00:00:34: Drzewa. 00:00:35: Najpewniej najbardziej wspania�e|ze wszystkich �ywych rzeczy. 00:00:42: Niekt�re s� najwi�kszymi organizmami na Ziemi 00:00:45: ograniczaj�cymi wszystke inne,|i te s� najwy�sze ze wszystkich. 00:01:02: Lasy li�ciaste i iglaste|rosn�ce w sezonowych cz�ciach naszej planety 00:01:07: s� najbardziej obszernymi lasami na Ziemi. 00:01:20: Ich olbrzymi obszar pobudza wyobra�ni�. 00:01:36: Ja�owe �niegi Arktyki. 00:01:38: Tysi�c mil od Bieguna P�nocnego,|w kierunku po�udnia. 00:01:46: To jest pierwsze miejsce|w ktorym drzewa mog� rosn��. 00:01:52: Rozpoczynaj�c od drzew iglastych, kt�re s� rzadkie 00:01:54: ale wkr�tce zdominuj� ziemi�. 00:02:04: To jest Tajga. 00:02:09: Znajduje si� tutaj tyle drzew,|ile razem zawieraj� wszystkie lasy deszczowe. 00:02:15: Tajga okr��a glob|i zawiera jedn� trzeci� wszystkich drzew na Ziemii. 00:02:21: Produkuje tyle tlenu, �e|filtruje atmosfer� ca�ej planety. 00:02:31: W p�nocnym obszarze Tajgi 00:02:34: okres wzrostu mo�e trwa�|tylko jeden miesi�c w roku. 00:02:39: To mo�e zaj�c pi��dziesi�t drzewu| aby sta�o si� wi�ksze ni� sadzonka. 00:03:00: Jest to cichy �wiat 00:03:02: z ma�� ilo�ci� ruchu 00:03:06: Ale s� sporadyczne znaki �ycia.|Historie napisane na �niegu. 00:03:13: �lady arktycznego lisa |i zaj�ca, kt�rego m�g� �ledzi�. 00:03:23: Samica nied�wiedzia polarnego i jej dwa m�ode. 00:03:38: Niekt�re zwierz�ta s� tak trudne do zauwa�enia|�e s� jak duchy. 00:03:43: Mo�na, by prze�y� �ycie w tych lasach |i nigdy nie zobaczy� rysia. 00:03:52: Kot musi przemirzy� setki mil |w poszukiwaniu zdobyczy 00:03:55: i mo�e nigdy nie odwiedzi�|tej samej �cie�ki lasu dwa razy. 00:04:01: To jest sama istota pustkowia. 00:04:08: Z tak ma�� ilo�ci� �eru,|�ycie my�liwego jest szczeg�lnie ci�kie. 00:04:16: Zwierzyna jest tu rzadzka|poniewa� niewiele mo�e zje�� ig�y drzewa iglastego. 00:04:21: �o� jest wyj�tkiem. 00:04:28: Rozrost tu jest tak trudny 00:04:30: �e drzewa iglaste ochraniaj� ich cenne li�cie|przez nape�nianie ich �ywic�. 00:04:34: To zmniejsza strat� wody,|ale to r�wnie� czyni ich bardzo niesmacznymi. 00:04:49: Przynajmniej nasiona drzewa iglastego s� jadalne 00:04:53: ale te s� chronione przez pancerne ro�ki 00:04:56: i to wymaga specjalisty, by si� do nich dosta�. 00:05:01: Nadzwyczajny dzi�b krzy�odzioba 00:05:04: mo�e je rozdzieli� na cz�ci,|�eby jego j�zyk m�g� wydoby� nasiona. 00:05:12: Ptaki to szcz�ciarze. 00:05:14: Kiedy sezonowy zbi�r jest zgromadzany,|mog� one lecie� na po�udnie 00:05:22: Ale jedno zwierz� jest ekspertem w przetrwaniu|w tym zamarzni�tym lesie 00:05:26: �e pozostaje tu i dzia�a|ca�y rok. 00:05:33: W miejscowym folklorze,|rosomak jest ogniwem ze �wiatem duch�w 00:05:37: i skrzy�owaniem nied�wiedzia i wilka. 00:05:40: W rzeczywisto�ci,|jest to ogromna �asica. 00:05:46: To wielkie cielsko pomaga utrzyma� ciep�o cia�a|ale przy okazji rozszerza menu. 00:05:50: Jest tak du�e i pot�ne,|�e mo�e nawet upolowa� doros�e karibu. 00:05:57: Z powodu wielko��, m�wi si� �e to zwierz� mo�e zje��|w jednym posiedzeniu wi�cej ni� jakie inne 00:06:02: i dlatego jest r�wnie� znane jako �ar�ok. 00:06:22: B�d�c �ar�ocznym tutaj|jest bardzo efektywn� strategi�. 00:06:26: To jest m�dre zje�� wszystko, co mo�esz|kiedy mo�esz 00:06:31: i kiedy nawet �ar�ok nie mo�e zje�� wi�cej 00:06:34: to gromadzi to co zosta�o na p�niej,|w otaczaj�cym g��bokim mrozie. 00:06:45: Wiosna w lodowym lesie. 00:06:58: G�uszec r�wnie� mo�e strawi� ig�y drzewa iglastego 00:07:03: ale jedzenie nie jest priorytetem w tej chwili. 00:07:08: Jak gladiatorzy,|samce staj� do walki. 00:07:23: Ka�dy mo�e mie� tylko jedn� szans�|aby zrobi� wra�enie na samicy. 00:07:28: �aden nie mo�e sobie pozwoli� na chwil� nieuwagi. 00:07:55: Ranny przegrany mo�e nie prze�y�. 00:08:03: Mieszka�cy tego wielkiego pustkowia 00:08:06: mog� �y� i umrze�|bez jakiegokolwiek kontaktu z ludzko�ci�. 00:08:10: Jeszcze d�ugo mo�e tak by�. 00:08:22: Las p�nocny mo�e by� najwi�kszy na Ziemi 00:08:25: ale �eby zobaczy� drzewa iglaste|kt�re osi�gn�y pe�ny potencja� 00:08:29: musisz przejecha� tysi�c mil na po�udnie st�d. 00:08:38: Zachodnie Wybrze�e Ameryki P�nocnej. 00:08:47: Ziemia cykuty, jod�y Douglasa|i olbrzymiej sekwoji. 00:08:59: Tu, woda nigdy nie jest zamarzni�ta 00:09:02: i nawet je�li nie padaj� deszcze 00:09:04: ig�y mog� pobiera� wilgo�|z mgie�, kt�re nadchodz� z morza. 00:09:17: Energia S�o�ca nap�dza te lasy 00:09:20: nie przez jeden miesi�c, jak to jest w Tajdze|ale przez p� rok. 00:09:33: Te drzewa iglaste rosn� dziesi�� razy szybciej|ni� te blisko Arktyki 00:09:38: i �yj� tysi�ce lat. 00:09:50: Jeden zagajnik sekwoi w Kalifornii 00:09:53: zawiera trzy z najwy�szych drzew na Ziemi. 00:10:01: To mierzy ponad sto metr�w|wielko�� trzydziesto pi�trowego budynku. 00:10:33: Te lasy ros�y tu|na d�ugo zanim ludzie zacz�li chodzi� po Ziemii. 00:10:38: One by�y pierwsze|dwadzie�cia milion�w lat temu 00:10:41: i egzystowa�y przed szwajcarskimi Alpami|czy nawet zanim wypi�trzy�y si� G�ry Skaliste. 00:10:58: Jest wi�cej �ycia w lesie |olbrzymich drzew iglastych, ni� w jakikolwiek tropikalnym lesie deszczowym 00:11:05: ale to jest wszystko zawarte w drzewach. 00:11:08: Te s� tak niejadalne jak te w Tajdze 00:11:12: wi�c zwierz�ta s� nadal rzadkie, |ale one s� obecni. 00:11:20: Kuna sosnowa. Wiosna,|najlepszy czas roku dla kuny, by znale�� jedzenie. 00:11:41: Ptasie jaja s� sezonow� przek�sk� |i przez kr�tki czas, jest ich mn�stwo 00:11:49: Czasami mo�e nawet, zbyt du�o. 00:11:54: Ale aby �y� tu na sta�e,|kuna potrzebuje bardziej pewnego �r�d�a jedzenia. 00:12:01: Wiewi�rki nadaj� si� idealnie. 00:12:03: One �yj� tu na sto�kach sosny|i chocia� r�wnie� s� sezonowe 00:12:08: mog� by� gromadzone i jedzone|przeze ca�y rok. 00:12:15: Wiewi�rki s� zaj�te godami 00:12:21: Dobra wiadomo�� dla my�liwego.|Roztargniona wiewi�rka, to bezbronna wiewi�rka. 00:12:33: Ale tym razem, zakochana para jest bezpieczna. 00:12:36: Znajduje si� tu jednak samotnik zaopatruj�cy swoj� spi�arni�,|kt�ry b�dzie �atwiejszym celem. 00:13:13: Wczesne lato,|i piskl�ta wielkiej szarej sowy opierzaj� si�. 00:13:20: Doros�e mog� znosi� m�ode tutaj tylko 00:13:23: w latach kiedy sezonowy zbi�r|jest wystarczaj�co du�y, by ich utrzyma�. 00:13:32: Nadszed� moment na ich pierwszy lot. 00:13:40: Skakanie z najwy�szych drzew �wiata|nie jest dla tych ze s�abym sercem. 00:14:09: Je�eli b�dziesz st�d spada�|to niez�ym pomys�em, jest by robi� to na raty. 00:14:31: Ziemia to nie jest miejsce dla sowy. 00:14:37: Je�eli on ma wspi�� si� na szczyt swojej klasy|musi by� wytrwa�y. 00:14:44: Wi�c teraz, sp�jrzmy na co innego. 00:15:06: Ameryka�skie lasy iglaste|mog� nie by� najbardziej od�ywcze w �yciu zwierz�t 00:15:11: ale ich drzewa s� nadzwyczajne. 00:15:14: Ta olbrzymia sekwoja, krewna sekwoi,|jest najwi�ksz� �yw� rzecz� na Ziemi. 00:15:21: Znana jako Genera� Sherman,|ma wag� dziesi�ciu p�etwali b��kitnych. 00:15:35: Wy�ej w pobliskich g�rach, sosna twardosto�kowa (bristlecone),|najstarszy organizm na planecie. 00:15:44: Niekt�re s� tu|od pi�ciu tysi�cy lat. 00:15:48: Ros�y tu zanim zosta�y zbudowane piramidy 00:15:51: i mia�y ju� trzy tysi�ce lat|kiedy rodzi� si� Chrystus. 00:16:00: Wzd�u� r�wnika, w po�udniowej hemisferze|s� lasy kt�re s� lustrzanym odbiciem tych z p�nocy. 00:16:08: Tu w Ameryce Po�udniowej 00:16:09: drzewa araucaria czy monkey puzzles|s� jak drzewa iglaste Tajgi. 00:16:15: Maj� wodoszczelne �uski,|zamiast igie� 00:16:18: i ich sto�ki wygl�daj� troch� innaczej|ale regu�y s� te same. 00:16:27: Smuk�e dziobe papugi d�ugoogoniaste|raczej ni� krzy�odzioby, wyd�ubuj� ich nasiona. 00:16:39: Tam gdzie okres rozwoju jest d�ugoterminowy,|tam s� drzewa alerce, sekwoje po�udnia. 00:17:00: Tak jak na mro�nej p�nocy, lasy Valdivian|z Chile utrzymuj� bardzo ma�o zwierz�t 00:17:06: ale to jest ju� koniec podobie�stwa. 00:17:13: To jest dziwaczny �wiat miniaturowych stworze�. 00:17:19: Pudu, najmniejsza sarna �wiata|�ywi si� olbrzymimi li�ciami ro�liny gunnera. 00:17:33: Samica ma tylko trzydzie�ci centymetr�w|w k��bie 00:17:36: a jej m�ode s� niewiele wi�ksze ni� kociaki. 00:17:56: Saiec musi pozosta� czujny.|S� tu my�liwi, kt�rzy mogliby schwyta� jego m�ode. 00:18:03: Kolejna miniatura.|kot Kodkod. 00:18:10: Jest to najmniejszy kot w obu Amerykach|i m�ody pudu by�by dla niego uczt�. 00:18:17: Ale, z samcem na stra�y,|Kodkod musi obni�y� swoje zap�dy. 00:18:27: �my wyl�gaj� si�.|S� ostatnimi tego lata. 00:18:31: Ma�y kot|powinien sobie z nimi poradzi�. 00:18:37: Nikt wie, dlaczego te stworzenia s� tak ma�e 00:18:40: ale z drugiej strony mog� one prze�y� na w�t�ych racjach. 00:19:08: M�g�by� nazwa� to|gr� kota i �my. 00:19:34: Kiedy zima nadchodzi w Chile|wiosna przybywa do p�nocnej hemisfery. 00:19:47: To s� li�ciaste lasy Homme. 00:19:52: Nieaktywny w czasie zimy,|teraz przechodz� 00:19:55: jedna z najbardziej magicznych transformacji |w naturalnym �wiecie. 00:20:10: P�n� wiosn�|krajobraz jest otulony|t�tni�c� �yciem, �wie�� zieleni�. 00:20:15: Tutaj, zamiast drzew iglastych,|wyst�puj� rozleg�e drzewa li�ciaste 00:20:19: i to nadaje temu lasowi|ca�kowicie innego charakteru. 00:20:28: B�d�c rozleg�ymi, te li�cie chwytaj�|du�o wi�cej �wiat�a ni� ig�y 00:20:32: ale s� r�wnie� cienkie, mi�kkie i jadalne. 00:20:54: I inni mog� zje��|zjadaczy li�ci. 00:21:18: To wiosna w wielkich rozleg�o listnych lasach|Europy Wschodniej i azjatyckiej Rosji. 00:21:25: Kaczka chi�ska umizguje si�. 00:21:40: Samica kaczki gnie�dzi si� w dziupli drzewa 00:21:44: i kiedy jest to czas dla wszystkich, by odej��|ona prowadzi. 00:21:51: Kaczuszki maj� tylko dwadzie�cia cztery godziny. 00:21:56: Jest to du�a wysoko�c,|i kilka zawo�a� zach�ty jest wymaganych. 00:22:13: Dwie na d� |pozosta�o siedem. 00:22:47: Nadal dw�ch brakuje. 00:23:10: Wszystkie obecny i poprawne. 00:23:13: Ale nie b�d� bezpieczne|p�ki nie osi�gn� wody 00:23...
angie131