2005-0708-28.pdf

OK O NA E KO

EKOLOGIA

Z PIEKŁA RODEM

80 gigantycznych poża-

rów, które szalały dwa lata

temu w zachodniej części

USA, unicestwiło kilka mln

ha lasów. Bezradni byli stra-

żacy, wojsko, mieszkańcy

zostali ewakuowani z do-

mostw.

Intensywne upały, bardzo

silny wiatr, gwałtowne wyła-

dowania atmosferyczne, zni-

kome opady sprawiły, że w

12 stanach stracono komplet-

nie kontrolę nad ogniskami

pożarów. Była to największa

od 50 lat pożoga w USA.

Wobec rozmiarów takiej

klęski żywiołowej szokująco

dla laika brzmią głosy ekolo-

gów (chodzi o naukowców),

którzy stwierdzają, że nie

są zupełnie zaskoczeni po-

żarami - co więcej, od lat

ostrzegali, że kataklizm jest

nieunikniony. Dlaczego? Bo

w obecnym stuleciu za wszel-

ką cenę starano się zapo-

biegać wszelkim pożarom,

w tym wywołanym przez

czynniki naturalne. Sytuacja

nie byłaby tak dramatyczna,

gdyby na większą skalę sto-

sowano kontrolowane wypa-

lanie zbyt zadrzewionych

i zakrzaczonych obszarów

leśnych.

Ekopirologia, badająca

ekologię pożarów, zwana

czasem z przekąsem „ekolo-

gią z piekła rodem”, zakłada,

że środowisko przyrodnicze

bez żadnych pożarów nie jest

naturalne. I jest to prawda,

gdyż wiele ziemskich ga-

tunków ewoluowało właśnie

wskutek pożarów wywoła-

nych naturalnie. Więcej, są

gatunki flory, których egzys-

tencja w świecie bez poża-

rów jest niemożliwa. Opisano

rośliny, których nasiona za-

kiełkują tylko wtedy, gdy

płomienie rozkruszą łupinę.

Istnieje sosna zwana „ognis-

tą”, z której szyszek wysy-

pią się nasiona tylko wtedy,

gdy ciepło płomieni roztopi

zalepiającą szyszki żywicę.

W suchych, zachodnich

stanach USA dno lasów zasła-

ne jest tonami niegnijących

pni i gałęzi, które unie-

możliwiają wzrost młodym

siewkom. Okresowe przy-

gruntowe pożary, nieuszka-

dzające pni i koron drzew,

likwidują nadmiar posuszu

i warunkują zainicjowanie

odnawiania się lasu. Tym-

czasem tłumienie wszelkich

ognisk zmieniło na nie-

korzyść środowisko, zaros-

ły polany, wyschły bagna,

zalega posusz. Plątanina

krzewów i wyschniętych traw

blokuje dostęp światła

i wilgoci do gleby, czyniąc

niemożliwym zakiełkowa-

nie tkwiących w niej nasion

wielu cennych, chronionych

roślin.

Konkluzja, że „najwięk-

sze w historii pożary lasów

są skutkiem zbyt gorliwej

ochrony drzewostanów przed

ogniem”, tłumaczy, dlaczego

w USA coraz częściej stosu-

je się taktykę nieingerowa-

nia w naturalnie wywołane

pożary, o ile oczywiście nie

zagrażają one ludzkim siedzi-

bom i zakładom przemysło-

wym. Częściej też wywołuje

się „kontrolowane” pożary -

w 1999 r. liczbę takich pod-

paleń zwiększono aż 3-krot-

nie. Od 1988 r., gdy ogromny

pożar zniszczył 1/10 parku

Yellowstone, nie gasi się już

tam pożarów wywołanych

uderzeniami piorunów.

Trzeba jednak uczciwie

przyznać, że metoda wypa-

leń, proponowana przez eko-

logów, budzi kontrowersje

i ma przeciwników. Zarzu-

ca się jej, że nawet „kontro-

lowany” pożar może zawsze

wymknąć się spod owej kon-

troli i zagrozić środowisku.

Protestują firmy drzewne,

dla których spalone drzewo

to żaden materiał do pozys-

ku. Źli są hotelarze i właści-

ciele ośrodków wczasowych,

bo opalone drzewa „zdobią-

ce” okolicę odstraszają turys-

tów.

Na razie służby leśne USA

stają przed innym wyzwa-

niem. Trzeba przywrócić do

życia gigantyczne połacie

zniszczone przez pożogę. Na

odnowę lasów otrzymywać

będą one od rządu USA

925 mln dolarów rocznie, 10

razy więcej niż dotąd. Ale

nowe drzewa i tak wyrosną

dopiero po kilkudziesięciu

latach.

K. W.

RYS. DOMINIKA ZBOROWSKA, GIMNAZJUM JAWORNIK

KONKURS „MOJA ZIEMIA - MÓJ ŚWIAT” 2004

LIPIEC-SIERPIEŃ 2005

NR 7-8 (144-145)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: