Ks. Olgierd Nassalski MIC Jak pracowa� nad charakterem Wst�p W okresie powszechnego kryzysu, kt�ry nie omin�� tak�e struktury warto�ci og�lnoludzkich oraz za�o�e� wychowania m�odzie�y, ukazuje si� praca ks. Olgierda Nassalskiego na temat kszta�cenia charakteru. Stanowi ona wyraz przekonania, �e cz�owiek najpierw musi by� prawdziwy i mocny, a dopiero p�niej - posiada� - i dzia�a�. Mo�e w�a�nie odwr�cenie kolejno�ci tych spraw jest przyczyn� tylu wsp�czesnych niepowodze�, rozczarowa�, a nawet brak�w materialnych? Mo�e najwa�niejsze jest budowanie cz�owiecze�stwa, dopiero p�niej fabryk i dom�w. "Takie b�d� Rzeczpospolite, jakie jej m�odzie�y chowanie" - napisa� Andrzej Frycz Modrzewski. S�owa te nie straci�y na aktualno�ci. I w�a�nie dlatego ksi��ka "Jak pracowa� nad charakterem" - prosta i rzeczowa, jest bardzo potrzebna dla katolickiej m�odzie�y szkolnej jako przewodnik samowychowania. Sk�ania j� do poznania siebie, do ocenienia swego post�powania, a tak�e pomaga w internalizacji systemu norm duszpasterzy, wychowawc�w i rodzic�w Zapotrzebowanie na tego typu lektur� jest bardzo du�e ze strony wszystkich tych �rodowisk. Autor przyj�� w swojej publikacji form� rozm�w z m�odym czytelnikiem. W kolejnych rozdzia�ach ksi��ki, b�d�cej praktycznie poradnikiem dotycz�cym wychowania, om�wione s� takie tematy, jak: samopoznanie, idea� osobisty cz�owieka, samokontrola, �wiczenia woli, �wiczenia umys�u, kszta�towanie uczu� dziewcz�t i ch�opc�w, mi�o�� bli�niego oraz warunki skutecznego samowychowania. Autor ksi��ki daje wyraz swemu g��bokiemu przekonaniu, �e praca nad sob� jest wsp�dzia�aniem z �ask� Bo��, a zasady �ycia chrze�cija�skiego stanowi� punkt wyj�cia i tworzywo charakteru. Ka�dy rozdzia� stanowi zwart� ca�o�� i pobudza czytelnika do refleksji, a nast�pnie do wniosk�w osobistych i postanowie� dotycz�cych kolejnych etap�w kszta�cenia charakteru. Tekst ksi��ki pisany jest stylem prostym i �ywym, daj�cym czytelnikowi wra�enie osobistej rozmowy. U�atwia to czytelnikowi kontakt z my�lami Autora i anga�uje emocjonalnie w problematyk� ksi��ki. Dodatkowym, ale istotnym sposobem zbli�enia problematyki ksi��ki o kszta�towaniu charakteru ludzi m�odych s� przyk�ady opisane w drugiej cz�ci publikacji. Ksi��ka "Jak pracowa� nad charakterem" napisana jest w stylu popularnonaukowym, co uzasadnione jest tym, �e g��wni adresaci, to jest m�odzie� szkolna, na og� si�gaj� po ksi��k� niezbyt obszern� i trudn�, za to interesuj�c� i przyst�pn�. Uwa�am, �e winna ona by� upowszechniona w�r�d m�odzie�y ucz�szczaj�cej na lekcje religii, w klasach starszych szk� podstawowych i szk� �rednich. Zofia S�kowska Rozmowy "Trzeba, a�eby m�odo�� by�a wzrastaniem, aby nios�a z sob� stopniow� akumulacj� wszystkiego, co prawdziwe, dobre i pi�kne... "...dzia�anie rodziny, jak i szko�y, pozostanie niekompletne (a mo�e nawet zosta� zniweczone) - je�eli Ka�dy i Ka�da z Was, M�odych, sam nie podejmie dzie�a swojego samowychowania". "Powtarzam te s�owa Bogarodzicy i skierowuj� je do Was, do M�odych, do ka�dego i ka�dej: "cokolwiek Chrystus wam powie, to czy�cie". I b�ogos�awi� Was w imi� Tr�jcy Przenaj�wi�tszej. Amen". (wyj�tki z listu apostolskiego Ojca �wi�tego Jana Paw�a II do m�odych ca�ego �wiata z dn. 31.03.1985) M�odzi Przyjaciele Cz�sto przychodzicie do mnie i pytacie: Jak pracowa� nad charakterem? W jaki spos�b mo�na uczyni� sw� wol� siln�? Jak poprawi� swe post�powanie? Jest w Was t�sknota za tym, by �ycie uczyni� pi�knym, by go nie zmarnowa�. Chc� Wam wszystkim: ch�opcom i dziewcz�tom, szukaj�cym w�a�ciwej drogi �yciowej, odpowiedzie� w tej ksi��ce. B�d� pisa� tak, jakbym m�wi� do jednego z Was. Musia�em zdecydowa� si� na konkretn� form� - przepraszam, �e zwracam si� na dalszych kartach do ch�opca. My�l� jednak o Was wszystkich, o ch�opcach i dziewcz�tach. Autor S�owo do drugiego wydania Pierwsza wersja ksi��ki nie ukaza�a si� drukiem, ale w bardzo wielu odpisach powielaczowych i innych dotar�a do r�k m�odych czytelnik�w poprzez kurie biskupie. Z r�nych stron zwracano si� do mnie, by prac� t� wyda� w formie ksi��kowej. Dokona�em wi�c szeregu poprawek, doda�em drug� cz��, zawieraj�c� opowiadania. Sk�adam t� prac� w darze dziewcz�tom i ch�opcom, kt�rzy chc� "wzrasta�". "B�d�cie zawsze gotowi do obrony wobec ka�dego, kto domaga si� od Was uzasadnienia tej nadziei, kt�ra w Was jest" (I P 3,15). (Cytaty z Pisma �wi�tego pochodz� z Biblii Tysi�clecia, wyd.4, 1984) Autor Rozmawiamy: czy warto? O pewnej ankiecie Zada�em kilka pyta�. M�odzie� odpowiada�a anonimowo. Oto pytania, na kt�re oczekiwa�em szczerej odpowiedzi: Co to jest charakter? Czy mo�na go zmieni�? Na czym polega praca nad charakterem? Odpowiedzi by�y bardzo r�ne. Prawie wszyscy twierdzili jednak, �e zmiana charakteru jest mo�liwa, cho� jest to bardzo trudne. W odpowiedziach by�o wiele pomylonych poj��. Niekt�rzy pisali, �e cz�owiek rodzi si� z gotowym charakterem. Kto� nawet utrzymywa�, �e zmieni� si� nie da, a tylko zewn�trzne objawy mo�na troch� "wychowa�". Inny zn�w uwa�a�, �e charakter zale�y tylko od naszej osobistej pracy. Wiele z tych rzeczy wyja�nimy sobie w dalszych rozmowach. Na razie jedno jest bardzo wa�ne: wszyscy odpowiadaj�cy na ankiet� ��czyli charakter z post�powaniem cz�owieka i wyra�ali nadziej�, �e to post�powanie mo�e by� lepsze. Twierdzili, �e to od naszego wysi�ku, od pracy nad sob� zale�y, jacy b�dziemy w �yciu praktycznym, jak spe�nimy swe zadania, jacy b�dziemy wobec innych. Pozw�lmy sobie na ustalenie, �e praca nad charakterem - to praktycznie praca nad popraw� naszego post�powania. Czy warto nad sob� pracowa�? O to te� pyta�em. W�a�nie tych, kt�rzy osobi�cie pytali mnie o rad�. - Dlaczego chcesz si� zmieni�? - Przecie� nie mog� taki pozosta�. Moje post�powanie jest okropne. - Je�li si� nie zmieni�, nie b�d� prawdziwie szcz�liwy. - Musz� co� w �yciu osi�gn��. Nic z moich plan�w nie b�dzie, gdy si� nie wezm� w gar��. - Pragn� dalej studiowa�, a je�li tak dalej p�jdzie - to nawet �redniej szko�y nie sko�cz�. - Jestem gorszy od innych. A w g��bi duszy pragn�, by nie by� szarym cz�owiekiem. A i tak� otrzyma�em odpowied�, nawet kilka razy: - Nie chc� zmarnowa� �ycia. Raz jeden si� �yje. Kto� inny argumentowa�, �e musi nad sob� pracowa�, bo traci przyjaci�, bo go przestaj� szanowa�, bo sam siebie si� brzydzi. Jestem pewien, �e i Ty rozumiesz konieczno�� tej pracy. Dlatego wzi��e� t� ksi��k�. Nie b�dzie tu za wiele teorii i definicji. Tylko takie, kt�re s� konieczne, by m�drze i praktycznie wzi�� si� do tego wa�nego zadania. Najwi�cej b�dziemy si� zajmowa� wskaz�wkami praktycznymi. Bardzo prosz� Ci� o to, aby� od razu wprowadzi� je w �ycie. Chcia�bym, by te nasze rozmowy ��czy�y si� z Twoj� osobist� prac�. �wiat wo�a o ludzi z charakterem Chyba zastanawia�e� si� kiedy� nad przysz�o�ci� �wiata. A mo�e wpad�a Ci do r�ki ksi��ka czy artyku� jakiego� uczonego na ten temat. Coraz wi�cej czyta si� i s�yszy alarm�w - bo rzeczywi�cie sytuacja jest dziwna. S�usznie napawa dum� i rado�ci� �wiadomo��, �e rozw�j nauki jest ogromny, �e si�gamy ju� w przestrzenie mi�dzyplanetarne, �e zaczynamy zwiedza� ksi�yc. Cieszymy si� z wynalazk�w. Szybko�ci, jakie osi�gamy w podr�owaniu, rozw�j telewizji, zdobycze naukowe w medycynie, rolnictwie i tylu innych dziedzinach - mog� przyprawi� wprost o zawr�t g�owy. A jednocze�nie smutne do�wiadczenia ostatniej wojny �wiatowej rzucaj� cie� na t� nasz� dum� i nadziej� na lepszy �wiat. Ju� wiemy, �e sama technika i wynalazki nie uczyni� ludzi szcz�liwymi. Ta w�a�nie technika pozwoli�a w ostatniej wojnie zg�adzi� miliony ludzi, zmieni� miasta w gruzy. Zdawa�o si� wszystkim, �e ju� nigdy wi�cej nie b�dzie wojny, �e po tej strasznej lekcji �ycie na ziemi b�dzie bezpieczne. Niestety, wiesz dobrze, �e w chwili gdy to czytasz, w r�nych miejscach globu ziemskiego gin� ludzie z r�ki swych braci. Gdy my z sob� rozmawiamy, daleko od nas, ale przecie� na naszej ziemi, tysi�ce dzieci umiera z g�odu, jedna trzecia ludzko�ci jest niedo�ywiona. S� kraje, gdzie z powodu ci�kich warunk�w �ycia, �rednia wieku nie przekracza czterdziestu lat. A obok tych g�odnych, �yj� nieraz w przepychu znieczuleni egoizmem bogacze. Nawet ju� nie umiej� odczu� grozy, jaka narasta i nie dostrzegaj� chmur, jakie gromadz� si� na horyzoncie. Bo cz�owiek ma coraz wi�ksze si�y w swym r�ku, dzi�ki kt�rym mo�e dokonywa� wielkich dzie�, mo�e wielu ludzi uszcz�liwi�, przynajmniej cz�ciowo zlikwidowa� g��d i n�dz�. Ale te� mo�e u�y� tej mocy do zniszczenia innych i siebie. Jaka nas czeka przysz�o��, zale�y w�a�nie od tego, czy b�dzie wielu ludzi o pi�knym charakterze. Nie wystarczy post�p techniczny. Obok niego musi by� post�p moralny. Cz�owiek powinien by� szlachetny, �yczliwy, gotowy do po�wi�cenia. Wtedy tylko b�dzie budowa�, tworzy� dobro i szcz�cie. W przeciwnym razie b�dzie rujnowa� i zatruwa� �ycie, a� wszystko rozsypie si� w gruzy. Alarmuj�ce fakty Niekt�re fakty budz� wprost przera�enie. Czy wiesz o tym, �e zachodni �wiat niszczony jest narkotykami. Coraz wi�cej jest ludzi o starych, smutnych twarzach, czasopisma ujawniaj� zastraszaj�ce post�py tego na�ogu. Niestety i u nas pojawiaj� si� sygna�y informuj�ce o wypadkach narkomanii w�r�d naszej m�odzie�y. Czy s�ysza�e�, �e statystyki lekarskie ju� nie taj� faktu, i� choroby weneryczne wykrywa si� nawet w�r�d dzieci ze szk� podstawowych? Z codziennego do�wiadczenia i obserwacji wiesz na pewno, jakim nieszcz�ciem jest alkoholizm. Tysi�ce rodzin zniszczonych; nieszcz�liwe, przera�one dzieci. Za cen� kr�tkiej przyjemno�ci marnuje si� w�asne zdrowie, przysz�o�� i spok�j swej rodziny. Obchodzimy z dum� i rado�ci� kolejne rocznice odzyskania wolno�ci. Obchody w ca�ym kraju. W miejscach strace�, w obozach koncentracyjnych. W O�wi�cimiu. Nigdy wi�cej wojny! Nigdy wi�cej �mierci zadanej ludzk� r�k�! A tymczasem od chwili, gdy umilk�y strza�y na naszej ziemi - zgin�o kilka milion�w dzieci u�mierconych na �yczenie rodzic�w. I �niwo �mierci si� nie ko�czy. Trwa nadal. Jest jednak nadzieja T� list� nieszcz�� i okropno�ci mo�na by ci�gn�� ...
Geti