Chirurgia  W1  9.10.2005

Wprowadzenie – rys historyczny

Z chirurgią człowiek zetknął się od zarania dziejów, gdyż choroby i ból towarzyszą ludzkiej egzystencji

·         stan nauk medycznych i chirurgii na przestrzeni wieków trudno określić

·         czyniono to na podstawie wykopalisk i istniejącej dokumentacji

·         stwierdzono iż ok. 1500 lat p.n.e. chirurgia starochińska stosowała szwy

·         najwięcej materiałów zachowało się z V i VI w p.n.e. w Grecji. Dzieło „Corpus Hippocraticum” w połowie poświęcone jest chirurgii

·         osiągnięcia Hipokratesa rozwinął Rzymianin Celsus- opisuje sposób podwiązywania naczyń, zaopatrywania ran, leczenia owrzodzeń

·         dalszy rozwój chirurgii to działalność w Rzymie Klaudiusza Galena (130-200 r n.e.) wprowadza nazwę raka do określenia nowotworu sutka, opisuje zabiegi zwichnięć, złamań i leczenia ran

·         w ok. 100 r n.e. Rogerius ze szkoły włoskiej w Salermo wydał „Practica chirurgiae”

·         nowy etap w chirurgii średniowiecznej otworzył Ambroży

·         do XVII w praktycznie działalność chirurgiczna spoczywała na tkaczach, czeladnikach, łazebnikach i balwierzach. Były to czynności niegodne wykształconych doktorów medycyny

·         europejski rozwój chirurgii następuje po stworzeniu w Paryżu w 1731 r. Akademii Chirurgii

·         kamieniem milowym w rozwoju chirurgii była w XIX w możliwość

-          walki z bólem

-          walki z zakażeniem

-          leczenia krwią

Walka z bólem

·         wdychanie par tlenku azotu i podtlenku azotu przy rwaniu zębów, Hickman 1823, Wells 1844

·         zastosowanie eteru – William Morton 1846, dentysta na jego nagrobku napisano „który znosił ból przy operacji i od którego nauka zapanowała nad bólem”

·         wprowadzenie chloroformu przy porodach- Simpson 1847

·         oziębienie skóry eterem, Richardson 1867

Walka z zakażeniem

·         wprowadzenie antyseptyki położniczej (mycie rąk przez personel szpitalny roztworem chlorku wapnia) – Semmelweiss 1840

·         Lister 1867 przemywanie rąk kwasem karbolowym

·         Wprowadzenie sterylizacji materiałów opatrunkowych i narzędzi przez Bergmana 1886

·         Odkrycie barwników baklteriobójczych 1908 r.

·         Wprowadzenie sulfatiazolu 1939

·         Wprowadzenie do użytku penicyliny w 1940 odkrytej w 1929 przez Fleminga

Leczenie krwią

·         odkrycie zasad krążenia krwi przez Harveya 1616

·         przetaczanie krwi od zwierząt Denys - baptysta 1667 skończyło się śmiercią pacjenta

·         przełom w leczeniu krwią – odkrycie przez Karola Landstainera w 1901 r. trzech podstawowych grup: A, B, O

·         postęp – wprowadzenie przez Hustina w 1915 konserwowania krwi przez stosowanie cytrynianu sodu

·         w czasie I wojny światowej powstały specjalne zespoły do przetaczania krwi – postęp organizacyjny

·         obecnie nadzór nad krwiolecznictwem Wojewódzka Stacja Krwiodawstwa

A w Polsce:
 

Ludwik Rydygier- jako pierwszy w Polsce a drugi na świecie dokonał operacji wycięcia odźwiernika żołądka z powodu raka; a w 1881 roku pierwszy w świecie dokonał częściowej resekcji żołądka z powodu wrzodu.

Leśniowski- w 1904 roku opisał odcinkowe zapalenie jelita szczególnie nasilone w końcowym odcinku jelita krętego.

Jan Mikuli- Radecki- wynalazca wielu instrumentów chirurgicznych hemostatycznych, udoskonalił antyseptykę.

Jan Nielubowicz - 1966 pierwszy udany przeszczep nerki w Polsce.

Jan Moll -1969 jako jeden z pierwszych na świecie przeszczepił serce.

Pierwszy przeszczep serca na świecie 3.12.1967 Christin Bernard.

Zieliński 6.12.1987 rok- pierwszy przeszczep wątroby.