pamiec_pl_nr_06.pdf

(35772 KB) Pobierz
BIULETYN IPN
nr 6/2012
Kazimierz Piechowski – uciekinier z KL Auschwitz
Ekshumacje na Pow zkach
Cenzura map w PRL
Cena 6 zł (5%VAT)
Dodatek specjalny:
płyta z fi lmem
Michała Bukojemskiego
Najdłu-szy apel
i teledyskiem Katy Carr
Kommander’s car
ISSN 2084-7319
9 772084 731002
0
5
numer indeksu 284521
nakład 9500 egz.
918186835.740.png 918186835.804.png 918186835.900.png 918186835.1011.png 918186835.001.png 918186835.112.png 918186835.223.png 918186835.273.png 918186835.284.png 918186835.295.png 918186835.306.png 918186835.317.png 918186835.328.png 918186835.339.png 918186835.350.png 918186835.361.png 918186835.372.png 918186835.383.png 918186835.394.png 918186835.405.png 918186835.416.png 918186835.427.png 918186835.438.png 918186835.449.png 918186835.460.png 918186835.471.png 918186835.482.png 918186835.493.png 918186835.504.png 918186835.515.png 918186835.526.png 918186835.537.png 918186835.548.png 918186835.559.png 918186835.570.png 918186835.581.png 918186835.592.png 918186835.603.png 918186835.614.png 918186835.625.png 918186835.636.png 918186835.647.png 918186835.658.png 918186835.669.png 918186835.680.png 918186835.689.png 918186835.695.png 918186835.702.png 918186835.711.png 918186835.716.png 918186835.720.png 918186835.724.png 918186835.730.png 918186835.734.png 918186835.741.png 918186835.747.png 918186835.753.png 918186835.759.png 918186835.767.png 918186835.774.png 918186835.781.png 918186835.785.png 918186835.792.png 918186835.799.png 918186835.805.png 918186835.809.png 918186835.817.png 918186835.823.png 918186835.834.png 918186835.845.png 918186835.856.png 918186835.867.png 918186835.878.png 918186835.889.png 918186835.901.png 918186835.912.png 918186835.923.png 918186835.934.png 918186835.945.png 918186835.956.png 918186835.967.png 918186835.978.png 918186835.989.png 918186835.1000.png 918186835.1012.png 918186835.1023.png 918186835.1034.png 918186835.1045.png 918186835.1056.png 918186835.1067.png 918186835.1078.png 918186835.1089.png 918186835.1100.png 918186835.1111.png 918186835.002.png 918186835.013.png 918186835.024.png 918186835.035.png 918186835.046.png 918186835.057.png 918186835.068.png 918186835.079.png 918186835.090.png 918186835.101.png 918186835.113.png 918186835.124.png 918186835.135.png 918186835.146.png 918186835.157.png 918186835.168.png 918186835.179.png 918186835.190.png 918186835.201.png 918186835.212.png 918186835.224.png 918186835.235.png 918186835.246.png 918186835.257.png 918186835.267.png 918186835.268.png 918186835.269.png 918186835.270.png 918186835.271.png 918186835.272.png 918186835.274.png 918186835.275.png 918186835.276.png 918186835.277.png 918186835.278.png 918186835.279.png 918186835.280.png 918186835.281.png 918186835.282.png 918186835.283.png 918186835.285.png 918186835.286.png 918186835.287.png 918186835.288.png 918186835.289.png 918186835.290.png 918186835.291.png 918186835.292.png 918186835.293.png 918186835.294.png 918186835.296.png 918186835.297.png 918186835.298.png 918186835.299.png 918186835.300.png 918186835.301.png 918186835.302.png 918186835.303.png 918186835.304.png 918186835.305.png 918186835.307.png 918186835.308.png 918186835.309.png 918186835.310.png 918186835.311.png 918186835.312.png 918186835.313.png 918186835.314.png 918186835.315.png 918186835.316.png 918186835.318.png 918186835.319.png 918186835.320.png 918186835.321.png 918186835.322.png 918186835.323.png 918186835.324.png 918186835.325.png 918186835.326.png 918186835.327.png 918186835.329.png 918186835.330.png 918186835.331.png 918186835.332.png 918186835.333.png 918186835.334.png 918186835.335.png 918186835.336.png 918186835.337.png 918186835.338.png 918186835.340.png 918186835.341.png 918186835.342.png 918186835.343.png 918186835.344.png 918186835.345.png 918186835.346.png 918186835.347.png 918186835.348.png 918186835.349.png 918186835.351.png 918186835.352.png 918186835.353.png 918186835.354.png 918186835.355.png 918186835.356.png 918186835.357.png 918186835.358.png 918186835.359.png 918186835.360.png 918186835.362.png 918186835.363.png 918186835.364.png 918186835.365.png 918186835.366.png 918186835.367.png 918186835.368.png 918186835.369.png 918186835.370.png 918186835.371.png 918186835.373.png 918186835.374.png 918186835.375.png 918186835.376.png 918186835.377.png 918186835.378.png 918186835.379.png 918186835.380.png 918186835.381.png 918186835.382.png 918186835.384.png 918186835.385.png 918186835.386.png 918186835.387.png 918186835.388.png 918186835.389.png 918186835.390.png 918186835.391.png 918186835.392.png 918186835.393.png 918186835.395.png 918186835.396.png 918186835.397.png 918186835.398.png 918186835.399.png 918186835.400.png 918186835.401.png 918186835.402.png 918186835.403.png 918186835.404.png 918186835.406.png 918186835.407.png 918186835.408.png 918186835.409.png 918186835.410.png 918186835.411.png 918186835.412.png 918186835.413.png 918186835.414.png 918186835.415.png 918186835.417.png 918186835.418.png 918186835.419.png 918186835.420.png 918186835.421.png 918186835.422.png 918186835.423.png 918186835.424.png 918186835.425.png 918186835.426.png 918186835.428.png 918186835.429.png 918186835.430.png 918186835.431.png 918186835.432.png 918186835.433.png 918186835.434.png 918186835.435.png 918186835.436.png 918186835.437.png 918186835.439.png 918186835.440.png 918186835.441.png 918186835.442.png 918186835.443.png 918186835.444.png 918186835.445.png 918186835.446.png 918186835.447.png 918186835.448.png 918186835.450.png 918186835.451.png 918186835.452.png 918186835.453.png 918186835.454.png 918186835.455.png 918186835.456.png 918186835.457.png 918186835.458.png 918186835.459.png 918186835.461.png 918186835.462.png 918186835.463.png 918186835.464.png 918186835.465.png 918186835.466.png 918186835.467.png 918186835.468.png 918186835.469.png 918186835.470.png 918186835.472.png 918186835.473.png 918186835.474.png 918186835.475.png 918186835.476.png 918186835.477.png 918186835.478.png 918186835.479.png 918186835.480.png 918186835.481.png 918186835.483.png 918186835.484.png 918186835.485.png 918186835.486.png 918186835.487.png 918186835.488.png 918186835.489.png 918186835.490.png 918186835.491.png 918186835.492.png 918186835.494.png 918186835.495.png 918186835.496.png 918186835.497.png 918186835.498.png 918186835.499.png 918186835.500.png 918186835.501.png 918186835.502.png 918186835.503.png 918186835.505.png 918186835.506.png 918186835.507.png 918186835.508.png 918186835.509.png 918186835.510.png 918186835.511.png 918186835.512.png 918186835.513.png 918186835.514.png 918186835.516.png 918186835.517.png 918186835.518.png 918186835.519.png 918186835.520.png 918186835.521.png 918186835.522.png 918186835.523.png 918186835.524.png 918186835.525.png 918186835.527.png 918186835.528.png 918186835.529.png 918186835.530.png 918186835.531.png 918186835.532.png 918186835.533.png 918186835.534.png 918186835.535.png 918186835.536.png 918186835.538.png 918186835.539.png 918186835.540.png 918186835.541.png 918186835.542.png 918186835.543.png 918186835.544.png 918186835.545.png 918186835.546.png 918186835.547.png 918186835.549.png 918186835.550.png 918186835.551.png 918186835.552.png 918186835.553.png 918186835.554.png 918186835.555.png 918186835.556.png 918186835.557.png 918186835.558.png 918186835.560.png 918186835.561.png 918186835.562.png 918186835.563.png 918186835.564.png 918186835.565.png 918186835.566.png 918186835.567.png 918186835.568.png 918186835.569.png 918186835.571.png 918186835.572.png 918186835.573.png 918186835.574.png 918186835.575.png 918186835.576.png 918186835.577.png 918186835.578.png 918186835.579.png 918186835.580.png 918186835.582.png 918186835.583.png 918186835.584.png 918186835.585.png 918186835.586.png 918186835.587.png 918186835.588.png 918186835.589.png 918186835.590.png 918186835.591.png 918186835.593.png 918186835.594.png 918186835.595.png 918186835.596.png 918186835.597.png 918186835.598.png 918186835.599.png 918186835.600.png 918186835.601.png 918186835.602.png 918186835.604.png 918186835.605.png 918186835.606.png 918186835.607.png 918186835.608.png 918186835.609.png 918186835.610.png 918186835.611.png 918186835.612.png 918186835.613.png 918186835.615.png 918186835.616.png 918186835.617.png 918186835.618.png 918186835.619.png 918186835.620.png 918186835.621.png 918186835.622.png 918186835.623.png 918186835.624.png 918186835.626.png 918186835.627.png 918186835.628.png 918186835.629.png 918186835.630.png 918186835.631.png 918186835.632.png 918186835.633.png 918186835.634.png 918186835.635.png 918186835.637.png 918186835.638.png 918186835.639.png 918186835.640.png 918186835.641.png 918186835.642.png 918186835.643.png 918186835.644.png 918186835.645.png 918186835.646.png 918186835.648.png 918186835.649.png 918186835.650.png 918186835.651.png 918186835.652.png 918186835.653.png 918186835.654.png 918186835.655.png 918186835.656.png 918186835.657.png 918186835.659.png 918186835.660.png 918186835.661.png 918186835.662.png 918186835.663.png 918186835.664.png 918186835.665.png 918186835.666.png 918186835.667.png 918186835.668.png 918186835.670.png 918186835.671.png 918186835.672.png 918186835.673.png 918186835.674.png 918186835.675.png 918186835.676.png 918186835.677.png 918186835.678.png 918186835.679.png 918186835.681.png 918186835.682.png 918186835.683.png 918186835.684.png 918186835.685.png
 
918186835.686.png
 
918186835.687.png 918186835.688.png 918186835.690.png
 
918186835.691.png
 
 
918186835.692.png 918186835.693.png 918186835.694.png
 
 
 
918186835.696.png 918186835.697.png 918186835.698.png
 
918186835.699.png
 
918186835.700.png
 
918186835.701.png 918186835.703.png 918186835.704.png
 
918186835.705.png 918186835.706.png 918186835.707.png 918186835.708.png 918186835.709.png 918186835.710.png
 
 
918186835.712.png
 
918186835.713.png
 
918186835.714.png
 
 
918186835.715.png
 
 
 
918186835.717.png 918186835.718.png
 
918186835.719.png
 
 
 
 
 
 
918186835.721.png
 
918186835.722.png
 
 
 
 
918186835.723.png
 
918186835.725.png 918186835.726.png 918186835.727.png
 
 
 
918186835.728.png
 
918186835.729.png
 
918186835.731.png
 
918186835.732.png
 
 
918186835.733.png
 
 
 
918186835.735.png
 
918186835.736.png
 
 
918186835.737.png 918186835.738.png
 
918186835.739.png
 
918186835.742.png 918186835.743.png
 
918186835.744.png
 
918186835.745.png
 
 
918186835.746.png
 
 
 
 
918186835.748.png 918186835.749.png
 
918186835.750.png
 
918186835.751.png 918186835.752.png 918186835.754.png
 
918186835.755.png 918186835.756.png
 
918186835.757.png
 
918186835.758.png
 
 
918186835.760.png 918186835.761.png
 
918186835.762.png
 
918186835.763.png
 
918186835.764.png 918186835.765.png 918186835.766.png 918186835.768.png
 
918186835.769.png 918186835.770.png 918186835.771.png 918186835.772.png 918186835.773.png
 
 
 
 
918186835.775.png 918186835.776.png
 
 
918186835.777.png 918186835.778.png 918186835.779.png
 
918186835.780.png
 
918186835.782.png
 
 
 
918186835.783.png
 
 
918186835.784.png
 
918186835.786.png 918186835.787.png 918186835.788.png
 
918186835.789.png
 
918186835.790.png
 
 
918186835.791.png 918186835.793.png 918186835.794.png 918186835.795.png
 
918186835.796.png 918186835.797.png
 
918186835.798.png
 
 
918186835.800.png
 
 
 
 
918186835.801.png 918186835.802.png
 
 
918186835.803.png 918186835.806.png
 
 
918186835.807.png 918186835.808.png
 
 
 
 
 
 
918186835.810.png 918186835.811.png 918186835.812.png
 
918186835.813.png 918186835.814.png
 
918186835.815.png 918186835.816.png
 
 
 
918186835.818.png 918186835.819.png
 
 
918186835.820.png 918186835.821.png 918186835.822.png 918186835.824.png 918186835.825.png 918186835.826.png 918186835.827.png 918186835.828.png 918186835.829.png 918186835.830.png 918186835.831.png 918186835.832.png 918186835.833.png 918186835.835.png 918186835.836.png 918186835.837.png 918186835.838.png 918186835.839.png 918186835.840.png 918186835.841.png 918186835.842.png 918186835.843.png 918186835.844.png 918186835.846.png 918186835.847.png 918186835.848.png 918186835.849.png 918186835.850.png 918186835.851.png 918186835.852.png 918186835.853.png
BIULETYN IPN
nr 6/2012
1
3
AktuAlności iPn
4 kAlendArium
6
Z PierwsZej strony
Felieton
8 Maciej Rosalak, Stronnictwo Demokratyczne,
czyli Kalahari po deszczu
stoPklAtkA
10 Tomasz Stempowski, Triumf wojny
Z ArcHiwum iPn
14 Grzegorz Majchrzak, Działania nękające
wywiAd
16 Uciec przeznaczeniu
rozmowa z Kazimierzem Piechowskim
22 Pamięć nie umiera nigdy
rozmowa z dr. hab. Krzysztofem Szwagrzykiem
wydArZyŁo siĘ w XX wieku
27 Wiesław Chełminiak, Ulster nad Bugiem
31 Sławomir Kalbarczyk, Pod czerwonym butem
35 Damian Markowski, Rodzina – najwrażliwszy
punkt „bandytów”
40 Joanna Hytrek-Hryciuk, „Semper invicta”.
Karolina Lanckorońska (1898–2002)
43 Marcin Owsiński, Między pamięcią a niezrozu-
mieniem. Były niemiecki obóz koncentracyjny
Stutthof w latach 1945–1962
48 Beata Konopska, „Szkice kartograiczne”
PrAwdA cZAsÓw, PrAwdA ekrAnu
52 Jerzy Eisler, Zakazane piosenki
Z BroniĄ w rĘku
55 Michał Mackiewicz, Siedmiotonowy polski
kontra Panzerwaffe
orZeŁ BiAŁy
58 Tomasz Zawistowski, Orły Armii Polskiej
w ZSRR
Fot. Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau
w Oświęcimiu
miejscA Z HistoriĄ
62 Tomasz Stańczyk, Spartanie pod Lwowem
PrZeminĘŁo Z Peerelem
64 Jerzy Kochanowski, „Baba z mięsem”
edukAcjA HistorycZnA
66 Joanna Lubecka, Jak rozpętaliśmy
II wojnę światową…
68 HISTORIA NA PLANSZY
Karol Madaj, Personalne rozgrywki w FSC
70 recenZje
72 BiBliotekA iPn
Prosto Z nAjweselsZeGo BArAku
73 Gawari pa ruski, my wsie Poliaki!
918186835.854.png 918186835.855.png 918186835.857.png 918186835.858.png 918186835.859.png 918186835.860.png 918186835.861.png 918186835.862.png 918186835.863.png 918186835.864.png 918186835.865.png 918186835.866.png 918186835.868.png 918186835.869.png 918186835.870.png 918186835.871.png 918186835.872.png 918186835.873.png 918186835.874.png 918186835.875.png 918186835.876.png 918186835.877.png 918186835.879.png 918186835.880.png 918186835.881.png 918186835.882.png 918186835.883.png 918186835.884.png 918186835.885.png 918186835.886.png 918186835.887.png 918186835.888.png 918186835.890.png 918186835.891.png 918186835.892.png 918186835.893.png 918186835.894.png 918186835.895.png 918186835.896.png 918186835.897.png 918186835.898.png 918186835.899.png 918186835.902.png 918186835.903.png 918186835.904.png 918186835.905.png 918186835.906.png 918186835.907.png 918186835.908.png 918186835.909.png 918186835.910.png 918186835.911.png 918186835.913.png 918186835.914.png 918186835.915.png 918186835.916.png 918186835.917.png 918186835.918.png 918186835.919.png 918186835.920.png 918186835.921.png 918186835.922.png 918186835.924.png 918186835.925.png 918186835.926.png 918186835.927.png 918186835.928.png 918186835.929.png 918186835.930.png 918186835.931.png 918186835.932.png 918186835.933.png 918186835.935.png 918186835.936.png 918186835.937.png 918186835.938.png 918186835.939.png 918186835.940.png 918186835.941.png 918186835.942.png 918186835.943.png 918186835.944.png 918186835.946.png 918186835.947.png 918186835.948.png 918186835.949.png 918186835.950.png 918186835.951.png 918186835.952.png 918186835.953.png 918186835.954.png 918186835.955.png 918186835.957.png 918186835.958.png 918186835.959.png 918186835.960.png 918186835.961.png 918186835.962.png 918186835.963.png 918186835.964.png 918186835.965.png 918186835.966.png 918186835.968.png 918186835.969.png 918186835.970.png 918186835.971.png 918186835.972.png 918186835.973.png 918186835.974.png 918186835.975.png 918186835.976.png 918186835.977.png 918186835.979.png 918186835.980.png 918186835.981.png 918186835.982.png 918186835.983.png 918186835.984.png 918186835.985.png 918186835.986.png 918186835.987.png 918186835.988.png 918186835.990.png 918186835.991.png 918186835.992.png 918186835.993.png 918186835.994.png 918186835.995.png 918186835.996.png 918186835.997.png 918186835.998.png 918186835.999.png 918186835.1001.png 918186835.1002.png 918186835.1003.png 918186835.1004.png 918186835.1005.png 918186835.1006.png 918186835.1007.png 918186835.1008.png 918186835.1009.png 918186835.1010.png 918186835.1013.png 918186835.1014.png 918186835.1015.png 918186835.1016.png 918186835.1017.png 918186835.1018.png 918186835.1019.png 918186835.1020.png 918186835.1021.png 918186835.1022.png 918186835.1024.png 918186835.1025.png 918186835.1026.png 918186835.1027.png 918186835.1028.png 918186835.1029.png 918186835.1030.png 918186835.1031.png 918186835.1032.png 918186835.1033.png 918186835.1035.png 918186835.1036.png 918186835.1037.png 918186835.1038.png 918186835.1039.png 918186835.1040.png 918186835.1041.png 918186835.1042.png 918186835.1043.png 918186835.1044.png 918186835.1046.png 918186835.1047.png 918186835.1048.png 918186835.1049.png 918186835.1050.png 918186835.1051.png 918186835.1052.png 918186835.1053.png 918186835.1054.png 918186835.1055.png 918186835.1057.png 918186835.1058.png 918186835.1059.png 918186835.1060.png 918186835.1061.png 918186835.1062.png 918186835.1063.png 918186835.1064.png 918186835.1065.png 918186835.1066.png 918186835.1068.png 918186835.1069.png 918186835.1070.png 918186835.1071.png 918186835.1072.png 918186835.1073.png 918186835.1074.png 918186835.1075.png 918186835.1076.png 918186835.1077.png 918186835.1079.png 918186835.1080.png 918186835.1081.png 918186835.1082.png 918186835.1083.png 918186835.1084.png 918186835.1085.png 918186835.1086.png 918186835.1087.png 918186835.1088.png 918186835.1090.png 918186835.1091.png 918186835.1092.png 918186835.1093.png 918186835.1094.png 918186835.1095.png 918186835.1096.png 918186835.1097.png 918186835.1098.png 918186835.1099.png 918186835.1101.png 918186835.1102.png 918186835.1103.png 918186835.1104.png 918186835.1105.png 918186835.1106.png 918186835.1107.png 918186835.1108.png 918186835.1109.png 918186835.1110.png 918186835.1112.png 918186835.1113.png 918186835.1114.png 918186835.1115.png 918186835.1116.png 918186835.1117.png 918186835.1118.png 918186835.1119.png 918186835.1120.png 918186835.1121.png 918186835.003.png 918186835.004.png 918186835.005.png 918186835.006.png 918186835.007.png 918186835.008.png 918186835.009.png 918186835.010.png 918186835.011.png 918186835.012.png 918186835.014.png 918186835.015.png 918186835.016.png 918186835.017.png 918186835.018.png 918186835.019.png 918186835.020.png 918186835.021.png 918186835.022.png 918186835.023.png 918186835.025.png 918186835.026.png 918186835.027.png 918186835.028.png 918186835.029.png 918186835.030.png 918186835.031.png 918186835.032.png 918186835.033.png 918186835.034.png 918186835.036.png 918186835.037.png 918186835.038.png 918186835.039.png 918186835.040.png 918186835.041.png 918186835.042.png 918186835.043.png 918186835.044.png 918186835.045.png 918186835.047.png 918186835.048.png 918186835.049.png 918186835.050.png 918186835.051.png 918186835.052.png 918186835.053.png 918186835.054.png 918186835.055.png 918186835.056.png 918186835.058.png 918186835.059.png 918186835.060.png 918186835.061.png 918186835.062.png 918186835.063.png 918186835.064.png 918186835.065.png 918186835.066.png 918186835.067.png 918186835.069.png 918186835.070.png 918186835.071.png 918186835.072.png 918186835.073.png 918186835.074.png 918186835.075.png 918186835.076.png 918186835.077.png 918186835.078.png 918186835.080.png 918186835.081.png 918186835.082.png 918186835.083.png 918186835.084.png 918186835.085.png 918186835.086.png 918186835.087.png 918186835.088.png 918186835.089.png 918186835.091.png 918186835.092.png 918186835.093.png 918186835.094.png 918186835.095.png 918186835.096.png 918186835.097.png 918186835.098.png 918186835.099.png 918186835.100.png 918186835.102.png 918186835.103.png 918186835.104.png 918186835.105.png 918186835.106.png 918186835.107.png 918186835.108.png 918186835.109.png 918186835.110.png 918186835.111.png 918186835.114.png 918186835.115.png 918186835.116.png 918186835.117.png 918186835.118.png 918186835.119.png 918186835.120.png 918186835.121.png 918186835.122.png 918186835.123.png 918186835.125.png 918186835.126.png 918186835.127.png 918186835.128.png 918186835.129.png 918186835.130.png 918186835.131.png 918186835.132.png 918186835.133.png 918186835.134.png 918186835.136.png 918186835.137.png 918186835.138.png 918186835.139.png 918186835.140.png 918186835.141.png 918186835.142.png 918186835.143.png 918186835.144.png 918186835.145.png 918186835.147.png 918186835.148.png 918186835.149.png 918186835.150.png 918186835.151.png 918186835.152.png 918186835.153.png 918186835.154.png 918186835.155.png 918186835.156.png 918186835.158.png 918186835.159.png 918186835.160.png 918186835.161.png 918186835.162.png 918186835.163.png 918186835.164.png 918186835.165.png 918186835.166.png 918186835.167.png 918186835.169.png 918186835.170.png 918186835.171.png 918186835.172.png 918186835.173.png 918186835.174.png 918186835.175.png 918186835.176.png 918186835.177.png 918186835.178.png 918186835.180.png 918186835.181.png 918186835.182.png 918186835.183.png 918186835.184.png 918186835.185.png 918186835.186.png 918186835.187.png 918186835.188.png 918186835.189.png 918186835.191.png 918186835.192.png 918186835.193.png 918186835.194.png 918186835.195.png 918186835.196.png 918186835.197.png 918186835.198.png 918186835.199.png
2
nym tytułem Jak rozpętaliśmy II wojnę światową… wskazuje na
zagrożenia płynące z nieodpowiedzialnych sformułowań. Teks-
tem „okładkowym” jest rozmowa z Kazimierzem Piechowskim,
byłym więźniem KL Auschwitz, który w 1942 roku dokonał bra-
wurowej ucieczki z obozu esesmańskim samochodem. Dzięki
sprytnemu planowi Niemcy nie dość, że nie schwytali uciekinie-
rów, to jeszcze mieli problem z dokonaniem odwetu na pozosta-
łych więźniach. Do numeru dołączyliśmy płytę z teledyskiem bry-
tyjskiej artystki Katy Carr, która swój utwór poświęciła właśnie
tym wydarzeniom. Na tej samej płycie znajduje się także odcinek
cyklu dokumentalnego „Z kroniki Auschwitz” w reżyserii Michała
Bukojemskiego pt. Najdłuższy apel. Wstrząsające relacje do-
tyczą wcześniejszej o dwa lata ucieczki z Auschwitz i pokazują
fragment działania niemieckiej machiny zagłady.
O śladach innej totalitarnej machiny, komunizmu, rozmawia-
my z dr hab. Krzysztofem Szwagrzykiem, który kieruje praca-
mi zespołu identyikującego nieznane miejsca pochówku oiar
terroru komunistycznego. Oprócz tego między innymi: dr Sła-
womir Kalbarczyk przypomina o okupacji radzieckiej w Polsce,
dr Beata Konopska opisuje mechanizmy cenzurowania map
w PRL, a dr Joanna Hytrek-Hryciuk przedstawia sylwetkę Ka-
roliny Lanckorońskiej. Tekstem prof. Jerzego Kochanowskiego
inaugurujemy nowy dział „Przeminęło z Peerelem”; będziemy
w nim prezentować obrazki, zjawiska i postacie charaktery-
styczne dla PRL, które – tego sobie życzmy – pozostaną wy-
łącznie kartką z przeszłości.
Szanowni Czytelnicy!
W maju tego roku prezydent Stanów Zjednoczo-
nych Barack Obama podczas uroczystości po-
śmiertnego uhonorowania kuriera Polski Pod-
ziemnej Jana Karskiego Prezydenckim Medalem
Wolności bezreleksyjnie użył słów „polski obóz śmierci”. Zajęty
myśleniem globalnym prezydent USA być może nie miał czasu
na głębszą analizę tekstu, który podsunął mu niezorientowa-
ny (miejmy nadzieję, że tylko niezorientowany) urzędnik. Sam
jednak fakt, że takie słowa padły, świadczy o tym, jak głęboko
ta nieprawdziwa i krzywdząca zbitka – mimo licznych wcześ-
niejszych interwencji polskiej dyplomacji, naukowców i mediów
– zakorzeniła się w tzw. powszechnym obiegu. Jak zatem wi-
dać, walka ze stereotypem – czy raczej: brakiem elementarnej
wiedzy – nie ma końca. Nową bronią w tej batalii będzie portal
uruchomiony we wrześniu przez Instytut Pamięci Narodowej,
przybliżający prawdziwą historię niemieckich obozów koncen-
tracyjnych na ziemiach polskich.
www.truthaboutcamps.eu – pod
tym adresem znajduje się baza
rzetelnej wiedzy na temat hitle-
rowskiej machiny zagłady. Portal
skierowany jest przede wszyst-
kim do odbiorców z zagranicy
(stąd adres w języku angielskim).
„Pamięć.pl” również zabiera
głos w tej sprawie. W numerze
wrześniowym dr Joanna Lube-
cka w artykule pod przewrot-
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej
– Komisja Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu
Rada Programowa:
dr hab. Grzegorz Berendt,
dr hab. Krzysztof Szwagrzyk,
dr Adam Dziurok, dr Krzysztof Kaczmarski,
dr Maciej Korkuć, dr Tomasz Łabuszewski,
dr Agnieszka Łuczak, dr Sławomir Poleszak,
dr Paweł Skubisz, dr Waldemar Wilczewski,
dr Andrzej Zawistowski (przewodniczący),
dr Joanna Żelazko
Rada Redakcyjna:
Dawid Golik, Agnieszka Jaczyńska,
dr Andrzej Krajewski, Jan Olaszek,
Kamila Sachnowska, dr Paweł Sasanka,
Magdalena Semczyszyn,
Emilia Świętochowska, dr Daniel Wicenty
Redakcja:
Andrzej Brzozowski
(redaktor naczelny, tel. (22) 431 83 56;
e-mail: andrzej.brzozowski@ipn.gov.pl)
Maciej Foks, Filip Gańczak, Andrzej Sujka
Korekta:
Anna Kaniewska
Projekt graiczny:
Krzysztof Findziński, Marcin Koc,
Sylwia Szafrańska
Redakcja techniczna:
Andrzej Broniak
Skład i łamanie:
Sylwia Szafrańska
Siedziba redakcji: ul. Hrubieszowska 6a,
Warszawa
Adres do korespondencji:
ul. Towarowa 28, 00-839 Warszawa
www.ipn.gov.pl
Druk: Toruńskie Zakłady Graiczne Zapolex Sp. z o.o.
ul. Gen. Sowińskiego 2/4, 87-100 Toruń
Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych
i zastrzega sobie prawo dokonywania zmian
w nadesłanych tekstach.
Redaktor naczelny
Andrzej Brzozowski
W nastepnym numerze miedzy innymi:
Polskie dominium w AFryce?
Lata trzydzieste XX wieku to apogeum polskich marzeń o koloniach w Afryce – pisze Janusz
Wróbel. Klęska wojenna we wrześniu 1939 roku wykazała, jak kruche podstawy miały te mocar-
stwowe aspiracje. Los sprawił jednak, że w czasie II wojny światowej na Czarnym Lądzie znala-
zło się ponad 18 tys. Polaków ewakuowanych ze Związku Sowieckiego. Osiedlano ich na terenie
Afryki Wschodniej (dzisiejsza Tanzania, Kenia i Uganda), Rodezji i Unii Południowej Afryki. Zakładali
tam własne gazety, szkoły, a nawet domy kultury. Po 1945 roku tylko niewielka część polskich
uchodźców zdecydowała się na powrót do rządzonej przez komunistów ojczyzny. Większość
wyjechała do Wielkiej Brytanii, USA i innych krajów anglojęzycznych.
ZAPomniAny BoHAter
Miał 16 lat, gdy wybuchła II wojna światowa.
Cudem uniknął sowieckiej wywózki do Kazach-
stanu, a z przymusowych robót w Niemczech
zdołał uciec. Z polecenia organizacji konspira-
cyjnej zatrudnił się w białostockim gestapo. Po-
mógł w odbiciu z aresztu oicerów AK. Walczył
z Niemcami, a od jesieni 1944 roku z Sowietami,
UB i milicją. 11 października 1946 roku zginął od
milicyjnych kul. Zbigniew Rećko „Trzynastka”, bo
o nim mowa, przez długie lata był wymazywany
z pamięci lub niesłusznie oskarżany o kolabora-
cję. Artykuł Marcina Zwolskiego to hołd złożony
tej niezwykłej postaci.
Fot. ze zbiorów Anny Wysibir skiej
Zapraszamy na naszą stronę internetową: www.pamiec.pl
918186835.200.png 918186835.202.png 918186835.203.png 918186835.204.png 918186835.205.png 918186835.206.png 918186835.207.png 918186835.208.png 918186835.209.png 918186835.210.png 918186835.211.png 918186835.213.png 918186835.214.png 918186835.215.png 918186835.216.png 918186835.217.png 918186835.218.png 918186835.219.png 918186835.220.png 918186835.221.png 918186835.222.png 918186835.225.png 918186835.226.png 918186835.227.png 918186835.228.png 918186835.229.png 918186835.230.png
aktualności iPn
kalendarium XX wieku
3
3
Trwa piąta edycja konkursu „książ-
ka Historyczna roku” . O Nagrodę im.
Oskara Haleckiego rywalizują autorzy
książek opisujących losy Polski i Pola-
ków w XX wieku.
Minął już termin nadsyłania zgłoszeń.
Nominacje ogłosi do 30 września jury
w składzie: prof. Piotr Franaszek, prof.
Tomasz Gąsowski, prof. Andrzej Nowak,
prof. Wojciech Roszkowski, prof. Andrzej
Chwalba, prof. Wiesław Wysocki. Następnie w drodze głosowania inter-
netowego czytelnicy wybiorą spośród nominowanych najlepsze książki
w dwóch kategoriach: książka naukowa i popularnonaukowa. Głosować
można będzie od 1 do 31 października na stronie www.ksiazkahisto-
rycznaroku.pl . Swoich zwycięzców wyłoni także jury. Laureaci otrzymają
statuetki i nagrody pieniężne o łącznej wartości 60 tys. złotych. Uroczysta
gala wręczenia nagród odbędzie się w listopadzie.
Organizatorami konkursu są Instytut Pamięci Narodowej, Telewizja Pol-
ska i Polskie Radio.
Instytut Pamięci Narodowej uruchomił
nowy portal edukacyjny www.truthabo-
utcamps.eu (prawda o obozach).
Niefortunne określenie „polskie obozy koncen-
tracyjne” lub „polskie obozy śmierci” – mimo
interwencji MSZ, polskich ambasad i środo-
wisk polonijnych – wciąż pojawia się w zagra-
nicznych mediach, a niedawno użył go nawet
prezydent USA Barack Obama. Mniej zorien-
towany odbiorca może nabrać przekonania,
że skoro obozy były „polskie”, to powstały co
najmniej za zgodą Polaków i być może były
przez nich zarządzane. Portal IPN ma przy-
pominać, że w czasie II wojny światowej nie
było „polskich obozów”, lecz co najwyżej nie-
mieckie obozy na okupowanych ziemiach pol-
skich, i dostarczać rzetelnej informacji na ten
temat. Można tu znaleźć teksty historyków
IPN i liczne materiały ilustracyjne. Portal do-
stępny jest w językach polskim i angielskim.
Oddział IPN w Krakowie oraz Stowa-
rzyszenie „Passionart” zapraszają do
udziału w I ogólnopolskim konkursie
fotograicznym „Żołnierze wyklęci.
Historia, która mnie porusza” .
Celem konkursu jest uczczenie żoł-
nierzy polskiego podziemia niepodle-
głościowego, którzy także po II wojnie
światowej walczyli przeciwko narzu-
conemu Polsce systemowi komuni-
stycznego zniewolenia.
„Zrób zdjęcie ukazujące Twój osobi-
sty stosunek do wydarzeń, miejsc,
przedmiotów lub osób związanych
z historią Żołnierzy Wyklętych. […]
Może to być portret lub seria ujęć
portretowych osób w jakiś sposób związanych z Niezłomnymi.
Kadr mieszczący znalezione po Nich pamiątki, rzeczy osobiste albo uję-
cia miejsc, z którymi byli związani, przedstawiające krajobrazy, ich domy,
szkoły…” – zachęcają organizatorzy.
Patronat honorowy nad konkursem objęli Prezes IPN, Małopolski Kurator
Oświaty i Fundacja Armii Krajowej w Londynie. Startować można w trzech
kategoriach wiekowych: do 16 lat (uczniowie szkół podstawowych i gim-
nazjów), od 17 do 24 lat oraz powyżej 24 lat. Prace konkursowe (poje-
dyncza fotograia lub cykl nie więcej niż pięciu zdjęć) należy nadsyłać do
30 listopada na adres: Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krako-
wie, ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków. Dopisek: „Konkurs fotograiczny”.
Rozstrzygnięcie konkursu nastąpi w grudniu, a wręczenie nagród odbę-
dzie się 28 lutego 2013 roku w Filharmonii im. Karola Szymanowskiego
w Krakowie. Najlepsze fotograie zostaną zaprezentowane na plenerowej
wystawie w centrum Krakowa. Na zwycięzców czekają nagrody pienięż-
ne i rzeczowe.
Szczegółowe informacje o konkursie znaleźć można na stronach interne-
towych IPN, Kuratorium Oświaty w Krakowie oraz Stowarzyszenia „Pas-
sionart”: www.ipn.gov.pl, www.facebook.com/edu.ipn, www.kuratorium.
krakow.pl, www.passionart.org.pl.
Od 16 września do 30 października w Bia-
łostockim muzeum wsi pod Osowiczami
(dwór z Bobry Wielkiej) można oglądać wy-
stawę „Zagłada dworów w województwie
białostockim po roku 1939” .
W II RP właściciele ziemscy byli częścią elit.
W czasie II wojny światowej spadły na nich
dotkliwe represje sowieckiego i niemieckiego
okupanta: deportacje, aresztowania, wywózki
do łagrów i obozów koncentracyjnych. Fizycz-
nej eksterminacji towarzyszyła bezprawna ak-
cja grabieży majątków.
Zagłada dworów dopełniła się po roku 1944.
Właściciele ziemscy zostali uznani przez wła-
dze „nowej Polski” za wrogów, na mocy refor-
my rolnej pozbawieni majątków i poddani ko-
lejnym represjom. Ziemianie nie zaakceptowali
powojennej komunistycznej władzy i często
nadal działali w podziemiu niepodległościowym,
płacąc za to życiem lub więzieniem.
Wystawa wpro-
wadza w sytuację
w województwie
białostockim po
1939 roku, pre-
zentując losy
wybranych ro-
dzin ziemiań-
skich, ich wkład
w polską kultu-
rę i działalność
niepodległoś-
ciową.
oprac. Filip Gańczak
918186835.231.png 918186835.232.png 918186835.233.png 918186835.234.png 918186835.236.png 918186835.237.png 918186835.238.png 918186835.239.png 918186835.240.png 918186835.241.png 918186835.242.png 918186835.243.png 918186835.244.png 918186835.245.png 918186835.247.png 918186835.248.png
4
kalendarium
5 września 1982 :
Zmarł Michał Adamo-
wicz, postrzelony w Lubi-
nie przez milicję podczas
pokojowej demonstracji
z okazji drugiej rocznicy
podpisania porozumień
sierpniowych. Był jedną
z około stu oiar śmiertel-
nych stanu wojennego.
Pochodzący z Wileńszczy-
zny Adamowicz pracował
jako elektryk w Zakładach
Górniczych Lubin. Działał
w Solidarności i nie pogo-
dził się z wprowadzeniem stanu wojennego. 31 sierpnia
1982 roku wziął udział w demonstracji z okazji drugiej rocz-
nicy podpisania porozumień sierpniowych. „Idę z komuni-
stami powalczyć” – żartował. Na rynku ułożono tego dnia
krzyż z kwiatów i kilkakrotnie odśpiewano hymn narodowy.
Kilkutysięczny tłum skandował m.in.: „Precz z komuną!”,
„Uwolnić Wałęsę” i „Solidarność walczy”. Gdy ludzie roz-
chodzili się już do domów, zostali zaatakowani przez milicję
i ZOMO. Padły strzały z ostrej amunicji. Od kul zginęli na
miejscu Mieczysław Poźniak (ur. 1956) i Andrzej Trajkow-
ski (ur. 1950), a kilkanaście osób zostało rannych. 28-letni
Adamowicz zmarł po kilku dniach w szpitalu w wyniku ran
postrzałowych głowy. Osierocił dwoje dzieci.
W 1993 roku ruszył proces trzech byłych milicjantów od-
powiedzialnych za pacyikację w Lubinie: Bogdana Garusa,
Tadeusza Jarockiego i Jana Maja. Prawomocne wyroki za-
padły dopiero kilkanaście lat później. Garus, ówczesny za-
stępca komendanta wojewódzkiego MO w Legnicy, został
skazany na rok i trzy miesiące więzienia; Jarocki, dowódca
plutonu ZOMO – na 2,5 roku więzienia; Maj, zastępca ko-
mendanta miejskiego MO w Lubinie – na 3,5 roku (wciąż
nie odbył kary). Nie udało się jednak ustalić, którzy funk-
cjonariusze oddali śmiertelne strzały.
12 września 1942 : Z rozkazu gen. Władysława Si-
korskiego, Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych, zosta-
ła utworzona Armia Polska na Wschodzie (APW). Powstała
ona w wyniku połączenia Wojska Polskiego na Środkowym
Wschodzie i Armii Polskiej w ZSRR, ewakuowanej przez Iran
do Iraku. Dowódcą formacji został gen. Władysław Anders,
były więzień sowieckiego NKWD. Na początku 1943 roku
APW liczyła ponad 70,5 tys. żołnierzy. Utrzymanie stanu oso-
bowego i uzyskanie odpowiedniej zdolności bojowej było jed-
nak ogromnym wyzwaniem. „Największym nieszczęściem był
często beznadziejny stan zdrowia przybywających. Nieraz już
po przybyciu do Teheranu ludzie umierali wskutek wycień-
czenia i długotrwałego głodu podczas dwuletnie-
go pobytu w Rosji sowieckiej” – wspominał
potem gen. Anders. Dodatkowo śmier-
telne żniwo zbierała malaria. Trud-
ności udało się pokonać. Latem
1943 roku z Armii Polskiej na
Wschodzie wyodrębniony
został Drugi Korpus
Polski. „Wojsko było
odkarmione, dość
dobrze wyszko-
lone, dyscyplina
stała na wyso-
kim poziomie,
ponadto żoł-
nierz prag-
nął walki” –
mógł wreszcie
stwierdzić z satysfak-
cją Anders. Drugi Korpus wziął póź-
niej udział w kampanii we Włoszech,
zdobywając m.in. Monte Cassino. APW
istniała do maja 1944 roku.
Ð Michał Adamowicz
Ð Gen. Władysław Anders,
dowódca Armii Polskiej
na Wschodzie
11 września 1932 : W katastroie na terenie Cze-
chosłowacji zginęli wybitni lotnicy Franciszek Żwirko
i Stanisław Wigura. Niespełna 37-letni Żwirko był uta-
lentowanym pilotem sportowym i porucznikiem Woj-
ska Polskiego. Młodszy o ponad pięć lat inż. Wigura był
jednym z konstruktorów serii samolotów RWD. Sławę
przyniosło im zwycięstwo w Międzynarodowych Zawo-
dach Samolotów Turystycznych „Challenge” w Berli-
nie w sierpniu 1932 roku. Feralnego 11 września byli
w drodze na zlot lotniczy w Pradze. Podczas wichury
oderwało się skrzydło samolotu sportowego RWD-6,
którym lecieli. Żwirko i Wigura zginęli w lesie pod Cier-
lickiem Górnym na Zaolziu. Zostali pochowani w Alei
Zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim w Warsza-
wie. W pogrzebie uczestniczyły tłumy. Żwirko otrzymał
pośmiertnie awans do stopnia kapitana.
Ð Franciszek Żwirko (z lewej) i Stanisław Wigura (z prawej);
znaczek pocztowy z 1933 roku
918186835.249.png 918186835.250.png 918186835.251.png 918186835.252.png 918186835.253.png 918186835.254.png 918186835.255.png 918186835.256.png 918186835.258.png 918186835.259.png 918186835.260.png 918186835.261.png 918186835.262.png 918186835.263.png 918186835.264.png 918186835.265.png 918186835.266.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin