Polska_a_Irak.pdf

BIULETYN OPINIE

Polska a Irak

Tomasz Otłowski

WARSZAWA, GRUDZIEŃ 2007

Seria „Biuletyn – Opinie Fundacji Amicus Europae ” jest cykliczną publikacją, analizującą najważniejsze wydarzenia i procesy

społeczno-polityczne oraz międzynarodowe, zachodzące na świecie.

Tezy przedstawiane w materiałach publikowanych w „Biuletynie” odzwierciedlają wyłącznie poglądy ich autorów.

Polska a Irak

Co dalej z Polską misją w Iraku?

Co dalej z Polską misją w Iraku ?

Kwestia polskiej obecności militarnej w Iraku była jednym z ważniejszych wątków

debaty podczas kampanii wyborczej w Polsce przed wyborami 21 października. Działo

się tak pomimo wielokrotnie powtarzanych apeli ekspertów i niektórych polityków,

aby nie dyskutować w okresie przedwyborczym o misjach w Iraku i Afganistanie, gdyż

naraża to na szwank nie tylko bezpieczeństwo uczestniczących w nich polskich

żołnierzy, ale też zwiększa zagrożenie terrorystyczne w samej Polsce. 1

Wybór nowego Sejmu i wyłonienie nowej większości rządowej to naturalny

moment na rozpoczęcie debaty nad celowością i zakresem dalszego zaangażowania

militarnego Polski w Iraku. Dyskusja taka powinna jednak wykraczać poza ramy

wyznaczane z jednej strony przez aktualną rolę polityczną poszczególnych ugrupowań

na osi rząd - opozycja, a z drugiej przez koncentrowanie się wyłącznie na kwestiach

o charakterze taktycznym. Najważniejszymi elementami wpływającymi na decyzję co

do przyszłości polskiego zaangażowania w Iraku powinny być:

- analiza sytuacji w tym kraju i perspektywy jej rozwoju;

- ocena szans realizacji podstawowych polskich interesów politycznych

i ekonomicznych, przyjętych cztery lata temu;

- analiza wpływu dalszego zaangażowania (bądź wycofania się) Polski w Iraku na

stosunki RP z najważniejszymi sojusznikami, w tym zwłaszcza ze Stanami

Zjednoczonymi;

- ocena wpływu decyzji w sprawie udziału Polaków w operacji irackiej na formalny

i propagandowy wymiar wojny z terroryzmem islamskim.

1 O słuszności tych obaw przekonano się dopiero wówczas, gdy 3 października br. w Bagdadzie doszło do zamachu na konwój

polskiej ambasady, w którym znajdował się ambasador RP w Iraku Edward Pietrzyk. W ataku tym zginął oficer Biura Ochrony Rządu,

a sam ambasador został poważnie ranny. Następne dni przyniosły kolejne incydenty wymierzone w Polaków pełniących służbę

i pracujących w Iraku. Nie ulega wątpliwości, że ich celem było podsycenie w Polsce debaty na temat obecności wojskowej w Iraku

i skłonienie opinii publicznej w naszym kraju do zwiększenia oporu przeciwko udziałowi w tej misji.

Polska a Irak

Sytuacja w Iraku

W ponad dziesięć miesięcy po rozpoczęciu strategicznej ofensywy sił USA w Iraku,

której najbardziej zauważalnym elementem było wzmocnienie kontyngentu

amerykańskiego o dodatkowe 30 tys. żołnierzy, sytuacja operacyjna w tym kraju

wydaje się z wolna zmierzać w pozytywnym kierunku. Choć jest jeszcze zbyt wcześnie,

aby wyrokować o trwałych zmianach na korzyść koalicji, nie sposób nie zauważyć

symptomów sugerujących poprawę sytuacji. Najważniejszą z nich jest spadek ilości

ataków, zamachów i „incydentów zbrojnych”, który pociąga za sobą zmniejszenie liczby

ofiar wśród ludności cywilnej kraju. 2 Także straty wśród żołnierzy sił koalicji (głównie

USA) znacznie zmalały, do poziomów nie notowanych od co najmniej dwóch lat. 3

Kolejnym pozytywnym dla koalicji międzynarodowej sygnałem jest utrwalenie

się procesu zwalczania struktur islamskich radykałów z organizacji „Al-Kaida w Iraku”

(AKI) przez ugrupowania sunnickiego ruchu oporu, dotychczas zaangażowanego

wyłącznie w operacje przeciwko koalicji i nowym władzom irackim. Sunnici

w centralnym, zachodnim i północnym Iraku rozpoczęli – w oparciu o tradycyjne

struktury klanowe i plemienne – formowanie lokalnych sił samoobrony, których celem

jest aktywne przeciwstawienie się terrorowi komórek AKI. Szacuje się, że te lokalne

sunnickie ugrupowania paramilitarne, formowane na bazie sąsiedzkiej samoobrony

i aktywnie wspierane przez Amerykanów 4 , liczyć mogą dziś nawet do 40 – 50 tys. ludzi

w skali całego kraju. 5 W wielu regionach Iraku (m.in. w mateczniku sunnickiego

podziemia – prowincji Anbar) struktury islamistów z AKI zostały niemal doszczętnie

wytrzebione. Nie dziwi więc, że aktywność i swoboda operacyjnego manewru AKI

znacznie zmalała, zmuszając ją do zmiany taktyki. Począwszy od sierpnia-września br.

Al-Kaida w Iraku kieruje praktycznie wszystkie swe siły i środki do walki z irackimi

sunnitami, zarzucając dotychczasowe priorytety operacyjne, którymi były zwalczanie

szyitów oraz sił koalicji. Skoncentrowanie się islamistów na walce z ich dotychczasowymi

2 We wrześniu br. liczba ofiar wśród irackich cywili była o 52 % niższa niż w sierpniu br. i aż o 77 % niższa niż we wrześniu 2006 roku.

Również dane za październik i listopad potwierdzają ten trend (za: „ Icasualties.org ”, „ TheLongWarJournal.com ” oraz „ Atacks in Iraq

fell to February 2006 level ”, „ The New York Times ”, 19 listopada 2007 roku).

3 Straty bojowe sił USA były we wrześniu br. o 43 % niższe od tych poniesionych w sierpniu br. i aż o niemal 70% mniejsze niż

w maju br., który należał do jednego z najkrwawszych dla armii USA miesięcy w Iraku - poległo wtedy 131 żołnierzy (za:

„ Globalsecurity.org ”). Tak wyraźny spadek poziomu strat jest bardzo symptomatycznym faktem, należy bowiem pamiętać, że

w wyniku prowadzonej od początku roku ofensywy znacznie zwiększyła się obecność żołnierzy amerykańskich w najbardziej

niebezpiecznych regionach Iraku. Mniejsze straty są więc w tym przypadku dowodem na radykalne ograniczenie aktywności

operacyjnej sił rebelianckich i terrorystycznych.

4 “ The US security deal with sunni tribes ”, “ Stratfor ”, 29 listopada 2007 roku.

5 Bill Roggio „ Violence In Iraq drops dramatically ”, „ TheLongWarJournal.com ”, 14 października 2007 r.

Polska a Irak

Sytuacja w Iraku

sojusznikami 6 umożliwiło Amerykanom przegrupowanie sił i zmianę taktyki, ułatwiając

metodyczne likwidowanie struktur AKI w zachodnim i północnym Iraku.

Innym korzystnym symptomem sytuacji operacyjnej w Iraku jest zauważalne

w ostatnich tygodniach zmniejszenie aktywności komórek terrorystycznych

związanych z irańskimi służbami specjalnymi. Po części jest to efekt działań sił

koalicyjnych, którym w ostatnich dwóch miesiącach udało się rozbić kilka dużych

„siatek” irańskich w Iraku, w żargonie sił wielonarodowych określanych jako „Grupy

Specjalne”. Pierwsze zatrzymania kadrowych oficerów irańskich służb specjalnych,

organizujących terrorystyczną działalność w Iraku, miały miejsce we wrześniu 2007

roku. 7 Informacje wywiadowcze uzyskane wówczas pozwoliły na identyfikację

i systematyczną likwidację kolejnych grup, kierowanych, szkolonych i zaopatrywanych

przez „Brygady Al-Quds ” – terrorystyczne ramię irańskiego Korpusu Strażników

Rewolucji Islamskiej. 8

Niestety, symptomy względnej poprawy sytuacji operacyjnej w Iraku nie

przekładają się jeszcze na polepszenie ogólnej rzeczywistości w wymiarze

strategicznym. Iracka scena polityczna wciąż pogrążona jest w chaosie: rząd

sparaliżowany jest bojkotem ze strony ugrupowań sunnickich, a parlament

– podzielony według linii wyznaniowych i etnicznych – nie jest w stanie efektywnie

pracować. Do tego dochodzi faktyczny podział kraju na trzy coraz bardziej niezależne

od siebie regiony, z których jeden (Autonomia Kurdyjska) jest już niemalże terytorium

niepodległym, a także masowe w swej skali migracje wewnętrzne i emigracja. 9 Sytuację

pogarszają trudna sytuacja społeczno-gospodarcza kraju i ciągłe kłopoty z odbudową

infrastruktury.

Wewnętrzne podziały polityczne, etniczne i wyznaniowe w Iraku zaszły tak

daleko, że utrzymanie Iraku jako jednolitego państwa w jego dotychczasowych

6 Rozwój i skuteczność sił AKI w Iraku w latach 2004 – 2006 była możliwa w dużym stopniu dzięki taktycznemu sojuszowi pomiędzy

sunnickim nacjonalistycznym i baasistowskim podziemiem a islamistami. Obecnie sojusz ten rozpadł się, głównie ze względu na

brutalność – także wobec sunnitów – z jaką AKI zaczęła wdrażać w życie swe idee i cele społeczno-polityczne (budowa państwa

islamskiego w Iraku).

7 „ Iranian officer seized in Iraq ”, serwis BBC, 20 września 2007 roku.

8 Nie można jednak wykluczyć, że za wyraźnym zmniejszeniem destrukcyjnej aktywności irańskiej w Iraku stoi świadoma decyzja

Teheranu, chcącego nawiązać zakulisowy dialog z USA na temat przyszłości swych wpływów na Eufratem i obniżenia napięcia

z Waszyngtonem w kwestii irańskiego programu nuklearnego (m.in. za:„ A US-Iranian trade? ”, „ Stratfor ”, 14 listopada 2007 roku).

Zwolennicy tej tezy wskazują także, że od trzech miesięcy największa pro-irańska formacja paramilitarna irackich szyitów – Armia

Mahdiego Muktady al-Sadra – zachowuje spokój i unika walki z siłami koalicji, co musi być efektem wyraźnych i kategorycznych

instrukcji z Teheranu.

9 Według danych ONZ, w wyniku trwającego ponad cztery lata konfliktu w Iraku, ponad 2 mln osób zostało zmuszonych do

opuszczenia swych dotychczasowych miejsc zamieszkania i przemieszczenia się w inne regiony kraju. Kolejne 2 mln wyjechały za

granicę („ UN says more than 4 million Iraqis have fled their homes ”, VOA, lipiec 2007 roku).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: