1. Atmosfera – powłoka ziemska otraczjaća ziemię składająca się z mieszaniny gazów zwanych powłokami atmosferycznymi.
Składniki współczesne – stałe N2, H2 H N O Ar Hel Neon Krypton
- zmienne – para wodna Co2 CO NOx SO2 SO3 O3
- aerozole – drobne cząstki stałe i ciekłe rozproszone głównie w dolnych partiach atmosfery, pyły pustynne wulkaniczne, pyłki roślin, zarodniki grzybów,
2. Pionowe budowa atmosfery
a) troposfera – od powierzchni ziemi na wysokości ziemi 7-17 km, najgrubsza warstwa nad równikiem – ciśnienie spada wraz z wysokością ok. 113 do 200 HPa, obserwuje się spadek temp. Wraz z wysokością, zachodzą procesy pogodowe tworzenie chmur i wiatrów, wyładowania atmosf.
b) Tropopauza – strefa przejściowa na wys 7-17 km, temp spada do (- 75 C) a następnie wzrasta do (0 C) ciśnienie spada do 1-2 HPa, duż koncentracja ozonu
c) Stratosfera –
d) Stratopauza – strefa przejsciowa
e) Mezosfera – na wysok. 55- 80 km, te,p spada do (-80 C) ciśnienie poniżej 1 HPa
f) Menopauza – najzimniejsze miejsce w atmosferze, temp może spasc do (-100C)
g) Termosfera – do 800 km. Temp wzrasta do ponad 1000 C Ciśnienie w granicach 5-10 HPa, swoim zasiegiem obejmuje jonosfere Można zaobserwowac zorzę polarną
h) Egzosfera – bez strefy przejściowej, pow. 800 km, strefa przejsciowa między kosmosem a atmosferą, składa się z wodoru i helu, temp spada (+273 C)
3. Chmury – zawiesiny mikroskopijnych cząsteczek cieczy (wody) lub ciał stałych (lodu) w atmosferze powstałej w wyniku kondensacji pary wodnej lub resublimacji
Chmury wysokie: pierzaste, - kłebiasto-pierzaste, - warstwowo- pierzaste,
Chmury średnie: średnio-kłebiiaste, - średnio-warstwowe,
Chmury niskie:
Chmury pionowe: kłębiaste, -kłebiasto-deszczeowe
4. opady atmosferyczne: produkty kondensacji lub resublimacji pary wodnej w atmos. Ziemskiej Spadające na ziemię lub unoszące się w powietrzu w postaci kropelek lub lodu
opady mogą występować w postaci: deszczu, śniegu, gradu, mgły, rosy, szronu, szadź
Wyróżnia się opady: - równikowy, zwrotnikowy monsunow-zwrotnikowy, śródziemnomorski
5. Wiatr – poziomy ruch powietrza równoległy do pow. ziemi Jego prędkość mierzy się w m/s lub Km/godz. przy pomocy omeometru czasowego lub miej dokładnej rękawa lotniczego
rodzaje wiatrów - pasaty, wiatry ukł. Barycznych, monsumy, w.miejscowe, bryzy, femy, wiatry Bora i górskie.
6. Róża wiatrów - przedstawia 8 lub 16 kierunków wg stron świata z zaznaczeniem ich nazw za pomocą skrótów: (N,S,W,E) Służy do oznaczania kier. Wiatrów wykorzystywana w nawigacji.
Układy baryczne- niż- obszar atmosf. w którym ciśnienie jest niższe na obszarze go otaczającym. Wyż – ciśnienie jest wyższe jw. Klin wyżowy – obszar atmosf. , w którym ciśnienie jest podwyższane pomiędzy dwoma obszarami o ciśnieniu niższym.
Zatoka niżowa – ciśnienie jest obniżone pomiędzy dwoma obszarami o ciś, wyższym,
Siodło –obszar pomiędzy dwoma obszarami lub zatokami i dwoma wyżami lub klinami ułożonymi na krzyż
Naturalne i antropogeniczne źródła i rodzaje zanieczyszczeń atm.
1. Zanieczyszczenia pow. atm. Dzieli się na:
a) naturalne – wybuchy wulkanów, piaski, pyłki roślin, zarodniki roślin i grzybów, pożary lasów i stepów, bakterie i wirusy
b) antropogeniczne – dzielimy na:
- rodzaj emitera np. punktowe czyli kominy, emitery liniowe, szlaki komunikacyjne
- sub. Lotne – typ emisji zanieczyszczeń, emisja zorganizowana lub niezorganizowana(wysypiska śmieci )
- stan skupienia emitowanych zanieczyszczeń (stałe – pyły, ciekłe – aerozole, gazowe – CO2)
- pochodzenie zaniecz jeżeli chodzi o miejsca zaniecz. – krajowe, - transgraniczne pochodzące od sąsiadów Czechy Niemcy,
2. Do źródeł antropogenicznych możemy zaliczyć spalanie paliw stałych ciekłych i gazowych.
- przemysł paliwowo – energ przem hutniczy, transportowy, lotniczy, chem,
3. Do najpoważniejszych skutków zaniecz atm należą : smog, kwśne deszcze, efekt cieplarniany, zmniejszenie warstw ozonu w atm, zamieranie lasów, choroby cywilizacyjne.
4. zanieczyszenia pow, można zminimalizować dzieki: -modernizacji zakł przem - stosowania energooszcednych technologii, stosowaniu alternatywnych źródeł energii , zmniejszeniu emisji spalin do atm, stosowaniu paliwa bezołowiowego ,ograniczeniu freonów w przem, eliminowaniu ciżekiego transportu w miastach
budowaniu obwodnic zaostrzeniu przepisów prawa regulujących dopuszczania zanieczyszczeń pow, atm,
Wpływ zanieczyszczeń atmosfery na człowieka
- SO2-atakuje struny tchawice, oskrzela, wątrobę, slodzionę, mózg,
- CO – silnie toksyczny w małych ilościach, powoduje silne zatrucia a nawet śmierć, wiąże się z hemoglobina nieodwracalnie, tworzy karboksyhemoglobinę, blokuje łączenie hemoglobiny z tlenem, a tym samym transport tleniu do mózgu, efekt zaczadzenia,
- NO – podrażnienia oczu oraz astmę,
- wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne pwodują ostre zatrucia
- metale ciężkie – odkładają się w szpiku kostnym, śledzionie, nerkach, mogą powodować uszkodzenia ukł, nerwowego, zaburzenia snu, agresję, nowotwory.
i) troposfera – od powierzchni ziemi na wysokości ziemi 7-17 km, najgrubsza warstwa nad równikiem – ciśnienie spada wraz z wysokością ok. 113 do 200 HPa, obserwuje się spadek temp. Wraz z wysokością, zachodzą procesy pogodowe tworzenie chmur i wiatrów, wyładowania atmosf.
j) Tropopauza – strefa przejściowa na wys 7-17 km, temp spada do (- 75 C) a następnie wzrasta do (0 C) ciśnienie spada do 1-2 HPa, duż koncentracja ozonu
k) Stratosfera –
l) Stratopauza – strefa przejsciowa
m) Mezosfera – na wysok. 55- 80 km, te,p spada do (-80 C) ciśnienie poniżej 1 HPa
n) Menopauza – najzimniejsze miejsce w atmosferze, temp może spasc do (-100C)
o) Termosfera – do 800 km. Temp wzrasta do ponad 1000 C Ciśnienie w granicach 5-10 HPa, swoim zasiegiem obejmuje jonosfere Można zaobserwowac zorzę polarną
p) Egzosfera – bez strefy przejściowej, pow. 800 km, strefa przejsciowa między kosmosem a atmosferą, składa się z wodoru i helu, temp spada (+273 C)
5. Zanieczyszczenia pow. atm. Dzieli się na:
6. Do źródeł antropogenicznych możemy zaliczyć spalanie paliw stałych ciekłych i gazowych.
7. Do najpoważniejszych skutków zaniecz atm należą : smog, kwśne deszcze, efekt cieplarniany, zmniejszenie warstw ozonu w atm, zamieranie lasów, choroby cywilizacyjne.
8. zanieczyszenia pow, można zminimalizować dzieki: -modernizacji zakł przem - stosowania energooszcednych technologii, stosowaniu alternatywnych źródeł energii , zmniejszeniu emisji spalin do atm, stosowaniu paliwa bezołowiowego ,ograniczeniu freonów w przem, eliminowaniu ciżekiego transportu w miastach
q) troposfera – od powierzchni ziemi na wysokości ziemi 7-17 km, najgrubsza warstwa nad równikiem – ciśnienie spada wraz z wysokością ok. 113 do 200 HPa, obserwuje się spadek temp. Wraz z wysokością, zachodzą procesy pogodowe tworzenie chmur i wiatrów, wyładowania atmosf.
r) Tropopauza – strefa przejściowa na wys 7-17 km, temp spada do (- 75 C) a następnie wzrasta do (0 C) ciśnienie spada do 1-2 HPa, duż koncentracja ozonu
s) Stratosfera –
t) Stratopauza – strefa przejsciowa
u) Mezosfera – na wysok. 55- 80 km, te,p spada do (-80 C) ciśnienie poniżej 1 HPa
v) Menopauza – najzimniejsze miejsce w atmosferze, temp może spasc do (-100C)
w) Termosfera – do 800 km. Temp wzrasta do ponad 1000 C Ciśnienie w granicach 5-10 HPa, swoim zasiegiem obejmuje jonosfere Można zaobserwowac zorzę polarną
x) Egzosfera – bez strefy przejściowej, pow. 800 km, strefa przejsciowa między kosmosem a atmosferą, składa się z wodoru i helu, temp spada (+273 C)
9. Zanieczyszczenia pow. atm. Dzieli się na:
10. Do źródeł antropogenicznych możemy zaliczyć spalanie paliw stałych ciekłych i gazowych.
11. Do najpoważniejszych skutków zaniecz atm należą : smog, kwśne deszcze, efekt cieplarniany, zmniejszenie warstw ozonu w atm, zamieranie lasów, choroby cywilizacyjne.
12. zanieczyszenia pow, można zminimalizować dzieki: -modernizacji zakł przem - stosowania energooszcednych technologii, stosowaniu alternatywnych źródeł energii , zmniejszeniu emisji spalin do atm, stosowaniu paliwa bezołowiowego ,ograniczeniu freonów w przem, eliminowaniu ciżekiego transportu w miastach
chomixus