halas_przetworstwo.pdf

Materiały szkoleniowe z zakresu wspomagania

profilaktyki narażenia na hałas w przetwórstwie

przemysłowym

Materiał opracowany w ramach Programu Wieloletniego pn. "Dostosowywanie warunków pracy w

Polsce do standardów Unii Europejskiej" etap II Część B: Program realizacji zadań w zakresie służb

państwowych: zadanie 05.4: Komputerowe wspomaganie profilaktyki narażenia na hałas i drgania w

środowisku pracy

Hałas jest czynnikiem fizycznym oddziałującym w sposób szkodliwy, bądź uciążliwy

na organizm człowieka. Powszechność jego występowania powoduje, że bez

uwzględnienia hałasu nie jest możliwa wiarygodna merytorycznie ocena parametrów

środowiska pracy. Mimo rosnącej świadomości dotyczącej szkodliwego

oddziaływania hałasu na człowieka oraz podejmowania działań zmierzających do

jego ograniczania nadal liczba osób narażonych na oddziaływanie tego czynnika w

środowisku pracy stanowi znaczny odsetek zatrudnionych w różnych gałęziach

gospodarki.

Jedną z sekcji gospodarki, w której mamy do czynienia z dużą liczbą źródeł hałasu

jest przetwórstwo przemysłowe. Praktycznie na każdym stanowisku pracy

związanym bezpośrednio z produkcją przemysłową pracownik narażony jest na

szkodliwe oddziaływanie hałasu. Dzięki wprowadzaniu nowoczesnych technologii

niektóre typowe źródła hałasu zostały wyeliminowane, pojawiły się jednak nowe,

związane z produkcją i przetwarzaniem wyrobów dotychczas nie wytwarzanych.

Przedstawione w dalszej części poradnika informacje dotyczące hałasu (obejmujące

zarówno oddziaływanie hałasu na organizm człowieka, jak i zasady pomiaru hałasu i

oceny ryzyka zawodowego) mogą zostać wykorzystane w profilaktyce narażenia na

hałas na każdym stanowisku pracy sektora produkcji przemysłowej.

Stan zagrożenia hałasem w środowisku pracy człowieka

Podstawowym źródłem danych dotyczących zagrożenia hałasem w środowisku pracy

jest opracowanie przygotowywane corocznie przez Główny Urząd Statystyczny

(„Warunki pracy w 2004 r.”, „Warunki pracy w 2005 r.” i „Warunki pracy w 2006 r.”).

Z Rys. 1 wynika, że hałas jest najpowszechniej występującym czynnikiem

szkodliwym środowiska pracy. W 2006 roku na hałas było narażonych 229546

pracowników. Hałas jest czynnikiem środowiska pracy, dla którego liczba

zagrożonych pracowników z roku na rok systematycznie wzrasta, a wzrost ten

cechuje się większą dynamiką niż w przypadku pozostałych czynników szkodliwych.

Rys. 1. Zatrudnieni w warunkach zagrożenia czynnikami szkodliwymi i niebezpiecznymi w latach

2003 – 2006 (dla najczęściej występujących czynników).

Rys. 2. Zatrudnieni w warunkach zagrożenia hałasem w 2006 roku według sekcji gospodarki

narodowej.

Na Rys. 2 przedstawiono dane dotyczące zagrożenia hałasem w poszczególnych

sekcjach gospodarki narodowej w 2006 roku. Z przedstawionych danych

statystycznych wynika, że najwięcej osób zagrożonych hałasem pracowało w

sekcjach: przetwórstwa przemysłowego (169964 zagrożonych), górnictwa (25516) i

budownictwa (12860).

Rys. 3. Zatrudnieni w warunkach zagrożenia hałasem w 2006 roku według działów gospodarki

narodowej należących do sekcji przetwórstwa przemysłowego.

Na Rys. 3 przedstawiono dane dotyczące zagrożenia hałasem w poszczególnych

dzi ałach wc hodzących w skład sekcji przetwórstwa przemysłowego w 2006 roku. Z

przedstawionych danych wynika, że najwięcej osób zagrożonych hałasem pracowało

w działach: produkcji metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i

urządzeń (25390 zagrożonych), produkcji drewna i wyrobów z drewna oraz z korka (z

wyłączeniem mebli), wyrobów ze słomy i materiałów używanych do wyplatania

(19313), produkcji mebli; działalności produkcyjnej, gdzie indziej nie sklasyfikowanej

(17917). Duża liczba pracowników zagrożonych hałasem pracowała również w

działach: produkcji metali (14900), produkcji artykułów spożywczych i napojów

(14883) oraz produkcji maszyn i urządzeń, gdzie indziej nie sklasyfikowanej (14519).

Oddziaływanie hałasu na organizm człowieka

Negatywny wpływ hałasu na organizm człowieka dotyczy przede wszystkim narządu

słuchu czyli ucho. Jest to narząd o bardzo złożonej budowie ale dzięki temu

najsłabszy dźwięk słyszany przez człowieka posiada amplitudę 5 000 000 000 razy

mniejszą od średniego ciśnienia atmosferycznego. Wychylenie błony bębenkowej

jest wówczas porównywalne do wymiarów najmniejszych molekuł. Równocześnie

człowiek jest w stanie tolerować ciśnienia dźwięku miliony razy większe. Dynamika

organu słuchu jest ograniczona od strony najcichszych dźwięków przez próg słuchu,

zaś od strony dźwięków najgłośniejszych przez próg bólu (Rys. 4) .

Rys. 4. Zakres dynamiki zmian ciśnienia akustycznego ograniczony progiem słyszalności i

progiem bólu

Organem odpowiedzialnym za odbiór sygnałów dźwiękowych jest ucho. Ucho

ludzkie, którego budowę pokazano na Rys. 5 można podzielić na trzy części: ucho

zewnętrzne, ucho środkowe i ucho wewnętrzne.

Rys. 5.

Budowa ucha ludzkiego.

Wrażenie słuchowe wywołane dźwiękiem zależy od jego częstotliwości i poziomu

ciśnienia akustycznego. Przy niskich poziomach dźwięku najlepiej odbieramy te o

częstotliwościach od 2 do 4kHz. Właściwości ludzkiego ucha sprawiają, że dźwięk o

częstotliwości 2kHz i poziomie ciśnienia akustycznego równym 30dB wydaje się nam

tak samo głośny jak dźwięk o częstotliwości 100Hz i poziomie około 50dB. Im

większe są poziomy ciśnienia akustycznego dźwięków, tym te różnice wydają się

mniejsze. Aby uwzględnić czułość ucha ludzkiego na dźwięki w zależności od ich

częstotliwości i poziomu ciśnienia akustycznego wprowadzono krzywe korekcyjne.

Najczęściej stosowane – A i C pokazano na Rys. 6.

Rys. 6. Kształt krzywych korekcyjnych A i C.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: