{758}{860}Tylko 3 procent w�d na naszej planecie,|to woda s�odka. {921}{1025}Ponad to te cenne wody|s� zaskakuj�co bogate. {1335}{1467}Ca�e �ycie na ziemi jest ostatecznie|zale�ne od wody s�odkiej. {1800}{1950}S�odka Woda {2217}{2316}Tajemnicze tepuis w Wenezueli - {2344}{2465}odizolowane g�rskie p�askowy�e|wznosz�ce si� ponad d�ungl�. {2692}{2813}By�y inspiracj� dla Arthura Conan Doyle|w tytule "Zaginiony �wiat", {2815}{2915}przedstawion� jako prehistoryczna kraina. {3040}{3150}Zosta�y tutaj wyrze�bione|przedziwne wie�e w piaskowcu, {3150}{3252}przez tysi�clecia|silnych wiatr�w i ulewnych deszczy. {3562}{3661}Wilgo� unosz�ca si� jako|para wodna nad powierzchni� morza, {3663}{3736}przez wiatr jest zanoszona w g��b l�du. {4030}{4128}Po dotarciu do g�r,|para unoszona jest w g�r�, {4128}{4264}och�adzaj�c si�, zag�szcza chmury,|a� w ko�cu spada jako deszcz - {4264}{4361}�r�d�o ca�ej s�odkiej wody. {4591}{4713}Tropikalne ulewy bywaj� tu|prawie ka�dego dnia w roku. {4992}{5114}Droga s�odkiej wody zaczyna si� tutaj,|wysoko w g�rach. {5514}{5610}Rosn�c od ma�ych strumyk�w|do pot�nych rzek, {5610}{5710}przeb�dzie setki mil,|aby dotrze� do morza. {6608}{6717}Wodospad Angel,|najwy�szy wodospad na �wiecie. {7065}{7190}Jego wody spadaj� niez�omnie,|prawie z tysi�ca metr�w. {7410}{7473}Wysoko�� jest tak wielka, {7473}{7580}�e zanim krople dotr� do dna|Diabelskiego kanionu, rozbijaj� si�, {7583}{7695}rozci�gaj�c daleko|pi�kn�, t�czow� mg��. {8430}{8555}W wy�szych partiach,|g�rskie strumienie s� pe�ne energii. {8621}{8693}Potoki ��cz�c si�, tworz� rzeki, {8696}{8779}zwi�kszaj�c ich si��, i szybko��. {9025}{9166}Tutejsze wody s� zimne,|ubogie w minera�y, za to bogate w tlen. {9250}{9400}Nie wiele stworze� �yje w potoku,|aby prze�y� musz�c si� kurczowo trzyma�. {9432}{9508}Wy�sze partie zdominowane|s� przez bezkr�gowce. {9511}{9601}Hellgrammite,|jego op�ywowe cia�o zmniejsza op�r, {9605}{9720}a krzaczaste skrzela musz�|pobiera� tlen z nurtu. {9814}{9925}Larwy czarnej muchy zakotwiczone|pier�cieniem hak�w, {10005}{10080}jednak, je�eli zostanie oderwana, {10080}{10199}nadal utrzymuje si�,|dzi�ki silikonowej lince bezpiecze�stwa. {10468}{10558}Bywaj� i korzy�ci z �ycia|w rw�cym strumieniu - {10558}{10685}Krewetka Bambusowa, mo�e siedzie�|w miejscu i przesiewa� podawane k�ski {10687}{10775}swymi wachlarzami -|to forma przedramion. {11180}{11286}Zwykle, te g�rskie strumienie|zapewniaj� wystarczaj�co po�ywienia {11286}{11365}jedynie dla ma�ych zwierz�t,|by mog�y prze�y�. {11365}{11445}Lecz z wiosennymi rostopami|w Japonii {11445}{11522}potwory wyruszaj� ze swych nor. {11718}{11825}Olbrzymie Salamandry,|najwi�ksze w �wiecie ziemno-wodnym, {11828}{11915}maj�ce prawie dwa metry d�ugo�ci. {11970}{12077}S� jedynymi du�ymi drapie�nikami|w tych lodowatych wodach. {12176}{12255}Noc� zaczynaj� polowanie. {12608}{12716}Te salamandry maj�|wyj�tkowo powolny metabolizm. {12719}{12820}�yj�c do 80 lat,|rosn� do olbrzymich rozmiar�w. {13231}{13385}Ryby, na kt�re poluj� wyst�puj� tu rzadko,|ponad to salamandry maj� s�aby wzrok. {13440}{13540}Lecz, limfatyczne gruczo�y czuciowe|na ich g�owie i ciele {13540}{13628}wyczuwaj� najdrobniejsze|zmiany ci�nienia wody. {13884}{14040}Przy braku konkurencji,|te olbrzymy nie musz� dzieli� si� obiadem. {14338}{14426}Drobne k�ski zwykle s�|zbyt ma�e dla salamandry, {14426}{14515}ale ka�dego roku, niekt�re|g�rskie rzeki �wiata {14518}{14615}staj� si� zat�oczone przez miliony go�ci. {14763}{14839}Przybywaj� �ososie. {15010}{15129}Najwi�ksza na �wiecie|migracja ryb s�odkowodnych. {15220}{15374}�oso�, wracaj�c przez p�nocn� p�kul�|z oceanu do �r�de� gdzie sk�ada ikr�, {15374}{15464}pokonuje drog�|setek mil w g�r� rzeki. {15566}{15699}Tu w g�rze, jest mniej drapie�nik�w,|kt�re mog�yby zjada� ich ikr�. {16363}{16425}Nied�wied� Grizzly. {16475}{16577}Od g�odu do uczty -|rozpieszczany mnogo�ci� wyboru. {16740}{16840}Ten kanadyjski nied�wied�|jest bardzo specyficzny - {16840}{16930}nauczy� si� p�ywa� pod wod�,|by zdoby� obiad. :) {17252}{17350}Ale schwyta� �ososia w g��bokiej wodzie|nie jest �atwo {17350}{17455}i m�ode osobniki maj� jeszcze,|du�o do nauki i treningu. {18325}{18388}Coroczne nadej�cie|tar�a �ososia, {18388}{18488}przynosi ogromne ilo�ci|po�ywienia do tych g�rskich rzek, {18488}{18576}zwykle walcz�c o �ycie,|utrzymuj� du�o wi�cej �ycia. {18874}{19005}Chocia� jest stosunkowo martwa,|wp�yw rzeki na kszta�t krajobrazu {19008}{19115}jest wi�kszy, ni� na wszystkie|inne sceny z jej �ycia. {19150}{19285}Nap�dzana grawitacj�,|jest najbardziej erozyjn� si�� na planecie. {19385}{19450}Przez przesz�o 5 milion�w lat {19453}{19570}rzeka Kolorado w Arizonie,|��obi�c piaskowce pustyni {19572}{19656}utworzy�a gigantyczny kanion. {19908}{19970}Jest na 1 mil� g��boki. {19972}{20075}A w najszerszym miejscu|dochodzi do 17 mil szer. {20400}{20470}Wielki Kanion. {20932}{21048}Ta rzeka wy��obi�a|najd�u�szy system kanion�w �wiata - {21050}{21175}-1000 mil blizn|wyra�nie widocznych z kosmosu. {21810}{21879}W miar� jak rzeki opuszczaj� g�ry, {21879}{22000}stopniowo ogrzewaj�c si�,|zaczynaj� gromadzi� wi�cej �ycia. {22205}{22331}Indyjskie rzeki s� domem|dla najbardziej spo�ecznej wydry �wiata - {22351}{22482}kr�tkow�ose wydry ��cz�|grupy rodzine do 17 osobnik�w. {22752}{22845}Grupa wycieraj�c si� w piasku,|nie tylko od�wie�a sier��, {22845}{22929}ale te� wzmacnia kontakty spo�eczne. {23145}{23272}Kiedy dochodzi do �ow�w|ich liczebno�� staje si� si��. {23580}{23699}Praktyk� po�owu, m�ode zaczynaj�|w wieku czterech miesi�cy. {24151}{24297}Tylko doros�e osobniki posiadaj� szybko��|i zwinno�� potrzebn� do chwytania ryb. {25221}{25331}Doros�e dziel� si� zdobycz�|ze sprzeczaj�cymi si� m�odymi. {25590}{25665}W wi�kszo�ci wydry s� samotnikami, {25665}{25780}ale te bogate ciep�e wody|mog� utrzyma� du�e grupy rodzinne, {25791}{25850}nawet wi�kszych drapie�nik�w. {26320}{26476}Krokodyl indyjski, cztery metry d�ugo�ci,|m�g�by z �atwo�ci� po�re� pojedyncz� wydr�. {27088}{27165}Wydry, pewne siebie w gangu, {27165}{27259}b�d� d�ugo n�ka�y|tego wielkiego gada. {27686}{27780}Wsp�praca zespo�owa|doprowadza do zwyci�stwa. {28015}{28073}Rzeka Mara, {28076}{28173}wij�ca si� przez r�wniny|Wschodniej Afryki. {28190}{28330}Kiedy teren si� wyr�wnuje, rzeki zwalniaj�,|trac�c sw� niszcz�c� si��. {28344}{28428}Transportuj� teraz|wielkie ilo�ci osadu {28430}{28510}widoczne jako br�zowe plamy w wodzie. {28810}{28899}Sznury antylop Gnu wci�� maszeruj� naprz�d. {29015}{29148}Ka�dego roku prawie dwa miliony zwierz�t|migruje przez r�wniny Serengeti {29150}{29240}w poszukiwaniu|�wie�ych zielonych pastwisk. {29243}{29375}Dla tych spragnionych stad, rzeki s�|nie tylko wa�nym �r�d�em wody pitnej, {29377}{29459}ale te� niebezpieczn� przeszkod�. {29909}{30056}Jest to jedno z najwi�kszych skupisk|krokodyli Nilowych w Afryce, {30063}{30153}ponadpi�ciometrowych olbrzym�w. {30548}{30636}Od zawsze, krokodyle przybywaj� tu, {30639}{30710}gromadz� si� i oczekuj�. {32262}{32366}Szcz�ki krokodyla|zatrzaskuj� si� jak stalowe sid�a - {32368}{32445}kiedy raz chwyc�,|nigdy nie puszcz�. {32750}{32862}Schwytanie i utopienie|doros�ego byka trwa godzin�. {33060}{33210}Aby zaskoczy� ofiar�, krokodyl musi|zaatakowa� z szybko�ci� b�yskawicy. {33813}{33982}Tutaj, tylko cienka linia|dzieli �ycie od �mierci. {34850}{34915}Wi�kszo�� rzek wp�ywa do morza, {34918}{35024}ale niekt�re ko�cz� sw�j bieg|w ogromnych jeziorach. {35090}{35140}Na ca�ym �wiecie, {35140}{35275}jeziora gromadz� dwadzie�cia razy|wi�cej wody s�odkiej ni� wszystkie rzeki. {35300}{35435}Wschodnio afryka�ska kraina Rift Valley|skupia trzy najwi�ksze na �wiecie: {35437}{35539}Malawi, Tanganika i Wiktoria. {35570}{35650}Jezioro Malawi,|najmniejsze z tych trzech, {35652}{35732}jest wi�ksze od Walii. {36015}{36115}Jego tropikalne wody roj� si�|wi�ksz� ilo�ci� gatunk�w ryb, {36115}{36176}ni� jakiekolwiek inne jezioro. {36176}{36260}Jest ich 850, wy��cznie piel�gnic. {36262}{36348}Wszystkie, wywodz� si�|od jednego przodka {36350}{36432}odizolowanego tutaj tysi�ce lat temu. {36784}{36902}Te dwu metrowe - kratery|zosta�y wykonane przez ryby. {37130}{37210}Starannie utrzymywane przez samce, {37210}{37275}te miski s� arenami zalot�w. {37592}{37683}Piel�gnice s� troskliwymi rodzicami. {37768}{37889}Inkubuj�c m�ode w pysku|zapewniaj� im bardzo efektywn� ochron�. {37926}{38025}Jezioro te� mo�e by�|niebezpiecznym miejscem. {38305}{38355}Po zmroku, {38355}{38495}drapie�ne ryby elektryczne opuszczaj�|swoje dzienne legowiska mi�dzy ska�ami. {38592}{38722}Jak stada rekin�w,|wyszukuj� w zakamarkach �pi�cych piel�gnic. {38895}{38982}Poluj�c w ciemno�ci,|te na�adowane ryby {38984}{39123}wyczuwaj� zmiany w polu elektrycznym,|kt�re wytwarzaj� wok� w�asnego cia�a. {39570}{39680}Ka�da piel�gnica, kt�ra si� w nim znajdzie,|zostaje schwytana. {40197}{40352}Dolna granica Jeziora Malawi|wynosi 700 metr�w g�. {40532}{40615}Tu, w tej martwej strefie jeziora {40618}{40735}rozwijaj� si� larwy komar�w,|g��boko ukryte przed drapie�nikami. {40775}{40885}W czasie deszczu, nadymaj� si�,|unosz�c a� do powierzchni {40887}{40970}i ulegaj� magicznej transformacji. {41164}{41278}O �wicie, pojawiaj� si� pierwsze|doros�e komary. {41373}{41479}Wkr�tce, z niedawno opuszczonych jaj,|milion na milion owad�w {41481}{41565}wzbije si� wysoko w g�r� nad jeziorem. {41779}{41935}Pierwsi odkrywcy opowiadali historie jezior,|kt�re dymi�y tak, jakby p�on�y ogniem. {41951}{42080}Ale to skrz�ce si� kolumny owad�w,|wzbijaj�ce si� na kilkaset metr�w w g�r� {42083}{42155}odbywaj� swoje gody. {42440}{42510}Tylko raz po��cz� si� w pary. {42510}{42645}Opadn� potem na powierzchnie wody,|aby z�o�y� w niej jaja i padaj�. {42860}{42960}Malawi mo�e wygl�da� jak|le��ce wewn�trz l�du morze, {42960}{43070}ale jest kar�em w por�wnaniu|do najwi�kszego jeziora �wiata - {43070}{43156}Bajka� we Wschodniej Syberii. {43406}{43482}400 mil d�ug...
angie131