniczny: najczęściej silny ból łowy (potylica, kark) z wymiotami, często utrata świadomości, może wystąpić napad drgawkowy

Urazy czaszkowo-mózgowe

Podział tradycyjny:

ü      Pierwotne

·         Wstrząśnienie mózgu

·         Stłuczenie i zranienie mózgu

ü      Wtórne

·        Ucisk mózgu (krwiaki, obrzęk).

® 2006 AŁ