C++ Builder 5. Vademecum profesjonalisty. Tom I.pdf

Wprowadzenie do

C++Buildera

Rozdział ten stanowi wprowadzenie do C++Buildera, jednego z najczęściej używanych narzędzi

do tworzenia aplikacji internetowych, bazodanowych typu desktop i klient-serwer, programowania

rozproszonego itp. C++Builder łączy w sobie charakterystyczne cechy środowiska typu RAD

(ang. Rapid Applications Development – błyskawiczne tworzenie aplikacji) z funkcjonalnością

ANSI C++. Jest narzędziem na wskroś uniwersalnym, przydatnym zarówno dla amatorów

programowania, jak i profesjonalnych zespołów projektowych.

Podstawowe informacje na temat zalet C++Buildera i korzyści wynikających z jego

zastosowania znajdziesz na stronie http://www.borland.com/bcppbuilder/ w

punktach „Features & Benefits” i „New C++Builder Users”.

Zaawansowani programiści mogą rozdział ten pominąć; pozostali znajdą w nim informacje o

podstawowych elementach C++Buildera, a także porównanie jego istotnych cech z innymi

środowiskami projektowymi i wskazówki dotyczące przenoszenia na jego grunt aplikacji z tychże

środowisk.

Zainteresowani Czytelnicy znajdą tu również wprowadzenie do Kyliksa – jednego z

najciekawszych produktów ostatnich lat, będącego w istocie adaptacją Delphi i C++Buildera na

gruncie Linuksa. Kylix pozwala tworzyć zaawansowane aplikacje w środowisku tego

zdobywającego coraz większą popularność systemu z równą łatwością, jak w środowisku

Windows. Większość zagadnień dotyczących C++Buildera, omawianych w tej książce, odnosi się

także do Kyliksa.

Podstawowe elementy C++Buildera

W podrozdziale tym przedstawimy podstawowe elementy C++Buildera i zilustrujemy ich

zastosowanie na przykładzie prostej aplikacji.

Pierwsze spojrzenie

Jeżeli już zainstalowałeś C++Buildera na swoim komputerze i chciałbyś szybko wykonać za jego

pomocą coś pożytecznego – nie ma na co czekać; już za chwilę staną się dla Ciebie jasne takie

pojęcia, jak: projekt, komponenty VCL, inspektor obiektów i ich rola w środowisku IDE.

Pierwotnie programiści posługiwali się narzędziami dla DOS-a, uruchamianymi z wiersza poleceń.

Kiedy MS Windows zdominowały rynek systemów operacyjnych, w naturalny sposób również i

rynek kompilatorów zwrócił się w stronę tego środowiska; jednym z najbardziej znanych

kompilatorów C dla Windows był kompilator C++ w wersji 3.1. Nie uprościło to bynajmniej

samego procesu programowania, a wręcz przeciwnie: na programiście spoczywała

odpowiedzialność za całokształt komunikacji z systemem operacyjnym – obsługa komunikatów,

utrzymywanie odpowiedniego wyglądu okienek itp. Nawet prosty program powodujący tylko

wyświetlanie pustego okienka miał rozmiar kilkustronicowy.

Sytuacja zmieniła się nieco (na korzyść programistów) po opracowaniu przez Borland narzędzia o

nazwie ObjectWindows Library (OWL). OWL, zgodne ze standardami kompilatora wersji 3.1,

przejmowało na siebie większość nużących szczegółów systemowych, pozwalając programiście

skupić się na istocie rozwiązywanego problemu. Zostało ono rozbudowane wraz z

wprowadzeniem na rynek nowego kompilatora C++ w wersji 5.0.

Prawdziwym przełomem okazało się pojawienie Delphi, narzędzia z kategorii RAD, będącego de

facto czymś na kształt „wizualnego Pascala” – jeżeli trzymać się analogii do Visual Basica czy też

Visual C. Niedługo później Borland opracował analogiczne narzędzie oparte na C++, nadając mu

nazwę C++Builder. Korzysta ono z tych samych bibliotek co Delphi, ponadto posiada niemal

identyczny interfejs użytkownika. 1 W porównaniu z innym popularnym kompilatorem – Visual

C++ – charakteryzuje się większą łatwością tworzenia aplikacji i większą przenośnością tych

ostatnich pomiędzy różnymi platformami.

Niewątpliwie dobre opanowanie języka programowania (również C++) wymaga kilku lat praktyki.

Narzędzia kategorii RAD – np. C++Builder – mogą jednakże uczynić tę naukę bardziej efektywną,

ponadto umożliwiają tworzenie nietrywialnych aplikacji już na wczesnym etapie tej drogi, a to za

sprawą obiektowych komponentów VCL, skrywających w sobie wiele skomplikowanych

możliwości i uwalniających użytkownika od żmudnego programowania.

Przystąpmy więc do konkretów; pominiemy przy tym wiele szczegółów dotyczących instalacji i

obsługi C++Buildera, które znaleźć można w dokumentacji, a których wyczerpujący opis

wymagałby odrębnej książki. Skoncentrujemy się za to na metodologii tworzenia konkretnej

aplikacji.

Po prawidłowym zainstalowaniu C++Buildera i jego uruchomieniu ukaże się zintegrowane

środowisko projektowe (IDE – Integrated Development Environment ) przedstawione na rysunku

1.1. Składa się ono z trzech zasadniczych okien, za pośrednictwem których możliwe jest

1 Oczywiście w ramach odpowiadających sobie wersji C++ i Delphi; porównanie drogi rozwojowej Delphi i

C++Buildera (określane niekiedy mianem „żabiego skoku”) znajduje się w rozdziale 21. książki Delphi 4 dla

każdego (Helion, Gliwice 1999) – przyp. tłum.

manipulowanie kontrolkami i komponentami, ustawianie ich właściwości oraz wpisywanie kodu

programu.

Pasek

narzędziowy

Menu główne

Paleta

komponentów

Inspektor

obiektów

Formularz

Edytor kodu

Rysunek 1.1. Środowisko zintegrowane C++Buildera 5

Biblioteka VCL, formularze i komponenty

Biblioteka komponentów (ang. VCL – Visual Component Library ) stanowi magazyn

komponentów wykorzystywanych do tworzenia aplikacji. Poszczególne komponenty biblioteki

odpowiadają poszczególnym komponentom gotowego programu – menu, przyciskom, listom

wyboru, obrazkom itp. Komponenty te skrywają w sobie znaczną część kodu, przez co

programista zwolniony jest w dużej części z kodowania podstawowych funkcji programu.

Poszczególne aspekty zachowania się komponentów mogą być regulowane za pomocą ich

właściwości (ang. properties ) dostępnych za pośrednictwem inspektora obiektów (patrz rys.

1.1), bądź bezpośrednio w kodzie programu. Oprócz wykorzystywania gotowych komponentów

zaawansowany programista ma możliwość tworzenia nowych komponentów, stosownie do swych

potrzeb.

Formularze

Poszczególne formularze aplikacji odpowiadają poszczególnym oknom działającego programu;

gdy rozpoczynasz tworzenie nowej aplikacji, wyświetlony zostaje automatycznie pusty formularz,

zwany f o r m u l a r z e m głównym – w działającym programie stanie się on jego oknem głównym.

Umieszczając na formularzu komponenty VCL oraz ustalając ich położenie i rozmiary, budujemy

żądany interfejs użytkownika. Oprócz komponentów w i z u a l n y c h istnieją również tzw.

komponenty n i e w i d o c z n e – na etapie projektowania są one reprezentowane przez odpowiednie

ikony, natomiast w działającym programie nie są bezpośrednio widoczne w interfejsie

użytkownika, jakkolwiek spełniają zadania nie mniej ważne od komponentów wizualnych.

Przykładami komponentów niewidocznych są zegary (ang. timers ), służące do odmierzania

ustalonych odcinków czasu.

Paski narzędziowe

Paski przycisków (ang. speedbars ) umożliwiają szybki dostęp do najczęściej wykorzystywanych

opcji menu, jak: Run (uruchomienie aplikacji), Step Through (praca krokowa), View Form

(oglądanie formularza) itp. Użytkownik ma możliwość przystosowywania zawartości pasków

narzędziowych do swoich potrzeb.

Konfigurowanie pasków narzędziowych

Jedną z niezaprzeczalnych zalet środowiska IDE jest jego konfigurowalność. Zawartość

dowolnego paska narzędziowego może być łatwo zmieniana poprzez dodawanie i usuwanie

przycisków – wyjątkiem w tym względzie jest paleta komponentów, nie zawierająca przycisków,

lecz (zgodnie z nazwą) komponenty VCL.

C++Builder zawiera następujące paski narzędziowe:

• Standard ;

• View ;

• Debug ;

• Custom ;

• Component Palette (paleta komponentów) .

Aby zmienić zawartość dowolnego paska narzędziowego, wykonaj kolejno następujące czynności:

1. Kliknij prawym przyciskiem myszy gdziekolwiek w wolnym obszarze paska (poza

przyciskami).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: