Krajoznastwo-ruch spoleczny, który zmierza do organizowania, np. wycieczek do poznania kraju.
Międzynarodowy słownik turystyczny- „Opis szczegółowy kraju bądź jego regionu lub wszechstronna wiedza o kraju rodzinnym, a w szczególności o swoim regionie”
Wielka encyklopedia powszednia 1965r- „Krajoznawstwo, ruch społeczny dążący do zbierania i popularyzowania wszelkich wiadomości (geograficznych, historycznych i etnograficznych itp.) o kraju lub regionie, m.in. poprzez urzadzanie wycieczek. Krajoznawstwo zbliza się do turystyki o wybitnie poznawczo-dydaktycznym charakterze; szeroko pojęte krajoznawstwo wkracza jednak wyraznie poza jej ramy, obejmując np. regionalne obserwacje, badania naukowe”
W. Lipnicki (najważniejsza)-Krajoznastwo należy pojmowac w 3 plaszczyznach:
-funkcjonalnej- jest to poznawanie ziemi ojczystej.
-instytucjonalnej- jest to ruch społeczny dążący do zbierania i popularyzowania wiedzy o kraju czy regionie. Skupiający działaczy, krajoznawcow i ukierunkowujący ich dzialania na osiaganie waznych celwo społecznych. Plaszczyzna ta obejmuje również syste, organizacji przez krajoznawcow, a w tym: gromadzenie, przekazywanie i wdrazanie wynikow tych prac dla praktyki społecznej.
-historyczno-socjologiczna- obejmuje dziedzine kultury w tym wytwarzanie nowych wartości w postaci publikacji, map, zdjęć, filmow.
Ewolucja mysli krajoznawczej w Polsce
okres
Główne formy i kierunki mysli krajoznawczej
przedstawiciele
prekursorski
Sporządzanie kronik
Gal anonim,
J. lugosz,
w. kadlubek
Oswiecenie dzialanosc komisji edukacji
-gromadzenie zbiorow muzealnych kultury narodowej
-odkrywanie i opisywanie naleznych obszarow
-poznawanie przyrody i histori kraju
-krajoznawcze metody edukacji
-m mniszedz
-t czacki
-i Czartoryska
-s Staszic
-j u niemcewicz
Krajoznawstwo okres romantyzmu 9pierwsza polowa 19wieku)
-przeciwdzialanie procesom wynaradawiania jako forma walki narodowo-wyzwolenczej
-krajoznastwo wycieczkowe
-nurt poetycko-opisowy w literaturze
-studenckie stowarzyszenie filomatow
-t Zan
-a Mickiewicz
- i domejko
- j Lelewel
- w Pol
- o kolberg
Krajoznawstwo patriotyczno-sluzebne 1870-1910
-1873 pit
-1891 towarzystwo szkoly ludowej
-1906 akademicki klub turystyczny w warszawie
-1906 ptk
-badania naukowe w dokumentowanie polskiej działalności turystycznej,
-organizowanie muzeow krajoznawczych
- działalność pit i ptk
-w Miodowicz
-o bulcer
-hoffman
-m orlowicz
Okres międzywojenny 1919-1939
Kierunki działalności:
-regionalizm krajoznawczy
-uniwersytety regionalne
-krajoznawstwo naukowe
-dzialalnosc wśród młodzieży i robotnikow
-zorganizowanie pierwszego kongresu krajoznastwa
1947 odrodzenie działalności ptk i pit
-1950 pttk zjazd zjednoczeniowy
Krajoznawstwo w latach 1970-1990
-popularyzacja krajoznawstwa
-dokumentowanie zasobow
-rozwoj regionalnych pracowni krajoznawczych
-opracowanie i realizacja koncepcji ratowania środowiska przyrodniczego (np. zielone pluca polski)
II,III,IV kongres krajoznawstwa
-j wegrynowicz
-j braun
Krajoznawstwo polskie na przelomie XX i XXI w
Sciezki edukacyjne w programach szkolnych
-umocnianie tożsamości narodowej
- rozwoj współpracy w strukturach europejskich
-tolerancja wobec innych kultur swiatoznastwo
V kongres krajoznawstwa
NT ‘krajoznastwo źródłem patriotyzmu” i tożsamości narodowej
Powierzchnia polski na przestrzeni wiekow
rok
Ludność w mln osob
Powierzchnia w tys km 2
1000
1450
1582
1634
1750
1850(królestwo polski)
1900 tez
1939
1945
1,1
2,7
7,5
10,0
12,0
4,5
9,2
35,1
23,0
250
270
815
999
730
127
388
313
Miasta o podwojnych nazwach:
Allenstein-olsztyn
Breslan-wroclaw
Dunzing-gdansk
Eling-elblag
Hirschberg-jelenia gora
Landsberg-gorzow wielkopolski
Oppeln-opole
Stettin-szczecin
Waldenberg-walbrzych
Johannesburg-pisz
Lyck-elk
Marienburg-malbork
Osterode-ostroda
Perenyszl-przemysl
-Najbardziej polskie rdzenne ziemie sa wzdłuż warty, Kujawy, Mazowsza
-Zwycieska bitwa pod Wiedniem spowodowala to, ze pozycja turkow w europie ulegla osłabieniu, a umocnilo się cesarstwo niemieckie i rosyjskie (nasi rozbiorcy)
-W roku….. 320mnl na calym swiecie mieszkalo z czego 1mln na terenie polski
-Eksplozja demograficzna-koniec XIX w w europie druga polowa XXw
-Rozpad związku radzieckiego 8.XII.1991
-Po I wojnie wiwatowej (1918) Polska zaczela powstawac z obszarow austrowęgierskich, niemieckich i rosyjskich obszarow
-Polacy 65% ludności w Polsce oraz inne narodowości ukrainska, zydowska, niemiecka
-Na południu czechoslowacja najwcześniej wyznaczona bo na pld były austrowegry, które się rozpadly. Malo korzystan dla nas granica.
- Najwięcej stracilismy obszarow slaska cieszyńskiego
Kawoina (kopalnia weglaP) zostala ona przyznana Czechosłowacji
-Na zachodzie granice struktulanej narodowości
Tutaj wtedy Polacy stanowili większość Przed wojna Wilno należało do polski
Gdańsk wolne miasto mieszkali Polacy i Niemcy
388 tys km2 polska przed wojenna
-II rozbior polski (1939) Ribbentrop molotow. Granica :pisa, Narew, Bug i san-tuk miala przebiegac granica polski. Zamojszczyzna miala być wyludniona.
Konferencja w Teheranie (1943) związek radziecki zaczyna stawiac warunki: Niemcy zaradzali korzyści terytorialnej m.in. kosztem polski ziem wschodnich i granica polski miala przebiegac na linie kurzona
Polska miala odzyskac ziemie na zachodzie.
_zwiazek radziecki były jedynym krajem, który uzyskal korzyści. Ani Francja, wielka Brytania, stany zjednoczone nie odniosły korzyści ,a stracily w skutek dekolonizacji
_Jatla i pozdam wrócono do koncepcji Teheranu
Ziemie polski na zachodzie i wschodzie zostaly przekazane Polsce. Status prawny zostal uregulowany.
-Traktat o współpracy sąsiedzkiej.
Ludność , która zostala wysiedlona (wschod) zpostala przeniesiona na ziemie odzyskanie, już wtedy nie było niemcow
1946,1947-2,5mln
-Obozy koncentracyjne na slasku
_Slas cieszyński w wiekoszosci w granicy czechosłowackiej
_rosja zabrala okolice sokali (rudy żelaza)
-Upwaw (ukrainska Armia Wyzwolencza) na terenie Bieszczad pod dowództwem Stefana Pandera
ZSSR- granica kurzona
-ziemie odzyskane
Powierzchnia i ludność polski w latach 1939,1945,2000
Powierzchnia
Ludność
1939-388,6tys km2
35mln
1945-312,6tys km2(-20%)
Kresy wschodnie 177,8 tys km2 (-45%)
23,9mln
Ziemie odzyskane +100,5tys km2
Straty wojennr 6mln (17%)
2001
38,6mln
Terytorium Polski
Terytorium-powierzchnia ladowa i wodna oraz przestrzen pod i nad tymi powierzchniami
-obszar ladowy 311,9 tys km2
-morskie wody wewnętrzne 2,0tys km2
-morza terytorialne (12mil morskich ok. 22km) 8,7 tys km2
-Strefa ekonomiczna- nie jest własnością danego kraju np. statki obcych bander mogą pływać ale nie mogą lowic ryb. Morze sięgać do 200mil morskich.
-Szef kontynentalny-prawo do eksploatacji dna.
-Wody śródlądowe- wody jezior, rzek kanałów tylko w obrebie kontynentu
*powierchnia calkowita 322,6tys km2
Wg podzialu administracyjnego 312,7 tys km2
-Granice:
-najdluzsza z czechami 790km
-najkrotsza z Litwa 110km
-morksa (długość linii brzegowej) 528km
HYM POLSKI
-Bogurodzica spiewana przez rycerstwo polskie w XV/XVIw
-Swieta miłości kochanej ojczyzny była to piesn szkoly rycerskiej której tekst napisal w 1774r Ignacy Krasicki
-Boze cos polske (oficjalna nazwa piesn narodowa za pomyślność krola ) ta piesn religijna stala się hymnem w czasach królestwa polskiego. Slowa napisal Alojzy Feliński do melodii Jana kaszewskiego
-Rota jako hymn spiewana w czasie zaborow. Autorem stow była Maria Konopnicka natomiast muzyke skomponowal Feliks nowowiejski.
-Mazurek dąbrowskiego- oficjalny hymn państwowy od 1927r piesn legionow polskich Jana Henryka dąbrowskiego. Slowa w 1797r napisal Jozef Wybicki do melodi tanca ludowego- mazurka
-WAZNE DATY:
-OFICJANLNA DATA POWSTANIA POLSKI PO OKRESIE ROZBIOROW TO 11.XI.1918R
-WYSTAPIENIE Z BLOKU PANSTW SOCJALISTYCZNYCH NASTAPILO W 1989 R PO OBRADACH” OKRAGLEGO STOLU’ 6.II-5IV
-4VI.1989-WYBORY DO SEJMU I SENATU
-12.XII.1989R-POWOLANIE RZADU TADEUSZA MAZOWIECKIEGO
-ZMIANA NAZWY KRAJU NA RZECZPOSPOLITA POLSKA MIALA MIEJSCE NA PRZELOMIE 1989 I 1990R
-14.XI.1990 TRAKTAT POMIEDZY POLSKA A NIEMCAMI
-17.IX.1993 WOJSKA RADZIECKIE OPUSZCZAJA POLSKE
-OD 12 MARCA 1999 POLSKA NALEŻY DO PAKTU POLNOCNOATLANTYCKIEGO NATO
-OD 1 MAJA 2004 POLSKA STALA SIĘ CZLONKIEM UNII EUROPEJSKIEJ
Euroregiony-tereny znajdujące się w strefie przygranicznej tzn obejmuja swym zasiegiem. W Polsce one dominuja (najwięcej jest ich na granicy polsko-niemieckiej.
EUROREGIONY POLSKI;
POMERANIA
-PROEUROPA VIADVINA
-SPREWA-NYSA-BOBR
-NYSA (POLSKO-CZESKO-NIEMIECKA)
-GLANCEZIS(POLSKO-CZESKA)
-PRADNIAD (POLSKO-CZESKA)
-SILESIA
-SLASK CIESZYNSKI(CZESKO-SLOWACKO-POLSKA)
-TATRY
-KARPATY(CZESKO-WEGIERSKO0POL...
paulina2991