Zasada resortowości -wykształciła się w okresie panowania
Ludwika XIII i XIV. Zgodnie z tą zasadą wykonywanie admin powierzono niezależnym od siebie resortom.
Do pierwszych resortów możemy zaliczyć: Resort spraw zagranicznych,Skarbowości,Wojskowość,
Sprawy wewnętrzne i wymiar sprawiedliwości.Z czasem
zaczęła pojawiać się instytucja administracji zespolonej.
Instytucja zespolenia charakteryzuje się zespoleniem
osobowym i służbowym. Podmiot zwierzchni ( np.
Starosta w Powiecie, czy Wojewoda w Województwie)
upoważniony jest do powoływania i odwoływania
większości kierowników zespolonych służb.
Centralizacji i decentralizacji-przeciwstawne
wobec siebie. Chodzi w nich o stosunki zachodzące
pomiędzy org centr lub wyższymi oraz org niższego rzędu.
a)Zasada centralizacji - podporządkowanie się organów
niższego stopnia organom nadrzędnym oraz skupianie
decyzji w organach centralnych i naczelnych. Zakłada brak samodzielności organów niższego szczebla i ścisłe ich
uzależnienie od struktur nadrzędnych, które kierują
ich pracą. Stosowana w absolutnych państwach policyjnychb)Zasada decentralizacji – brak podległości organów
niższego rzędu organom wyższego rzędu i rozkład
uprawnień decyzyjnych pomiędzy władze centralne i lokalne.Przyjmuje się tu domniemanie samodzielności
i niezależności podmiotów. W XIX w podstawową formę decentralizacji stanowił samorząd.
Zasada koncentracji i dekoncentracji. Najczęściej obie
te zasady wzajemnie się przenikają,mówimy o nich
wówczas, gdy mamy do czynienia z przewagą jednego
z tych elementów.a)Koncentracja- kompetencje przyznane adm państwowej
mają być spełniane przez szczeble wyższe, zwłaszcza
przez szczebel centralny. Następuje skupienie decyzji
z reguły w jednych rękach (ministra, wojewody )
b)Dekoncentracja - powierzenie kompetencji organom
terenowym, zwłaszcza szczebla podstawowego, co
prowadzi do rozłożenia prawa decyzji i odpowiedzialności
pomiędzy różne czynniki.
Hierarchicznego podporządkowania.Najwcześniej
wykształcona, początków jej stosowania w starożytności,
zwłaszcza w despotiach.W czasach nowożytnych -w
monarchiach absolutnych. Panujący lub upoważnieni
przez niego urzędnicy decydowali tu o obsadzie stanowisk
,awansach, karach, odpowiedzialności służbowej. Cechą charakterystyczną był brak prawnej niezawisłości organów podległych w stosunku do nadrzędnych. Charakterystyczna
dla Francji napoleońskiej oraz krajów czerpiących z niej wzor,(np.Księstwa Warszawskiego)
Kolegialności i jednoosobowości.Zasada kolegialności - XVII i XVIII w. Decyzje podejmowane większością głosów członków obecnych na posiedzeniu
org.adm. System zapewniał samokontrolę osób wchodzących
w skład kolegium, utrudnia działania sprzeczne z prawem
Zasada jednoosobowości - początki XIX w. Polegała na ześrodkowaniu całego zakresu przekazanej władzy oraz
powierzeniu wyłącznego prawa podejmowania decyzji jednej
osobie. Zaletami były szybkość i sprawność działania, oraz
określenie osoby odpowiedzialnej za wydaną decyzję.
Zasada biurokratyzmu.-w okresie monarchii absolutnej.
Stanowiła ona hierarchiczną organizację, opartą na zależności służbowej między zwierzchnikiem a podwładnym,pobieranie
przez personel stałego wynagrodzenia pieniężnego. Przy
obsadzie stanowisk kierowano się kryterium kwalifikacji, co powodowało powierzenie urzędów także osobom nie
należącym do warstw uprzywilejowanych. Biurokratyzm
łączył się ściśle z centralizmem i hierarchiczną strukturą władz.
ADM. KS.W-WSKIEGOa)Król-Najwyższa władza wykonawcza w państwi.
Wprowadzona została monarchia ograniczona, bowiem
konstytucja formułowała zasadę suwerenności monarchy.
Obsadzał wszystkie stanowiska w apartamencie
państwowym, miał też prawo zwalniania wszystkich
urzędników z wyjątkiem mianowanych dożywotnio.
b)Ministrowie: sprawiedliwości, spraw wew i religijnych,
wojny, przychodów i skarbu oraz policji oraz sekretarz
stanu będący szefem kancelarii królewskiej. Ich władza
była jednoosobowa. Każdy z nich był odpowiedz. za
całą działalność swego resortu.
c) Rada ministrów-wszyscy ministrowie z prezesem
na czele. Początkowo pojmowała swą rolę jako
zastępcy króla. Dopiero dekret z 24 grudnia 1807 roku
uregulował jej stanowisko zgodnie z konstytucją.
Pozbawiona funkcji kierowniczych.
d) Rada Stanu-składała się z ministrów. Wprowadzono p
odział Rady na sekcje. Po 1810 roku Rada Stanu zyskała
na znaczeniu politycznym, stając się organem przede
wszystkim sądowym.
ADM KRÓLESTWA PL
ADM,CENTRALNA
a)Król-Najwyższa władzą wyk. Wyłącznie do niego pochodziła
wszelka władza adm. Posiadał prawo nominacji urzędników
oraz dostojników kościelnych. Kierował siłą zbrojną i posiadał wyłączne prawo wypowiadania wojny oraz zawierania traktatów
i umów. Znaczący był jego udział w ustawodawstwie.
b)NamiestnikZastępca króla był, spełniający swe czynności
pod nieobecność monarchy w Królestwie. Został nim gen. Napoleoński Józef Zajączek. Po jego śmierci stanowisko funkcje namiestnika przelano na Radę Adm. Jego zadania: prezydowanie
w Radzie Stanu, wydawanie kontrasygnowanych ministerialnie postanowień w Radzie Adm, mianowanie urzędników.
c) Rada Stanu Centralny org.władzy i adm.. Dzieliła się na Zgromadzenie Ogólne Rady Stanu i.
Radę Administracyjną. Rozpatrywała w szczególności sprawy przekraczające wyłączność poszczególnych szefów resortów
d) Komisje Rządowe-nalezal do nich zarząd kraju. Były to
organy kolegialne, działające jednak pod indywidualnym
kierownictwem ministrów, ponoszących odpowiedzialność konstytucyjną. Utworzono 5 Komisji:Wyznań Religijnych i
Oświecenia Publicznego,Sprawiedliwości,Spraw
Wewnętrznych i Policji,Wojny,Przychodów i Skarbu
ADM LOKALNA
a)Województwa i obwody-adm sprawowan przez komisje wojewódzkie, urzędy municypalne w miastach oraz przez
wójtów w gminach
b) Miasta i gminy wiejskiezwierzchność miejska: prezydent municypalności lub burmistrz oraz ławnicy
-zwierzchność wiejska: wójt gminy. Właściciele wsi byli
wójtami. Pomocnikami wójta byli sołtysi.
ADM II RP
ADM CENTRALNA:
Rada Ministrów-Organ kolegialny, ministrowie mianowan
i przez prezydenta,centralny organ adm publ. Rozpatrywała sprawozdania, uzgadniała działalność i zatwierdzała statuty organizacyjne poszczególnych ministrów. Funkcje adm. pełniła
przez wydawanie zarządzeń, podejmowanie uchwał, wydawanie aktów administracyjnych.
Ministrowie- kierowali wyodrębnionymi resortami adm, byli
również członkami ciała kolegialnego Rady Ministrów.
Ministerstwa dzieliły się na Departamenty z dyrektorami na
czele, te zaś dzieliły się na wydziały na czele z naczelnikami.
ORGANY ADMINISTRACJI OGÓLNEJ:
Wojewoda -Stał na czele adm województwa, mianowany przez prezydenta na wniosek Rady Ministrów, przedstawiony przez ministra spraw wewnętrznych. Podlegał ministrowi spraw
wew, a w zakresie służbowym właściwym ministrom.Działał w charakterze :przedstawiciela rządu i szefa adm ogólnej i działów administracji specjalnej, zespolonych z administracją ogólną
Posiadal prawo wydawania rozporządzeń wykonawczych i porządkowych
Starosta-Na czele adm szczebla powiatowego, podlegający
osobiście i służbowo wojewodzie.Występował w podwójnej roli: przedstawiciela rządu w powiecie oraz szefa administracji
rządowej ogólnej. Głównym zadaniem starosty było
zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego
2)ADMINISTRACJA SPECJALNA
a)Administracja wojskowa-Minister dowodził siłami zbrojnymi
w czasie pokoju, kierował administracją wojskową, szkoleniem, zgłaszał wnioski. Generalny inspektor sił zbrojnych w czasie
wojny miał objąć stanowisko naczelnego wodza. Administracją kierowali dowódcy okręgów korpusów.
b)Administracja szkolnictwa Kierownik –ministrer wyznań
religijnych i oświecenia publicznego. Dla celów administracji szkolnictwa kraj został podzielony na 10 okręgów szkolnych z kuratorami na czele. Przeprowadzona reforma podzieliła szkoły
na: powszechne, średnie, wyższe. Na średnie szkolnictwo ogólnokształcące składać miały się po reformie gimnazja oraz
jako szczebel wyższy – 2 letnie licea. Szkoły wyższe dzieliły
się na akademickie i nieakademickie.
c)Administracja wyznaniowa -szczeblu centralnym sprawował minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego.Na terenie województwa sprawy te należały do kompetencji wojewody.
Sytuację prawną Kościoła określał konkordat zawarty ze stolicą Apostolską. Gwarantował on swobodne wykonywanie władzy duchownej i jurysdykcji. Podział na prowincje i diecezje w
granicach państwa miał być dokonywany w porozumieniu
z rządem.
SĄDOWNICTWO ADM W II RP.
Najwyższy Trybunał Administracyjnyskład: pierwszy prezes,
prezesi izb oraz sędziowie. Mianowani na wniosek premiera
przez prezydenta. Wszyscy członkowie mieli posiadać
wykształcenie prawnicze, a połowa kwalifikacje sędziowskie.Kontrlolował
legalność aktów administracyjnych wydawanych przez organy administracji rządowej i samorządowej, z wyjątkiem spraw przekazanych ustawowo sądom powszechnym, mianowania
na publiczne urzędy i stanowiska, reprezentacji państwa za
granicą, działań wojennych, spraw dyscyplinarnych, decyzji wydawanych na zasadzie swobodnego uznania. Wyroki
Trybunału były ostateczne. Trybunał mógł zaskarżoną
decyzję utrzymać w mocy lub uchylić całkowicie lub częściowo.
Inwalidzki sąd administracyjny-1935, Miał przejąć orzecznictwo
w sprawach skarg na decyzje o zaopatrzeniu rentowym i emerytalnym inwalidów wojennych i wojskowych oraz osób
po nich pozostałych.Skład: przewodniczący i sędziowie oraz
ławnicy (1/2 to urzędnicy o wykształceniu prawniczym,
a druga połowa to inwalidzi posiadający średnie wykształcenie wytypowani przez stowarzyszenia inwalidów)
Trybunał Kompetencyjny-1925 w W-wie ,rozstrzyganie
sporów o właściwość między organami administracji a
sądami administracyjnymi lub innymi sądami.TK rozpatrywał
zarówno pozytywne jak i negatywne spory o właściwość, -
Część członków TK stanowili sędziowie NTA, część –
Sądu Najwyższego, część zaś wywodziła się z grona
znawców prawa
...
lukaszfilip