Stosunki_cywilno-prawne1.doc

Podmioty prawa cywilnego:

a/ osoby fizyczne,

b/ osoby prawne,

c/ jednostki organizacyjne nie mające nie mające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną.

Osoby fizyczne

Zgodnie z kodeksem cywilnym osobą fizyczną jest człowiek jako podmiotem stosunkach cywilnoprawnych.

Zdolność prawna – zdolność do bycia podmiotem w stosunkach cywilno-prawnych, możność posiadania praw i obowiązków. Istotą stosunków cywilnoprawnych jest więź pomiędzy podmiotami oparta na ich wzajemnych prawach i obowiązkach.

Początek zdolności prawnej – moment urodzenia

Koniec zdolności prawnej – śmierć, uznanie za zmarłego

Posiadanie zdolności prawnej nie oznacza, że w każdym momencie może się być podmiotem wszystkich praw i obowiązków.

Okoliczności mające wpływ na zakres zdolności prawnej:

1.      zdolność do czynności prawnych – zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań , a zatem do dokonywania czynności prawnych ( dwustronnych – zawierania umów, jednostronnych – sporządzania testamentu) w sposób prawnie wiążący.

a/ pełna zdolność do czynności prawnych – ma się zdolność do dokonywania wszystkich czynności prawnych,

b/ ograniczona zdolność do czynności prawnych

- czynności w których jest się traktowany jako osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych ( k.p., zawieranie umów w bieżących sprawach życia codziennego)

- czynności, które są ważne za zgodą przedstawiciela ustawowego ( pr. Bankowe, k.p.)

- czynności, których w ogóle nie można dokonywać ( sporządzić i odwołać testamentu)

      c/ brak zdolności prawnej - Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie

     ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.

      Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do

      czynności prawnych, jest nieważna.

2.      wiek osoby fizycznej

- pełną zdolność do czynności prawnej – ukończone 18 lat  Pełnoletnim jest, kto ukończył lat osiemnaście. Przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletniość. Nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa.

- ograniczona zdolność do czynności prawnych – ukończone 13 lat

- brak zdolności – poniżej 13 lat

3.      ubezwłasnowolnienie

a/ całkowite

Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.

Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.

b/ częściowe

Osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.

Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.

       4. Choroba psychiczna i niedorozwój umysłowy.

Nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.

5.      Obywatelstwo 

- np. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej  z dnia 21 lipca 2006 r. w sprawie trybu i warunków wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca

- Ustawa z dnia 24 marca 1920r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców

6.      Skazujący wyrok karny

 Pozbawienie praw publicznych obejmuje utratę czynnego i biernego prawa wyborczego do organu władzy publicznej, organu samorządu zawodowego lub gospodarczego, utratę prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości oraz do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego lub zawodowego, jak również utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego; Zakaz zajmowania określonego stanowiska albo wykonywania określonego zawodu, jeżeli sprawca nadużył przy popełnieniu przestępstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okazał, że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem.

Sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

Osoby prawne

Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.

Rodzaje osób prawnych

1.      Państwowe osoby prawne

Skarb Państwa oraz inne państwowe osoby prawne - przedsiębiorstwa państwowe, banki państwowe, państwowe szkoły wyższe, jednostki badawczo-rozwojowe, Polską Akademię Nauk.

2.      Jednostki samorządu terytorialnego

Art. 165 Konstytucji

Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną. Przysługują im prawo własności i inne prawa majątkowe.

Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej.

Ustawa o samorządzie gminnym potwierdza konstytucyjną zasadę, że gmina jest jednostką samodzielną i ma osobowość prawną (osobowość prawną mają też związki gminne).

3.      Korporacyjne osoby prawne

w ich strukturze organizacyjnej funkcjonują członkowie, którzy poprzez wniesione udziały lub płacone składki tworzą majątek osoby prawnej, a przez swoje uprawnienia organizacyjne decydują o jej działalności.(partie polityczne, stowarzyszenia, spółdzielnie i spółki handlowe).

4.      Fundacyjne osoby prawne

Występuje tutaj instytucja założyciela (fundatora), który wyposaża osobę prawną w jej pierwotny majątek, określa jej strukturę organizacyjną i cele działania. (fundacje)

Jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej

Art. 331. (10) § 1. Do jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych.

Osobowe spółki prawa handlowego, Wspólnota mieszkaniowa , Stowarzyszenia zwykłe

Reprezentacja uczestników obrotu cywilno – prawnego

Umocowanie do działania w cudzym imieniu

a/ przedstawicielstwo ustawowe

b/ pełnomocnictwo

- ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu.

- szczególne Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj, chyba że ustawa wymaga pełnomocnictwa do poszczególnej czynności.

- forma pełnomocnictwa Jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie. Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie.

c/ prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. o zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości jest wymagane pełnomocnictwo do poszczególnej czynności.

 Nie można ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób trzecich, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Czynności prawne

Stan faktyczny w skład którego wchodzi co najmniej jedno oświadczenie woli zmierzające do ustanowienie , zmiany lub zniesienia stosunku cywilnoprawnego. Z oświadczeniem tym wiążą się skutki prawne wyrażone nie tylko w oświadczeniu ale także wynikające z ustawy lub zasadach współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów

Oświadczenia woli – element wyłącznie charakteryzujący czynność prawną.

Forma czynności prawnych

1. oświadczenia wyraźne i dorozumiane

2. formy szczególne

- zwykła forma pisemna (forma elektroniczna)

- forma pisemna z poświadczeniem daty

- forma pisemna z poświadczeniem podpisu

- forma notarialna

Skutki niezachowania zastrzeżonej formy

- forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności

- forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych

- forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych

Sposoby zawierania umów

- oferta i jej przyjęcie

- przetarg, aukcja,

- negocjacje

OFERTA

- związanie oferenta

Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy.

Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie; złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia.

Oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie.

- oferta w ramach prowadzenia przedsiębiorstwa

Jeżeli przedsiębiorca otrzymał od osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych, ofertę zawarcia umowy w ramach swej działalności, brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za przyjęcie oferty.

- moment zawarcia umowy

W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w chwili otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane - w chwili przystąpienia przez drugą stronę do wykonania umowy.

W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w miejscu otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane albo oferta jest składana w postaci elektronicznej - w miejscu zamieszkania albo w siedzibie składającego ofertę w chwili zawarcia umowy.

AUKCJA, PRZETARG

Etapy

- ogłoszenie przetargu lub aukcji

W ogłoszeniu aukcji albo przetargu należy określić czas, miejsce, przedmiot oraz warunki aukcji albo przetargu albo wskazać sposób udostępnienia tych warunków.

Ogłoszenie, a także warunki aukcji albo przetargu mogą być zmienione lub odwołane tylko wtedy, gdy zastrzeżono to w ich treści.

Organizator od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia oferty zgodnie z ogłoszeniem aukcji albo przetargu są obowiązani postępować zgodnie z postanowieniami ogłoszenia, a także warunków aukcji albo przetargu.

- złożenie oferty

Oferta złożona w toku aukcji przestaje wiązać, gdy inny uczestnik aukcji (licytant) złożył ofertę korzystniejszą, chyba że w warunkach aukcji zastrzeżono inaczej.

Oferta złożona w toku przetargu przestaje wiązać, gdy została wybrana inna oferta albo gdy przetarg został zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej. Organizator jest obowiązany niezwłocznie powiadomić na piśmie uczestników przetargu o jego wyniku albo o zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru.

- zawarcie umowy

Zawarcie umowy w wyniku aukcji następuje z chwilą udzielenia przybicia.

Jeżeli ważność umowy zależy od spełnienia szczególnych wymagań przewidzianych w ustawie, zarówno organizator aukcji, jak i jej uczestnik, którego oferta została przyjęta, mogą dochodzić zawarcia umowy.

Do ustalenia chwili zawarcia umowy w drodze przetargu stosuje się przepisy dotyczące przyjęcia oferty, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej.

Ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób, poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę, lecz za zaproszenie do zawarcia umowy.

NEGOCJACJE

Jeżeli strony prowadzą negocjacje w celu zawarcia oznaczonej umowy, umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich jej postanowień, które były przedmiotem negocjacji.

Strona, która rozpoczęła lub prowadziła negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, w szczególności bez zamiaru zawarcia umowy, jest obowiązana do naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy.