Sztaba Zygmunt - Puszka błękitnej emalii.pdf - Sztaba Zygmunt - izebel

Zygmunt Sztaba

Puszka błękitnej emalii

WYDAWNICTWO „ŚLĄSK” 1959

ŚMIERĆ W LUSTRZE

STAWIDŁA! - konduktor w ceratowym płaszczu zeskoczył na peron. W kilka sekund

później zastukały otwierane drzwi, z przedziałów sypnęła się gromadka podróżnych. Szli

szybko w stronę zapory, odgradzającej wyjście do miasta, okazywali bilety i niknęli w mroku

klonowej alei. W chwili, gdy kolejarz opuszczał latarkę, dając znak maszyniście, ostatnie

drzwi w ostatnim wagonie uchyliły się powoli i zaraz trzasnęły, mocno pchnięte - pociąg ru-

szył.

Mężczyzna, który teraz wysiadł, postawił kołnierz prochowca, nacisnął głębiej kapelusz

i długim krokiem poszedł w kierunku wyjścia.

Przed dworcem przystanął na chwilę, rozejrzał się. Po lewej stronie, w odległości może

pół kilometra przebłyskiwały poprzez deszcz światła nowego osiedla, po prawej, prostopadle

do torów przecinał placyk wysoki parkan. „Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska. Ma-

gazyny” - przeczytał napis na bramie oświetlonej z góry silną żarówką.

Do miasta prowadziła tylko jedna droga - między rozrośniętymi szeroko klonami, i

mężczyzna w prochowcu zdecydowanie wkroczył w jej tunel. Szedł szybko, z rękami w kie-

szeni, nieco przygarbiony. W połowie alei minął dwie osoby, sto metrów dalej jeszcze dwie.

Kroki było już słychać tylko za nim. Zaniepokoił się, ale zaraz odetchnął z wyraźną ulgą -

daleko w przodzie błysnęła zapałka. Ktoś przed nim, stojąc z boku, pod drzewem, zapalił pa-

pierosa.

Od tego momentu mężczyzna w prochowcu dostosowywał swój krok do człowieka z

papierosem - odległość między nimi wynosiła stale mniej więcej pięćdziesiąt metrów.

Wyszli z gęstego mroku klonowej alei, zanurzyli się w wąskie, skąpo oświetlone i puste

uliczki miasteczka. Mężczyzna w prochowcu nie spuszczał z oczu swego przewodnika, któ-

rym okazał się łysy, malutki człowieczek z walizeczką, w deszczowym płaszczu z połyskli-

wej, mieniącej się materii. Co kilka minut łysy przystawał, stawiał walizeczkę na chodniku,

sięgał pod płaszcz po chusteczkę, zdejmował okulary w prostokątnej rogowej oprawie i bez

pośpiechu wycierał dokładnie łysinę, chudą, długą twarz i na koniec - szkła. Była to typowo

syzyfowa praca, bo już po paru sekundach z nagiej czaszki spływały strumyki wody, zalewały

policzki, zamazywały obrazy w okularach.

Podczas tych regularnych postojów, mężczyzna w prochowcu również się zatrzymywał

i bądź, kryjąc się w jakiejś bramie zapalał papierosa, bądź poprawiał sznurowadła, a gdy wy-

padło, że znalazł się obok jakiegoś sklepu - przystawał przed wystawą.

Kolejny przystanek zaskoczył go przed warsztatem zegarmistrzowskim. Wystawa była

pusta - leżała na niej jedynie solidna, kieszonkowa „cebula” z napisem „dokładny czas”,

stwierdził więc, że do ósmej zostało niecałe pół godziny i nie miałby na czym skoncentrować

udanego zainteresowania gdyby... nie zegarmistrz. Siwy i wąsaty spec od czasomierzy sie-

dział w głębi pracowni przy małym stoliku, na uszach miał słuchawki, a jego wskazujący pa-

lec wystukiwał na metalowej dźwigience szybki rytm telegraficznego alfabetu.

- Radioamator - pomyślał mężczyzna w prochowcu i bliżej przysunął się do szyby. Tym

razem nie potrzebował maskować zainteresowania. Był czas, że i on sam pasjonował się tym

zajęciem - miał wówczas o prawie dziesięć lat mniej, nie nazywano go jeszcze Łasicą no i

oczywiście nie w ten sposób zwykł spędzać wieczory i noce.

Z uczuciem jakiegoś podświadomego żalu wpatrywał się w aparat za szybą i omal że

zapomniał o właściwym powodzie przyjazdu do Stawideł. Drgnął i obejrzał się błyskawicz-

nie.

W samą porę.

Łysy z walizeczką skręcił w najbliższą przecznicę.

Przyspieszył kroku.

Kiedy znalazł się na rogu, na jego szczupłej, wyrazistej twarzy odmalował się wyraz

bezsilnej wściekłości - łysy zniknął.

Stanął bezradnie, niezdecydowany. Dopiero widok dwóch szyldów w głębi uliczki wró-

cił mu zdolność działania. Po prawej wystawało nad chodnik oświetlone ramię wywieszki z

napisem „Bar”, naprzeciw połyskiwał miedziany talerz - międzynarodowe godło fryzjerskie-

go cechu.

Łysy człowieczek siedział w fotelu przed lustrem, z namydlonymi policzkami, niemalże

cały ukryty pod białą płachtą. Skórzana walizeczka stała w zasięgu ręki, na pseudomarmuro-

wej ladzie. Mężczyzna w prochowcu, znany w pewnych kołach podziemnej Warszawy pod

mianem Łasicy, obrzucił długim uważnym spojrzeniem skórzaną walizeczkę, powoli odwró-

cił się i pchnął oszklone drzwi knajpy.

Lokal był niewielki, z małym barem w głębi, oświetlony jedyną, bardzo silną żarówką

bez klosza. Na obitej blachą ladzie znajdowała się tradycyjna gablotka z tradycyjnym, ze-

schniętym serem, kanapkami i kiełbasą, salaterka z sałatką o podejrzanym wyglądzie i słoi-

kiem korniszonów. Na półkach, z tyłu, stały w kilku rzędach butelki owocowego wina, wyżej

szklanki, kieliszki i kufle. Szynkarskiej całości dopełniała beczka piwa z wbitym w wieczko

niklowym kranem.

Mężczyzna w prochowcu usiadł przy stoliku obok okna. Przez szparę, między kretono-

wymi firankami widział okna fryzjerni, a w jednym z nich błyszczącą łysinę człowieka ze

skórzaną walizką.

- Głębszą czystą, kanapkę i piwo - rzucił w stronę bufetu.

Właściciel - barman i kelner w jednej osobie - rozłożył ręce.

- Wódki nie trzymamy - poinformował z nieukrywanym żalem.

- To piwo. Bez kanapek.

Szynkarz, nie patrząc, natoczył duży kufel, drewnianą łopatką zgarnął pianę, dolał i z

ostrożnością godną lepszej sprawy poniósł do stołu.

- Ba, żeby tak mieć koncesję - westchnął stawiając kufel na tekturowej podstawce. - Od

razu inny ruch. Wie pan, jak to jest...

Mężczyzna w prochowcu nie zdradzał chęci do rozmowy. Pogrzebał w portmonetce, z

przegródki wyciągnął pomięte dwa złote, dołożył złotówkę.

- Proszę - powiedział oschłym tonem. Oberżysta miał chęć na pogawędkę, ale doszedł

widocznie do wniosku, że należałoby się obrazić, bo położył na stole pięćdziesiąt groszy resz-

ty i wzruszając ramionami potoczył się z powrotem za bufet.

Mimo że Łasica specjalnie się nie śpieszył, zdążył wypić piwo, a łysy nie wychodził.

Zamierzał właśnie zamówić drugi kufel, gdy w obrazie obserwowanym przez szparę w firan-

kach zaszła nieoczekiwana zmiana: fryzjer podszedł do drzwi, przekręcił klucz w zamku,

opuścił na okna zasłony z nieprzeświecającego płótna, a szybę w drzwiach zastawił arkuszem

tektury.

Mężczyzna w prochowcu machinalnie spojrzał na zegarek - była za dwadzieścia ósma.

- Że też akurat dzisiaj musiał zamknąć wcześniej - pomyślał ze złością. Wstał, wyszedł

na ulicę.

Dom, w którym znajdował się zakład fryzjerski był dwupiętrową, wąską kamieniczką z

trzema oknami na każdym piętrze. Z prawej strony znajdowała się brama z szeroko otwartą

furtką. Łasica nie spuszczał z niej oka. Czas płynął - do ósmej pozostawało już tylko dziesięć

minut.

Łasica odrzucił kolejnego papierosa, wetknął do ust następnego i znieruchomiał, z nie-

zapaloną zapałką w palcach - zasłona w jednym z okien odchyliła się zaczepiona ramieniem i

mimo, że zaraz opadła z powrotem, w tym krótkim ułamku sekundy zdołał zarejestrować dwa

równie ważne jak i niepokojące dla niego fakty:

Fotel przed lustrem był pusty, a fryzjer szykował się do wyjścia, ściągając paskiem dłu-

gi, granatowy płaszcz.

Łasica nie darmo nosił swój przydomek. W paru susach znalazł się w bramie, wpadł do

sieni. Były tam tylko jedne drzwi. Nacisnął klamkę i znalazł się w jasno oświetlonym zakła-

dzie.

Łysego nie było. To znaczy nie było go w tej części lokalu, którą zlustrował rozbiega-

nym, złodziejskim spojrzeniem.

Tok chaotycznych, spłoszonych myśli przerwał mu szorstki, i gniewny głos.

- Pan tu czego?...

Zreflektował się. Nawet potrafił przyoblec twarz w szybko wywołany uśmiech.

- Na pewno nie po kartofle - roześmiał się. - Pan chyba najlepiej wie po co się przycho-

dzi do fryzjera. - Aha - udał, że dopiero teraz zrozumiał zapytanie. - Strzyżenie czy golenie? -

mówił szybko, nie dając tamtemu przyjść do głosu. - Golenie. Tylko golenie.

Fryzjer obserwował go spode łba, nie ruszając się z miejsca.

Odchrząknął.

- Nie widzi pan, że zamknięte? - powiedział drewnianym głosem, ruchem głowy wska-

zując na drzwi.

- Widzę. Dlatego wszedłem od tyłu.

- Zamknięte - powtórzył fryzjer.

Łasica przestał się uśmiechać. Znacząco popukał palcem w szkiełko zegarka.

- Za osiem minut ósma - stwierdził sucho.

- To co, że za osiem.

- To to, że lipy nie ma. Jak na drzwiach pisze, że do ósmej, to musi być do ósmej i nie

ma gadania - nie potrzebował udawać gniewu. Coraz bardziej podnosił głos. - W całej Polsce

do ósmej może się człowiek ogolić, a w waszych zakichanych Stawidłach...

Fryzjer powziął jakieś postanowienie. Szarpnął pasek, rzucił płaszcz na stołek pod wie-

szakami.

- Siadaj pan - warknął.

- No proszę, dogadaliśmy się - ucieszył się Łasica, ściągając również płaszcz. Nie zau-

ważył dziwnych błysków, które zapaliły się w oczach fryzjera. Rozsiadł się wygodnie na fote-

lu, oparł nogi na podpórce...

- Zapali pan. - wysunął poza siebie paczkę papierosów.

- Dziękuję - fryzjer odmówił. Wyszukał w szufladzie brzytew i z pasją zaczął ją ostrzyć

na pasku. Rozrobił mydło w miseczce. I znowu te złe błyski w oczach. Teraz Łasica je spo-

strzegł. Spostrzegł również, że spojrzenie fryzjera skierowało się na moment w lewo, w stronę

firanki, wydzielającej z części lokalu tzw. salon damski. Mimo woli zerknął w tym kierunku i

choć zaraz, spłoszony, odwrócił wzrok, nie był pewien czy nie zdradził go nerwowy skurcz

szczęk.

Przymknął oczy.

Z głową odchyloną do tyłu, wspartą na skórzanej podpórce, pozornie obojętnie przyj-

mował chłodne chlaśnięcie pędzla, muskuły jednak miał napięte, a ciało przyczajone, gotowe

do działania.

Jeszcze sekunda, jeszcze pół sekundy i niby sprężyna wypryśnie z tego fotela, sprzed

lustra, którego ramy wypełniają teraz w całości szerokie ramiona pochylonego nad nim fry-

zjera. Tak, teraz...

- Teraz nie ruszaj się pan! - sparaliżował go ostrzegawczy rozkaz i na twarzy poczuł

chłodny ucisk brzytwy.

Przemógł się i uniósł powieki.

W oczach, nad sobą, odczytał wyrok śmierci.

Więc to tak ma wyglądać...

Na fryzjerskim fotelu, przed lustrem, pod brudną płachtą pachnącą brylantyną, pudrem i

słabą wodą kolońską...

Westchnął i jednocześnie dobiegł go zgrzyt naciśniętej klamki. Rozchylił wargi i prędko

je zamknął, bo brzytwa zatrzymała się na skos, uciskając grzbietem tchawicę, a szybki, rozka-

zujący szept uprzytomnił mu, że położenie jest nadal groźne.

- Tylko spokojnie - syczał fryzjer. - Jedno słowo i koniec... Zdążę...

- Jasne, że zdąży - pomyślał z rezygnacją.

- Dobry wieczór - powiedział ktoś od drzwi. - Mógłbym się jeszcze ogolić?

- Późno - odburknął fryzjer. - Skończę gościa i spływam.

Spóźniony klient przeszedł parę kroków i niezdecydowany zatrzymał się pośrodku loka-

lu.

- To co? Chyba jutro...

Sztaba Zygmunt - Puszka błękitnej emalii.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: