Artykuł o skoliozach 3.pdf

http://www.skolioza.com/cwiczenia.html

http://www.skolioza.com/skolioza.html

Skolioza (potocznie nazywana bocznym skrzywieniem kręgosłupa) jest chorobą, której

towarzyszą zmiany w całym narządzie ruchu, a w przypadkach bardzo zaawansowanych

staje się chorobą ogólnoustrojową, której towarzyszą zmiany w układzie oddechowym i

krążenia. Nie leczona skolioza postępuje nawet po zakończeniu wzrostu pacjenta

doprowadzając do ucisku na korzenie nerwowe

Typowa charakterystyka skoliozy

a) zdjęcie rtg, b) widok od tyłu, c) test Adama

]

U pacjentów ze skoliozą zauważyć można asymetrię tułowia. Idiopatyczna skolioza

młodzieńcza charakteryzuje się najczęściej:

prawostronnym garbem żebrowym uwypuklającym łopatkę (rotacja w odcinku

piersiowym kręgosłupa w prawo z jednoczesnym przemieszczeniem kręgosłupa do

przodu),

lewostronnym uwypukleniem wału mięśni przykręgosłupowych w odcinku lędźwiowym

(rotacja kręgosłupa lędźwiowego w lewo),

spłyceniem kifozy piersiowej (plecy płaskie)

nasileniem lordozy lędźwiowej (odstające pośladki).

Skoliozy idiopatyczne są najczęściej rozpoznawane u dzieci i młodzieży w okresie

dorastania. Najistotniejsze są okresy skoków wzrostowych 7- 8 rok życia oraz 12-13 rok

życia. Zakończenie wzrostu u większości dziewcząt następuje po 15 roku życia,

natomiast u chłopców w 17 roku życia. Oznaczenie wieku szkieletowego możliwe jest

przez ocenę wzrastania i przyrastania jąder kostnienia grzebieni talerzy biodrowych. Jest

to bardzo ważne ze względu na to, iż u osób z dojrzałym kostnie kręgosłupem utracił on

plastyczność i korekcje nieoperacyjne są już bezcelowe.

Przypadki idiopatycznej skoliozy wymagającej leczenia ortopedyczno-rehabilitacyjnego

są około osiem razy częstsze u dziewcząt niż u chłopców. Stwierdza się też wysokie

ryzyko występowania rodzinnego.

Wczesne rozpoznanie i poprawne leczenie skoliozy ma uchronić pacjenta przed

leczeniem operacyjnym, które polega na usztywnieniu kręgosłupa. Uzyskanie korekcji

sylwetki poprzez przykręcenie śrubami do kości metalowych prętów okupione jest utratą

ruchomości i elastyczności kręgosłupa do końca życia. Usztywnienie kręgosłupa

konstrukcją metalową ma doprowadzić do zrośnięcia się poszczególnych kręgów i

zamienić kręgosłup w tzw. kij bambusowy. Nie leczone lub źle leczone skoliozy

doprowadzają do zniekształcenia klatki piersiowej i ucisku na narządy wewnętrzne -

głównie na płuca i serce, a w konsekwencji pacjenci są mniej sprawni niż rówieśnicy. W

skrajnych przypadkach może dojść do przedwczesnej śmierci pacjenta.

Zaplanowanie poprawnego leczenia możliwe jest jedynie po przeanalizowaniu zdjęcia

rtg, gdyż tylko w ten sposób można obiektywnie ocenić przebieg skrzywienia

pierwotnego i wtórnego, dojrzałość kręgosłupa, wymierzyć wielkość skrzywienia,

wyznaczyć kręg początkowy, szczytowy i końcowy skrzywienia pierwotnego oraz wiele

innych parametrów decydujących o ostatecznym sukcesie leczenia.

Dlatego tak istotne jest, aby leczenie zaplanował lekarz z doświadczeniem w leczeniu

skolioz.

Leczenie skoliozy bez zdjęcia rtg jest jak jazda samochodem nocą

bez włączonych świateł!

KIEDY ĆWICZENIA?

Poprawne funkcjonowanie mięśni wymaga ich stałego używania (pobudzania impulsami

nerwowymi) oraz naprzemiennego skurczania i rozkurszania (wyciskania z nich krwi i

zasysania).

Mięśnie pozostające w nie używaniu ulegają stopniowemu zanikowi, gdyż organizm

człowieka zaczyna uważać je za zbędne. Zjawisko takie występuje np. u pacjentów po

złamaniach kończyn, którzy leczeni są unieruchomieniem gipsowym. Zaniki mięśniowe

nie są jednak następstwem opatrunków gipsowych ale konsekwencją nie używania

mięśni.

Dbanie o sprawność ruchową nabiera szczególnego znaczenia w świecie współczesnym,

w którym człowiek poruszający się samochodem pracuje przy biurku i odpoczywa w

fotelu. Prowadzenie takiego stylu życia prowadzi do upośledzenia funkcji mięśni, które

ulegają roztrenowaniu. Zalecanie zdrowego stylu życia polegającego na promowaniu

aktywności sportowej ma doprowadzić do zachowania równowagi pomiędzy pracą i

odpoczynkiem mięśni. Szczególne znaczenie w utrzymaniu ogólnej sprawności

człowieka ma pływanie, gdyż umożliwia trenowanie mięśni bez przeciążania stawów, do

którego dochodzi np. przy bieganiu. W odniesieniu natomiast do osób chorych, leczenie

schorzeń i obrażeń gimnastyką leczniczą (ćwiczeniami) jest procedurą rehabilitacji

medycznej polegającą na stosowaniu ruchu pod nadzorem lekarza prowadzącego.

Gimnastyka lecznicza jest zespołem ćwiczeń fizycznych, które zgodnie z opinią Prof.

Wiktora Degi zamieszczoną w książce "Ortopedia i Rehabilitacja" stosowane są celem:

zwiększenia zakresu ruchu w stawach,

wzmocnienia siły mięśniowej,

podniesienia sprawności ogólnej.

Zadaniem ćwiczeń jest stopniowe zwiększanie zakresu ruchomości w stawach poprzez

stopniowe rozciąganie struktur więzadłowych oraz mięśni. U pacjentów ze skoliozą

ćwiczenia zwiększające ruchomość pomiędzy poszczególnymi kręgami kręgosłupa są

drogą do osiągnięcia korekcji skrzywienia, jednak brak zabezpieczenia pacjenta gorsetem

ortopedycznym (celem utrzymania osiągniętej korekcji) może doprowadzić do

destabilizacji kręgosłupa i pogorszenia skrzywienia. Uelastycznienie kręgosłupa

ćwiczeniami zwiększającymi zakres ruchomości kręgosłupa umożliwia osiągnięcie dużej

korekcji w gorsecie ortopedycznym. Pacjent zaopatrzony w poprawnie domodelowany

gorset wykonuje wszystkie czynności w pozycji skorygowanej, praca mięśni jest więc

wykonywana i nie ulegają one zanikowi.

Wykonywane w przeszłości ćwiczenia wzmacniające siłę mięśni symetrycznie po obu

stronach kręgosłupa doprowadzały do narastania deformacji i obecnie zostały zastąpione

ćwiczeniami asymetrycznymi. Jednakże wzmacnianie mięśni po jednej stronie

kręgosłupa jest oczywiste wyłącznie w skrzywieniach jednołukowych. W przypadku

skrzywień charakteryzujących się dwoma łukami stosowanie ćwiczeń asymetrycznych

musi być poprzedzone wnikliwą analizą przebiegu skrzywień.

Skolioza lewo-wypukła

W przeciwieństwie do masażu, wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie u

pacjentów ze skoliozą jest niedopuszczalne na mięśniach już przykurczonych czyli po

stronie wklęsłości skrzywienia na odcinku od kręgu początkowego skrzywienia do kręgu

końcowego skrzywienia. Wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie po stronie

wypukłej skrzywienia może mieć również efekt przeciwny do leczniczego jeżeli zaczną

prowokować narastanie drugiego skrzywienia (powyżej lub poniżej skrzywienia)

nazywanego wtórnym czyli wyrównawczym.

Większość ćwiczeń powszechnie stosowanych w leczeniu skoliozy związanych jest z

wykonywaniem ruchu w kierunku przeciwnym do skrzywienia. Ćwiczenia takie

zwiększają ruchomość kręgosłupa doprowadzając do uelastycznienia konstrukcji

kręgosłupa i mogą doprowadzić do narastania deformacji w mechanizmie

zdestabilizowania konstrukcji kręgosłupa, podobnie jak zalecenie niepoprawnych

ćwiczeń mięśni, które działając po cięciwie łuku skrzywienia będą nasilały deformację.

Podniesienie sprawności ogólnej pacjenta jest bardzo istotnym elementem leczenia

ćwiczeniami fizycznymi. Poprawienie ogólnej kondycji i sprawności fizycznej zależy

głównie od zwiększenia wydolności układu oddechowego i krążeniowego. Ćwiczenia

oddechowe mają zwiększyć pojemność płuc, zwiększyć ruchomość klatki piersiowej oraz

zwiększyć wydolność mięśni oddechowych.

Skolioza prawo-wypukła

Dobranie odpowiedniego zestawu ćwiczeń i zaplanowanie całości leczenia zależy od

przyczyny skoliozy. Podział skolioz w zależności od przyczyny powstania skrzywienia

przedstawiono w rozdziale "Co to jest skolioza?".

W przypadku skolioz czynnościowych (funkcjonalnych) ćwiczenia odgrywają rolę

pierwszoplanową. W przypadku takich skolioz możliwe jest trwałe lub częściowe

usunięcie skrzywienia przez ćwiczenia i zabiegi fizykalne.

W przypadku skolioz strukturalnych wdrożenie leczenia skrzywienia należy poprzedzić

oceną prawdopodobieństwa samoistnego pogarszania się choroby mięśni lub choroby

układu nerwowego lub kostnego. Problematykę tę opisano w rozdziale "kiedy skolioza

narasta?"

W przypadku skolioz idiopatycznych ćwiczenia nie w każdym przypadku mogą

powstrzymać narastanie deformacji.

W przypadku małych skrzywień bez tendencji do pogarszania się, z zaznaczonym

skrzywieniem pierwotnym i niedużym wygięciem wtórnym, zalecane są ćwiczenia

zmniejszające wygięcie pierwotne. Pozorna poprawa sylwetki i postawy pacjenta może

jednak być wynikiem powiększenia ćwiczeniami wygięcia wtórnego dlatego pacjent

wymaga kontroli zdjęciem rtg, a nie oglądaniem.

W przypadku większych skrzywień, które samoistnie nasilają się, już Prof. Wiktor Dega

w książce "Ortopedia i Rehabilitacja" pisze, że nie należy spodziewać się, aby samymi

ćwiczeniami powstrzymać narastanie skoliozy. W takich przypadkach lepszym

rozwiązaniem jest gorset ortopedyczny, którego stosowanie niekiedy wymaga wdrożenia

ćwiczeń uelastyczniających kręgosłup celem osiągnięcia większej korekcji oraz ćwiczeń

podnoszących ogólną sprawność pacjenta, a zwłaszcza ćwiczeń oddechowych (np. na

basenie).

W każdym przypadku stwierdzenie skrzywienia kręgosłupa powinno być

udokumentowane zdjęciem rtg przed wdrożeniem ćwiczeń celem poprawnego

zaplanowania leczenia i możliwości obiektywnej oceny wyników.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: