ZMIANY KLIMATU, OIL PEAK,KRYZYS EKONOMICZNY.pdf

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiĄzania | ziemianarozdrozu.pl

Page 1 of 11

ZMIANY KLIMATU, OIL PEAK, KRYZYS EKONOMICZNY - POWIĄZANIA

Stanęliśmy w obliczu jednoczesnych kryzysów energetycznego, środowiskowego (w tym klimatycznego),

finansowego i gospodarczego. Są one ze sobą głęboko powiązane, a razem stanowią dla nas bardzo powaŜne

zagroŜenie.

Jakie są te powiązania, jak róŜne elementy układu wzajemnie na siebie wpływają, jakie są zagroŜenia, jakie są

dalsze moŜliwości rozwoju sytuacji i sposoby przeciwdziałania?

Cofnijmy się najpierw o kilkaset lat w przeszłość i przyjrzyjmy się punktowi krytycznemu w dziejach cywilizacji

Wyspy Wielkanocnej.

Wyspa Wielkanocna

Kiedy na Wyspie Wielkanocnej połowa drzew wciąŜ jeszcze rosła, stary Rapa Nui

wszedł na szczyt góry i spojrzał w dół. MoŜe dlatego, Ŝe nie był tu od tak wielu

lat, od czasów swojej młodości, zauwaŜył zachodzące zmiany.

Tam, gdzie dawno temu widać było ciągnący się las, przetykany jedynie polami i

polankami, ujrzał jedynie gołą ziemię, i grupy drwali pracujących przy pozostałych

kępach drzew. Wyobraził sobie widok z tego samego miejsca za kilkadziesiąt lat i

w błysku zrozumienia pojął dokąd zmierza jego świat. Uderzyła go myśl, co

będzie po wycięciu drzew: brak opału na zimne noce, brak materiału na chaty, na

budowę łodzi, na budowę posągów Moai, ptaki z daleka omijające bezdrzewną

wyspę, deszcz spłukujący glebę z pól, głód i konflikty o pozostałe zasoby.

Informacje

IEA World Energy Outlook 2009 po polsku

Od zeszłorocznego wydania World Energy Outlook kryzys

gospodarczy doprowadził zarówno do spadku zuŜycia energii, jak

i emisji CO2 oraz inwestycji. Czy oznacza to moŜliwość

zahamowania zmian klimat(...)

Stało się dla niego oczywiste, Ŝe wyspiarze powinni

zatrzymać niszczenie systemu podtrzymującego ich

Ŝycie. Wrócił do wioski i próbował wszystkich

ostrzec, by nie wycinali drzew w ten sposób.

Niestety -– naruszające status quo zmiany zawsze

spotykają się ze sprzeciwem.

Drwale gniewnie rzekli: "To nasza praca - jest

waŜniejsza od drzew!". Dołączyli do nich

kamieniarze mówiąc: "Budowa posągów to

podstawa naszej cywilizacji!". Wtórowali im w tym

kapłani, dodając: "Kobiety Rapa Nui muszą rodzić

więcej dzieci, by moŜna było budować więcej posągów dla dobra Bogów!". Gdyby byli tam politycy i

ekonomiści, na pewno powiedzieliby: "Musimy zapewnić wzrost ekonomiczny i stały dopływ surowców dla

gospodarki i wspierania naszych emerytów".

więcej »

Aktualizacja raportu IPCC: Wszystko dzieje się szybciej, niŜ nam

się zdawało!

Czy zmiany klimatu są juŜ poza kontrolą? Dowiedz się(...)

więcej »

Przegląd statystyczny zasobów i zuŜycia energii BP 2009

Przegląd s(...)

więcej »

Eksploatacja ograniczonych zasobów nieodnawialnych, lub teŜ zasobów odnawialnych eksploatowanych

szybciej, niŜ mogą się odnawiać - jak drzew na Wyspie Wielkanocnej - musi doprowadzić w końcu do ich

wyczerpania, to tylko kwestia ilości dostępnych zasobów i tempa eksploatacji.

Na Wyspie Wielkanocnej doszło do katastrofy - w obliczu kurczących się zasobów wybuchły konflikty, pojawił

się głód i w efekcie cywilizacja upadła. Wyspa Wielkanocna to świat w miniaturze, tak odległy od innych lądów,

Ŝe jej mieszkańcy uwaŜali, Ŝe są jedynymi ludźmi na świecie.

Paliwa kopalne - podstawa naszej cywilizacji. I ich koniec.

Nasza globalna cywilizacja dysponuje niepomiernie większymi moŜliwościami wpływania na swoje otoczenie -

juŜ nie na skalę wyspy, doliny, regionu czy nawet kontynentu, lecz wręcz całego świata. Jest nas nie tylko

coraz więcej, ale teŜ dysponujemy coraz większymi moŜliwościami. Pozwalają nam na to napędzające naszą

cywilizację zasoby paliw kopalnych - ropy, gazu i węgla.

Aby uświadomić sobie, jak potęŜne moŜliwości nam one dają, wystarczy porównać energię 1 litra ropy z

energią, którą dysponuje pracujący fizycznie człowiek. Litr ropy pozwoli na przejechanie przez auto kilkunastu

kilometrów - spalimy go w kilka minut. Przeciętny człowiek wykona taką pracę przez półtora tygodnia

roboczego. Nic dziwnego, Ŝe korzystając z energii paliw kopalnych stworzyliśmy olbrzymie miasta,

oświetliliśmy i ogrzaliśmy je, powiązaliśmy pajęczyną dróg i lotnisk, wybudowaliśmy fabryki wytwarzające

otaczające nas przedmioty. Paliwa kopalne dają nam 86% zuŜywanej przez nas energii - i to w

najwygodniejszej, łatwej do przechowywania i transportu formie. Cała reszta - energia wodna, jądrowa czy

źródeł odnawialnych to margines - do tego bez energii paliw kopalnych nie zbudowalibyśmy ani elektrowni

jądrowych, ani paneli słonecznych, ani teŜ olbrzymich hydroelektrowni.

Tymczasem - w przeciągu Ŝycia jednego pokolenia wyczerpujemy ponad połowę światowych zasobów ropy i

gazu.

Najprawdopodobniej właśnie osiągnęliśmy, lub w ciągu kilku lat osiągniemy szczyt wydobycia ropy naftowej, co

samo w sobie stanowi olbrzymi problem dla naszej uzaleŜnionej od ropy cywilizacji. Szczyt wydobycia gazu

prawdopodobnie nastąpi kilkanaście lat po szczycie wydobycia ropy naftowej.

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...

2010-01-22

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiĄzania | ziemianarozdrozu.pl

Page 2 of 11

LINKOWNIA

peakoil.net/ - ASPO - International

drmillslmu.com/peakoil.htm - Evolutionary Psychology

and Peak Oil

aspo-usa.com - ASPO - USA

realclimate.org/ - Real Climate

eenews.net/gw/ - Greenwire

PARTNERZY

NEWSLETTER

Zapisz siĘ

Wydobycie ropy, wyróŜnione projekty uruchamiane w kolejnych latach. Czerwonym kolorem na górze

zaznaczono wydobycie z kanadyjskich piasków roponośnych. Obecnie co roku, w wyniku starzenia się

złóŜ, tracimy blisko 5% mocy wydobywczych (blisko 4 miliony baryłek/dzień), co oznacza, Ŝe musimy

oddawać do uŜytku takie nowe moce wydobywcze jedynie po to, aby wydobycie nie spadało.

http://en.wikipedia.org/wiki/Oil_megaprojects

A Crude Awakening - The Oil crash

Gdyby Chińczycy i Hindusi zaczęli jeździć samochodami tak jak Polacy - połowę tego, co Amerykanie, to nie

wystarczyłoby na to nawet podwojenie wydobycia ropy naftowej - co nie jest i nie będzie moŜliwe.

Nasza cywilizacja nie moŜe istnieć bez energii, która obecnie jest prawie toŜsama z paliwami kopalnymi. Ropy

i gazu wkrótce nie wystarczy dla wszystkich chętnych, ale innych paliw kopalnych jest jeszcze sporo - moŜemy

sięgnąć po zasoby węgla, piasków roponośnych czy łupków bitumicznych. MoŜe więc w ten sposób

zapewnimy sobie źródła energii, przynajmniej na kilka najbliŜszych dekad?

Zmiany klimatu

W porównaniu z gazem i ropą węgiel, piaski roponośne i łupki bitumiczne to bardzo brudne źródła energii -

przestawienie się na nie oznaczać będzie nie tylko globalną katastrofę ekologiczną, ale teŜ wejście na ścieŜkę

zmian klimatu bardziej drastyczną od najbardziej pesymistycznych prognoz klimatologów.

Podczas wydobycia, przerobu i spalania węgla, piasków roponośnych i łupków bitumicznych do atmosfery

wyzwala się 2-5 razy więcej CO 2 , niŜ przy spalaniu gazu czy ropy.

Aby zatrzymać zmiany klimatu nie wystarczy ustabilizowanie emisji dwutlenku węgla na obecnym poziomie -

będzie on nadal szybko gromadził się w atmosferze przekraczając moŜliwości pochłaniania go przez

zakwaszające się i ocieplające oceany.

Jeśli spalimy wszystkie paliwa kopalne to nawet po 1000 lat 30-60% naszych emisji pozostanie w atmosferze,

trwale zmieniając klimat planety. Aby zatrzymać zmiany klimatu musimy radykalnie ograniczyć emisje - a to

oznacza ograniczenie spalania paliw kopalnych.

Jak wiele czasu nam pozostało na ograniczenie emisji dwutlenku węgla, aby zapobiec niebezpiecznym

zmianom klimatu? Według niektórych klimatologów juŜ jest na to za późno. Inni stwierdzają, Ŝe moŜe mamy

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...

2010-01-22

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiĄzania | ziemianarozdrozu.pl

Page 3 of 11

jeszcze kilka-kilkanaście lat do osiągnięcia punktu krytycznego.

Tymczasem emisje w 2007 roku wzrosły o ponad 3% ...

Papierkiem lakmusowym zmian klimatu jest zachowanie lodowców i zanik czapy polarnej Arktyki - a ten

przebiega w tempie wielokrotnie szybszym od najbardziej pesymistycznych przewidywań klimatologów.

Kilkanaście lat temu mówiło się, Ŝe Arktyka do końca wieku moŜe być w lecie wolna od lodu. Wraz z biegiem

czasu data ta przesuwała się coraz bliŜej: 2080... 2050... 2030... teraz mówi się, Ŝe moŜe to nastąpić juŜ za

kilka lat.

Rys. Minimalny zasięg pokrywy lodowej w latach 1979-2000 (kolor Ŝółty), w roku 2005 (kolor zielony) i

w roku 2007 (kolor czerwony). W roku 2008 powierzchnia pokrywy lodowej była pomiędzy rekordowymi

minimami z lat 2005 i 2007, jednak ze względu na jej małą grubość ilość lodu w Arktyce w 2008 roku

osiągnęła historyczne minimum..

Zanik działającej jak lustro pokrywy lodowej Arktyki spowoduje pochłanianie przez Ziemię dodatkowej porcji

energii i wzrost temperatury, przyspieszenie roztapiania lodowca Grenlandii (w którym jest dość wody, aby

podnieść poziom oceanów o 7 metrów), rozmarzanie wiecznej zmarzliny i wyzwolenie z niej olbrzymich ilości

gazów cieplarnianych metanu i dwutlenku węgla.

W dłuŜszym horyzoncie czasowym moŜe to spowodować destabilizację pokładów hydratów metanu i

zrealizowanie scenariusza wielkiego wymierania Ŝycia na Ziemi.

Społeczność międzynarodowa nie moŜe się porozumieć - interesy są zbyt rozbieŜne. W krajach

uprzemysłowionych, jak USA lub UE na osobę przypada emisja 10-20 ton CO 2 rocznie. W krajach

rozwijających się, z Chinami i Indiami na czele, jest to 1-4 ton.

To my dajemy im przykład i wzorce Ŝycia. Jeśli Chińczycy i Hindusi odniosą sukces materialny, tak, jak my go

pojmujemy, i zaczną Ŝyć tak jak my - a w końcu teŜ chcą mieć samochody, wakacje w egzotycznych krajach i

duŜe domy z klimatyzacją - zuŜycie paliw kopalnych i emisje CO 2 wzrosną kilkukrotnie.

O ile wystarczy na to zasobów...

Gospodarka hiperkonsumpcji i wymuszonego wzrostu

Od wielu lat gospodarka Chin rośnie o blisko 10% rocznie. Takie tempo wzrostu oznacza podwajanie się

gospodarki co 7 lat. Po 14 latach gospodarka będzie juŜ 4 razy większa, a po 21 latach 8 razy większa.

Oznacza to np. 8 razy więcej samochodów, 8 razy więcej podróŜy lotniczych. 8 razy więcej zuŜywanych paliw i

surowców...

Jak długo wystarczy na to surowców i środowiska?

Gospodarki innych krajów rosną wolniej, ale teŜ rosną. A jak w ogóle mierzymy wzrost i dobrobyt? Przez

produkt krajowy brutto. Zasadniczo, im więcej produkujemy i konsumujemy, tym bardziej cieszą się

ekonomiści. Wzrost = sukces. Czerpiemy surowce oraz paliwa kopalne i przetwarzamy w towary. A następnie

to co kupiliśmy, ląduje na wysypisku i kupujemy znowu. W Stanach Zjednoczonych, z kupowanych towarów po

6 miesiącach w domu zostaje... 1%. Cała reszta - 99% surowców (i energii) odchodzi w niepamięć. Na

skończonej planecie uruchomiliśmy bardzo wydajny system liniowego przetwarzania zasobów w śmieci. Tego,

Ŝe przy okazji niszczymy środowisko, w PKB jednak nie uwzględniamy.

Proponujemy obejrzenie filmu opowiadającego o naszej napędzanej konsumpcją kulturze - od eksploatacji

zasobów naturalnych po spalarnię śmieci - pokazujący prawdziwy koszt działania liniowego systemu

konsumpcji zasobów na skończonej planecie.

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...

2010-01-22

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiĄzania | ziemianarozdrozu.pl

Page 4 of 11

Story of Stuff (Opowieść o Rzeczach)

Jak długo moŜe trwać, zanim skończą się zasoby? Najbardziej rozpowszechnionego węgla przy obecnym

poziomie zuŜycia starczy na świecie na 150 lat. Jednak jeśli zastąpilibyśmy węglem ropę i gaz, musielibyśmy

zuŜywać go 4 razy więcej - co daje juŜ tylko 40 lat. Do tego najpierw zuŜyjemy jego łatwo dostępne pokłady, a

sięganie po następne będzie coraz trudniejsze – na długo przed wyczerpaniem węgla osiągniemy szczyt jego

wydobycia i zacznie go brakować, szczególnie w krajach zuŜywających jego duŜe ilości. Na Chiny przypada

ponad 40% światowego zuŜycia węgla i pomimo posiadana jego duŜych złóŜ, za 20-30 lat mogą stanąć w

sytuacji jego niedoboru - a import na skalę Chin moŜe być bardzo trudny, o ile nie niemoŜliwy.

Ponadto ten zwrot "przy obecnym poziomie zuŜycia" - to kluczowy problem. Pamiętamy jak szybko

wykładniczo rośnie gospodarka Chin? Przy tempie 10% rocznie mamy 8-krotny wzrost w ciągu 21 lat.

Stworzyliśmy system ekonomiczny, który do istnienia wymaga wzrostu.

Jak myślisz - dlaczego, kiedy wzrost gospodarczy sięga zera, ekonomiści biją na alarm, mówiąc o recesji,

zwolnieniach i bankructwach? Wydawałoby się, Ŝe brak wzrostu to stabilna gospodarka, w której kaŜdy jest tak

samo bogaty jak rok wcześniej, wytwarza się tyle samo dóbr, działa tyle samo fabryk i ma pracę taka sama

liczba ludzi, za takie same pieniądze. Więc w czym problem?

W tym, Ŝe stworzyliśmy system finansowy, który jest oparty o kredyt. W przystępny sposób wyjaśnia to film

"Pieniądze jako dług".

Pieniądze jako dług

Kiedy idziesz do banku po kredyt, na przykład na mieszkanie, i prosisz bank o 300 tysięcy złotych - skąd bierze

on na to pieniądze? Z depozytów? Z banku centralnego?

Nie - bank tworzy na Twoim koncie zapis, Ŝe od teraz masz na koncie 300 tysięcy więcej. Kropka.

Proste - prawda?

Ty regularnie spłacasz te pieniądze i nie ma problemu - system działa. Tak samo pieniądze poŜyczają Twoi

znajomi, poŜyczają je firmy i rządy. To pieniądze wirtualne.

Zaraz - ale od tych długów banki naliczają odsetki i zapoŜyczając się, wiemy, Ŝe będziemy musieli oddać do

banku więcej, niŜ poŜyczyliśmy. KaŜda osoba i firma.

Skąd więc biorą się pieniądze na spłatę tych długów? OtóŜ gospodarka rośnie, więc co roku jest w niej więcej

pieniędzy dla wszystkich, w tym i dla nas. Zarabiamy coraz więcej i spłacamy dług. Owszem, moŜe ktoś

zbankrutuje, ale to jest margines - banki i tak swoje zarobią.

Gospodarka rośnie, rosną teŜ ceny nieruchomości - czyli jest więcej pieniędzy, chociaŜ nic w świecie

rzeczywistym się nie zmieniło. Pod zastaw więcej wartej nieruchomości moŜna wziąć kredyt konsumpcyjny - to

teŜ są pieniądze wirtualne. I zainwestować je w akcje lub inne papiery wartościowe o nieokreślonej wartości.

Rynek finansowy jest pełen wirtualnych pieniędzy. Zatrzymajmy się na chwilę, ale zapamiętajmy to.

Nasz świat jest bardzo skomplikowany. Tak skomplikowany, Ŝe w ogóle nie zastanawiamy się nad jego

działaniem. Opisany system finansowy istnieje w Europie Zachodniej od 500 lat i tak wrósł w naszą

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...

2010-01-22

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiĄzania | ziemianarozdrozu.pl

Page 5 of 11

świadomość, Ŝe jest czymś naturalnym. Podobnie ropa naftowa - paliwo ma być na stacji benzynowej i tyle.

Prąd - ma być w gniazdku. śywność - ma być w supermarkecie i nawet nie zastanawiamy się nad tym, Ŝe po

drodze potrzeba traktorów, kombajnów, nawozów, zabudowań gospodarskich, rzeźni, pakowalni, hurtowni,

magazynów, supermarketów, lodówek itp. W sumie, Ŝeby krowa w plasterkach dotarła na nasz stół, w USA

potrzeba na to energii 700 litrów ropy.

Wykładniczy wzrost oparty o paliwa kopalne dotarł juŜ do granic dostępnych zasobów i moŜliwości środowiska.

Ekonomiści piszą o "zrównowaŜonym wzroście gospodarczym" mając na myśli stały, ciągły wzrost, nie mając

nawet świadomości, Ŝe nasza ekonomia nie istnieje w nieskończonej przestrzeni zasobów. Nasza gospodarka

jest częścią ekosystemu i podlega ograniczeniom środowiska równie skutecznie, jak na Wyspie Wielkanocnej.

Czytaj wiĘcej w "Oil Peak" czy "Granice Wzrostu"

Co gorsza, model opierający się na załoŜeniu stałego wzrostu i o skali globalnej stanowi dla ludzkości

olbrzymie zagroŜenie. Cywilizacje upadały, jednak w innym miejscu w tym samym czasie kwitły. W przypadku

rozpadu obecnej cywilizacji, czy choćby tylko powaŜnych trudności, dotknięty będzie cały świat i wszystkie jego

sektory - stworzyliśmy globalną wioskę, której wszystkie elementy są powiązane w jedną sieć.

Kryzys ekonomiczny

Przeprowadźmy eksperyment myślowy - wyobraźmy sobie sieć powiązanych ze sobą elementów, które

wykonują swoje zadanie do pewnego poziomu obciąŜenia (moŜe to być transmisja sygnałów, praca siłownika

lub dowolne inne działanie). Kiedy obciąŜenie rośnie powyŜej tego poziomu, element, który obsługuje to

maksymalne obciąŜenie, zapala czerwoną lampkę, a system przenosi nadwyŜkę do wykonania na inny

element sieci. System działa dobrze tak długo, dopóki wszędzie nie zapalą się czerwone lampki - wtedy

obsłuŜenie obciąŜenia nie jest moŜliwe i cały układ przestaje działać.

Przepis na stworzenie takiego układu i jego sparaliŜowanie ma 4 kroki:

Stwórz sieć budując powiązania między elementami

Kiedy poszczególny element dochodzi do granicy swoich moŜliwości zapala czerwoną lampkę i

przekierowuje obciąŜenie/zadanie do innego elementu sieci

Kontynuuj obciąŜanie elementów, aŜ wszystkie zapalą się na czerwono

Zwiększ jeszcze trochę obciąŜenie

Tak właśnie działa nasza gospodarka i rynki finansowe. Kiedy pojawia się problem, np. wiarygodności

kredytów hipotecznych w USA, rynek tworzy szereg "instrumentów inwestycyjnych" rozpraszających ryzyko. W

celu podziału "obciąŜenia" stworzona została złoŜona sieć współzaleŜności słuŜących rozproszeniu ryzyka.

Dołączyły do tego instytucje ubezpieczeniowe, a w końcu, kiedy i one zaczęły mieć problem - banki centralne

państw. Dzięki rozłoŜeniu ryzyka system długo wytrzymywał napięcia, jednak, kiedy juŜ doszło do krachu -

rozsypał się na całej linii.

Przyjrzyjmy się teraz sytuacji z punktu widzenia środowiska i szczytu wydobycia ropy naftowej.

Kilka lat temu wydobycie lekkiej ropy zaczęło stawać się coraz trudniejsze. W odpowiedzi, przestaliśmy mówić

o "ropie", a zaczęliśmy mówić o "paliwach ciekłych". Termin ten obejmuje skroplony gaz LNG, etanol, cięŜką

ropę, piaski roponośne i coraz dłuŜszą listę innych substytutów ropy. Zasadniczo biorąc, komponent sieci

"Ropa" zaświecił się na czerwono, więc zaczęliśmy przyłączać obciąŜenie do innych elementów układu.

Powiązaliśmy "Ropę" z "Jedzeniem" przez przetwarzanie roślin w biopaliwa. Właściwie elementy te były

powiązane juŜ wcześniej, bo do produkcji jedzenia przez rolnictwo przemysłowe potrzeba ogromnych ilości

ropy - ale teraz krąg się zamknął.

Dodając LNG (Liquified Natural Gas) i CTL (Coal-To-Liquid) powiązaliśmy ropę z innymi źródłami energii. W

miarę, jak te powiązania się zacieśniają, a nacisk na ropę wzrasta, braki w dostępności jednego z elementów

przekładają się na inne źródła energii - obserwujemy to w cenie gazu i węgla.

Dodanie piasków roponośnych i róŜnych innych substytutów ropy spowodowało powstanie zaskakujących

powiązań pomiędzy ropą a środowiskiem naturalnym. To powiązanie przejawia się na szereg sposobów, ale

najbardziej charakterystycznym jest to, Ŝe substytuty ropy są mniej wydajne niŜ lekka ropa - w szczególności w

procesie pozyskiwania i spalania paliwa, produkowane są znacznie większe ilości CO 2 na jednostkę energii.

To powiązanie wzmacnia się przez związane ze zmianami klimatu katastrofy klimatyczne, co moŜe

spowodować katastrofę Ŝywnościową, która w rezultacie ograniczy produkcję biopaliw i spowoduje

wzmocnienie stresu w innych elementach sieci.

System finansowy gra w tej sieci rolę kluczową. Jeśli energia, Ŝywność i środowisko są jej trzema elementami,

to system finansowy jest środkiem komunikacji i przekazywania sygnałów pomiędzy nimi. Wspiera teŜ

utrzymanie i rozbudowę pozostałych elementów systemu zapewniania energii.

Kiedy któraś z części sieci ma problem (na przykład spadają dostawy ropy), wiadomości są przekazywane

przez system finansowy (w formie rosnących cen) i obciąŜenie, o ile są w stanie, przejmują inne elementy

sieci, zwiększając produkcję. Oczywiście system potrzebuje czasu na zadziałanie - wzrost zapotrzebowania

ponad moŜliwości produkcyjne nie doprowadzi do nagłej awarii systemu. Szyby wydobywcze czy rafinerie

pracujące na maksymalnych obrotach po prostu pracują dalej w ten sposób. Awaria systemu nastąpi, ale w

wyniku turbulencji w systemie finansowym, które doprowadzą do paraliŜu działania innych elementów sieci

zaleŜnych od systemu finansowego - moŜe to być produkcja aut, stali, budownictwo czy działanie linii

lotniczych. W ostatecznym rozrachunku brak środków finansowych lub wsparcia innych elementów systemu

(przykładowo, do uruchomienia platformy wiertniczej trzeba około 50000 róŜnych części sprowadzanych z

całego świata) doprowadzi do ograniczenia mocy produkcyjnych, jednak proces ten będzie długotrwały.

Elementem sieci, który moŜe rozpaść się najszybciej jest właśnie system finansowy - serce systemu

zapewniające monitoring układu, komunikację, utrzymanie i rozwój innych elementów sieci. Jego upadek moŜe

doprowadzić do kompletnego paraliŜu całej reszty sieci.

Jednak, czy taki kryzys finansowy jest moŜliwy? I jak szybko moŜe zachodzić?

Znaczący spadek produkcji energii wymagałby recesji na skalę Wielkiego Kryzysu z lat 30’ XX wieku. Wielki

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...

2010-01-22

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: