Terry Ryan Kirsten Mortensen Przechytrzyæ psa Tytu³ orygina³u: Outwitting dogs Copyright © 2004 by Terry Ryan and Kirsten Mortensen Originally published by The Lyons Press an imprint of The Globe Pequot Press All rights reserved ISBN wydania oryginalnego: 1-59228-243-1 © for the Polish edition: Galaktyka Spó³ka z o.o., £ódŸ 2007 90-562 £ódŸ, ul. £¹kowa 3/5 tel. +42 639 50 18, 639 50 19, tel/fax 639 50 17 e-mail: galak@galaktyka.com.pl www.galaktyka.com.pl ISBN: 978-83-89896-72-8 Przek³ad z jêzyka angielskiego: Anna Redlicka Projekt ok³adki: Micha³ Olczak Zdjêcie na ok³adce: Flash Press Media I Getty Images Redaktor: Ma³gorzata Go³¹b Redaktor techniczny: Andrzej Czajkowski Redaktor prowadz¹cy: Marek Janiak Korektor: Ma³gorzata Gontarska DTP: Garamond Druk i oprawa: £ódzkie Zak³ady Graficzne Ksiêgarnia internetowa!!! Pe³na informacja o ofercie, zapowiedziach i planach wydawniczych Zapraszamy www.galaktyka.com.pl kontakt e-mail: galak@galaktyka.com.pl Pamiêci wszystkich psów, jakie kochaliœmy -Tych, które da³o sie przechytrzyæ, i tych, które przechytrzy³y nas. Spis treœci Wstêp......................................................................................11 1 Byæ sprytniejszym od psa - to naprawdê mo¿liwe.........13 Dla wszystkich, którzy myœl¹ o wziêciu psa... • Przygotowania - krok 1: wybór w³aœciwego psa • Przygotowania - krok 2: psia wyprawka • Przygotowania - krok 3: zgraj to w czasie • Przygotowania — krok 4: gotowy do nauczania 2 Oszacowaæ wyzwania: Jak mo¿na przechytrzyæ psa?............................................28 Ty kontrolujesz wszelkie dobra • Jakie korzyœci p³yn¹ z tego, ¿e trzymasz w garœci wszystkie dobra? • Mo¿esz zaplanowaæ przysz³e konsekwencje •Kto kogo uczy? • Kilka s³ów o zapobieganiu 3 Jaki s³odki i jaki sprytny. Przechytrzanie szczeni¹t..........35 Fazy rozwoju szczeni¹t • Pierwsze dwa tygodnie ¿ycia • Trzeci i czwarty tydzieñ ¿ycia • Czwarty - ósmy tydzieñ ¿ycia • Kontrolowaæ si³ê ugryzienia • Wczesne próby porozumiewania siê • Socjalizacja Podrostek • Nieco wiêcej o pracy ze szczeniêciem • Gry i zabawy 4 Nauka czystoœci w domu. Jak przechytrzyæ malca, który za³atwia siê w domu................................................49 Strategia omamiania przy nauce czystoœci • Kszta³towanie w³aœciwych nawyków • Narzêdzie numer jeden: klatka • Inna opcja: wi¹zanie • Miód nie ocet • Nauka czystoœci - to ³atwe! 8 • Kiedy zdarzy siê wypadek • Oddawanie moczu w podnieceniu • Submisywne oddawanie moczu • Sprz¹tanie • Rusz g³ow¹ 5 Buty, buty! Moje buty! Jak przechytrzyæ psa, który uwielbia gryŸæ.....................68 Gryz¹ce szczeniêta • Praca z gryz¹cym szczeniêciem • Stres, nuda i gryzienie • Fatalne nawyki • Zachowania samonagra-dzaj¹ce • Kierunkowanie gryzienia • Utrwalanie pozytywnego gryzienia • I na koniec istotna uwaga: to tylko przedmioty! 6 Wypuœæ mnie za p³otek, proszê! Czyli jak zapewniæ psu bezpieczeñstwo w ogrodzie.......82 Najpierw zarz¹dzaj, potem przywo³uj • P³oty • Na uwiêzi • Smycze • Urok otwartych drzwi • Nauka przyzwoitych manier przy drzwiach 7 Hej, wracaj tu natychmiast! Jak przechytrzyæ psa, który nie wraca na wo³anie..........92 Podstawy przywo³ywania • Przytrzymywanie psa za obro¿ê • Wprowadzanie sygna³u: „chodŸ tu" 8 Waruj! Zostaw! Nie rób tego! Jak przechytrzyæ psa z fatalnymi manierami...................105 Ustanawianie w³aœciwych oczekiwañ • Re¿yseria • Spokój jest bezcenny • Podstawy dobrych manier - „siad", „waruj", „zostañ" • „Siad" • Dodawanie wskazówki • „Waruj" • „Zostañ" • Pilnowanie dóbr • Kiedy potrzebujesz z³apaæ oddech • Panowanie nad sob¹ 9 Wypad, poci¹gniêcie, kaszel: jak przechytrzyæ psa, który ci¹gnie na smyczy...............122 Co to znaczy ³adnie chodziæ na smyczy? • Spacer w oczach psa • Nagradzanie za chodzenie na luŸnej smyczy • Specjalne narzêdzia treningowe • Szczeniêta i chodzenie na smyczy • Chodzenie przy nodze 9 10 Nie, nie, nie zostawiaj mnie, proszê! Jak przechytrzyæ psa, który nienawidzi zostawaæ sam.... 138 Poznaj swojego psa • Zapobieganie dalszym problemom • Zanim wyjdziesz, odwróæ jego uwagê • Stopieñ natê¿enia lêku • Organizacja • Odczulanie • Uwa¿aj na niezamierzone nagrody • Inne sposoby na lêk przed samotnoœci¹ • Na koniec kilka uwag o zostawianiu psa w domu 11 Hau hau hau hau Jak przechytrzyæ psa, który za du¿o szczeka?..................155 Dlaczego szczeka i to akurat teraz? • Przyci¹ganie uwagi • Wielka panorama • Praca z psem, który szczeka ze strachu • Program odczulania dla „szczekaczy" 12 Nauka przyjaznych uczuæ - jak przechytrzyæ psa, który nie jest zbyt przyjazny ludziom?............................171 Zrozumieæ reakcje psa • Socjalizacja: krok pierwszy • Nawet jeœli zaczynasz póŸno... • Naj³atwiej to zrobiæ tak • Tworzenie pozytywnych skojarzeñ • Odczulanie wizyt u lekarza weterynarii • Z niewielk¹ pomoc¹ przyjació³ • Uwa¿aj, aby nie wykreowaæ agresora • A kiedy pies ju¿ zacz¹³ gryŸæ... 13 A mo¿e zostaniecie przyjació³mi? Przechytrzanie psa, który nie lubi innych psów.............187 Czy to naprawdê druga twarz? • Na warunkach psa • Obserwowanie zachowañ psa • Trening: ratunek dla nadreaktyw-nych psów • Defensywa kontra ofensywa • Dlaczego to wa¿ne? • Sposoby porozumiewania siê miêdzy psami • Jak mówiæ do psa? • Walka nie zawsze jest nieunikniona • Co mo¿emy zrobiæ? 14 Teraz prawdziwe wyzwanie przechytrzyæ jednoczeœnie dzieci i psy...................................................202 Ch³opiec i jego pies • Nadzór, nadzór i jeszcze raz nadzór • Pilnowanie dóbr - punkt szczególnie zapalny • Dzia³ania przebieg³e • Hej dzieciaki, ¿adnych szaleñstw! • Maniery • Prakty- 10 ka czyni mistrza • W domu pojawia siê niemowlê • Dzieci rosn¹ • Dzieci i psy - to siê mo¿e udaæ! 15 Id¹ s¹siedzi - problem czai siê za drzwiami....................222 Bardzo kocham waszego psa, ale... • Zarz¹dzanie w zakresie niepo¿¹danych zachowañ, jak szczekanie, brudzenie i bieganie luzem • Uczenie cudzego psa • Psy o fatalnych manierach • Bliskie spotkania z psem biegaj¹cym luzem • Poznaj regulacje prawne • Kiedy twój pies jest na smyczy, a ten drugi nie 16 Narzêdzia, triki i coœ jeszcze: kiedy podstawowe techniki przechytrzania wydaj¹ siê zbyt ³atwe................232 Troszkê teorii • Trening za pomoc¹ klikera • Zgranie w czasie jest najwa¿niejsze • Pocz¹tki • Chwytanie zachowañ • Modelowanie - kiedy zachowanie jest tylko mniej wiêcej oczekiwane • Dodawanie sygna³ów • £añcuchy zachowañ • Jeszcze kilka sekretów klikera • Sztuczki • Dodatkowe korzyœci ze sztuczek 17 Przechytrzyæ szkoleniowca - a ty myœla³eœ, ¿e z tej ksi¹¿ki nie dowiesz siê, jak przechytrzyæ ludzi......................................................247 Dostaniesz dok³adnie to, co widzisz Stare teorie nie zawsze s¹ dobre Psie przedszkole Czy potrzebny ci doradca behawioralny Wstêp Psy. Jak bardzo je kochamy. Jak s³odko potrafi¹ wygl¹daæ. Te ogromne, br¹zowe oczy. Te klapi¹ce uszka! Niewinne anio³eczki. Tylko... wygl¹d bywa taki zwodniczy. Nawet bardzo zwodniczy. Te anio³eczki - nasze s³odkie anio³eczki - potrafi¹ wpêdziæ nas w k³opoty. Potrafi¹ zdobyæ nad nami przewagê, zanim zdo³asz wypowiedzieæ s³owa „golden retriever". „Jakie k³opoty?", zapytasz. No có¿, to zale¿y od psa. Niektóre na przyk³ad maj¹ zwyczaj korzystaæ z wnêtrza domu jak z w³asnej prywatnej ubikacji. Inne systematycznie zjadaj¹ meble albo na powitanie skacz¹ z impetem na cz³owieka. Jeszcze inne przeganiaj¹ z domu wszystkich goœci, nawet tych, których oczekujemy, jak listonosz, wezwani fachowcy czy wreszcie krewni i znajomi. Trzeba pamiêtaæ, ¿e psy to zwierzêta. I jak siê dobrze nad tym zastanowiæ, w tym mo¿e tkwiæ przyczyna, ¿e tak bardzo je lubimy. S¹ do nas takie podobne, a jednoczeœnie tak bardzo siê ró¿ni¹. Postrzegaj¹ œwiat zupe³nie inaczej ni¿ my. Rozmaite problemy tak¿e rozwi¹zuj¹ inaczej ni¿ my byœmy to zrobili. Porozumiewaj¹ siê tak¿e inaczej ni¿ my. Lubimy je, nawet kochamy. Ale czasami mamy z nimi masê problemów, bo kiedy zaprosimy je do domu, zaczynaj¹ siê tam zachowywaæ jak ...zwierzêta. Tym, co najbardziej ró¿ni ludzi i psy, jest jêzyk. Pies mo¿e oczywiœcie nauczyæ siê kojarzyæ okreœlone s³owa z okreœlonymi dzia³aniami czy sytuacjami. 1 2 Bez w¹tpienia bêdzie wiedzia³, co oznacza fraza „To co, idziemy na spacerek?" Jest te¿ nadzieja, ¿e kiedy powiesz „siad", „waruj", „oddaj" pies tak¿e zareaguje odpowiednio do ich znaczenia. Psy jednak nie ucz¹ siê jêzyka w taki sposób jak ludzie. Musimy nauczyæ je kojarzenia s³ów z okreœlonymi zachowaniami, a to ju¿ wymaga odpowiedniej techniki nauczania, a dodatkowo powtórek, praktyki i konsekwencji. Jednak zawsze istnieje obawa, ¿e pies pojmie coœ zupe³nie opacznie. Wiele psów uwa¿a, ¿e s³owa „chodŸ tu" w istocie znacz¹ „biegaj". Sprawê dodatkowo komplikuje fakt, ¿e psy potrafi¹ byæ przebieg³e, i to bardzo. Kiedy czegoœ chc¹, potrafi¹ wspi¹æ siê na wy¿yny przemyœlnoœci, aby to zdobyæ. Wtedy ich umiejêtnoœci rozwi¹zywania problemów s¹ po prostu fantastyczne. Okazuje siê, ¿e potrafi¹ zrozumieæ ró¿nicê pomiêdzy ³amaniem zasad a byciem z³apanym na ³amaniu zasad. Mo¿esz to nazwaæ przebieg³oœci¹, ale w istocie œwiadczy o ich inteligencji. Na szczêœcie wiêkszoœæ ludzi jest bardziej inteligentna od wiêkszoœci psów. B¹dŸ wiêc dobrej myœli, ju¿ sam fakt, ¿e siêgn¹³eœ po tê ksi¹¿kê, œwiadczy o tym, i¿ lokujesz siê ca³kiem wysoko na skali inteligencji (czy kiedykolwiek przy³apa³eœ swojego psa na czytaniu ksi¹¿ek?). Twój mózg jest du¿o wiêkszy ni¿ mózg twojego psa. Masz zdolnoœæ rozumowania i abstrakcyjnego myœlenia, a psy tego nie potrafi¹. Innymi s³owy masz wszelkie dane po temu, aby byæ sprytniejszym od w³asnego psa. Rozdzia³ 1 Byæ sprytniejszym od psa - to naprawdê mo¿liwe Wed³ug danych Amerykañskiego Stowarzyszenia Producentów Artyku³ów dla Zwierz¹t w 40 milionach amerykañs...
zbyszekp12