f.pdf

Wikingowie: Słownik pojêæ mitol., etn. i geograf.

Autor tekstu: Mieczysław Lenckowski

Oryginał: www.racjonalista.pl/kk.php/s,2358

Jest to słownik stanowi±cy dodatek do powie¶ci Mieczysława Lenckowskiego

Wikingowie z Truso (zob. str. 391), zatem oprócz pojêæ, okre¶leñ, nazw, czy osób

mitologicznych, etnicznych i geograficznych, napotkaæ mo¿na równie¿ takie które

wystêpuj± tylko w powie¶ci (jest to zaznaczone).

CZÊ¦Æ I. OBRAZY Z ¯YCIA LUDZI POGRANICZA

Ajtwar - mityczny pruski władca wiatru.

Alfred Wielki (872-899) - król Wessexu, nadał czê¶æ swych ziem wojowniczym

Normanom i tekst relacji z podró¿y Wulfstana zamie¶cił w swoim przekładzie

Chorografii Paulusa Orozjusza.

Asgard - niebiañska siedziba bogów poło¿ona w centrum wszech¶wiata, do

której mo¿na było dostaæ siê przez most zbudowany z têczy.

Asgota Okrutny - wielki wikiñski wojownik, opiewany w pie¶niach i sagach.

Aundumla - mityczna krowa, której mleko ssał Ymir, a ona sama wylizała boga

Buri.

Baldur - literacki nied¼wied¼ samotnik, który zaprzyja¼nił siê z bartnikami z

Truso.

Bo¿ydar - postaæ literacka, pruski chłopiec podziwiany za spryt i odwagê.

Bratusław - postaæ literacka, bard z rodu Golêdów opiewaj±cy sławê pruskich

wojowników.

Brze¼nica - rzeka, przez któr± przeprawiali siê pêdz±cy w wy¶cigu chłopcy.

Bur - rodzina mityczna, w której wa¿n± rolê odgrywali Odin, Wili i Hod.

Cholin (Cholinum) - pruski gród w okolicach Kwietniewa, który odwiedził

prawdopodobnie ¶w. Wojciech.

Chorasana - miejsce buntu Szyitów pod wodz± Abul-Abbasa, gdzie przebywał

Swen Siwobrody.

Dad¼bóg Mont - senior rodziny Montów, który zasłyn±ł ze zbrojnych wypraw

wojennych.

dagis - czas pierwszej orki i wypêdzenia stad owiec i bydła na pastwiska.

Dangeld - danina za ¿ycie dla zbójców wikiñskich.

Domarada - literacka prawowita ¿ona Kriwe, z któr± miał pierworodn± córkê

Sigrid.

Dobiegniewa - literacka kochanka Kriwe z rodziny tkaczy, z którego to zwi±zku

przyszła na ¶wiat Radosława.

drakkary - du¿e wikiñskie statki królewskie, pełni±ce przewa¿nie funkcje

reprezentacyjne lub wywiadowcze do pó¼niejszych działañ wojennych.

dranice - deszczułki łupane przy pomocy klinów i siekiery, którymi wykładano

ulice w osadach i grodach.

Dymnik - osada na wzgórzu w pobli¿u Kwietniewa, gdzie znajdował siê jeden z

etapów wy¶cigów konnych pruskich chłopców.

Egil - postaæ literacka, przystojny wiking w którym kochała siê Sigrid.

Eryk Czerwony - mieszkaniec Skandii i odkrywca Grenlandii.

Estiowie - mieszkañcy krainy u uj¶cia Wisły zwanej Estlandem, gdzie dopłyn±ł i

przebywał w latach 880-890 anglosaski podró¿nik Wulfstan.

Fjalar - postaæ literacka, najmłodszy syn Mirgiafów, nazywany

człowiekiem-pszczoł±, który poznał najwiêksze tajniki wiedzy bartniczej.

Forkbeardowie - duñska dynastia królewska.

Frey - mityczny bóg pokoju i płodno¶ci.

Galena - miejsce tajemnych nauk z ró¿nych dziedzin sztuki, a przede wszystkim

muzyki.

Ginnungagap - mityczna czelu¶æ otchłani, która powstała w zacz±tkach ¶wiata

za czasów Ymira.

girnoynis - ¿arna do rêcznego rozcierania zbo¿a.

Gniewomir - postaæ literacka, obroñca Budoraju.

Gor - postaæ literacka, drugi atakuj±cy w grze chłopców w piłkê.

Gosława - postaæ literacka, córka Bratusława.

Go¶cimir - postaæ literacka, atakuj±cy chłopiec pruski zwyciêskiej dru¿yny.

Gunnar Mirgiaf - literacka głowa rodziny bartników, zaprzyja¼niony z pruskimi

zbieraczami miodu.

Guido z Alezzo - toskañski mnich, muzyk i kompozytor ¶redniowieczny, u

którego terminował podstawy muzyki Swen Siwobrody.

Gurcha (Kurek) - Bóg Plonów i Obfito¶ci,czczony podczas ¶wiêta plonów.

Hallgerda - ¿ona Gunnara Mirgiafa, opiekuj±ca siê Baldurem.

Hamad - ¶wiêta ksiêga Islamu, z którejSwen Siwobrody przygrywał na rebabie

miłosne sury dla Roxany.

Harold Krêposzyi - postaæ literacka, ojciec Namedy, który wraz z jej bratem

prowadził warsztat rzemie¶lniczy zajmuj±cy siê artystyczn± obróbk± oraz

inkrustracj± wyrobów z br±zu i złota.

Hedeby (Haithabu) - du¿a wikiñska osada na półwyspie Szlezwik-Holsztyn.

Helgafel - ¶wiête wzgórze, na którym składano ofiary i odbywały siê modlitwy

błagalne o miło¶æ i płodno¶æ, dobra materialne i duchowe, a tak¿e czyniono

przyrzeczenia Freyowi.

godi - głowa rodziny, pełni±cy równie¿ funkcjê kapłana.

Ilfing -rzeka ł±cz±ca jezioro Dru¿no z Zalewem Estyjskim.

iuse - pruskie, gor±ce zupy miêsne.

Ivar - syn Thardfa ¦miałego, bior±cy udział w wyprawie z ojcem na Islandiê.

Jaromiej - postaæ literacka, stary skald opiewaj±cy chwałê wikiñskich

Wojowników.

Jaromira - postaæ literacka, ¿ona Bratusława.

Kaijls Silriskai - witajcie, pozdrowienie pruskich wojów.

kauszele - drewniana miseczka dla płynów obrzêdowych.

kitara - instrument strunowy, pierwotny dla dzisiejszej gitary.

Korsuñskie Jezioro - jezioro w okolicy Kiersit, gdzie odbywała siê konna gonitwa

pruskich chłopców

Kriwe z Nadrowii - kapłan strzeg±cy wiecznego ognia w ¶wiêtym gaju, którego

sława siêgała do najdalszych zak±tków ziemi.

Krzepimir - postaæ literacka, pruski obroñca w grze chłopców w piłkê.

Krzywula - rodzaj laski magicznej, u¿ywanej przez pruskich szamanów podczas

staropruskich obrzêdów religijnych

Kumtamari - cesarz ba¶niowej Krainy Po¶wiaty Ksiê¿ycowej.

kunigas - przywódcy grodów pruskich, zwani inaczej z gockiego królikami lub

rikjami, odpowiedzialni za bezpieczeñstwo i obronê ich mieszkañców.

langskipy - długie wikiñskie okrêty z wysok± dziobnic± i nasad± w kształcie

głowy smoka.

laitian - suszone kiełbasy, wêdzone nad paleniskiem.

Lauks - osada wiejska z wieloma grodami pruskimi.

Leif Erikson - podró¿nik i odkrywca Ameryki, której nadano wówczas nazwê

Vinland

Łaukosarga - mityczny Pan Strzeg±cy Pól i Zbó¿.

majdan - dziedziniec wewn±trz pruskiego grodu.

Mirgiafowie - literacka rodzina bartników, posiadaj±ca du¿± pasiekê i

wyrabiaj±ca miód dla mieszkañców osady Truso.

Mjornill - stary wiking bior±cy udział w wyprawie Fjalarda, wyłowiony z morza

przez drakkar "Wê¿owa Głowa", zmarł podczas powrotnej ¿eglugi i został spalony,

a prochy wrzucone do morza.

Mokajmy - gród na trasie Szlaku Bursztynowego, nieopodal ¦wiêtego Gaju.

Montowie - pruska rodzina słyn±ca z waleczno¶ci i dalekich wypraw na czele

Natangów z Golêdami i Sudowami.

M¶cigniew - postaæ literacka, dzielny woj pruski opiewany przez skalda Jaromira

Muspellheim - mityczne ciepłe wiatry topi±ce lodowce.

Nameda - literacka postaæ córki Kriwe, ¿ona wikinga Ulfa.

Niflheim - mityczna czelu¶æ otchłani.

nixam - mityczny bo¿ek wodny, opiekun ¿eglarzy.

Njorda - wiatr mityczny, sprzyjaj±cy ¿eglarzom i rybakom.

Nobiles - pruscy mo¿nowładcy i przywódcy rodowi.

Nunataki - ¶nie¿ne góry w Islandii.

Occopirma - jeden z naczelnych bogów pruskich przedstawiaj±cy Saturna,

ówczesnego boga nieba i ziemi.

Odyn - pierwszy z bogów, syn Bura i Bestii, bóg wojny.

Olaf - postaæ literacka, syn bogatego s±siada zakochany w Ranghildzie wybrał

siê w podró¿, aby zasłu¿yæ na jej miło¶æ, a potem oddał za ni± ¿ycie.

Pergrubi - mityczny Pan Przesilenia Wiosennego i Odradzaj±cej siê Ro¶linno¶ci.

Perkun - mityczny bóg łyskania, d¿d¿u i gromu

Plac Wiecowy - miejsce obrad i podejmowania wa¿nych decyzji.

Potrimpos - mityczny władca rzek, ¼ródeł i deszczu.

Puszait - mityczny Stra¿nik Drzew.

Radosława - postaæ literacka, ¿ona Radogosta z rodziny rzemie¶lniczej tkaczy.

Radziwoj -postaæ literacka,mocarny bramkarz z Mokajmów.

Ragnar - postaæ literacka ojca rodziny rybaków, uprawiaj±cych rybołówstwo na

jeziorze Dru¿no wraz z synami Egilem i Leifem oraz córk± Ranghild± i ¿on± Towe.

rebab - instrument strunowy z długim smyczkiem, na którym wygrywał swoje

pie¶ni bard Sven Siwobrody.

Roxana - ksiê¿niczka perska, kochanka Swena Siwobrodego.

Eryk Rudobrody - postaæ literacka, normañski pirat, pogromca Budoraju.

runy - pismo wikingów ryte na kamiennych tablicach.

samtis - drewniana ły¿ka obrzêdowa.

Sigrid - postaæ literacka, córka Thora, zielarka i kolekcjonerka runowych tablic.

Skadi - mityczna ¿ona Njorda, opiekunka brzemiennych kobiet i kochanków.

skald - ¶redniowieczny pie¶niarz skandynawski opiewaj±cy w sagach

bohaterskie czyny wikingów.

Sven Siwobrody - postaæ literacka, wytrawny ¿eglarz, muzyk i miejscowy bard

opiewaj±cy bohaterskie czyny wikingów.

Synowie Montów - postacie literackie, Tolimir. Wszebor, ¯egota i Przecław,

uczestnicy wy¶cigów konnych.

Synowie Północy - plemiona nordyckie, przewa¿nie z krajów skandynawskich.

¦wiêtosława - postaæ literacka, druga córka kapłana Kriwe, zrodzona z jego

wielkiej miło¶ci do Dobiegniewy.

¦wiêty Gaj - miejscowo¶æ, gdzie prawdopodobnie został ¶ciêty ¶w. Wojciech.

tanbur - instrument perkusyjny do wystukiwania na nim rytmu rêk±.

Tabl - arabski bêben u¿ywany przez Swena Siwobrodego.

Thardf ¦miały - słynny wiking, bior±cy udział w ataku na klasztor Lindis Harne.

Thor - mityczny bóg grzmotów i burzy.

Tolimir - postaæ literacka, najlepszy gracz w piłkê z Mokajmów.

tulisze i ligasze - wêdrowni kapłani pruscy.

Truso - osada i port na pograniczu słowiañsko-estyjskim, do którego pod koniec

IX wieku dopłyn±ł Wulfstan.

Ulf - literacka postaæ wikinga, mê¿a Namedy.

Walhalla - siedziba dusz wybranych wojowników, nad któr± panuje Odyn.

Walkirie - dziewice wojowniczki, zabieraj± do Walhalii poległych wojowników.

Wanowie - w mitologii skandynawskiej władcy wiatru, burzy i ognia.

Wieland - mityczna boska kraina elfów, trollów i zwergów.

wikingowie - normañscy rozbójnicy morscy, podejmuj±cy w VIII-XI wieku na

długich i w±skich łodziach dalekie wyprawy łupie¿cze do krajów zachodniej i

wschodniej Europy.

Witan Wojbor - postaæ literacka, miejscowy garncarz.

Wojbor - postaæ literacka, jeden z atakuj±cych w grze chłopców.

Wszerada - postaæ literacka, sêdzia w grze pruskich chłopców.

Ymir - w mitologii skandynawskiej olbrzym, który wyłonił siê z topniej±cych

lodów Niflheimu, ojciec lodowych gigantów Thurusów.

Zalew Estyjski - obecnie Zalew Wi¶lany w innych obszarach hydrograficznych

¯uław Elbl±skich.

¯emina - bogini ziemi i wszystkiego co siê na niej rodzi, ¿yje i umiera.

< www.racjonalista.pl >

Autorem tej witryny jest Michał Przech/MIkO Soft, zwany ni¿ej Autorem.

Wła¶cicielem witryny s± Mariusz Agnosiewicz oraz Autor.

¯adana czê¶æ niniejszych opracowañ nie mo¿e byæ wykorzystywana w celach

komercyjnych, bez uprzedniej pisemnej zgody Wła¶ciciela, który zastrzega sobie

niniejszym wszelkie prawa, przewidzaiane w przepisach szczególnych, oraz zgodnie

z prawem cywilnym i handlowym, w szczególno¶ci z tytułu praw autorskich,

wynalazczych, znaków towarowych do tej witryny i jakiejkolwiek ich czê¶ci.

Wszystkie strony tego serwisu, wliczaj±c w to strukturê podkatalogów, skrypty

JavaScript oraz inne programy komputerowe, zostały wytworzone i s±

administrowane przez Autora. Stanowi± one wył±czn± własno¶æ Wła¶ciciela.

Wła¶ciciel zastrzega sobie prawo do okresowych modyfikacji zawarto¶ci tej witryny

oraz niniejszych Praw Autorskich bez uprzedniego powiadomienia. Je¿eli nie

akceptujesz tej polityki mo¿esz nie odwiedzaæ tej witryny i nie korzystaæ z jej

zasobów.

Informacje zawarte na tej witrynie przeznaczone s± do u¿ytku prywatnego osób

odwiedzaj±cych te strony. Mo¿na je pobieraæ, drukowaæ i przegl±daæ jedynie w

celach informacyjnych, to znaczy bez czerpania z tego tytułu korzy¶ci finansowych

lub pobierania wynagrodzenia w dowolej formie. Modyfikacja zawarto¶ci stron oraz

skryptów jest zabroniona. Niniejszym udziela sie zgody na swobodne kopiowanie

dokumentów serwisu Racjonalista.pl tak w formie elektronicznej, jak i drukowanej,

w celach innych niz handlowe, z zachowaniem tej informacji.

Plik PDF, który czytasz, mo¿e byæ rozpowszechniany jedynie w formie oryginalnej,

w jakiej wystêpuje na witrynie.

Plik ten nie mo¿e byæ traktowany jako oficjalna lub oryginalna wersja tekstu, jaki

zawiera.

Tre¶æ tego zapisu stosuje siê do wersji zarówno polsko jak i angielskojêzycznych

serwisu pod domenami Racjonalista.pl, TheRationalist.org, TheRationalist.eu.org,

Neutrum.Racjonalista.pl oraz Neutrum.eu.org.

Wszelkie pytania proszê kierowaæ do info@racjonalista.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: