Balzakiana - Jacek Dehnel.pdf - Balzakiana - waterhouse

30 kwietnia 2008

Jacek Dehnel

Balzakiana

MIĘSO WĘDLINY UBIORY TKANINY

Pod koniec Alei Solidarności, niemal na rogu z Jana Pawła, stoi jeden z tych

monolitycznych budynków, jakie budowano w Warszawie tuż po wojnie na gruzach

wielkich, dziewiętnastowiecznych kamienic: ciężki, flankowany z każdego końca

płaskim ryzalitem, ozdobiony wreszcie – choć wątpliwa to ozdoba – masywnymi,

niezgrabnymi kolumnami, które miały stwarzać wrażenie, że lud pracujący miast

zamieszkał w pałacach, jakie kiedyś były dostępne tylko krwiopijczym burżujom.

Wprawdzie pokoje były małe, szerokie najdalej na dwa okna, ale i tak przecież wyższe i

przestronniejsze niż gomułkowskie klitki z ciemną kuchnią, które miano budować

kilkanaście lat później. Fasada, jak większość fasad socrealistycznych domów w

centrum Warszawy, była jednolicie szarobura. Tylko szyldy sklepów na parterze i

balkony wnosiły trochę koloru w tę ponurą płaszczyznę, równomiernie podzieloną

szeregami okien. Kiedyś przez szczebelki balustrad przeplatano szerokie pasy

zielonego, żółtego i szafirowego plastiku – od niedawna, jak wszędzie, balkony

obstawiano wiosną skrzynkami petunii, begonii i aksamitek, które – ładne i niedrogie –

wyparły dawne pojedyncze doniczki z pelargoniami i trzykrotkami, wstawiane w

plecione makramy albo w obręcze zdobne metaloplastycznie.

W deszczowy kwietniowy poranek, tuż przed piątą, jakiś chłopak w bojówkach i

bluzie z kapturem schronił się pod markizą butiku Mariza po przeciwnej stronie jezdni i

przyglądał się z entuzjazmem archeologa zapuszczonemu zabytkowi z czasów

przewodniej roli, pochodów pierwszomajowych i tropienia zaplutych karłów reakcji.

Bo też i każde piętro na inny sposób cieszyło oko miłośnika oldskulu: na trzecim dwa

balkony zabito deskami, bo groziły oberwaniem, na drugim wystawiono całą kolekcję

gratów, za które niejeden dałby się pokroić: pordzewiałą pralkę Frania z obitą emalią,

wyglądającą spod plandeki szafkę pod telewizor, niegdyś na wysoki połysk, fragment

meblościanki. Jeśli to stało na balkonie, to co właściciel trzymał w piwnicy? Pewnie

całe pudła nabojów do syfonów, saturator, zastawę Społem, telewizor Rubin, adapter

Bambino i inne cymesy. Między środkowymi oknami pierwszego piętra umieszczono

relief z robotnikami, podobny nieco do tych, które z dziesięć lat temu skuto ze ścian

burzonego kina Moskwa, albo do tych, które niedawno zachowano i z wielką

pieczołowitością odrestaurowano w pasażu schodów ruchomych przy trasie W-Z. Przez

szyby widać było obfite zasłony z maszynowej koronki, kryjące tajemnice mieszkania

przed wzrokiem przechodniów.

Czasem chłopak w bojówkach, znużony wpatrywaniem się w okna na pierwszym

piętrze, opuszczał wzrok i uśmiechał się na widok sklepowych wystaw – bo

rzeczywiście było to zbiorowisko przedmiotów dość pociesznych. Szeroki szyld,

ciągnący się przez całą szerokość sklepu, malowano już tyle razy, że kolejne warstwy

przezierały spod spodu jak ziemista cera polityka przeziera spod pudrów i podkładów

na wyborczym billboardzie. Po obu stronach długiego napisu jakiś pacykarz po Kursie

Oprawy Plastycznej Wystaw Placówek Handlowych wymalował olejną dwa arcydzieła:

z lewej tłustą, różowiutką świnię w białym fartuchu, ostrzącą na osełce rzeźnicki nóż, z

prawej natomiast uśmiechniętą owcę, prezentującą klejentom belę – wełnianego, można

było przypuszczać – materiału. Kolejne przemalówki na szczęście omijały postaci obu

zwierząt; najwyraźniej właściciel doceniał ich znaczenie dla reklamy sklepu. Pośrodku,

dużymi literami o kroju, który zarzucono za rządów Mazowieckiego czy może nawet

Rakowskiego, a który teraz powraca już tylko w wystroju modnych klubów, wypisano:

MIĘSO WĘDLINY UBIORY TKANINY

I mniejszymi literami:

Włodzimierz Ściepko, dawniej Anatol Dryja.

Podobne szyldy spotyka się tu i tam na dalekiej Pradze oraz w tych

miejscowościach, do których nie dotarły jeszcze na wielką skalę plotery, trzy tysiące

czcionek z Worda i wielobarwne folie samoprzylepne – gdzieś w Łukowie czy pod

Jasłem można się jeszcze natknąć na radosne świńskie ryje, tańczące szpulki i nitki,

trzymające się za ręce warzywa czy podskakujące owoce. Ponoć w Łomży do niedawna

była jeszcze piekarnia, którą zdobił szeroki fryz z antropomorficznych bułek: część

wylegiwała się na leżakach, część śpiewała (co widać było po czarnych nutkach

unoszących się nad ich głowami), jeszcze inne grały w tenisa. Występowały również

dwu- i trzygałkowe lody w waflu.

Chłopak spod butiku Mariza z pewnością nie po to stał na deszczu żeby

zachwycać się świnią z nożem i owcą z belą – wystarczył mu moment żeby je

zapamiętać, zresztą dla pewności pstryknął komórką dwie fotki (z literami MIĘ na

pierwszej i NINY na drugiej) i z powrotem założył kaptur, który zdjął tylko na chwilę,

żeby lepiej ocenić kadry. Zdjął go znowu, poprawił zaczesane na bok włosy. Sądząc po

misternie rozczorchranej fryzurze, musiał strzyc się u Czajki albo u kogoś, kto Czajkę

podrabiał. Spod bluzy widać było brzeg obcisłej koszulki w offowe nadruki (kupionej w

Rastrze na świątecznej wyprzedaży; podobno jeden z nadruków zaprojektował Sasnal).

Wracał z pewnością z jakiejś imprezy; bojówki raczej z tych wieczorowych niż z

roboczych: czerwone obszycia wokół kieszeni, fikuśne patki. Do tego czerwone buty,

markowe, ale nieco ubłocone – widać, że szedł pospiesznie.

Mijały go kolejne nyski, wiozące towary do Hali Mirowskiej: spod plandek

widać było skrzynki pomidorów i ogórków, zgrzewki piwa i wody mineralnej, worki

ziemniaków i cebuli. Czasem mijał go jakiś nowy, leasingowany van z nadrukami

„Osiński i Litwiniec, sprzedaż artykułów spożywczych”, „Bananex”, „A. i J. Chojnaccy

hurt detal”, ale na Alei Solidarności, tak zawsze ruchliwej, panował jeszcze względny

spokój, którego magię zna tylko ten, kto choć raz przechadzał się o tej porze po

wyludnionej Warszawie: jazgot tramwajów, warkot silników, cały miejski harmider,

przygasłe, powoli się odradzają i dobiegają z oddali jak rosnący szum morza w czasie

przypływu.

Pod bramą prowadzącą na podwórze przeciwnego domu zatrzymał się spory

samochód dostawczy z napisem „UBIORY TKANINY Włodzimierz Ściepko”, ze

środka wysiadł krótko ogolony facet, odwrócił się, popatrzył drugą stronę ulicy,

odwrócił się z powrotem, pochylił, otworzył kłódkę, podniósł szlaban i wjechał. Za

minutę wyszedł z bramy, znowu popatrzył się w stronę butiku Mariza, i zawrócił żeby

wyładować towar.

Tymczasem od centrum szło dwóch blondynów w taliowanych, britpopowych

płaszczach – tak blisko siebie, że z pewnością wracali z Utopii albo, okrężną drogą,

Tomba Tomby; pewnie wszystko wydali na drinki i teraz musieli oszczędzić na

taksówce pod jeden z tych ogromnych bloków, które ciągną się już od Placu Za Żelazną

Bramą, gdzie w gierkowskich mieszkaniach żyją całe tysiące studentów,

przemieszanych z Wietnamczykami i sprzątaczkami z Ukrainy; jeden z nich odwrócił

się i popatrzył na niego uważnie. Bo i było na co popatrzeć: wielkie, czarne oczy pod

mocno zarysowanymi, niemal zrośniętymi brwiami, wystające kości policzkowe i

zapadnięte policzki, jak u porządnego modela, a do tego jeszcze pełne usta: ale żadne

tam poduchy, tylko wargi wykrojone tak wyraźnie, jakby ktoś obrysował je ciemną

kredką.

- Hej, marynarzu! – krzyknął śmielszy z dwóch blondynów, ale drugi, widać

mniej śmiały albo trzeźwiejszy, złapał go za ramię i pociągnął dalej w kierunku ulicy

Jana Pawła II.

Facet z firmy W. Ściepko po raz kolejny pojawił się w bramie, przebiegł na drugą

stronę przez prawie pustą jezdnię i tory tramwajowe, i zatrzymał się dopiero pod

butikiem Mariza.

- Szukasz czegoś, gówniarzu?

- Nie, ja tak tutaj. Do kumpla.

- Do kumpla, do kumpla – prychnął śliną – a kumpel od tych z łomem? Szef dba o

kasę i zna odpowiednich ludzi żeby ją odzyskać, i takie zenki jak ty niech lepiej mu nie

podskakują.

- Spokojnie, spokojnie, ja do kumpla, na trzecim mieszka.

- Spokojnie jak na wojnie – powiedział pracownik Ściepko Włodzimierza,

odwrócił się i podbiegł przez coraz mniej pustą jezdnię.

Po chwili coś nagle huknęło, jakby na chodniku wybuchł mały granat, tak, że

chłopak spod butiku podskoczył i krzyknął. W bramie po drugiej stronie pokazało się

dwóch rechocących kumpli tamtego. I tamten we własnej osobie, który zdążył już

przebiec przez jezdnie i tory i groził mu palcem jakby chciał powiedzieć „Tera są

petardy, ale będzie ostrzej, synuś”.

Wreszcie na pierwszym piętrze, w oknie koło reliefu z hutnikiem, firany się

rozsunęły i ktoś machnął ręką. Chłopak podbiegł do świateł (zaczęły już kursować

tramwaje i patrole straży miejskiej, a wiadomo, każde przejście na szagę to co najmniej

pięćdziesiąt złotych), przeszedł na drugą stronę – i wtedy na balkonie ukazała się

dziewczyna w różowym szlafroczku, podlewającą petunie i begonie. Było w niej coś

ujmującego: włosy ani na falkę, ani tlenione, ani czarne, w uszach żadnych wielkich

srebrnych kół, żaden tam „plasticzek”, po prostu miła, ładna dziewczyna, o której myśli

się „może i było jej trudno w liceum, ale zaoczne zarządzanie i marketing w Pułtusku

Balzakiana - Jacek Dehnel.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: